Yawropani musapirlar kelküni basmaqta

Ixtiyariy muxbirimiz ekrem
2015.08.28
yawrupa-parlamenti-yighin.jpg Yawrupa parlaménti köchmenlerni eza döletlerge qandaq orunlashturush toghrisida qarar chiqardi
Public Domain/Wikipedia


Yawropa metbu'atliridiki eng qiziq téma musapirlar mesilisi bolmaqta. Ottura sherqtin seldek bésip kéliwatqan yüzminglarche musapir pütün yawropada endishe we tehdit peyda qilmaqta.

Bügünki künde yawropa axbarat wasitilirige nezer aghdurghan kishi xahi téléwizor, xahi gézit - zhurnal, xahi ijtima'iy taratqularda bolsun, hemmisiningla ottura sherqtin seldek éqip kéliwatqan musapirlar toghrisidiki xewerler bilen tolghanliqini köridu.

Metbu'atlar yawropa birlikining köchmenler siyasitining meghlubiyetke yüzlen'genlikini tilgha élishmaqta. Italiye, awstriye, girétsiye, wén'giriye, bulghariye qatarliq ellerde minglarche saqchi we chégra qoghdash qisimliri seperwer qilinip, yawropa birlikige eza döletlerning chégrasini musapirlardin muhapizet qilmaqta. Gérmaniyede musapirlar lagérliri ong qanat milletchiler teripidin köydürülmekte, musapirlar chalma - kések qilinmaqta. Ottura déngizda süpetsiz kémilerge olturup, erkin gherbtin siyasiy panahliq tilesh tewekkülchilikige irade baghlighan minglarche musapir déngiz üstide jan bermekte.

Otken bir yilda ölgenlerning sani 2300 kishi bolghan bolsa, bu yil 8 - ayghiche déngizda ölgen musapirlarning sani 3280 kishidin ashti. Metbu'atlar yene 100 minglarche musapirning italiyege kirish üchün öchiret saqlap turuwatqanliqini, yalghuz liwiyening özidila 2 milyondin artuq xelqning gherbke köchüsh üchün hazirliqta turuwatqanliqini yézishmaqta.

Gherb ellirige éqip kéliwatqan musapirlarning köpinchisi liwiye, süriye, iraq we afghanistan xelqi bolup, ottura sherq elliridin kéliwatqanlar ichide köp sanda ayallar we balilar bar. Ulargha qoshulup, balqan rayonidin köchüwatqanlarning sanimu barghanséri artip barmaqta.

Urush weyranchiliqi hem ölüm tehditliridin panahlinish üchün yolgha chiqqan bu xelq gherb insanperwerlikige séghinip zor ümidler bilen yurtlirini terk etken bolsimu, nurghunliri gherb elliri chégralirida tosulup qalmaqta. Gherb ellirige qachaq yollar, déngiz tewekkülchiliki bilen hayat kireligen bir qisim teleyliklermu özliri kirgen ellerde qamal astigha élinip, soghuq mu'amililerge yoluqmaqta,hetta yerlik xelq ichidiki milletchilerning zerbilirige uchrimaqta.

B d t we yawropa birliki italiye, girétsiye, wén'giriyelerde jiddiy yighiwélish organlirini tesis qilip, bu musapirlarni mumkin qeder tiz sürette yurtlirigha yolgha sélip qoyushning hazirliqlirini qilishmaqta. Elwettiki, bu qeder köp musapirlargha sélishturghanda, ana wetinini terk étip yawropa tupraqlirigha kirgen Uyghurlarni yoq déyerlik hésablashqa bolidu. Shundaqtimu, bu Uyghurlarning siyasiy panahliq telipining bu köchmenler dolqunining belgilik tesirige uchrishidin saqlinish qéyin bolushi mumkin.

D u q ijra'iye komitéti re'isi dolqun eysa ependi bu heqte toxtilip öz qarashlirini bildürüp ötti.

Gérmaniye metbu'atliri bu bir yil ichide, yalghuz gérmaniye döliti kütüwélishqa mejbur bolidighan musapirlar sanining 800 ming kishige yétidighanliqini élan qildi. Gérmaniye hökümiti dölet namidin musapirlargha insanperwerlik mu'amiliside bolidighanliqini bildürüp kéliwatqan bolsimu, xelq ichidiki naraziliqlar kücheymekte.

Ötken aylardiki ray sinashta, gérmaniye xelqining musapirlarni qobul qilishqa qarshi awazi 95% tin éship ketti. Musapirlargha qarshi turush gérmaniyede yalghuz ong qanat milletchilerning ishi bolupla qalmastin, omumiy xelqning rayi bolup körülmekte. Xelq bu musapirlar seweblik dölet maliyesige chüshidighan zor bésimni nezerge almighan teqdirdimu, ish pursetlirining aziyishi, jem'iyet tertipining buzulushi, muhitning bulghinishi, térror tehditining yüksilishi, yawropaning islamlishishidin ensiresh qatarliq köpligen amillarni közde tutup qarshi chiqmaqta.

Bu birqanche aydin bériqi metbu'atlardiki xewerlerge asaslan'ghanda, gérmaniyede musapirlargha qarshi heriketlerning sani köpiyip 200 qétimdin éship ketti. Bezi musapirlar lagérlirigha ot qoyuwétildi, bezi musapirlar milletchiler atqan tash - kések, botulkilarning hujumlirigha uchridi, bezi lagérlarning ishik - dériziliri chéqiwétildi.

Dölet prézidénti we bash ministiri alayiten musapirlar lagérlirini ziyaret qilip, gérmaniye dölitining musapirlargha ige chiqish meydanini bildürgen boldi. Gérmaniyediki kishilik hoquq teshkilatliri we gérman millitining insanperwerlik obrazini qoghdash terepdarliri bayanat, maqaliler élan qilip, gérmaniye asasiy qanunidiki “Milliti, irqi, térisining renggi qandaq bolushidin qéti nezer, hemme adem hoquqta barawer” dégen tüp maddilarning ayaq asti qiliniwatqanliqidin shikayetler qilishti. Shundaq bolushigha qarimay, xelq yenila hem hökümettin hem musapirlardin narazi.

Gérmaniye bash ministiri an'géla mérkil bilen firansiye prézidénti hollanda bashchiliqida yawropa birlikige eza 28 dölet arisida köp muzakiriler élip bérildi. Chégralarni ortaq qoghdash, musapirlarning kirishige yol qoymasliqta pikir birliki shekillen'gen bolsimu, musapirlarni bölüshüp teqsim qilishta téxi bir arigha kélelmidi.

Bu yil may ayliridiki 600 ming musapirning 40 pirsenti gérmaniye qobul qilghan idi. Musapirlargha bérilidighan teminat mesilisidimu döletler arisida köp perqler bar. Gérmaniye her bir musapirgha ayda 143 yawro bergendin sirt, kiyim puli, tamaq puli, dawalinish rasxotini kötürüsh, turalghugha orunlashturush, balilarning barliq oqush chiqimlirini kötürüsh qatarliq mes'uliyetni üstige alidu.

Gérmaniye dolqunlirining 27 - awghusttiki xewirige asaslan'ghanda, b d t polsha qatarliq ellerning jiddiy tedbir qollinip, yawropa birlikige eza döletlerge kirmekchi bolghan musapirlarni yawropa birlikining sirtidiki chégradinla tosup qélishni, bolupmu ukra'inadin qéchiwatqan minglarche musapirlarni polshadila tosup qélishni, siyasiy panahliq tiligüchilerdin bashqilarning yawropa birliki ichige kirishige yol bermeslikni otturigha qoyghan.

Pikir qoshung

Radi'oning ishlitish shertlirige asasen, pikirliringiz tekshürgüchiler teripidin testiqlinishi we muwapiq derijide tehrirlinishi tüpeyli, tor bette derhal peyda bolmaydu. Siz qaldurghan mezmun'gha erkin asiya radi'osi jawabkar bolmaydu. Bashqilarning köz qarishi we heqiqetke hörmet qilishingizni soraymiz.