Các thành viên IDS nói gì về quyết định giải thể?

Ngày 14-9-2009, Hội Đồng Viện Nghiên Cứu Phát Triển, gọi tắt là IDS, đã họp phiên toàn thể, quyết định tự giải thể để biểu thị thái độ dứt khoát của Viện đối với Quyết Định 97.
Mặc Lâm, phóng viên RFA
2009.09.15
LeDangDoanh-305.jpg Tiến sĩ Lê Đăng Doanh (phải), một thành viên của IDS tham dự cuộc hội thảo về Việt Nam ở Đại Học Princeton hôm 17 và 18 tháng 10-2008.
RFA PHOTO

Vic gii th này đang là mi quan tâm hàng đu ca gii trí thc Vit Nam trong và ngoài nước hin nay.

Ni dung Quyết Đnh 97 có điu gì quan trng đ dn ti vic phi t gii th mt vin tp trung nhiu trí thc tâm huyết nht Vit Nam hin nay như vy? Mc Lâm có bài tìm hiu vn đ này vi chính các thành viên trong vin sau đây.

Buồn, tiếc…

Vin Nghiên Cu Phát Trin (IDS) được thành lp cách đây hai năm vi 16 thành viên chính thc là GS Hoàng Ty, TS Nguyn Quang A, TS Lê Đăng Doanh, Bà Phm Chi Lan, GS Chu Ho, GS Phan Huy Lê, GS Tương Lai, Nhà văn Nguyên Ngc, GS Phm Duy Hin cùng nhiu người khác.

Nhng khuôn mt trí thc quen thuc này không nhng thường xuyên có các bài viết nghiên cu hay phn bin v nhng vn đ kinh tế, giáo dc, xã hi cũng như khoa hc mà còn có nhng tiếng nói v vn đ bauxite, Trường Sa - Hoàng Sa…

Tôi rt ly làm tiếc và rt ly làm bun rng là chúng tôi phi t gii th cái Vin Nghiên Cu Phát Trin IDS. Vin này là do c Th Tướng Võ Văn Kit đã có hướng dn và đã có gi gm đ chúng tôi thc hin.

TS Lê Đăng Doanh

Trước quyết đnh gii th này, TS Lê Đăng Doanh cho biết cm nghĩ ca ông như sau:

“Cá nhân tôi thì rt ly làm tiếc và rt ly làm bun rng là chúng tôi phi t gii th cái Vin Nghiên Cu Phát Trin (IDS). Vin này là do c Th Tướng Võ Văn Kit đã có hướng dn và đã có gi gm đ chúng tôi thc hin.

Cho nên tôi hy vng là s có mt ngày nào đó chúng tôi li có th li tham gia mt cái vin đ thc hin cái nguyn vng đó ca c Th Tướng Võ Văn Kit, khi mà nhng điu kin thích hp li được thiết lp.”

Bà Phm Chi Lan, mt thành viên ca vin, cũng t ý tiếc v vic không còn cơ hi làm vic chung vi các v giáo sư mà theo bà thì đây là nhng người mà bà tìm thy s làm vic cũng như kiến thc đáng đ bà hc hi:

PhamChiLan-305.jpg
Bà Phạm Chi Lan (giữa), một thành viên của IDS trong buổi tọa đàm "Giải pháp với hàng Trung Quốc chất lượng thấp", do VietnamNet tổ chức hôm 16-6-2009.
Photo courtesy of Vietnamnet
“Cm tưởng ca tôi thì có th nói là tôi cũng thc s tiếc v s gii th này. IDS mi thành lp được 2 năm nay thôi là cũng bt đu có được nhng hot đng cũng được xã hi quan tâm, và bn thân tôi tham gia vào Vin (thì) tôi hc hi được rt nhiu t nhng v giáo sư, nhng nhà nghiên cu rt xut sc Vin, cho nên được làm vic vi nhng người như vy thì cũng là hân hnh ln ca tôi.”

Quyết định 97

Lý do mà Vin IDS tuyên b gii th phát xut t Quyết Đnh s 97 ca Th Tướng Nguyn Tn Dũng, trong đó khon 2, điu 2 ca quyết đnh này ghi: “cá nhân thành lp t chc khoa hc công ngh ch hot đng trong lĩnh vưc thuc Danh mc ban hành kèm theo Quyết đnh này.”

Đi vi mt t chc nghiên cu khoa hc và công ngh cũng như nhiu vn đ có liên quan đến xã hi, giáo dc, kinh tế… như Vin IDS thì điu khon này vi phm hai quyn t do cơ bn.

Th nht, vic quy đnh ch cho phép hot đng trong lĩnh vc thuc danh mc mà chính ph ban hành kèm theo, điu này cn tr nghiêm trng quá trình nghiên cu và phát trin. Khoa hc là mt tiến trình hoàn toàn mi m mà không mt nhà bác hc nào có th tiên đoán s xy ra nh nhng phát minh ca con người.

Ch thông qua s vn đng thường trc ca cuc sng mi này sinh nhng ý tưởng sáng to nhm phc v nhân sinh t các nghiên cu và phát minh. Ban hành mt danh mc đ theo đó hot đng là mt cách thc khác cho chính sách “l bên phi” đt đ cho gii nghiên cu phi tuân theo.

Vic ban hành danh mc này cho thy các nhà hoch đnh chính sách ca chính ph vn chưa nhn thc rõ tm quan trng ca nghiên cu khoa hc, và do đó nhng tr ngi ln lao mà danh mc này to ra khiến cho các cơ quan nghiên cu đc lp và nghiêm túc không th làm vic hu hiu.

Đim th Hai, khi Quyết  Đnh 97 nêu rõ “nếu có ý kiến phn bin v đường li, ch trương, chính sách ca Đng, Nhà nước cn gi ý kiến đó cho cơ quan Đng, Nhà nước có thm quyn, không được công b công khai vi danh nghĩa hoc gn vi danh nghĩa ca t chc khoa hc và công ngh.”

Theo bc thư gii th ca IDS thì quy đnh này sai pháp lut mt cách nghiêm trng. Vic ngăn cn đưa ra nhng phn bin công khai khác nào bt ming trí thc vì ch có công khai thì phn bin mi có giá tr.

Bt c phn bin nào nm trong vòng bí mt ch nên được áp dng cho công chc ăn lương ca cơ quan nhà nước, nếu h mun đưa ra gi pháp nào đó ch trong phm vi cơ quan ca h mà thôi.

Đi vi mt t chc hot đng đc lp thì vic bó buc này được xem như là bin pháp đ phòng nhng phn hi có tính cách xây dng cho đt nước nhưng li có th gây thit hi cho cá nhân hay mt tp th nào đó trong gung máy nhà nước.

TS Nguyn Quang A, Vin Trưởng Vin IDS, cho biết nếu vin không gii th mà c tiếp tc làm vic như tinh thn t trước đến nay thì không th tránh được nhng vic ngoài ý mun xy ra. Ông nói: “Chúng tôi thy rng ngày mai tr đi nếu chúng tôi hot đng như va qua s gp rt nhiu rc ri.”

Riêng đi vi Nhà văn Nguyên Ngc, mt thành viên ca IDS, thì cho rng mt trí thc chân chính không th làm vic trong mt môi trường như Quyết Đnh 97 v ra:

“Tht s chúng tôi ch tiếc r gì thái đ dt khoát ca Vin IDS đi vi quyết đnh này. Chúng tôi phn đi quyết đnh này. Và chúng tôi thy rng tiếp tc hot đng vi mt cái quyết đnh như vy thì s là vô nghĩa và cũng s không đúng đi vi mt s hn chế như thế trong hot đng, can d như thế thì không còn là nhng người trí thc chân chính”.

Chúng tôi phn đi quyết đnh này. Và chúng tôi thy rng tiếp tc hot đng vi mt cái quyết đnh như vy thì s là vô nghĩa và cũng s không đúng đi vi mt s hn chế như thế trong hot đng, can d như thế thì không còn là nhng người trí thc chân chính.

Nhà văn Nguyên Ngọc

Yếu tố Trung Quốc?

Đim đc bit mà Quyết Đnh 97 khuyến ngh nhng người có phn bin nên gi ý kiến ca mình ti nhng cơ quan ca nhà nước. Quy đnh này được Vin IDS nhn mnh trong bc thư tuyên b gii th vi đon viết như sau:

“Quá trình đi lên ca đt nước chưa có con đường vch sn, cuc sng có vô vàn vn đ thuc đường li chính sách ca Đng và Nhà nước cn được phn bin đ có th x lý đúng đn. Tuy nhiên, thc tế cho thy có rt nhiu ý kiến phn bin v đường li chính sách b ct hu như không có thi hn trong các “ngăn kéo” ca các cơ quan chc năng hoc ca nhng người có thm quyn có liên quan. Có quá nhiu phn bin dưới mi dng như kiến ngh, đ ngh, thư, tài liu nghiên cu… không bao gi được hi âm.”

Nhng ghi nhn t bc thư tuyên b này được thy rt rõ trong v bauxite và chng Trung Quc đang xy ra trên toàn quc hin nay. Hàng trăm kiến ngh gi đi nhưng không bao gi có hi âm và mt trong nhng thư kiến ngh đó được gi đi t Thiếu tướng Nguyn Trng Vĩnh.

Thiếu tướng Vĩnh tng là Đi S Vit Nam ti Trung Quc t năm 1974 đến năm 1989. Trước đó trong quân đi ông là chính u Khu 1, Cc Trưởng Cc T Chc - Tng Cc Chính Tr, U viên d khuyết Trung Ương Đng 1960-1976.

Trong mt ln phng vn vi chúng tôi v vn đ bauxite, ông cho biết:  “Có gi cho B Chính Tri Đng và tôi có thư gi cho Quc Hi ri. Đến Đi tướng Võ Nguyên Giáp mà cũng ch được hi âm na là tôi.”

Nhà văn quân đi Phm Đình Trng khi gi tâm thư bc xúc ca mình vế vn đ Trung Quc cho Th Tướng Nguyn Tn Dũng cũng có kết qu tương t. Ông k li:

Bạn nghĩ gì về Quyết định 97 và việc giải thể Viện Nghiên cứu phát triển IDS? Hãy gửi đến Ban Việt Ngữ ý kiến của Bạn, e mail: vietweb@rfa.org.

Nhà văn Phm Đình Trng : Cái trung ca k sĩ là không th làm ngơ được thành ra đành phi viết .

Mc Lâm : Vâng. Ri khi bài viết ca ông đã được gi cho Th Tướng thì ông có được cái phn hi nào t Văn Phòng Th Tướng không?

Nhà văn Phm Đình Trng : Thưa, hoàn toàn không . Thư Đi tướng Võ Nguyên Giáp mà h còn im lng, đến 3 ln mà h còn im lng na mà.

Quyết Đnh 97 đưa ra vào thi đim trùng hp vi nhng biến đng hin nay đang góp phn khuy đng nhng lo ngi t nhiu phía. Sau v bt gi các blogger và nhà báo, nay nhà nước đang chĩa hướng tn công vào các trí thc bng các quyết đnh khó th thuyết phc dư lun.

Người dân đang t hi có phi đây chính là du chm hết cho mt thi gian tương đi d th va qua và s chm dt đt ngt này có liên quan gì đến nhng điu mà dư lun vn cho là có yếu t Trung Quc?

Nhận xét

Bạn có thể đưa ý kiến của mình vào khung phía dưới. Ý kiến của Bạn sẽ được xem xét trước khi đưa lên trang web, phù hợp với Nguyên tắc sử dụng của RFA. Ý kiến của Bạn sẽ không xuất hiện ngay lập tức. RFA không chịu trách nhiệm về nội dung các ý kiến. Hãy vui lòng tôn trọng các quan điểm khác biệt cũng như căn cứ vào các dữ kiện của vấn đề.