Tỷ lệ gây sốc về mang thai tiền vị thành niên ở Việt Nam

Kết quả nghiên cứu do các bác sĩ Bệnh Viện Phụ Sản Trung Ương Việt Nam tiến hành trong hai năm 2017 và 2018 cho thấy tình trạng đáng báo động về trẻ vị thành niên mang thai, nhưng gây sốc hơn nữa là những em gái mang bầu trong độ tuổi 10 đến 13, tức tiền vị thành niên.

Đây là vấn nạn gia đình và xã hội, đặc biệt vào khi nhiều vụ án xâm hại tình dục thiếu nhi, đã và đang bị phanh phui thời gian qua.

Theo số liệu từ cuộc nghiên cứu tại Bệnh Viện Phụ Sản Trung Ương, được công bố trên các báo, trong hai năm 2017 và 2018 bệnh viện tiếp nhận gần 22.000 sản phụ mỗi năm. Trong số này, tỷ lệ vị thành niên mang thai trong cả hai năm là 0,5%.

Bác sĩ Nguyễn Thị Lan Hương của Bệnh Viện Phụ Sản Trung Ương cho biết trong số 227 sản phụ ở độ tuổi vị thành niên, mà 178 trường hợp đã lập gia đình, thì 17 hay 18 tuổi chiếm đa số (83,5%), 34 trường hợp từ 14 đến 16 tuổi, trong lúc đáng quan tâm hơn cả  là 4 em tiền vị thành niên mang thai chỉ mới 10 đến 13 tuổi.

Các thai phụ vị thành niên đến bệnh viện trong 2 năm qua,  bác sĩ Lan Hương trình bày tiếp, đa phần là sinh viên/ học sinh, không ít còn lại làm nghề tự do và một số khác chưa có chồng. Đây là những đối tượng gặp nhiều khó khăn và áp lực khi mang thai cũng như lúc sinh nở.

Theo tôi thì con số mà Bệnh Viện Phụ Sản Trung Ương đưa ra đã rất lớn rồi nhưng  chưa phải con số thực tế. Trong thực tế có nhiều trường hợp chưa đưa ra hoặc có nhiều lý do này nọ hoặc gia đình thế này thế kia.  - Ls. Nguyễn Thị Hồng Liên

Bà Nguyễn Thanh Thúy, Hội Quán Các Bà Mẹ ở Sài Gòn, nói bà thực sự bị sốc khi lướt qua những con số vị thành niên mang thai mà Bệnh Viện Phụ Sản Trung Ương cung cấp:

Tôi cũng có con gái và thực sự cũng khá là lo. Rõ ràng mình biết là bây giờ trẻ dậy thì sớm hơn vài tuổi so với các thế hệ 7X, 8X và kể cả 9X. Khi các cháu đã có đường kinh thì khả năng mang thai là có. Trong khoảng độ 10 năm mà Hội Quán Các Bà Mẹ hoạt động thì con số trẻ dậy thì mang thai ở thành phố Hồ Chí Minh  cũng có, nhưng mà trong độ tuổi 13-14 thi thoảng là có mà không quá nhiều như nguồn ở Bệnh Viện  Phụ Sản Trung Ương.

Còn chuyện tiền vị thành niên mang thai trong độ  10 đến 13 tuổi,bà Nguyễn Thanh Thúy nói tiếp, là đáng lưu ý vì nó liên quan đến cả vấn đề xã hội khác là tệ nạn xâm hại tình dục trẻ em được đề cập tới lâu nay.

Rất đáng báo động, là nhận định của luật sư Nguyễn Thị Hồng Liên, người từ bao năm qua đã tiên phong và tình nguyện bảo vệ pháp lý cho những vụ án trẻ em bị lạm dụng bị xâm hại tình dục:

Theo tôi thì con số mà Bệnh Viện Phụ Sản Trung Ương đưa ra đã rất lớn rồi nhưng  chưa phải con số thực tế. Trong thực tế có nhiều trường hợp chưa đưa ra hoặc có nhiều lý do này nọ hoặc gia đình thế này thế kia. Mình biết nó đáng báo động nhưng chưa phải là con số thực. Rất đáng báo động, nhiều trường hợp không biết nói như thế nào, nó quá sức đối với một người làm trong ngành pháp luật.

Chỉ riêng số liệu của  Bệnh Viện Phụ Sản Trung Ương đã cho thấy có 2,6% trẻ sơ sinh ra đời từ mẹ vị thành niên. Đối với các bác sĩ của Bệnh Viện Phụ Sản Trung Ương, tỷ lệ vị thành niên và tiền vị thành niên mang thai dẫn tới việc phải xem xét có nên đẩy mạnh giáo dục giới tính và nâng cao ý thức về sức khỏe sinh sản nơi sản phụ sinh đẻ quá sớm hay không.

Về mặt tâm lý phát sinh từ việc mang bầu quá sớm, nhất là tiền vị thành niên, hệ lụy của nó là chấn thương tinh thần đôi khi dẫn đến bế tắc, là khuyến cáo của bác sĩ tâm thần Lê Phương Thúy từ California:

Tôi không nghĩ các cháu ở tuổi đó mà muốn có con đâu, chỉ là cái sự liên hệ gần gũi rồi có con ngoài ý muốn. Mười tuổi hay 14 tuổi mà mang thai thì cái chấn thương về tâm lý nó nặng nề hơn, nó càng đáng sợ vì các em không hiểu được cái gì xảy ra cho cơ thể của mình. Cái bào thai là cái sự sống đang phát triển trong chính cơ thể của em, thành ra chúng ta có thể hình dung ra sự hoang mang, sợ hãi và rất là cô đơn.Nhất là khi sanh, trong thời gian phải đối phó với những cơn đau đẻ thì chúng ta thấy rõ sự đau đớn về thể xác, tinh thần, nhất là trường hợp các em không có được sự an ủi và thương yêu của người lớn, thì sự sợ hãi và chấn thương đó càng trầm trọng đến như thế nào.

Trong lãnh vực y khoa, kết quả nghiên cứu chỉ ra trẻ vị thành niên mang bầu thường đối diện nguy cơ sinh non, còn trẻ sơ sinh thì thiếu cân rất nhiều. Nói một cách khác, thai nghén và sinh nở trong độ tuổi vị thành niên hoặc tiền vị thành niên thường  để lại hậu quả đáng tiếc về mặt sức khỏe cho cả mẹ lẫn con. Theo bác sĩ Nguyễn Thị Lan Hương, các bệnh lây truyền qua đường tình dục ở sản phụ vị thành niên hoặc tiền vị thành niên cao hơn so với sản phụ lớn tuổi.

Còn theo bà Gillian Slinger, chuyên gia bệnh lý thuộc Quĩ Dân Số Liên Hiệp Quốc, một trong những căn bệnh nguy hiểm nơi bé gái sinh nở quá sớm là bệnh rò sau sinh:

Thực tế những ca chúng tôi tiếp xúc là những đưa trẻ có quan hệ tình dục với nhau thì đúng là trai cũng chưa ở tuổi trưởng thành, mới 14, 15 tuổi. Chúng tôi giáo dục cả hai khía cạnh như vậy. - Bà Nguyễn Thị Thúy

Những cô gái trẻ lấy chồng quá sớm và có con khi tuổi còn quá nhỏ thì nguy cơ này còn lớn hơn vì cơ thể họ chưa phát triển đầy đủ. Nếu họ gặp vấn đề về thiếu dinh dưỡng và bộ phận cơ thể quá nhỏ thì mặc dù họ vẫn có thể mang thai đến 9 tháng nhưng khi sinh sẽ gặp khó. Cho nên các em gái có nguy cơ mắc bệnh này cao hơn.

Sức khỏe kém trong quá trình mang thai và sinh nở được coi là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu nơi các em gái vị thành niên và tiền vị thành niên tại các quốc gia có thu nhập thấp và trung bình.

Có thể nói trẻ sinh ra từ mẹ vị thành niên hay tiền vị thành niên có tỷ lệ chết trước khi được một tuổi, gần 90% các chứng bệnh xảy ra sau sinh, trong lúc trẻ sơ sinh còn có nguy cơ bị nhẹ cân, suy dinh dưỡng, èo oặt so với bé được sinh ra từ mẹ có tuổi trưởng thành.

Bà Nguyễn Thanh Thúy, Hội Quán Các Bà Mẹ, cho rằng giáo dục và hướng dẫn là phương cách hữu hiệu nhất để phòng tránh tệ nạn thai nghén tuổi vị thnah niên hoặc tiền vị thành niên:

Do các chuyên gia chuyên về giới tính và các bác sĩ cố vấn trong Hội Quán Các Bà Mẹ thực hiện, dạy các em ý thức về giá trị bản thân, ý thức được chuyện giữ mình. Không chỉ con gái mà con trai chúng tôi cũng giáo dục, con trai cũng phải có ý thức bảo vệ và tôn trọng giá trị của con gái, của giới nữ để mình không bị rơi vào vòng lao lý.

Thực tế những ca chúng tôi tiếp xúc là những đưa trẻ có quan hệ tình dục với nhau thì đúng là trai cũng chưa ở tuổi trưởng thành, mới 14, 15 tuổi. Chúng tôi giáo dục cả hai khía cạnh như vậy.

Luật sư Nguyễn Hồng Liên thì nhấn mạnh rằng dù Việt Nam đã có Luật cấm quan hệ đụng chạm đến vị thành niên hay trẻ em, thế nhưng việc xét xử tội phạm phải nghiêm túc và cứng rắn hơn.