ការលើកឡើងរបស់សហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច និងប្រជាពលរដ្ឋចំនួន៣ខែត្រនេះ រួមមានខែត្រស្ទឹងត្រែង ខែត្រក្រចេះ និងប្រជាពលរដ្ឋមកពីខែត្ររតនគិរី ដែលគេបានលើកឡើងនៅក្នុងសិក្ខាសាលាពិគ្រោះយោបល់ថ្នាក់ជាតិ ស្ដីពីគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីទន្លេសេសានក្រោម២ ដែលរៀបចំឡើងដោយអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា នៅសណ្ឋាគារភ្នំពេញ ថ្ងៃទី៣១ ឧសភា។
តំណាងសហគមន៍មកពីឃុំស្រែគរ ស្រុកសេសាន ខែត្រស្ទឹងត្រែង ឈ្មោះ ចាន់ ធន់ បានរៀបរាប់ថា ទោះបីជាប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជា មានតម្រូវការប្រើប្រាស់ថាមពលអគ្គិសនីក្ដី ក៏ប៉ុន្តែគម្រោងអភិវឌ្ឍន៍ទំនប់វារីអគ្គិសនីទន្លេសេសានក្រោម២នេះ គឺធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់មុខរបរប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគាត់ ដែលជាអ្នករស់ផ្ទាល់នៅទីនោះ។
ការជំទាស់ទៅនឹងគម្រោងសាងសង់ទំនប់នេះ នៅបន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងកាលពីថ្ងៃទី២៤ ខែមេសា ឆ្នាំ២០១១ ផ្ដល់សិទ្ធិឲ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាម ឈ្មោះ អ៊ី វី អែន (EVN) មានភាគហ៊ុន ៥១% និងក្រុមហ៊ុនក្នុងស្រុកឈ្មោះ រ៉ូយ៉ាល់ គ្រុប (Royal Group) របស់លោកឧកញ៉ា គិត ម៉េង ចំនួន ៤៩%។
ការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២របស់ក្រុមហ៊ុនទាំងពីរ ក្នុងគម្រោងទឹកប្រាក់ប្រមាណ ៩០០លានដុល្លារអាមេរិក ដែលមានសក្ដានុពល ថាមពលអគ្គិសនី ៤០០មេហ្គាវ៉ាត់ ហើយគម្រោងនេះជាប្រភេទគម្រោងប្រតិបត្តិការផ្ទេរ ហៅកាត់ថា បីអូធី (BOT) មានរយៈពេល ៣០ឆ្នាំ។ ក្រោយពី ៣០ឆ្នាំក្រុមហ៊ុនផ្ទេរឲ្យរដ្ឋាភិបាលជាអ្នកគ្រប់គ្រងផ្ទាល់វិញ។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន លោក ប្រាជ្ញ ស៊ុន បានឲ្យដឹងថា គម្រោងសាងសង់ទំនប់នេះ គេនឹងចាប់ផ្ដើមពីឆ្នាំ២០១១នេះទៅ ពីព្រោះថាក្រសួងបានសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់បរិស្ថានរួចហើយ។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មានអង្គការ សមាគមដែលធ្វើការស្រាវជ្រាវអំពីផលប៉ះពាល់នៃគម្រោងធ្វើទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២នេះ បានលើកឡើងពីក្ដីព្រួយបារម្ភអំពីផលប៉ះពាល់នៅពេលខាងមុខ ប្រសិនគម្រោងនេះមិនត្រូវបានគេផ្អាក ដើម្បីសិក្សាបន្ថែមអំពីផលប៉ះពាល់ជាក់លាក់ណាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាលទេនោះ។
នាយកប្រតិបត្តិវេទិកានៃអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា លោក ឈិត សំអាត បានពន្យល់ថា បញ្ហាដែលកើតមាន និងប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋមានកត្តាមួយចំនួន ដូចជា បញ្ហាដីធ្លី បញ្ហាព្រៃឈើ បញ្ហាផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅ បញ្ហាសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច និងបញ្ហាផ្សេងៗទៀត។
លោក ឈិត សំអាត បានបញ្ជាក់ថា អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ពិសេសសម្ព័ន្ធទន្លេកម្ពុជា បានត្រៀមខ្លួនលក្ខណៈជាស្រេចក្នុងការសហការល្អជាមួយរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ដើម្បីស្វែងរកយុទ្ធសាស្ត្ររួមគ្នាជួយដោះស្រាយបញ្ហាដែលប្រជាពលរដ្ឋជួបប្រទះ ដើម្បីធានាបាននូវការគ្រប់គ្រងធនធានធម្មជាតិប្រកបដោយនិរន្តរភាព និងការឈានទៅរកការកាត់បន្ថយភាពក្រីក្រជូនប្រជាពលរដ្ឋ។
អ្នកសម្របសម្រួលបណ្ដាញការពារទន្លេ៣ មានទន្លេសេសាន ស្រែពក និងទន្លេសេកុង លោក មៀច មាន បានមានប្រសាសន៍ថា ប្រសិនរដ្ឋាភិបាលបានដំណើរការគម្រោងសាងសង់ទំនប់នេះមែន គឺធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋដោយផ្ទាល់ និងប្រយោជន៍ មានន័យថា ប៉ះពាល់ផ្ទាល់ គឺប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅតំបន់ទន្លេសេសានក្រោម២ ជិត ២ពាន់គ្រួសារត្រូវរើទីលំនៅចេញ។ ផលប៉ះពាល់ដោយប្រយោល គឺអ្នករស់នៅខាងលើខ្សែទឹក និងខាងក្រោមខ្សែទឹក ទាក់ទងនឹងធនធានធម្មជាតិ ការចរាចររបស់ត្រី និងជីវភាពរបស់សហគមន៍ជាដើម។
ប្រទេសកម្ពុជា ជាប្រទេសមួយសំបូរទៅដោយធនធានធម្មជាតិ ជាពិសេសធនធានទន្លេមេគង្គ និងទន្លេសាប ដែលតែងតែផ្ដល់ទឹកសម្រាប់ការប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃ ការប្រើប្រាស់ទឹកសម្រាប់វិស័យកសិកម្ម ធារាសាស្ត្រ វិស័យថាមពល និងជាប្រភពនៃធនធានជលផលទឹកសាប និងជីវចម្រុះផ្សេងៗទៀតសម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវភាពរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ ពិសេសអ្នករស់នៅតាមតំបន់ជនបទ និងសហគមន៍ជនជាតិដើមភាគតិច។
ទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហានេះ តំណាងសហគមន៍ និងប្រជាពលរដ្ឋមកពីខែត្រក្រចេះ ស្ទឹងត្រែង និងរតនគិរី បានសម្ដែងអំពីផលប៉ះពាល់នៃដំណើរការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២ ដោយទទូចឲ្យរដ្ឋាភិបាលពិចារណាលើការអនុវត្តគម្រោងនេះ។
ទន្លេសេសានជាដៃទន្លេមេគង្គ ដែលហូរពីតំបន់ខ្ពង់រាបនៃប្រទេសវៀតណាម ហូរកាត់ប្រទេសកម្ពុជា មានចំនួនពីរខែត្រ គឺខែត្ររតនគិរី និងស្ទឹងត្រែង មុននឹងហូរចាក់ចូលទន្លេសេកុង និងហូរបន្តចូលទន្លេសេកុង។
របាយការណ៍គណៈកម្មការទន្លេមេគង្គ បានសរសេរថា ទន្លេមេគង្គជាទន្លេជាប់លំដាប់ថ្នាក់ទី២ លើពិភពលោក ដែលសំបូរទៅដោយជីវចម្រុះក្នុងទន្លេ ហើយទន្លេសាបត្រូវទទួលស្គាល់ថា ជាតំបន់ដែលមានធនធានជលផលទឹកសាបធំបំផុតនៅក្នុងតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍។ ត្រីចំនួន ៧០% ធ្វើបន្លាស់ទីពីទន្លេសាបទៅទន្លេមេគង្គ រួចពីទន្លេមេគង្គទៅទន្លេសាបវិញ។
រីឯទន្លេសេសានជាដៃទន្លេដ៏ធំមួយរបស់ទន្លេមេគង្គ ដែលមានប្រភេទត្រីមួយចំនួនធ្វើបន្លាស់ទីឡើងចុះពីទន្លេសាបទៅទន្លេសេសាននេះដែរ។
ទាក់ទងទៅនឹងបញ្ហានេះ រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន លោក ប្រាជ្ញ ស៊ុន បានទទួលស្គាល់ថា ការអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២ គឺជៀសមិនផុតពីការប៉ះពាល់ធនធានជលផលមួយចំនួននៅក្នុងតំបន់នេះទេ ប៉ុន្តែការអភិវឌ្ឍនេះនឹងធ្វើឲ្យសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា មានការរីកចម្រើន ពីព្រោះថា អគ្គិសនីជាផ្នែកមួយយ៉ាងសំខាន់ក្នុងដំណើរការអភិវឌ្ឍន៍សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី មន្ត្រីគ្រប់គ្រងកម្មវិធីសមាគមថែរក្សាបរិស្ថាន និងវប្បធម៌ លោក តឹក វណ្ណារ៉ា បានជំរុញឲ្យរដ្ឋាភិបាលធ្វើការសិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់ឲ្យបានល្អិតល្អន់មុននឹងអនុវត្តគម្រោងនេះ។
របាយការណ៍សិក្សាអំពីផលប៉ះពាល់របស់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្ដីពីកម្ពុជា បានបង្ហាញថា គម្រោងកសាងទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២ មានអាងស្តុកទឹកចំនួន ១,៧៩ពាន់ម៉ែត្រត្រីគុណ ដែលមានផ្ទៃលិចទឹកប្រមាណ ៣៣៥ម៉ែត្រក្រឡា នឹងអាចធ្វើឲ្យមានទឹកជន់លិចលើផ្ទៃដីចំនួន ៣ម៉ឺនហិកតារ។
ទាក់ទងទៅនឹងផលប៉ះពាល់នេះ អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងប្រជាសហគមន៍បានសំណូមពរទៅរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា ធ្វើការពិចារណា និងទទួលស្គាល់ពីផលប៉ះពាល់ដែលបានកើតឡើងនៅបណ្ដាប្រទេសផ្សេងៗ ដែលបង្កឡើងដោយការអភិវឌ្ឍទំនប់វារីអគ្គិសនីមកអនុវត្តនៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។សូមឲ្យរដ្ឋាភិបាលស្វែងរកជម្រើសថ្មីក្រៅពីសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅលើដងទន្លេ គឺធ្វើនៅតាមដងអូរ ឬព្រែកវិញ ដើម្បីបញ្ចៀសផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សហគមន៍។
សហគមន៍មិនត្រូវការអភិវឌ្ឍន៍ណាមួយដែលបំផ្លាញទន្លេទេ ពីព្រោះទន្លេជាអ្នកមានគុណដល់មនុស្ស និងសត្វ។ សូមឲ្យក្រុមហ៊ុន និងរដ្ឋាភិបាលលើកកម្ពស់ច្បាប់ស្ដីសិទ្ធិមនុស្ស ជាពិសេសច្បាប់ ស្ដីពីសិទ្ធិជនជាតិដើមភាគតិច និងសំណូមពរផ្សេងៗមួយចំនួនទៀត៕