កម្ពុជាត្រូវសម្រេចឲ្យបាននូវការនាំចេញអង្ករ ១លានតោន នៅឆ្នាំ២០១៥។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ការសម្រេចឲ្យបាន ត្រូវបានមតិជាច្រើនអះអាងថា អាចទៅរួច ដោយរដ្ឋាភិបាលបានជួយសម្រួលជាច្រើន ដើម្បីលើកកម្ពស់ដល់ការនាំចេញនេះ ដូចជាការលើកលែងពន្ធនាំចេញ និងការមិនយកពន្ធនាំចូលបច្ចេកទេសកសិកម្មជាដើម។ ប៉ុន្តែមតិខ្លះថា នៅកម្ពុជាខ្វះម៉ាស៊ីនកែច្នៃទំនើប ដើម្បីកែច្នៃនាំចេញ រួមទាំងខ្វះថវិកាដើម្បីប្រមូលទិញស្រូវផង។
ប៉ុន្តែបញ្ហាទាក់ទងការខ្វះថវិកាដើម្បីប្រមូលទិញស្រូវនេះ រដ្ឋាភិបាលបានជួយគាំទ្រផ្ដល់ហិរញ្ញប្បទានដល់ការប្រមូលទិញស្រូវ តាមរយៈធនាគារអភិវឌ្ឍជនបទ និងគម្រោងចែករំលែកហានិភ័យ (Risk Sharing Scheme) ដែលសហការជាមួយធនាគារឯកជនធំៗមួយចំនួននៅកម្ពុជា ដើម្បីឲ្យអ្នកវិនិយោគនៅកម្ពុជាខ្ចីទុនដើម្បីប្រមូលទិញស្រូវ និងកែច្នៃអង្ករនាំចេញ។
ទោះយ៉ាងនេះក្ដី ដោយសារការលើកទឹកចិត្តពីរដ្ឋាភិបាល បានជំរុញឲ្យមានការវិនិយោគ និងកែច្នៃអង្ករជាច្រើនបាននឹងកំពុងផលិតដើម្បីទីផ្សារនៅខាងក្រៅ ជាពិសេស សហរដ្ឋអាមេរិក (USA) និងសហភាពអ៊ឺរ៉ុប (EU) ជាដើម។ ប៉ុន្តែបណ្ដាក្រុមហ៊ុននាំចេញអង្ករទាំងនោះបានអះអាងថា ការកែច្នៃអង្ករមានបញ្ហាប្រឈមមួយចំនួនដូចជា ថ្លៃអគ្គិសនីខ្ពស់ពេក និងតម្លៃកំពង់ផែ ក៏មានការថ្លៃជាងឆ្នាំមុន។
ប្រធានក្រុមហ៊ុននាំចេញអង្ករខ្មែរហ្វូត (Khmer Food) លោក ឧកញ៉ា គឹម សាវុធ មានប្រសាសន៍ថា តម្លៃកំពង់ផែ គឺមានតម្លៃខ្ពស់ជាងឆ្នាំមុន និងបញ្ហាមួយទៀត គឺប្រភេទស្រូវរបស់កសិករដែលដាំរៀងរាល់ឆ្នាំ គឺជាប្រភេទស្រូវចម្រុះ ជាមូលហេតុធ្វើឲ្យការកិនជាអង្ករមិនមានគុណភាពល្អជាដើម។
លោក ឧកញ៉ា គឹម សាវុធ ៖ «ក្រុមហ៊ុនដែលនាំចេញអង្ករ សុំឲ្យគិតភ្លើងជាលក្ខណៈពិសេស កុំឲ្យថ្លៃដូចតម្លៃធម្មតា ប៉ុន្តែការអំពាវនាវរបស់សម្ដេច មិនដឹងទៅណា គឺតម្លៃភ្លើងនៅតែដូចគេ ដូចឯងដែរ ថ្លៃហើយ រលត់ទៀត គឺមិនត្រឹមតែថ្លៃទេ»។
លោក ឧកញ៉ា គឹម សាវុធ មានប្រសាសន៍បន្តថា គោលនយោបាយនាំចេញអង្កររបស់រដ្ឋាភិបាល ដែលបានដាក់ចេញកាលពីឆ្នាំ២០១០ គឺបានជួយយ៉ាងច្រើនទាក់ទងនឹងការសម្រួលដល់ដំណើរការនាំចេញទាក់ទងនឹងរដ្ឋាភិបាល ប៉ុន្តែលោក ឧកញ៉ា សង្ឃឹមថា ការបង្កើតក្រុមអ្នកនាំចេញអង្ករនេះ នឹងធ្វើឲ្យការចំណាយផ្សេងៗ ត្រូវបានកាត់បន្ថយ ដូចជាតម្លៃអគ្គិសនី ដឹកជញ្ជូន និងការរកទីផ្សារជាដើម។
ទីប្រឹក្សាឧត្ដមក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចជាតិ លោក បណ្ឌិត ម៉ៃ កល្យាណ មានប្រសាសន៍ថា ឥឡូវនេះចំនួនរោងម៉ាស៊ីនច្រើនគ្រប់គ្រាន់ដែលមានសមត្ថភាពកិនអង្ករនាំចេញបាន ប៉ុន្តែការនាំចេញអង្ករនោះត្រូវតែមានផលចំណេញ ដោយ លោក បណ្ឌិត មានប្រសាសន៍បន្តថា តម្លៃអង្ករធម្មតា មានតម្លៃខ្ពស់ជាងប្រទេសនាំចេញប្រមាណ ៥០ដុល្លារអាមេរិក។
លោក បន្តថា តម្លៃដែលធ្វើឲ្យមានការតម្លៃនៃការនាំចេញអង្កររបស់កម្ពុជាឡើងខ្ពស់ គឺបណ្ដាលមកពីដំណើរការផលិតអង្ករតាំងពីដំបូងរហូតនាំចេញ មានតម្លៃខ្ពស់។ លោកបញ្ជាក់ថា បើទោះជាតម្លៃទិញស្រូវពីកសិករមានតម្លៃទាប ក៏ប៉ុន្តែការឡើងថ្លៃ គឺទាក់ទងយន្តការផលិត និងកែច្នៃអង្ករនាំចេញទាំងនោះ។
លោក បណ្ឌិត ម៉ៃ កល្យាណ៖ «តាមខ្ញុំលឺ ម៉ាស៊ីនកិនស្រូវសឹងតែមានគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បី ១លានតោន ក៏ប៉ុន្តែ យើងមានម៉ាស៊ីនកិនស្រូវ យើងមានកំពង់ផែ ប៉ុន្តែ តម្លៃស្រូវអង្ករវាថ្លៃពេក គេអត់ទិញ។ មិនមែនគ្រាន់តែយើងមានកំពង់ផែនាំចេញ នាំចេញខាតក៏នាំចេញដែរ គឺអត់កើតទេអា ហ្នឹង»។
លោក បណ្ឌិត ម៉ៃ កល្យាណ មានប្រសាសន៍ថា ការបង្កើតសហព័ន្ធអ្នកនាំចេញនេះ គឺរដ្ឋាភិបាលបានលើកទឹកចិត្តឲ្យបង្កើត ដោយលោកបញ្ជាក់ថា ចំនួនរោងម៉ាស៊ីនកិនស្រូវទំនើប គឺត្រូវបានបង្កើតជាច្រើន ដែលកត្តានេះបញ្ជាក់ថា គោលសមត្ថភាពផលិតកែច្នៃអង្ករនាំចេញបាន ប៉ុន្តែឧបសគ្គផ្សេងៗ អ្នកដែលពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗត្រូវចូលរួមដោះស្រាយទាំងអស់គ្នា ដូចជាកាត់បន្ថយថ្លៃអគ្គិសនី បែបបទនាំចេញ ថ្លៃដឹកជញ្ជូនជាដើម។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ លោក បណ្ឌិត ម៉ៃ កល្យាណ បញ្ជាក់ថា ការបង្កើតសហព័ន្ធអ្នកនាំអង្ករនោះ គឺត្រូវតែបង្កើនសមត្ថភាពរបស់ខ្លួន ដើម្បីចរចា និងស្វែងរកទីផ្សារដោយខ្លួនឯង។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ មានស្ថាប័នក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយចំនួនក៏បានគាំទ្រចំពោះ គោលការណ៍នាំចេញអង្ករ របស់រដ្ឋាភិបាល ដែលបានដាក់ចេញនេះដែរ។
លោក បណ្ឌិត ម៉ៃ កល្យាណ៖ «ការបង្កើតសហព័ន្ធនាំចេញនេះ គឺជារឿងសំខាន់ ប៉ុន្តែគេធ្វើបាន ឬមិនបានខ្ញុំអត់ដឹងទេ។ ការងារហ្នឹង មិនមែនធ្វើភ្លាមបានភ្លាមទេ វាមានមនុស្សចេះដឹងឬអត់ ធ្លាប់ទៅរកទីផ្សារឬអត់ ចេះអង់គ្លេសឬអត់។ ខ្ញុំធ្លាប់ទៅជាមួយម៉ាស៊ីនកិនស្រូវមួយចំនួន ទៅបរទេស ពួកហ្នឹង អង់គ្លេស ក៏អត់ចេះ ចេញទៅដល់បរទេស អា Name Card ក៏អត់មាន។ មិនបាច់និយាយឡើយ អា Sample អង្ករទៅលក់ឲ្យគេ គឺថាអត់ចេះប្រូ។ ដល់យើងរកស៊ីជាមួយបរទេសអញ្ចឹង ម៉េចកើត គឺយើងខ្វះសមត្ថភាព ខ្វះExperience ហ្នឹងខ្លាំង»។
សេដ្ឋវិទូជាន់ខ្ពស់នៃធនាគារពិភពលោក ប្រចាំកម្ពុជា លោក ជា ហួត មានប្រសាសន៍ថា ឥឡូវនេះ គោលនយោបាយនាំចេញអង្ករនេះ ឃើញមានសញ្ញាវិជ្ជមានជាច្រើន ហើយធនាគារពិភពលោកនឹងចាំគាំទ្រចំពោះគោលនយោបាយនេះ ឲ្យមានភាពជោគជ័យនៅពេលអនាគត ។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោក បណ្ឌិត ហង្ស ជូនណារុន បានឲ្យដឹងថា បើទោះជាពិភពលោកមានវិបត្តិផ្សេង ប៉ុន្តែកម្ពុជានៅតែមានកំណើនសេដ្ឋកិច្ចខ្ពស់ក្នុងឆ្នាំ២០១១ កន្លងទៅ ដោយសារតែគោលនយោបាយនាំចេញអង្ករនេះ អនុវត្តបានជោគជ័យ ជាពិសេសការនាំចេញទៅសហគមន៍អឺរ៉ុប។
លោក បណ្ឌិត ហង្ស ជូនណារុន៖ «គោលនយោបាយនាំចេញអង្ករហ្នឹង អនុវត្តន៍ទៅជោគជ័យ ហើយយើងផលិតស្រូវឥឡូវនេះ មានចំនួន ៨.៥លានតោន និងការនាំចេញអង្ករនោះ គឺកើនឡើងបីដង និង៨០% នាំចេញទៅសហគមន៍អ៊ឺរ៉ុប»។
របាយការណ៍របស់ធនាគារពិភពលោក ឆ្នាំ២០១២ ការចាប់យកកំណើនថ្មី បានបង្ហាញថាការនាំអង្ករ ចេញ បានកើនឡើងយ៉ាងលឿនក្នុងឆ្នាំ២០១១ ដែលកំណើនប្រចាំឆ្នាំមានចំនួន ២៥០ភាគរយ ដែលបាននាំចេញចំនួន ១សែន ៨ម៉ឺនតោន ក្នុងឆ្នាំកន្លងទៅ ទោះបីមានគ្រោះទឹកជំនន់កន្លងទៅ ក៏ផលិតកម្មស្រូវបានគេរំពឹងថា ទិន្នផលស្រូវកើនឡើងទាំងរដូវប្រាំង និងវស្សា ព្រមទាំងកើនឡើងនៃផ្ទៃដីដាំដុះផងដែរ។
របាយការណ៍ដដែលបង្ហាញថា ការនាំចេញអង្ករនោះ ដោយសារចំនួនរោងម៉ាស៊ីនកិនស្រូវទំនើបជាច្រើន ដែលបានបង្កើនបរិមាណផលិតផងដែរ។
អ្នកសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាយល់ឃើញថា ថ្វីត្បិតតែការនាំចេញអង្ករ ទៅសហគមន៍អឺរ៉ុប ទទួលបានការលើកលែងពន្ធក៏ដោយ ប៉ុន្តែការលើកលែងមិនមានជារៀងរហូតនោះទេ។ ដូច្នេះការនាំចេញទៅក្រៅប្រទេស តាមរយៈការប្រកួតប្រជែង គឺជាកត្តាសំខាន់ដើម្បីទទួលបានស្ថិរភាពនៃការនាំចេញអង្ករនេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។