បទវិភាគ៖ តើកម្ពុជាគួរពន្យារពេលធ្វើសមាហរណកម្មសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាននៅដំណាច់ឆ្នាំ២០១៥នេះឬទេ?
2015.10.22
ក្រុមឧត្តមមន្ត្រីនៃក្រុមប្រឹក្សាសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានទាំង១០ ជួបប្រជុំគ្នាធ្វើសេចក្តីព្រាង និងពិនិត្យទៅលើរបាយការណ៍មួយចំនួន ដើម្បីត្រៀមដាក់ជូនរដ្ឋមន្ត្រីសេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន ដែលនឹងជួបប្រជុំនៅពេលឆាប់ៗ នាសណ្ឋាគារអប្សរាអង្គរ ខេត្តសៀមរាប កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០១២។
មេដឹកនាំនៃប្រទេសជាសមាជិកសមាគមអាស៊ាន ប្រាថ្នាបង្កើតសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាននៅដំណាច់ឆ្នាំ២០១៥ ខាងមុខ។ អាស៊ាននឹងក្លាយជាមហាអំណាចសេដ្ឋកិច្ចទី៧ នៅក្នុងពិភពលោកដែលមានផលិតផលសរុបប្រចាំឆ្នាំចំនួនប្រហែល ២,៦ទ្រីលានដុល្លារអាមេរិក និងប្រជាពលរដ្ឋសរុបប្រមាណជាង ៦២៥លាននាក់ ប្រសិនបើសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានមួយនេះ ត្រូវបានបង្កើតឡើងដូចការគ្រោងទុក។
មានមតិជាច្រើនលើកឡើងថា កម្ពុជាមិនទាន់ត្រៀមខ្លួនពេញលេញនៅឡើយដើម្បីប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសសមាជិកអាស៊ានក្នុងសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ច និងអាចស្រូបយកអត្ថប្រយោជន៍ជាអតិបរមាពីសមាហរណកម្មនៅពេលខាងមុខនេះទេ។ ក្នុងបរិបទនេះ តើកម្ពុជា គួរពិចារណាពន្យារពេលធ្វើសមាហរណកម្មក្នុងសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានដែរ ឬទេ?
មកដល់ពេលនេះ អាស៊ានកំពុងតែធ្វើដំណើរជិតដល់គោលដៅដែលបានគ្រោងទុក គឺការបង្កើតទីផ្សាររួម និងមូលដ្ឋានផលិតកម្មតែមួយ។ គេរំពឹងថា បន្ទាប់ពីសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចត្រូវបានបង្កើតនៅតាមបណ្ដាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានទាំង១០ នឹងមានលំហូរដោយគំហុកនូវទំនិញ សេវាកម្ម និងការវិនិយោគបរទេស មូលធនហិរញ្ញវត្ថុរវាងប្រទេសសមាជិកនឹងត្រូវធ្វើឡើងដោយសេរី ដោយមិនមានការបង់ពន្ធអាករ និងជាពិសេស ចរាចរណ៍ពលករ អ្នកជំនាញ អ្នកវិនិយោគទុនពីប្រទេសសមាជិកនីមួយៗ ក្នុងតំបន់នឹងមានកំណើនកាន់តែខ្លាំង។
យ៉ាងណាមិញ មានការខ្វែងគំនិតគ្នាអំពីលទ្ធភាពនៃការបង្កើតសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន នៅដំណាច់ឆ្នាំ២០១៥ ប្រកបដោយជោគជ័យ និងការត្រៀមខ្លួនរបស់កម្ពុជា ដើម្បីស្រូបយកអត្ថប្រយោជន៍ជាអតិបរមានៅក្នុងសមាហរណកម្មតំបន់នេះ។
មកដល់ពេលនេះ កម្ពុជាសម្រេចបានជាង ៧០% នៃកំណែទម្រង់ដែលប្រទេសសមាជិកអាស៊ានទាំងអស់ ត្រូវអនុវត្តមុនធ្វើសមាហរណកម្មទៅក្នុងសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចរួម និងស្ថិតនៅលំដាប់ទី៣ ក្នុងតំបន់បន្ទាប់ពី ម៉ាឡេស៊ី និង សិង្ហបុរី។ យ៉ាងណាមិញ ការសម្រេចបានកំណែទម្រង់ជាង ៧០% នេះ មិនបានឆ្លុះបញ្ចាំងជាទិដ្ឋភាពរួមនៃការត្រៀមលក្ខណៈគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីប្រកួតប្រជែងជាមួយសមាជិកអាស៊ានដទៃ និងប្រទេសផ្សេងទៀតនោះឡើយ ពោលគឺកម្ពុជា បានត្រៀមខ្លួនតែក្នុងក្របខ័ណ្ឌនយោបាយ និងក្របខ័ណ្ឌបទដ្ឋានគតិយុត្តិតែប៉ុណ្ណោះ។ សម្រាប់ទិសដៅអាទិភាពដទៃទៀត ដូចជា បញ្ហាប្រកួតប្រជែងក្នុងធុរកិច្ចក្របខ័ណ្ឌតំបន់ ការខាតបង់ចំណូលពន្ធអាករ បញ្ហាលំហូរពលករជំនាញបរទេស បញ្ហាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ និងអំពើពុករលួយជាដើម កម្ពុជាហាក់ស្ថិតនៅក្នុងភាពស្រពេចស្រពិលនៅឡើយ។
ជាការពិតណាស់ សហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាននឹងបង្កើតទីផ្សារកាន់តែធំសម្រាប់ការនាំចេញផលិតផលក្នុងស្រុកទៅលក់ក្នុងទីផ្សារតំបន់ និងនាំចូលនូវផលិតផលចាំបាច់សម្រាប់បំពេញតម្រូវការក្នុងស្រុក។ នៅពេលបច្ចុប្បន្ន និង ៥ឆ្នាំទៅមុខ សហគ្រាសខ្នាតតូច និងមធ្យមកម្ពុជា មិនទាន់អាចប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសជិតខាងនៅឡើយ ដោយសារសង្វាក់ផលិតកម្មមានចំនួនតិចកង្វះវត្ថុធាតុដើមគុណភាពមានកម្រិត កង្វះបច្ចេកវិទ្យា និងពុំមានព័ត៌មានលម្អិតអំពីលក្ខខណ្ឌទីផ្សារខាងក្រៅជាដើម។ ក្នុងបរិបទនេះ កម្ពុជាត្រូវនាំចូលផលិតផលប្រើប្រាស់យ៉ាងច្រើនក្នុងតម្លៃខ្ពស់ពីបណ្ដាប្រទេសសមាជិកអាស៊ានឯទៀត ដោយពុំមានការបង់ពន្ធអាករ ខណៈដែលកម្ពុជា មានលទ្ធភាពនាំចេញផលិតផលកសិកម្ម និងវត្ថុធាតុដើមក្នុងចំនួនតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ ការនាំចេញវត្ថុធាតុដើម គឺជាការនាំចេញដែលទទួលបានកម្រៃទាបជាងការនាំចេញផលិតផលសម្រេច។ បើសិននិន្នាការនេះមិនមានការផ្លាស់ប្ដូរទេ សមាហរណកម្មក្នុងសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន នឹងនាំឲ្យមានឱនភាពពាណិជ្ជកម្មយ៉ាងខ្លាំងសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជា ជាមិនខាន។
ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ ពលករដែលមានជំនាញខ្ពស់របស់កម្ពុជា មានចំនួនតិច បើធៀបនឹងបណ្ដាប្រទេសក្នុងតំបន់ និងហាក់មិនទាន់ត្រៀមខ្លួនបានល្អដើម្បីប្រកួតក្នុងទីផ្សារអាស៊ាន រួមនៅឡើយ។ ក្នុងទស្សនវិស័យវែងឆ្ងាយ ការទាក់ទាញវិនិយោគបរទេសដោយផ្ទាល់ (FDI) តម្រូវឲ្យពលករកម្ពុជា ត្រូវមានជំនាញ និងសមត្ថភាពខ្ពស់ ប៉ុន្តែក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ធនធានមនុស្សកម្ពុជា នៅមានកម្រិតក្នុងជំនាញអាទិភាព គឺវិទ្យាសាស្ត្រ សេវាកម្ម បច្ចេកវិទ្យា វិស្វកម្ម និងធុរកិច្ច។ ឱកាសទីផ្សារការងាររបស់កម្ពុជា នឹងត្រូវបំពេញដោយពលករ និងអ្នកជំនាញបរទេសដែលមានជំនាញខ្ពស់មកពីប្រទេសអាស៊ានដទៃក្នុងរយៈពេលយ៉ាងតិចបំផុត ៥ឆ្នាំ ទម្រាំចំណេះដឹង និងជំនាញទាំងនេះអាចផ្ទេរមកពលករកម្ពុជា។ កត្តានេះចៀសមិនផុតនឹងបង្កើនអត្រាគ្មានការងារធ្វើសម្រាប់ពលរដ្ឋកម្ពុជា ជាមិនខាន ដែលនេះគឺជាផលវិបាកដែលបណ្ដាលមកពីសមាហរណកម្មទីផ្សារសេដ្ឋកិច្ចរួមនៅដំណាច់ឆ្នាំ២០១៥ នេះ។
ប្រព័ន្ធហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធមានដូចជា ផ្លូវថ្នល់ ផ្លូវដែក និងកំពង់ផែជាដើម ក៏ជាបញ្ហាចម្បងមួយផងដែរ ដែលរាំងស្ទះដល់ការទាញយកអត្ថប្រយោជន៍អោយបានជាអតិបរមាក្នុងសមាហរណកម្មរបស់កម្ពុជា ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ន។ សន្ទស្សន៍ការងារភស្តុភារ (Logistics Performance Index) ឆ្នាំ២០១៤ របស់ធនាគារពិភពលោក បានចាត់ថ្នាក់កម្ពុជា នៅលេខ ៨៣ ក្នុងចំណោម ១៦០ប្រទេស ខណៈដែលប្រទេសវៀតណាម និង ថៃ ស្ថិតនៅលំដាប់ ៤៨ និង ៣៥។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ បន្ទុកចំណាយលើការនាំចេញក្នុងឆ្នាំ២០១២ នៅកម្ពុជា មានកម្រិត ៤០% ខ្ពស់ជាងនៅប្រទេសជិតខាងដែលធ្វើឲ្យផលិតផលកម្ពុជាមានតម្លៃខ្ពស់ជាងគេ បើធៀបនឹងជម្រើសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់។ សមត្ថភាពទាបផ្នែកភស្តុភារ បានប៉ះពាល់ដល់ផលិតករ និងអ្នកវិនិយោគកម្ពុជា នៅគ្រប់កម្រិតក្នុងទីផ្សារដោយបន្ថែមបន្ទុកចំណាយទៅលើការនាំចេញ និងបង្កើតភាពមិនច្បាស់លាស់ក្នុងការផ្ដល់សេវាកម្ម។ កត្តានេះជាឧបសគ្គសម្រាប់សហគ្រាសធុនតូច និងមធ្យមកម្ពុជា ក្នុងការប្រកួតប្រជែងជាមួយប្រទេសសមាជិកអាស៊ាន ផ្សេងទៀត ក្នុងបរិបទសមាហរណកម្មសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចរួម។
លើសពីនេះទៅទៀត ការពុំទាន់ធ្វើឲ្យមានទំនុកចិត្តពេញលេញដល់អ្នកវិនិយោគទុនបរទេសដែលបណ្ដាលមកពីបញ្ហាអំពើពុករលួយ និងកង្វះសមត្ថភាពស្ថាប័នដើម្បីអនុវត្តនីតិវិធីគយប្រកបដោយតម្លាភាព និងប្រសិទ្ធភាពនឹងបង្កើនបន្ទុកចំណាយលើប្រតិបត្តិការ និងការយឺតយ៉ាវ ដែលកត្តានេះជាឧបសគ្គសម្រាប់កម្ពុជា ក្នុងការប្រកួតជាមួយសមាជិកអាស៊ានដទៃនៅពេលខាងមុខ។
ជាក់ស្ដែង របាយការណ៍តម្លាភាពអន្តរជាតិ នៅឆ្នាំ២០១៤ បានចាត់ថ្នាក់កម្ពុជា ស្ថិតនៅលំដាប់ទី១៥៦ ជាមួយប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ក្នុងចំណោមប្រទេស ១៧៤ ដែលមានអំពើពុករលួយខ្លាំងជាងគេ។កត្តាអំពើពុករលួយ នៅតែជាបញ្ហាដ៏ស្រួចស្រាល់ដែលរាំងស្ទះដល់ការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងការខ្លាចរអាពីសំណាក់អ្នកវិនិយោគទុនបរទេស។
ដើម្បីស្រូបយកអត្ថប្រយោជន៍ និងកាត់បន្ថយហានិភ័យជាអតិបរមាដែលបណ្ដាលមកពីការធ្វើសមាហរណកម្មក្នុងសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ានដោយតក់ក្រហល់នៅឆ្នាំ២០១៥ នេះ ការពន្យារពេលធ្វើសមាហរណកម្មយ៉ាងហោចណាស់ ៥ឆ្នាំបន្ថែមទៀតរហូតដល់ឆ្នាំ២០២០ ដូចដែលបានគ្រោងទុកក្នុងរបៀបវារៈសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចកន្លងមក គឺជាជម្រើសដ៏ប្រសើរបំផុតសម្រាប់កម្ពុជា។ ដើម្បីរៀបចំខ្លួនអោយបានគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងការពង្រឹងសេដ្ឋកិច្ចអោយរឹងមាំមុនពេលដែលកម្ពុជា ត្រូវប្រឈមនឹងការបាត់បង់ចំណូលពន្ធអាករទំនិញដែលនាំចូលពីបណ្ដាប្រទេសអាស៊ាននៅឆ្នាំ២០១៨ និងផ្ដល់ឱកាសដល់ពលរដ្ឋ ក៏ដូចជាថ្នាក់ដឹកនាំដើម្បីស្វែងយល់កាន់តែច្បាស់ពីសហគមន៍សេដ្ឋកិច្ចអាស៊ាន និងបង្កើតគោលនយោបាយកាន់តែត្រឹមត្រូវសមស្របនឹងសមាហរណកម្មតំបន់នេះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ តម្កល់សាលក្រមកំបាំងមុខទៅលើប្រធានសហជីព លោក ម៉ម រិទ្ធី ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១៨ខែ
- សភាអឺរ៉ុប ជំរុញឱ្យសើរើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នៅសល់៨០% និងដាក់ទណ្ឌកម្មជាក់លាក់លើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
- លោក ហ៊ុន សែន ស្នើមេដឹកនាំចិនឱ្យផ្ដល់ជំនួយ និងប្រាក់កម្ចីបន្ថែម ក្នុងគ្រាដែលកម្ពុជាអាចប្រឈមនឹងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពីសំណាក់សហភាពអឺរ៉ុប
- អ្នកវិភាគជំរុញឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឱ្យក្លាហានហ៊ាននិយាយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន
- លោក ហ៊ុន សែន ប្ដេជ្ញាបន្តប្រកាន់ជំហរគោលនយោបាយចិនតែមួយ និងថា ប្រទេសចិនបានជួយនយោបាយកម្ពុជាឱ្យមានឯករាជ្យ