បុរសវ័យចំណាស់ម្នាក់មានដើមកំណើតជាអ្នកស្រុកអង្គរ ខេត្តសៀមរាបបានប្រើពេលស្ទើរពេញមួយជីវិត ប្រកបការងារជាអ្នកជួសជុលប្រាង្គប្រាសាទបុរាណនានាក្នុងតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ។
ថ្វីត្បិតតែការងារនេះ មិនអាចរកប្រាក់កម្រៃក្លាយជាអ្នកមានក្តី ក៏ប៉ុន្តែបុរសដែលមានវ័យជិត ៨០ ឆ្នាំរូបនេះរីករាយនឹងធ្វើវាដើម្បីរក្សាកេរដំណែលស្នាដៃបុព្វបុរសខ្មែរ និងរក្សាលំនឹងប្រាសាទឱ្យគង់វង្សយូរដល់កូនចៅជំនាន់ក្រោយៗ។
ភ្ញៀវទេសចរដែលទៅទស្សនាតំបន់រមណីយដ្ឋានអង្គរ ក្នុងខេត្តសៀមរាបភាគច្រើន តែងតែឆ្លងកាត់ និងទៅទស្សនាលានជល់ដំរី ជាប់នឹងក្រុមប្រាសាទព្រះពិធូរ និងប្រាសាទជម ឋិតក្នុងបរិវេណអង្គរធំ ខាងជើងនៃប្រាសាទបាយ័ន។
បច្ចុប្បន្នទីនោះ ក្រុមជាងផ្នែកបុរាណវិទ្យានៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និងក្រុមកម្មករជិត ១០០នាក់ កំពុងមមាញឹកជួសជុលប្រាសាទបុរាណក្នុងតំបន់នោះ ក្រោយពីអ្នកជំនាញបុរាណវិទ្យាបានធ្វើកំណាយរួចរាល់ហើយ។
ក្នុងចំណោមមនុស្សជិត ១០០នាក់ទាំងនោះ គេឃើញមានបុរសវ័យ ៧៦ឆ្នាំម្នាក់ សម្បុរខ្មៅរាងស្គម ខ្ពស់កំពុងអង្គុយដាប់ថ្ម ក្នុងបរិវេណប្រាសាទជម។
បើទោះបីជា គាត់មានវ័យចំណាស់ក្តី លោក នុត ពឹង នៅតែរឹងមាំ អាចធ្វើការងារធ្ងន់ៗបានធម្មតា ដូចមនុស្សមានវ័យជាង ៥០ឆ្នាំ។ លោកមានកូន ៤នាក់ មានដើមកំណើតជាអ្នកស្រុកអង្គរ រស់នៅឃុំព្រះដាក់ ស្រុកបន្ទាយស្រី ខេត្តសៀមរាប ហើយមានបទពិសោធន៍ជួសជុលប្រាសាទជាង ៥០ ឆ្នាំមកហើយ ពោលចាប់តាំងពីអំឡុងទសវត្សរ៍ទី៦០។
កំពុងអង្គុយដាប់ថ្មដើម្បីយកទៅផ្គុំប្រាសាទ ក្នុងបរិវេណប្រាសាទជម លោក នុត ពឹង ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី នៅថ្ងៃទី១៧ ឧសភាថា លោកពេញចិត្តការងារនេះ ព្រោះចង់ថែរក្សាប្រាសាទបុរាណ ដែលចាស់ទ្រុឌទ្រោម ឱ្យឈររឹងមាំឡើងវិញ ដើម្បីឱ្យកូនចៅជំនាន់ក្រោយៗស្គាល់ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីអរិយធម៌សម័យបុរាណ និងទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ។
លោកថា រយៈពេលជាង ៥០ឆ្នាំ កន្លងទៅនេះ លោកបានជួសជុលប្រាសាទគោកចក ប្រាសាទធម្មនន្ទ ប្រាសាទតាកែវ ប្រាសាទស្រះស្រង់ ហើយចុងក្រោយនេះ គឺប្រាសាទជម។
លោកថា ប្រាសាទដែលពិបាកនឹងជួសជុល ហើយប្រើពេលយូរ គឺប្រាសាទសាងសង់ពីឥដ្ឋ ដោយត្រូវប្រើប្រាស់ស្ករត្នោត ម្សៅមី និងដីដំបូងលាយចូលគ្នា ដើម្បីបិទថ្មតភ្ជាប់គ្នាឱ្យឈររឹងមាំដូចទម្រង់ដើម។
លោក នុត ពឹង៖ «ប្រសិនណាយើងមិនជួយការពារប្រាសាទទេ ច្បាស់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ នឹងមិនស្គាល់ប្រាសាទទេ»។
បុរសដដែលបន្ថែមថា ការងារនេះ អាចរកប្រាក់ចំណូល ១ថ្ងៃ ៤ ម៉ឺនរៀល ឬស្មើ ១០ដុល្លារ អាមេរិក មិនអាចធ្វើឱ្យលោកមានជីវភាពធូរធារឡើយ។ ក៏ប៉ុន្តែលោកថា លទ្ធផលដែលទទួលបានត្រឡប់មកវិញ ប្រាសាទដែលពួកលោក ជួសជុលរួចរាល់ រឹងមាំល្អ មានទម្រង់ស្អាតដូចដើម ចន្លោះ ៨០ ទៅ ជាង៩០ ភាគរយ ទាក់ទាញភ្ញៀវទេសចរ និងជាភស្តុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រ ឆ្លុះបញ្ចាំងពីវប្បធម៌ខ្មែរសម័យបុរាណ។
កន្លងទៅ ក្រុមអ្នកជំនាញបុរាណវិទ្យានៃអាជ្ញាធរជាតិអប្សរា និង រដ្ឋាភិបាលកូរ៉េ សហការគ្នា ជួសជុលពង្រឹងថ្មប្រាសាទជម ដែលទទួលរងការខូចខាតរួមមាន បែកបាក់ផ្ទាំងថ្ម ដោយមានថ្មខ្លះទៀតពុកផុយ ដែលត្រូវជួសជុលថ្មទាំងនោះ ឱ្យរឹងមាំអាចប្រើប្រាស់ឡើងវិញបាន។
អាជ្ញាធរជំនាញកំពុងរៀបចំថ្មចាស់ៗ ទៅដាក់នៅទីតាំងដើម ហើយបច្ចុប្បន្ននេះក្រុមការងារទាំង២ ក្រុមកំពុងតភ្ជាប់ថ្ម ឱ្យមានគុណភាពអាចប្រើបានជាបន្តបន្ទាប់។
ការជួសជុលប្រាសាទជម ធ្វើឡើងជាង ៤ ឆ្នាំមកហើយ បន្ទាប់ពីធ្វើកំណាយរួចរាល់ ដោយមានការចូលពី អង្គការយូណេស្កូ (UNESCO) និងសមាជិកគណៈកម្មាធិការសម្របសម្រួលអន្តរជាតិហៅកាត់ថា ICC-Angkor (International Coordinating Committee-Angkor) ក្រោមជំនួយឧបត្ថម្ភពីរដ្ឋាភិបាលជប៉ុន និងដៃគូពាក់ព័ន្ធ។
លោក នុត ពឹង បន្ថែមថា ការងារនេះពិបាកជាខ្លាំង ត្រូវការអត់ធ្មត់ និងផ្ចិតផ្ចង់ ធ្វើយ៉ាងណាត្រូវស្រាវជ្រាវរកថ្មចាស់ៗ មកជួសជុលកែលម្អ ហើយតម្រៀបរកស្ថានភាពដើមវិញ។ លោកថា សិល្បៈជួសជុលប្រាសាទ ធ្វើឡើងមានលំដាប់លំដោយ ដោយត្រូវចំណាយពេលជាច្រើនឆ្នាំ ទើបជួសជុលប្រាសាទរួចរាល់។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទង សុំការបំភ្លឺអធិប្បាយរឿងនេះ ពីអ្នកនាំពាក្យអាជ្ញាធរជាតិអប្សរាលោក ឡុង កុសល បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី១៧ ឧសភា។
រីឯក្រុមជាងកំពុងជួសជុលប្រាសាទព្រះពិធូរ ជាប់នឹងលានជល់ដំរី ក៏កំពុងមមាញឹកតម្រៀបថ្មឱ្យដូចទ្រង់ទ្រាយដើមវិញដែរ ខណៈដែលថ្មឈរបច្ចុប្បន្នត្រូវគេតម្រៀបខូចទ្រង់ទ្រាយធំ តាំងពីសម័យអាណានិគមនិយមបារាំង។
មន្ត្រីជំនាញអាជ្ញាធរអប្សរាកំពុងជួសជុល ប្រាសាទព្រះពិធូរចំនួន ២ ការដ្ឋានផ្សេងៗគ្នា ដោយការដ្ឋាន អេ (A) សម្រេចបាន ៩០ ភាគរយ និងការដ្ឋាន ស៊ី ( C ) ទើបតែសម្រេចបាន ២០ ភាគរយ ប៉ុណ្ណោះ។
ជាងជួសជុលប្រាសាទ ព្រះពិធូរ លោក ហឿន ហៃ ឱ្យដឹងថា លោកទទួលបាន ប្រាក់ឈ្នួល ៤ ម៉ឺនរៀល ក្នុងមួយថ្ងៃ ហើយឈប់សម្រាកថ្ងៃសៅរ៍ និងថ្ងៃអាទិត្យ។ តែយ៉ាងណាក្តី លោករីករាយ នឹងធ្វើកិច្ចការងារនេះ ព្រោះទទួលបានប្រាក់ឈ្នួលទៀងទាត់ ដែលជាផ្នែកមួយចូលរួមអភិរក្ស និងថែទាំប្រាសាទបុរាណខ្មែរ។
លោក ហឿន ហៃ៖ «យើងរៀបហ្នឹងមិនដូចរៀបឥដ្ឋទេ យើងរៀបត្រូវការមើល មិនងាយស្រួលទេ វាពិបាក ដាប់ក៏យើងដាប់ថ្មដែរ។ គម្រោងនេះធ្វើប៉ុណ្ណឹងសិន នៅនេះបើមានលុយទៀតក៏គេរើ ។ តែខ្ញុំយល់ថា មិនងាយទេ»។
ប្រាសាទព្រះពិធូរ ឬហៅថា ប្រាសាទក្រុមព្រះពិធូរ ឋិតនៅអែមនឹងលានជល់ដំរី ភាគខាងជើងនៃប្រាសាទបាយ័ន និងខាងមុខប្រាសាទបាពួន។
ប្រាសាទនេះស្ថាបនាឡើងនៅដើមសតវត្សទី១២ ក្នុងរាជ្យព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី២ ឧទ្ទិសដល់ព្រហ្មញ្ញសាសនា។ រីឯប្រាសាទជម ឋិតនៅក្នុងក្រុមប្រាសាទព្រះពិធូរដែរ បានទទួលរងខូចខាតធ្ងន់ធ្ងរ ដោយត្រូវរុះរើ តួនៃប្រាសាទទាំងស្រុង ដើម្បីពង្រឹងគ្រឹះ និងរចនាសម្ព័ន្ធផ្នែកខាងក្រោម ជួសជុលថ្ម និងរៀបចំតួប្រាសាទឡើងវិញ ដោយរក្សាឱ្យបានទម្រង់ដើមទាំងស្រុង។
អាជ្ញាធរជំនាញបុរាណវិទ្យាឱ្យដឹងថា គម្រោងជួសជុលប្រាសាទទាំងនេះ ត្រូវចំណាយថវិកាអស់ជាង ជិត ៨ លានដុល្លារអាមេរិក( ៧.៩៨០.០០០) ក្រោមជំនួយឧបត្ថម្ភដោយរដ្ឋាភិបាលកូរ៉េ ទីភ្នាក់ងារសហប្រតិបត្តិការអន្តរជាតិកូរ៉េ (Korea International Cooperation Agency) ទីភ្នាក់ងារបេតិកភណ្ឌកូរ៉េ (Korea Heritage Agency) និងដៃគូពាក់ព័ន្ធមួយចំនួនទៀត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។