"រដ្ឋាភិបាលគួរចាត់វិធានការលើការវាយកម្ទេចកុដិបុរាណ ៣ខ្នង នៅវត្តឧណ្ណាលោម"
2022.12.15
ព្រះតេជព្រះគុណ ទេព វង្ស សម្តេចព្រះមហាសង្ឃរាជនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ក្នុងព្រះរាជពិធីចម្រើនព្រះជន្មាយុ នាវត្តឧណ្ណាឡោម រាជធានីភ្នំពេញ កាលពីឆ្នាំ២០១៧។
រូប៖ គេហទំព័រ CPP
អ្នកស្រាវជ្រាវប្រវត្តិសាស្ត្រនិងប្រជាពលរដ្ឋ ទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលចាត់វិធានការលើករណីវាយកម្ទេចកុដិបុរាណចំនួន៣ខ្នងនៅវត្តឧណ្ណាលោម ដោយថា នេះជា ការបំផ្លិចបំផ្លាញនិងលុបដានសំណង់ចាស់បុរាណ។ ពួកគាត់ថា ក្រសួងវប្បធម៌ គួរពង្រឹងការងារអភិរក្ស និងអនុវត្ត តាមសារាចរការពារសំណង់បុរាណឱ្យម៉ឺងម៉ាត់ ជាជាងចេញលិខិតសោកស្ដាយ ក្រោយពេលសំណង់បុរាណទាំងនោះត្រូវបានវាយកម្ទេចរាបដល់ដី។
អ្នកស្រាវជ្រាវប្រវត្តិសាស្ត្រ និងប្រជាពលរដ្ឋ បង្ហាញការសោកស្ដាយបន្ទាប់ពីកុដិបុរាណនៅវត្តឧណ្ណាលោម ចំនួន៣ខ្នង រងការវាយកម្ទេចរាបដល់ដី ដើម្បីយកទីតាំងធ្វើចេតិយ។ ពួកគាត់ស្នើឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធទទួលខុសត្រូវលើករណីនេះ។
និស្សិតខាងជំនាញស្ថាបត្យកម្មនៅរាជធានីភ្នំពេញ កញ្ញា កែវ មរកត ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី១៣ ធ្នូ ថា ការវាយកម្ទេចកុដិបុរាណទាំង៣ខ្នងនេះ នឹងធ្វើឱ្យសំណង់បុរាណនៅរាជធានីភ្នំពេញមានចំនួនកាន់តែតិចទៅៗ។ កញ្ញាលើកឡើងថា សំណង់បុរាណទាំងនេះជាមូលដ្ឋានគ្រឹះសម្រាប់ការសិក្សាស្វែងយល់របស់សិស្សនិស្សិត និងជាកន្លែងផ្ទុកទៅដោយអ្នកចេះដឹង ដែលតម្រូវឱ្យមានការថែរក្សានិងអភិរក្ស។ កញ្ញាយល់ឃើញថា ការវាយកម្ទេចកុដិ យកទីធ្លាទៅសង់ចេតិយ ជារឿងមិនសមទំនង ហាក់ដូចជាគណៈគ្រប់គ្រងវត្តឱ្យតម្លៃនិងយកចិត្តទុកដាក់ទៅលើអ្នកស្លាប់ទៅជាជាងអ្នកនៅរស់។
លោក កែវ មរកត៖ «អ្វីដែលធ្វើឱ្យខ្ញុំកាន់តែហួសចិត្តទៀតហ្នឹងគឺការកម្ទេចសំណង់អគារដល់ទៅ៣ ហើយយើងបែរជាសាងសង់ជំនួសវិញដោយចេតិយ។ អាចនិយាយបានថា កម្ទេចសំណង់ដែលមនុស្សអាចរស់នៅប្រើប្រាស់បាន តែបែរជាមកសាងសង់សំណង់មួយសម្រាប់ដាក់(ឆ្អឹង)ខ្មោចទៅវិញ»។
កុដិទាំង៣ខ្នងដែលរងការវាយកម្ទេចរួមមានកុដិលេខ៤៣ ៤៤ និង៤៥ មានទីតាំងនៅប៉ែកខាងកើតវត្តឧណ្ណាលោម ដែលបានកសាងតាំងពីឆ្នាំ១៩៣០ មកម្ល៉េះ។ កាលពីឆ្នាំ២០១៧ ក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ បានចុះបញ្ជីកុដិទាំង៣នេះ ជាសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌជាតិដែលត្រូវការពារ និងអភិរក្ស។ ក៏ប៉ុន្តែ នៅថ្ងៃទី៧ ធ្នូ សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ទេព វង្ស បានបញ្ជាឱ្យវាយកម្ទេចកុដិទាំង៣ដើម្បីយកទីធ្លាកសាងចេតិយ។
ការវាយកម្ទេចសំណង់អគារបុរាណដោយបំពានច្បាប់នេះ មិនមានក្រសួងពាក់ព័ន្ធណាមួយចេញមុខទទួលខុសត្រូវឡើយ ក្រៅតែពីក្រសួងវប្បធម៌ និងវិចិត្រសិល្បៈនៅថ្ងៃទី៨ ធ្នូ បានចេញលិខិតបង្ហាញការសោកស្ដាយ និងស្នើសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ទេព វង្ស ឱ្យបញ្ឈប់សកម្មភាពនេះ ដោយអះអាងថា ការរុះរើនិងវាយកម្ទេចកុដិទាំង៣ ពុំបានសិក្សាពីគ្រោះ និងគ្មានការអនុញ្ញាតពីក្រសួងវប្បធម៌នោះឡើយ។ ប៉ុន្តែមកទល់ថ្ងៃទី១៣ ធ្នូ កុដិទាំង៣ ត្រូវបានគេវាយកម្ទេចរាបដល់ដីទៅហើយ។
ជុំវិញរឿងនេះ វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទង សម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ទេព វង្ស ព្រះមហាសង្ឃរាជាគណៈមហានិកាយនៃកម្ពុជា និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងវប្បធម៌និងវិចិត្រសិល្បៈ លោក ឡុង ប៉ុណ្ណាស៊ីរីវត្ថ ដើម្បីសុំការអត្ថាធិប្បាយជុំវិញបញ្ហានេះបានឡើយនៅថ្ងៃទី១៣ ធ្នូ។
ទាក់ទិនរឿងនេះ អ្នកស្រាវជ្រាវខាងប្រវត្តិសាស្ត្រ អរិយធម៌ និងវប្បធម៌ខ្មែរ លោកបណ្ឌិត មីសែល ត្រាណេ សោកស្ដាយចំពោះការបំផ្លាញសំណង់បុរាណ ដោយការរំលោភបំពាន។ លោកថា នេះមិនមែនជាករណីទីមួយនោះឡើយ ដោយនៅតាមវត្តអារាម និងនៅកន្លែងផ្សេងទៀត ក៏មានការបំផ្លិចបំផ្លាញសំណង់អាគារបុរាណបែបនេះដែរ។ លោកចាត់ទុកអ្នកបំផ្លាញទាំងនោះថា ជាមនុស្សមិនយល់ពីតម្លៃប្រវត្តិសាស្ត្រ និងមរតកដូនតា។ លោកបន្តថា រាល់ការរុះរើឬធ្វើអ្វីមួយដែលប៉ះពាល់ដល់សំណង់បុរាណ ព្រះសង្ឃរាជត្រូវជូនដំណឹងទៅក្រសួងធម្មការ និងសាសនា និងត្រូវពិភាក្សាជាមួយក្រសួងវប្បធម៌ដែលមានជំនាញជាមុនសិន ដោយមិនត្រូវអារកាត់តែអង្គឯងនោះឡើយ។
បណ្ឌិត មីសែល ត្រាណេ៖ «បងមិនរិះគន់ទេ ប៉ុន្តែយើងខ្វះទំនាក់ទំនង ខ្វះវិន័យ ខ្វះថវិកា។ ក្រសួងធម្មការត្រូវតែទាក់ទងជាមួយក្រសួងវប្បធម៌ៗត្រូវតែមានជំនាញ មានក្រុមការងារមួយចុះទៅតាមដាន»។
កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បានចេញសារាចរមួយស្ដីពីការទប់ស្កាត់ការវាយកម្ទេច និងបំផ្លិចបំផ្លាញសំណង់អគារបេតិកភណ្ឌ និងកំណត់ឱ្យសុំការអនុញ្ញាតពីក្រសួងវប្បធម៌ជាមុនសិន មុននឹងកែប្រែ ជួសជុល ឬវាយកម្ទេចចោល។
ចំពោះករណីដែលសម្ដេចព្រះសង្ឃរាជ ទេព វង្ស ដែលបញ្ជាឱ្យវាយកម្ទេចកុដិបុរាណទាំង៣នេះ ត្រូវបានមហាជនរិះគន់ថា បានប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ ដោយខ្វះការពិចារណា និងស្មារតីអភិរក្សនិយម ក្នុងនាមជាមន្ត្រីសង្ឃជាន់ខ្ពស់មួយអង្គ។
ជុំវិញរឿងនេះ សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកប្រវត្តិសាស្ត្រលោក សំបូរ មាណ្ណារ៉ា លើកឡើងថា វត្តអារាមមានតម្លៃជាប្រពៃណីផង និងសាសនាផង ដែលមានព្រះសង្ឃជាអ្នកនៅគ្រប់គ្រង មើលថែរក្សា។ ចំពោះករណីវាយកម្ទេចកុដិបុរាណ នៅវត្តឧណ្ណាលោមនេះ លោក សំបូរ មាណ្ណារ៉ា យល់ថា ក្រសួងវប្បធម៌ សម្ដេចសង្ឃនាយក ទេព វង្ស និងក្រសួងរៀបចំដែនដី នគរូបនីយកម្ម និងសំណង់ ជាស្ថាប័នដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវ។
លោក សំបូរ មាណ្ណារ៉ា៖ «ហើយជាចំណែកមួយដែលខ្ញុំចង់និយាយថា យើងគួរតែយកចិត្តទុកដាក់ប្រុងប្រយ័ត្នបន្តិច ចំពោះអ្វីដែលជារបស់ជាតិ របស់សង្គមហ្នឹង ដើម្បីឱ្យយើងបានបន្សល់ទុកសម្រាប់កូនចៅជំនាន់ក្រោយ។ យើងទទួលស្គាល់ថា អភិវឌ្ឍហើយ តែយើងគួរគិតពីអនាគតនៃវប្បធម៌ សង្គមធម៌ និងសាសនា»។
តាមមាត្រា៦២ នៃច្បាប់ស្ដីពីកិច្ចការពារបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ ចែងថា ជនណាដែលប្ដូរទីតាំង បំផ្លាញចោល ពង្រេចពង្រឹល បំផ្លាញរូបរាង ឬជួសជុលដោយគ្មានការអនុញ្ញាត នូវសម្បត្តិវប្បធម៌ ដែលបានស្នើឱ្យចាត់ថ្នាក់ ឬចាត់ថ្នាក់រួចហើយ ត្រូវផ្ដន្ទាទោសពី៦ខែ ដល់៥ឆ្នាំ និងពិន័យជាទឹកប្រាក់តាមតម្លៃដែលអ្នកជំនាញប៉ាន់ស្មាន។
ជារៀងរាល់ឆ្នាំ មាននិស្សិតនិងព្រះសង្ឃមិនក្រោម២០អង្គ\នាក់នោះឡើយ ដែលមករៀនសូត្រ និងបានស្នាក់អាស្រ័យនៅកុដិទាំង៣។ កុដិ និងវត្តអារាម បានផ្ដល់កន្លែងអប់រំទាំងចំណេះវិជ្ជា និងផ្លូវចិត្តដល់សិស្ស និងសមណសិស្ស។ ការកម្ទេចកុដិទាំង៣នេះ ដើម្បីយកទីធ្លាកសាងចេតិយ ប្រៀបបានទៅនឹងការកម្ទេចកន្លែងបណ្ដុះអ្នកចេះដឹង និងជំនួសមកវិញដោយឆ្អឹងខ្មោចរបស់អ្នកមានលុយមួយចំនួន។
ជាមួយគ្នានេះ ការបណ្ដោយឱ្យមានការបំផ្លិចបំផ្លាញសំណង់អគារបុរាណនៅតាមវត្តអារាម និងកន្លែងមួយចំនួនជាច្រើនកន្លងមក ក្រោមហេតុផលមានសភាពចាស់ទ្រុឌទ្រោម និងគ្មានវិធានការការពារ ឬជួសជុល ត្រូវបានមហាជនរិះគន់ថា ក្រសួងវប្បធម៌អសមត្ថភាព និងបរាជ័យក្នុងការថែរក្សាសម្បត្តិវប្បធម៌ជាតិ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សភាកម្ពុជាប្រតិកម្មទៅនឹងការសម្រេចរបស់សភាអឺរ៉ុបរឿងដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធEBA បន្ថែម
- កម្ពុជារកចំណូលបាន ១.៤ពាន់លានដុល្លារ ពីកំណើនភ្ញៀវទេសចរបរទេសក្នុងឆ្នាំ២០២២
- មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់ និងឧកញ៉ា សុំលោក ហ៊ុន សែន ឱ្យជួយរកយុត្តិធម៌ដោយមិនពឹងតុលាការ
- ស្ត្រីដែលគ្រូពេទ្យវះកាត់ខុសបច្ចេកទេសបានបាត់បង់ជីវិត
- លោក ហ៊ុន សែន មិនគាំទ្រដីកាតុលាការICCដើម្បីចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំរុស្ស៊ី
