ពលរដ្ឋខ្មែរ រស់នៅទឹកដីកម្ពុជាក្រោម កំពុងប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ តាមវត្តអារាម ដូចខ្មែរ នៅប្រទេសកម្ពុជាដែរ។ ប៉ុន្តែសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោមឲ្យដឹងថា កម្មករខ្មែរកំពុងធ្វើការនៅទីក្រុងភាគច្រើន នៅតែមិនអាចត្រលប់មកចូលឆ្នាំនៅស្រុកកំណើត ដូចឆ្នាំមុនៗ ដែរ ដោយសារអាជ្ញាធរវៀតណាមមិនអនុញ្ញាតឲ្យឈប់សម្រាក។
ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដែលកំពុងរស់នៅលើទឹកដីកំណើតបានប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំ ប្រពៃណីខ្មែរ ៣ថ្ងៃ ដូចនៅកម្ពុជាដែរ។ ប្រធានសមាគមសមណនិស្សិតខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ព្រះអង្គ សឺន សុផារិន្ទ គង់នៅវត្តបទុមវតីរាជធានីភ្នំពេញ មានថេរដីកាថា ខ្មែរនៅកម្ពុជាក្រោម មានជំនឿថា មានទេវតាចុះក្នុងថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំ ទៅតាមពេលាដូចគ្នា នឹងនៅកម្ពុជាដែរ តែគេមិនហៅថ្ងៃសង្ក្រាន្តទេ គឺហៅថ្ងៃឆ្លងឆ្នាំថ្មី។ ព្រះអង្គ បន្តថា នៅថ្ងៃចូលឆ្នាំ ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម នាំគ្នា ធ្វើពិធីដង្ហែ ព្រះសិរសាកបិលមហាព្រហ្ម ជុំវិញព្រះវិហារ ជុំវិញវត្ត និងដង្ហែតាមផ្លូវ ក្នុងភូមិ។ ពួកគេ មានជំនឿដូចពលរដ្ឋខ្មែរដែរ គឺ ថ្ងៃឆ្លងឆ្នាំ ជាថ្ងៃដែលកបិលមហាព្រហ្ម ចាញ់ភ្នាល់ប្រស្នាជាមួយធម្មបាលកុមារ៖ «នៅកម្ពុជាក្រោម គេមានពិធីដង្ហែសង្ក្រាន្តតាមភូមិ ស្រុក នីមួយៗ។ តាមវត្តនីមួយៗ គេមានកម្មវិធីដង្ហែសង្ក្រាន្ត គឺដង្ហែក្បាលកបិលមហាព្រហ្មតែម្ដង ជុំវិញភូមិស្រុករបស់ចំណុះជើងវត្តនីមួយៗ។ ពិធីទទួលទេវតាឆ្នាំថ្មីហ្នឹង ក្នុងវត្តមានរៀបចំខ្លះដែរ ហើយតាមភូមិស្រុកក៏គេរៀបចំខ្លះដែរ ដូចគ្នា មិនសូវខុសគ្នាទេពរ » ។
ព្រះអង្គ បន្តថា ពលរដ្ឋខ្មែរ នៅកម្ពុជាក្រោម គេច្រើនតែណាត់គ្នា ទទួលទេវតាឆ្នាំថ្មី នៅវត្តអារាម។ នៅពេលាទេវតាចុះ ខ្មែរក្រោម មានពិធីមួយទៀត គឺកម្មវិធីសូត្រមន្តទទួលទេវតា។ រយៈពេល ៣ថ្ងៃ នៃពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មី គ្រប់ទីវត្តអារាមទាំងជាង ៥០០វត្ត នៅកម្ពុជាក្រោម ឮសំឡេងកងរំពង ដោយការសូត្រធម៌ និងលេងល្បែងប្រជាប្រិយ។ ចំណែកពុទ្ធសាសនិកស្លៀកសំលៀកបំពាក់ តាមបែបប្រពៃណីយកចង្ហាន់ប្រគេនព្រះសង្ឃ។
ព្រះតេជគុណ សឺន សុផារិន្ទ បន្តទៀតថា ៣ថ្ងៃ មាន ថ្ងៃមហាសង្ក្រាន្ត គឺថ្ងៃចូលឆ្នាំទី១ ខ្មែរ នៅកម្ពុជាច្រើន ជួបជុំគ្នានៅវត្តទទួលទេវតា សម្ដែងព្រះបរិត្ត ពូនភ្នំខ្សាច់ និងមានកម្មវិធីលេងល្បែងប្រជាប្រិយ។ ចំណែកថ្ងៃទី២ គឺវរវ័នបត ពលរដ្ឋខ្មែរក្រោម នាំគ្នាធ្វើពិធីងូតទឹកជូនឪពុកម្ដាយតាមផ្ទះរៀងៗ ខ្លួន ហើយពួកគេបន្តទៅវត្ត ធ្វើពិធីងូតទឹកជូនព្រះគ្រូចៅអធិការ និងចាស់ទុំ នៅវត្តអារាម។ ឯថ្ងៃទី៣ ជាថ្ងៃឡើងស័ក ខ្មែរក្រោមនាំគ្នា ធ្វើពិធីស្រង់ព្រះពុទ្ធបដិមា តាមវត្តនីមួយៗ ហើយច្រើនតែធ្វើពេលរសៀល។ ចំណែកភ្នំខ្សាច់ បច្ចុប្បន្នគេនិយម ពូនជាភ្នំស្រូវ ភ្នំអង្ករ ដើម្បីទុកផ្គត់ផ្គង់ព្រះសង្ឃ ក្រោយចូលឆ្នាំរួច៖ « ពិធីពូនភ្នំខ្សាច់នៅឯណោះ គេពូនភ្នំខ្សាច់យក ស្រូវ យកអង្ករទៅពូន ជំនួសខ្សាច់វិញណា។ កន្លែង ( វត្ត ) ខ្លះ គេយកស្រូវ យកស្រូវអង្ករទៅពូនជាភ្នំ នៅកណ្ដាលព្រះវិហារ ឬក៏កន្លែងកណ្ដាលណាមួយ ក្នុងវត្តហ្នឹង គេរៀបចំមក។ ពីដើមមកវត្តនីមួយៗ ខ្វះខាត ហើយព្រះសង្ឃមិនសូវបានធ្វើស្រែ ចម្ការអ៊ីចឹងទៅ បានពេលចូលឆ្នាំហ្នឹង ញាតិញោមយកស្រូវអង្ករទៅពូនជាភ្នំមួយ សម្រាប់ទ្រទ្រង់ដល់ព្រះសង្ឃ » ។
ពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណី៣ថ្ងៃ ព្រះសង្ឃនៅតាមវត្តអារាមនៅកម្ពុជាក្រោម មានពិធីសូត្រ និងសម្ដែងព្រះធម៌ ទាំងបីថ្ងៃ ហើយភាគច្រើន គឺសូត្រ និងសម្ដែងព្រះធម៌ ពេលរសៀល និងពេលយប់។ ក្រៅពីនេះ ជាកម្មវិធី រាំលេងកម្សាន្ត និងល្បែងប្រជាប្រិយខ្មែរ។
នាយកកម្មវិធីសមាគមខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ដើម្បី សិទ្ធិមនុស្ស និងអភិវឌ្ឍន៍ លោក សឺន ជុំជួន សង្កេតឃើញថា ថ្វីត្បិតការប្រារព្ធពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ មិនសូវរងការរឹតត្បិតដូចពេលមុន ប៉ុន្តែកម្មករខ្មែរ និងសិស្សានុសិស្សខ្មែរ នៅតែមិនបានឈប់សម្រាកក្នុងពិធីចូលឆ្នាំប្រពៃណីខ្មែរ ដោយសារ អាជ្ញាធរវៀតណាម មិនអនុញ្ញាតឲ្យឈប់សម្រាក។ លោកថា កាលពីចូលឆ្នាំខ្មែរ ឆ្នាំ២០១៨ អាជ្ញាធរវៀតណាមគ្រប់គ្រងនៅខែត្រ ដែលមានខ្មែររស់នៅច្រើន បានអំពាវនាវឲ្យមានការអនុញ្ញាតឲ្យខ្មែរក្រោមបានឈប់សម្រាក តែឆ្នាំ២០១៩នេះ មិនមានការអំពាវនាវបែបនេះទេ៖ « ទោះបីរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម គេអបអរសាទរ គេស្នើសុំឲ្យមានការឈប់សម្រាកអ្វី តែនៅតាមបណ្ដាក្រុមហ៊ុន គេមិនឲ្យឈប់សម្រាកទេ » ។
នាយករដ្ឋមន្ត្រីវៀតណាម (Nguyen Xuan Phuc) បានសរសេរលិខិតជូនពរឆ្នាំថ្មីដល់ខ្មែរកម្ពុជាក្រោម ប៉ុន្តែមិនបានទទួលស្គាល់ថា ខ្មែរកម្ពុជាក្រោមជាជនជាតិដើមកំណើត និងអនុញ្ញាតឲ្យខ្មែរកម្ពុជាក្រោមឈប់សម្រាកក្នុងថ្ងៃចូលឆ្នាំថ្មីនោះទេ។
មិនមានរបាយការណ៍បញ្ជាក់ថា ទឹកដីកម្ពុជាក្រោមមានទំហំ ប៉ុនណា ឲ្យពិតប្រាកដទេ តែមានខេត្តខ្មែរ ចំនួន២១ និងកោះជាច្រើន នៅក្នុងសមុទ្ទ ដូចជា កោះត្រឡាច ជាដើម។ ចំណែកកោះត្រល់ ក៏ត្រូវបានគ្រប់គ្រងដោយអាជ្ញាធរវៀតណាមដែរ។ គិតមកដល់ខែមិថុនាខាងមុខនេះ កម្ពុជាក្រោមត្រូវបានវៀតណាម គ្រប់គ្រងអស់រយៈពេល ៧០ឆ្នាំហើយ។
ទោះយ៉ាងណា លោក សឺន ជុំជួន នៅតែបន្តអំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរវៀតណាម អនុញ្ញាតឲ្យពលរដ្ឋខ្មែររស់នៅទឹកដីកម្ពុជាក្រោម បានឈប់សម្រាក រាល់ពិធីបុណ្យប្រពៃណីរបស់ខ្មែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។