នៅថ្ងៃទី១៥ខែវិសាខ ជាពេលដែលគេតែងរៀបចំប្រារព្ធពិធីបុណ្យដ៏ធំបំផុតនៅក្នុងព្រះពុទ្ធសាសនា គឺបុណ្យវិសាខបូជា ដើម្បីរំឭកប្រវត្តិដ៏សំខាន់ៗចំនួនបីរបស់ព្រះពុទ្ធ។ ប៉ុន្តែនៅកម្ពុជា ពិធីបុណ្យនេះ ត្រូវបានគេមើលឃើញថា ហាក់មិនសូវមានយុវជនចាប់អារម្មណ៍ និងចូលរួមប្រារព្ធឱ្យបានអធិកអធមច្រើន ក្នុងនាមជាប្រទេសដែលប្រកាន់យកព្រះពុទ្ធសាសនាជាសាសនារបស់រដ្ឋឡើយ។
អ្នកជំនាញយល់ថាយុវជនត្រូវមានឧត្ដមគតិបង្ហាញពីការផ្ដល់តម្លៃព្រះពុទ្ធសាសនា ប៉ុន្តែយុវជនខ្មែរនៅពេលបច្ចុប្បន្ន ហាក់បាត់ឧត្ដមគតិមួយនេះ ដោយសារគ្មានអ្នកនាំមុខដឹកនាំឱ្យស្គាល់ពីកេរតំណែងដូនតា ដូចជាការដឹកនាំឱ្យយុវជនចូលរួមប្រារព្ធពិធីបុណ្យវិសាខបូជាជាដើម។
សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកប្រវត្តិសាស្ត្រ នៅសាកលវិទ្យាល័យបញ្ញាសាស្ត្រកម្ពុជា លោក សំបូរ មាណ្ណារ៉ា ប្រាប់អាស៊ីសេរីនៅថ្ងៃទី៤ឧសភាថា ដើម្បីដឹកនាំឱ្យក្រុមយុវជនជំនាន់ក្រោយ ចូលរួមលើកកម្ពស់តម្លៃកេរដំណែលដូនតា និងចូលរួមប្រារព្ធពិធីបុណ្យវិសាខបូជាឱ្យបានច្រើនគគ្រឹកគគ្រេង គឺត្រូវចាប់ផ្ដើមដំបូងពីសាលារៀន វត្តអារាម និងឪពុកម្ដាយ។
លោកបន្តថា សាលារៀន ត្រូវដើរតួនាទីជាមូលដ្ឋានគ្រឹះ វត្តអារាមត្រូវដើរតួនាទីជាទីពំនាក់អាស្រ័យ ហើយឪពុកម្ដាយ ត្រូវដើរតួនាទីជាអ្នកផ្ដល់ឱវាទនិងជំរុញឱ្យយុវជនចូលរួមប្រារព្ធបុណ្យវិសាខបូជា ប៉ុន្តែលោកថា នៅតាមសាលារៀនរដ្ឋ បែរជាពុំបានប្រារព្ធពិធីបុណ្យវិសាខបូជា ដើម្បីបំផុសឱ្យសិស្សានុសិស្ស ចូលរួមអបអរ និងណែនាំឱ្យស្គាល់ពីអត្ថន័យពិធីបុណ្យនេះឡើយ។
លោក សំបូរ មាណ្ណារ៉ា៖ «ម៉ោងនេះ ពេលនេះ ជួនកាល កំពុងផឹកស្រវឹង បើកឡានបុកគ្នា កំពុងឈ្លោះគ្នា កំពុងតវ៉ាគ្នា។ ដូច្នេះ!អាទាំងអស់ហ្នឹង ព្រះពុទ្ធសាសនានៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជាសាសនារបស់រដ្ឋ សមទេ?អត់សមទេ។ អ៊ីចឹង!ដើម្បីឱ្យប្អូនចូលរួមបាន លុះតែម៉ែឪពុក សាលារៀន និងវត្តអារាម គួរផ្ដុំគ្នាឡើង នាំយុវជនឱ្យចូលគន្លងហ្នឹងទៅ ម្ដងបន្តិចៗ យូរទៅ យើងនឹងបានយុវជនចូលរួមហើយ»។
វិសាខបូជា ត្រូវគេប្រារព្ធឡើងនៅថ្ងៃ១៥កើតពេញបូណ៌មីខែវិសាខ ដើម្បីរំឭកពីការប្រសូតិ ត្រាស់ ដឹង និងចូលបរិនិព្វានរបស់ព្រះពុទ្ធ កាលពី២៥៥៦ឆ្នាំមុន។ វិសាខបូជា ក៏ត្រូវបានអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រកាសទទួលស្គាល់ ជាបុណ្យអន្តរជាតិចាប់តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៩ ដើម្បីទទួលស្គាល់ពីការរួមចំណែករបស់ព្រះពុទ្ធសាសនា ជាសាសនាដ៏ចំណាស់បំផុតមួយ ជួយជំរុញឱ្យពិភពលោកមានសន្តិភាព មេត្តាធម៌ និងសច្ចធម៌ ហើយអង្គការនេះ តែងរៀបចំប្រារព្ធបុណ្យវិសាខបូជាជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅទីស្នាក់ការអង្គការ និងតាមការិយាល័យមួយចំនួនរបស់ខ្លួន។
ប្រទេសកម្ពុជាបានចាត់ទុកបុណ្យវិសាខបូជា ជាបុណ្យជាតិ។ ខេត្តមួយចំនួនបានរៀបចំពិធីដង្ហែធំ នៅក្នុងខេត្តខ្លួន ក្នុងនោះមានខេត្តបាត់ដំបង និងខេត្តសៀមរាប រីឯនៅរាជធានីភ្នំពេញវិញមានវត្តខ្លះ បានធ្វើពិធីដង្ហែតាមវត្តរៀងៗ ខ្លួន ដោយមានអ្នកចូលរួមហែពីបរិស័ទជុំវិញវត្ត។
ជុំវិញបញ្ហានេះវិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការលើកឡើងពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងធម្មការ និងសាសនា លោក សេង សុមុនី និងព្រះមេគណរាជធានីភ្នំពេញ និងជាគណៈសង្ឃនាយកនៃកម្ពុជាសម្ដេច ឃឹម សន បានទេ នៅថ្ងៃទី៤ ឧសភានេះ។
ព្រះចៅអធិការវត្ត ប្រាសាទរាជាសំរោង នៅក្រុងសំរោងខេត្តឧត្តរមានជ័យ ព្រះតេជព្រះគុណ ថូ ធូរស់ មានថេរដីកាថា វត្តព្រះអង្គមិនបានរៀបចំពិធីដង្ហែឱ្យបានអធិកអធមឡើយ បានត្រឹមធ្វើដូចរាល់ឆ្នាំ ដូចជាពិធីសូត្រធម៌ ការសម្ដែងធម៌ទេសនា ការដង្ហែនៅជុំវិញព្រះវិហារ និងនៅពេលយប់ ដុតគោម និងសូត្រធម្មសង្វេគដើម្បីរំឭកគុណព្រះពុទ្ធ។
ព្រះអង្គយល់ឃើញថា ដើម្បីឱ្យការរៀបចំពិធីបុណ្យវិសាខបូជា ឱ្យបានអធិកអធម គឺចាប់ផ្ដើមពីមូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការអប់រំនៅតាមសាលារៀន ប៉ុន្តែព្រះអង្គសង្កេតឃើញថា នៅតាមសាលារៀន នៅពេលមានពិធីបុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីតាមបែបគ្រិស្ដសាសនា បែរជាបានរៀបចំបំផុសឱ្យសិស្សសាលាចូលរួមអបអរសាទរច្រើនជាងពិធីបុណ្យសាសនារបស់ខ្លួនទៅវិញ។
ព្រះតេជព្រះគុណ ថូ ធូរស់៖ «ដើម្បីឱ្យមានការចូលរួមពីសំណាក់យុវជនឱ្យបានច្រើនផុលផុស គឺមានតែការអប់រំ ការជំរុញពួកគាត់ហ្នឹង ឱ្យចូលរួមកម្មវិធីហ្នឹង។ ហើយស្របពេល ក្នុងថ្ងៃវិសាខបូជានេះ គឺជាថ្ងៃឈប់សម្រាកពីការងាររបស់មន្ត្រីរាជការ ក៏ដូចជាសិស្សានុសិស្ស ប៉ុន្តែក្នុងពេលពួកគាត់ឈប់សម្រាកហ្នឹង អត់បានមកប្រារព្ធវិសាខបូជា ដូចជាកម្មវិធីបុណ្យនៅក្នុងសាសនាផ្សេងៗទេ»។
ជុំវិញពិធីបុណ្យវិសាខបូជានេះ អតីតព្រះសង្ឃ និងបច្ចុប្បន្នជាប្រធានសមាគមសម្ពន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរលោក កើត សារ៉ាយ សង្កេតឃើញថា បុណ្យវិសាខបូជាកាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន ត្រូវបានគេរៀបចំឡើងដោយមានការចាប់អារម្មណ៍យ៉ាងក្រាស់ក្រែលពីពលរដ្ឋនិងក្រុមយុវជន។ ប៉ុន្តែលោកថា នៅក្រោយមានបញ្ហានយោបាយកើតឡើង ដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋចាប់ផ្ដើមប្រកាន់បក្សពួកដូចសព្វថ្ងៃនេះ បានធ្វើឱ្យការប្រារព្ធពិធីបុណ្យវិសាខបូជា ហាក់មិនត្រូវបានគេខ្វល់ខ្វាយរៀបចំដឹកនាំឡើងឱ្យបានទូលំទូលាយដូចមុនឡើយ។
លោក កើត សារ៉ាយ៖ «ដូច្នេះ!ខ្ញុំមើលឃើញថា បុណ្យវិសាខបូជានេះ មិនទាន់ក្លាយទៅជា បុណ្យមួយដែលរដ្ឋយកចិត្តទុកដាក់ ដើម្បីលើកកម្ពស់ឱ្យបានពេញលេញទេ»។
លោក កើត សារ៉ាយ យល់ឃើញថា ក្រសួងធម្មការ និងសាសនា និងគណៈសង្ឃនាយក គួររៀបចំឱ្យមានក្រុមការងារ ដើម្បីគិតគូរផ្សព្វផ្សាយទៅក្រុមយុវជនឱ្យចូលរួមបុណ្យវិសាខបូជាឱ្យបានច្រើនផុលផុស ដែលត្រូវរៀបចំឡើងនៅឆ្នាំក្រោយៗទៀត ឬអាចដាក់បញ្ចូលកម្មវិធីបុណ្យនេះ នៅក្នុងកម្មវិធីសិក្សាណាមួយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។