សមាគមថៅកែរោងចក្រ និងសមាគមស្បែកជើង ដាក់សំណើជូនក្រសួងឧស្សាហកម្មជួយអន្តរាគមន៍ទៅរដ្ឋាភិបាលចិន ជួយផ្គត់ផ្គង់វត្ថុធាតុដើម ដល់រោងចក្រមួយចំនួននៅកម្ពុជាឱ្យបានឆាប់ តាមតែអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីដំណើរការចង្វាក់ផលិតកម្ម និងបញ្ចៀសការព្យួរការងារកម្មករ។ ការផ្អាកផ្គត់ផ្គង់វត្ថុធាតុដើមចេញពីរោងចក្រនៅប្រទេសចិន ដោយសារការឆ្លងរាលដាលជំងឺកូវីដ ១៩ (Covid-19) ក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ធ្វើឱ្យរង្គោះរង្គើ វិស័យកាត់ដេរ វាយនភណ្ឌ និងស្បែកជើងនៅប្រទេសកម្ពុជា។ បញ្ហានេះ ធ្វើឱ្យថៅកែរោងចក្រមួយចំនួន សម្រេចព្យួរការងារកម្មករជិត ២ម៉ឺននាក់ ក្នុងរយៈពេល២សប្ដាហ៍ ឬពេញមួយខែ ព្រោះត្រូវរង់ចាំការមកដល់សម្ភារៈចាំបាច់ពីប្រទេសចិន។
មន្ត្រីសមាគមថៅកែរោងចក្រ អះអាងថា រោងចក្រនៅមិនទាន់ទទួលបានវត្ថុធាតុដើម ចាំបាច់សម្រាប់ដំណើរការរោងចក្រនៅឡើយទេ មកទល់ពេលនេះ។
អគ្គលេខាធិការសមាគមថៅកែរោងចក្រ លោក ខេន លូ ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា វត្ថុធាតុដើមប្រមាណ៦០% ដែលត្រូវដឹកពីប្រទេសចិន នោះ មានដូចជា ក្រណាត់ អំបោះ កាវ ជ័រ ឡេវ និងសម្ភារៈចាំបាច់មួយទៀត ដើម្បីផលិតចេញជាខោរអាវ និងស្បែកជើង ប៉ុន្តែ វត្ថុទាំងនោះត្រូវផ្អាកផ្គត់ផ្គង់បណ្ដោះអាសន្ន ដោយសារការឆ្លងជំងឺកូវីដ-១៩ (COVID-19) ដែលធ្វើឱ្យរោងចក្រមួយចំនួននៅប្រទេសចិនបិទទ្វារ។
លោកយល់ថា បើមិនមានការផ្គត់ផ្គង់វត្ថុធាតុដើមពីប្រទេសចិនទាន់ពេល ហើយត្រូវអូសបន្លាយពេលយូរ នោះនឹងធ្វើឱ្យរោងចក្រជាច្រើនទៀត ត្រូវផ្អាកការងារជាបន្តបន្ទាប់។ លោក ឱ្យដឹងថា គិតមកថ្ងៃទី៤ ខែមីនា មានរោងចក្រជាង៣០ ហើយកម្មករប្រមាណ២ម៉ឺននាក់ ត្រូវបានក្រសួងការងារអនុញ្ញាតឱ្យផ្អាក និងព្យួរការងារ ដោយសារខ្វះវត្ថុធាតុដើម៖ «ខ្ញុំថាមិនបញ្ជាទិញពីភាគីចិនបានស្រួលទេ ព្រោះត្រូវការជាងខែ បានដឹកមកដល់ស្រុកខ្មែរយើង។ យើងត្រូវត្រួតពិនិត្យគុណភាពក្រណាត់ហើយគុណភាពវត្ថុធាតុដើម មិនមែនយើងចង់ទិញ យើងទិញភ្លាមនោះទេ។ ឥឡូវ យើងអត់ទាន់ដឹងថា ក្រុមហ៊ុនដឹកជញ្ជូនឬក៏កប៉ាល់ គេអាចឡើងតម្លៃឬក៏យ៉ាងមិច យើងមិនទាន់ដឹងទេ»។
ចំណែក អគ្គលេខាធិការរងសមាគមស្បែកជើង លោក ងួន ចាន់ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា មានរោងចក្រដេរស្បែកជើងមួយចំនួន ត្រូវផ្អាកការងារមួយរយៈពេលសិន ព្រោះខ្វះ កាវ ជ័រ ស្បែក និងឡេវ ជាដើម ដែលតម្រូវការចាំបាច់សម្រាប់ផលិតស្បែកជើង ឱ្យចេញជាផលិតផលសម្រេច។ លោកបន្តថា បើខ្វះសម្ភារៈមួយមុខណា នោះគឺធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ចង្វាក់ផលិតស្បែកជើងទាំងស្រុង។
លោក ងួន ចាន់ណារ៉ា មិនអាចដឹងអំពីពេលវេលាជាក់លាក់ ថាតើវត្ថុធាតុដើមដែលប្រទេសចិន ផ្ដល់ឱ្យតាមតម្រូវការរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា មកដល់នៅពេលណានោះទេ ព្រោះថាស្ថានការណ៍ពេលនេះ បញ្ហាជំងឺឆ្លងកូវីដ១៩ នៅតែបន្តរាលដានក្នុងប្រទេសចិន និងតាមប្រទេសផ្សេងទៀត។
ទោះបីជាយ៉ាងណា លោក ងួន ចាន់ណារ៉ា បញ្ជាក់ថា ខាងសមាគមរោងចក្រស្នើដល់ក្រសួងឧស្សាហកម្ម ប្រាប់ទៅប្រទេសចិន ឱ្យផ្ដល់វត្ថុធាតុដើមដល់កម្ពុជាមុនគេ នៅពេលរោងចក្រផលិតវត្ថុធាតុដើមទាំងនោះ ទាំងចាប់ផ្ដើមដំណើរឡើងវិញ៖ «សម្រាប់ខាងសមាគម យើងបានជួបប្រជុំជាមួយខាងក្រសួងឧស្សាហកម្មហើយកាលពីសប្ដាហ៍មុន អ្វីដែលវិធានការរដ្ឋាភិបាល គឺយើងស្នើសុំភាគីចិន ពន្លឿន ពេលណាដែលរោងចក្រនៅប្រទេសចិន គាត់ចាប់ផ្ដើមដំណើរការធ្វើផលិតផល សម្រាប់ការនាំចេញ មិនថានាំចេញទៅស្រុកខ្មែរទេ នាំចេញទៅគ្រប់ពិភពលោក។ អ៊ីចឹង! ខាងរដ្ឋាភិបាលថា ធ្វើម៉េចពន្លឿនផលិតផលវត្ថុធាតុដើមឱ្យដល់ស្រុកខ្មែរបានមុនគេ»។
គិតមកដល់ល្ងាចថ្ងៃទី៤ ខែមីនា អាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការបំភ្លឺបញ្ហានេះ ពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងឧស្សាហកម្ម លោក អ៊ុំ សុថា និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសកម្ពុជា លោក កុយ គួង និងអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ លោក ហេង សួរ បាននៅឡើយទេ ដោយទូរស័ព្ទជាច្រើនដងតែគ្មានអ្នកទទួល។
អាស៊ីសេរី ក៏ព្យាយាមទាក់ទងសុំការឆ្លើយតបរឿងនេះ ពីឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំកម្ពុជា លោក វ៉ាង វិនធៀន (Wang Wentian) តាមសារអេឡិចត្រូនិក អំពីសំណើរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាស្នើសុំវត្ថុធាតុដើមពីរដ្ឋាភិបាលចិនដែរ ក៏ប៉ុន្តែមកដល់ពេលនេះ មិនទាន់ទទួលបានការឆ្លើយតបនៅឡើយ។
ទោះបីជាយ៉ាងនេះក្ដី អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការងារ លោក ហេង សួរ បានប្រាប់កាសែតក្នុងស្រុកថា បញ្ហាកង្វះវត្ថុធាតុដើមនេះ ធ្វើឱ្យរោងចក្រមួយចំនួន បានស្នើសុំព្យួរការងារកម្មករ ក្នុងរយៈពេលខ្លី ព្រោះភាគីរោងចក្រដឹងថា វត្ថុធាតុដើមនឹងមកដល់ប្រទេសកម្ពុជានៅសប្ដាហ៍ទី៤ ខែមីនា។
ប្រធានសហភាពការងារកម្ពុជា លោក អាត់ ធន់ លើកឡើងថា ក្នុងដំណាក់កាលខ្វះវត្ថុធាតុដើមនេះ ចំពោះរោងចក្រខ្លះ ដែលខ្វះវត្ថុធាតុដើមតិចតួច ប្រទេសចិនអាចនឹងផ្ដល់ឱ្យតាមតម្រូវការ ប៉ុន្តែសម្រាប់រោងចក្រខ្លះទៀត ដែលអស់វត្ថុធាតុដើមពីក្នុងឃ្លាំង នោះគឺជាបញ្ហាប្រឈមខ្លាំង ព្រោះត្រូវរង់ចាំពេលយូរ ហើយក៏មិនប្រាកដថា រោងចក្រនៅប្រទេសចិនអាចដំណើរផ្គត់ផ្គង់ដូចដើមវិញបានដែរឬយ៉ាងណា ស្របពេលដែលជំងឺកូវីដ១៩ (COVID-19) កំពុងរាលដាលខ្លាំងដូច្នេះ ។
លោកយល់ថា ការប៉ះពាល់វិស័យកាត់ដេរ និងស្បែកជើងនៅពេលនេះ គឺកើតចេញពីការផ្ទុះជំងឺឆ្លងកូវីដ១៩ ច្រើនជាងការបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធពីអឺរ៉ុប ២០% ព្រោះរដ្ឋាភិបាលក៏បានត្រៀមលក្ខណៈក្នុងរឿងនេះដែរ។ លោកបារម្ភថា បើបញ្ហានេះ មិនដោះស្រាយបានទេ ហើយត្រូវអូសបន្លាយទៅមុខទៀត នោះ កម្មកររាប់ម៉ឺននាក់នឹងត្រូវបាត់បង់ការងារធ្វើជាក់ជាពុំខាង៖ «បើតាមក្រសួងប្រកាសជិត២០០រោងចក្រ កម្មករជិត២០ម៉ឺននាក់។ ថ្មីនេះមកដល់ថ្ងៃនេះ គឺជាង៣០ក្រុមហ៊ុន មានកម្មករជិត ២ម៉ឺននាក់ហើយ ដែលគេរៀបចំព្យួរ ហ្នឹងគឺប៉ះហើយ។ បើក្នុងរយៈពេលពីនេះទៅមុខ២ខែទៀតហ្នឹង មិនដឹងថាមានលទ្ធភាពអាចស្ដារវិញបានឬអត់។ បើអត់មានលទ្ធភាពស្ដារទេ គឺប៉ះកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរហើយ»។
ថ្មីនេះៗ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ស្នើសុំរដ្ឋាភិបាលប្រទេសចិន ឱ្យដឹកសាច់ក្រណាត់ តាមយន្តហោះ និងកប៉ាល់ទឹក មកកម្ពុជា ឱ្យបានលឿនតាម ដែលអាចធ្វើទៅបាន ដើម្បីជួយទប់ស្កាត់ស្ថានភាព ការបិទរោងចក្រ និងកម្មករគ្មានការងារធ្វើ។
លោក ហ៊ុន សែន ថា វិស័យកាត់ដេរនៅកម្ពុជា ពឹងផ្អែកលើការនាំចូលសាច់ក្រណាត់ពីចិនជាងពាក់កណ្ដាល (៦០ភាគរយ) ដូច្នេះ លោកសង្ឃឹមថា ចិន នឹងបញ្ចេញយន្តហោះឱ្យបានច្រើនគ្រឿងសម្រាប់ដឹកសាច់ក្រណាត់មកកម្ពុជា រួមទាំងការដឹកជញ្ជូនវត្ថុធាតុដើមទាំងនេះ តាមផ្លូវទឹកដូចធម្មតា ដើម្បីទប់ទល់នឹងស្ថានភាពខ្វះខាតសម្ភារៈនៅកម្ពុជា ពេលនេះ។
លោក អាត់ ធន់ យល់ថា ដំណោះស្រាយពេលនេះ រដ្ឋាភិបាលគួរពិនិត្យមើលលទ្ធភាពវត្ថុធាតុដើម នៅក្នុងឃ្លាំងស្ដុកឱ្យអស់លទ្ធភាពសិន គួរកែប្រែវិស័យផ្សេងទៀត ឱ្យកម្មកររោងចក្រកាត់ដេរចូលធ្វើការជំនួស ឧទាហរណ៍ ដូចជា វិស័យកសិកម្ម ជាដើម។ លោក អាត់ ធន់ បន្តថា រដ្ឋាភិបាល ក៏គួរពិនិត្យមើលលទ្ធភាពបើករោងចក្រផលិតវត្ថុធាតុដើម សម្រាប់វិស័យកាត់ដេរ នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ជំនួសឱ្យការនាំចូល ដែលជាការកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែកវត្ថុធាតុដើមពីប្រទេសចិន៕
