អាងភាស ដែលធ្លាប់ជាវាលស្រែល្វឹងល្វើយ និងមិនសូវមានអ្នកស្គាល់ ពេលនេះប្រែក្លាយមានសភាពអ៊ូអរ មានប្រជាពលរដ្ឋទៅលេងកម្សាន្ត ជារៀងរាល់ថ្ងៃសម្រាកចុងសប្ដាហ៍ ជាពិសេសនៅក្នុងឱកាសបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌ ដែលបង្កើតមុខរបរដល់អ្នកភូមិមួយចំនួន។
បន្ទាប់ពីសាងសង់ផ្លូវលំក្រាលគ្រួសក្រហមមួយខ្សែ នៅតាមបណ្ដោយខ្នងអាង និងកសាងទ្វារទឹកជាច្រើនកន្លែង ពេលនេះអាងភាស ស្ថិតនៅស្រុកឯកភ្នំ ដែលមានចម្ងាយប្រមាណ ២០គីឡូម៉ែត្រ ពីក្រុងបាត់ដំបង នឹងមិនស្ងប់ស្ងាត់ឯកោដូចពេលមុននោះទេ ដោយមានភ្ញៀវក្នុងស្រុកមកជិះទូកលេងកម្សាន្តនៅរដូវទឹកឡើង។
សំឡេងម៉ាស៊ីនទូក លាន់ឮពេញផ្ទៃអាង។ ភាពអ៊ូអរនៅលើផ្ទៃទឹកនេះ បាននាំមកនូវមុខរបរដល់អ្នកភូមិមួយចំនួន ដែលសុទ្ធសឹងជាអ្នកនេសាទ រកខ្យង និងធ្វើស្រែចម្ការ។
អង្គុយលើក្បាលទូកស្មាច់តូចៗអូសដោយម៉ាស៊ីនសាំង អ្នកបើកទូកដឹកភ្ញៀវ គឺយុវជន ថន ប៊ុនថាន អាយុប្រហែល ១៥ឆ្នាំ ឱ្យដឹងថា រូបគេបើកទូកដឹកភ្ញៀវជិតមួយខែមកហើយ ពោលគឺចាប់តាំងពីពេលដែលទឹកឡើងលិចចូលទំនប់អាងភាស គឺតែងតែមានពលរដ្ឋមកពីតំបន់ផ្សេងៗមកលេងជាហូរហែ។ យុវជនរូបនេះបន្តថា របរនេះផ្ដល់កម្រៃសមរម្យ ដោយក្នុងមួយថ្ងៃរូបគេអាចរកបានចន្លោះពី៥ម៉ឺន ទៅ៧ម៉ឺនរៀល។
យុវជន ថន ប៊ុនថាន៖ «ខែទឹកច្រើន គេជិះដើរលេង ថតរូបថតអីអ៊ីចឹង ឆ្វែលតាមវាលស្រែមួយភ្លែតៗ។ បើជិះឆ្ងាយ គេយកមួយនាក់ ៥ពាន់រៀល រាងថ្លៃបន្តិច ព្រោះសាំងឡើងថ្លៃ»។
សម្រាប់ដឹកភ្ញៀវទេសចរជិះលេងកម្សាន្តទៅមើលទេសភាពនៅកណ្ដាលផ្ទៃបឹង ដោយក្នុងមួយលើកមានរយៈពេលប្រហែល២០នាទី និងយកថ្លៃក្នុងមនុស្សម្នាក់ ៣ពាន់រៀល(៣.០០០)។
ទោះជាយ៉ាងណា សេវាកម្មដឹកភ្ញៀវកម្សាន្តក្នុងអាងនេះ គឺជាមុខរបរតាមរដូវ ដោយភ្ញៀវមកលេងតែនៅក្នុងរដូវទឹកឡើងប៉ុណ្ណោះ ដែលធ្វើឱ្យយុវជនអ្នកបើកទូកខ្លះ មានក្ដីស្រមៃ ចង់ឱ្យតំបន់អាងភាស មានអ្នកមកលេងកម្សាន្តទាំងរដូវប្រាំង និងរដូវវស្សា។
យុវជនបើកទូកដឹកភ្ញៀវទេសចរម្នាក់ទៀត ឈ្មោះ ធី វីរៈ ឱ្យដឹងថា របរនេះផ្ដល់ការកម្សាន្តប្លែកអារម្មណ៍ដល់ពលរដ្ឋផង និងទទួលបានកម្រៃផង។ យុវជនរូបនេះ លើកឡើងថា បើពឹងផ្អែកលើរបរនេសាទ រកខ្យង និងធ្វើស្រែនោះ មិនអាចធ្វើឱ្យពលរដ្ឋនៅអាភាសមានជីវភាពល្អប្រសើរឡើយ។ យុវជន ធី វីរៈ ស្នើឱ្យអាជ្ញាធរអភិវឌ្ឍតំបន់អាងភាសបន្ថែមទៀត ដើម្បីទាក់ទាញភ្ញៀវជាតិ និងអន្តរជាតិមកលេងកម្សាន្ត និងបង្កើតមុខរបរដល់អ្នកភូមិ។
យុវជន ធី វីរៈ៖ «បានដោយថ្ងៃ ពេលខ្លះបានមួយថ្ងៃ ២ម៉ឺនទៅ ៣ម៉ឺនរៀល។ ធម្មតា ៣ម៉ឺន បើមានគេមកលេងច្រើនបាន ៥ម៉ឺន»។
ភ្ញៀវដែលមកជិះទូកលេងកម្សាន្តនៅអាងភាស យុវជន វណ្ណ ចំរុង រៀបរាប់ថា តំបន់អាងភាសនេះ មានទេសភាពវាលស្រែស្អាត ខ្យល់អាកាសល្អជាងរមណីយដ្ឋានធម្មជាតិមួយចំនួន ជាពិសេសចំណាយថ្លៃសេវាកម្មតិច និងមិនចាំបាច់ទិញសំបុត្រ។
យុវជន វណ្ណ ចំរុង៖ «បរិយាកាសស្រស់ស្រាយ ព្រោះអីទើបតែធ្វើ(ទ្វារទឹង)រួច»។
ទោះជាយ៉ាងនេះក្ដី ល្បឿនដែលអ្នកបើកទូកជូនភ្ញៀវកម្សាន្តនៅលើផ្ទៃអាងនោះ លឿនមិនចាញ់ម៉ូតូប្រណាំងនោះទេ ដោយទូកខ្លះ លឿនរហូតបាតទូកទាំងមូលស្ទើរហោះផុតពីទឹក ហើយនៅសល់តែដងស្លាបចាក់ប៉ុណ្ណោះ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ អ្នកជិះភាគច្រើនមិនមានអាវពោងសម្រាប់ការពារខ្លួនឡើយ។ ប៉ុន្តែក្រុមអ្នកបើកទូកអះអាងថា ពួកគេនឹងចងក្រងគ្នាជាសហគមន៍ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះ។
ក្រៅពីដឹកភ្ញៀវតាមទូកជិះកម្សាន្ត ពលរដ្ឋនៅតំបន់អាងភាស ក្នុងឃុំពាមឯក នេះ ក៏មានលក់ត្រី ក្ដាម ខ្យងធម្មជាតិស្រស់ៗ ដែលអ្នកភូមិរកបាន និងម្ហូបអាហារ បង្អែម ភេសជ្ជៈ ឱ្យអ្នកទៅកម្សាន្តផងដែរ។
អ្នកលក់ទឹកកកឈូស និងចំណី នៅជាប់មាត់អាង កញ្ញា ហួន ចាន់រ៉ាត់ និយាយដោយទឹកមុខញញឹមថា ក្នុងមួយថ្ងៃកញ្ញាអាចលក់ចំណេញប្រាក់បានពី ៥ម៉ឺន(៥០.០០០)ទៅ ៦ម៉ឺនរៀល(៦០.០០០)។ ក៏ប៉ុន្តែ កញ្ញាប្រាប់ថា ចំនួនភ្ញៀវដែលមកលេងនៅទ្វារទំនប់ទឹកអាងភាសនេះ ហាក់ធ្លាក់ចុះជាងមុនបន្តិច ដោយសារកាលពីដើមខែតុលា មានករណីក្មេងស្រីម្នាក់ លង់ទឹកស្លាប់ ដែលបណ្ដាលឱ្យភ្ញៀវមួយចំនួនមានការភ័យខ្លាច និងមិនហ៊ានមកម្ដងទៀត។
កញ្ញា ហួន ចាន់រ៉ាត់៖ «លក់បានរាយៗ ព្រោះអីតាំងពីមានមនុស្សស្លាប់មករៀងស្ងាត់។ នេះគ្រាន់ជាងរាល់ថ្ងៃ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់អភិបាលស្រុកលោក ម៉ិល សុផល និងប្រធានមន្ទីរទេសចរណ៍ខេត្តបាត់ដំបង លោក អ៊ុច អ៊ុំភីនីស្សារ៉ា ដើម្បីសុំការបកស្រាយបន្ថែមបានទេ នៅថ្ងៃទី១៤ តុលា។
អាងភាសបានសាងសង់ឡើងក្នុងរបបខ្មែរក្រហម អំឡុងឆ្នាំ១៩៧៧ មានផ្ទៃដីជាង ១ពាន់ហិកតារ(១.៤០០) និងជាប់ស្រុកចំនួនពីរ គឺស្រុកថ្មគោល និងស្រុកឯកភ្នំ។ បច្ចុប្បន្នមានប្រជាពលរដ្ឋរស់នៅសរុបចំនួនជិត៣រយគ្រួសារ។ កាលពីជាង ១០ឆ្នាំមុន តំបន់នេះ គឺជាវាលស្រែដាច់សង្វែង ដែលពលរដ្ឋរស់នៅក្នុងភូមិ មកធ្វើស្រែប្រដេញទឹក ដោយធ្វើដំណើរឆ្លងកាត់ផ្លូវក្នុងព្រៃ ដែលជិះបានត្រឹមតែម៉ូតូ ឬកង់ប៉ុណ្ណោះ។ លុះក្រោយមក ដោយសារមានប្រជាពលរដ្ឋមករស់នៅលើខ្នងអាងកាន់តែច្រើន អាជ្ញាធរបានកសាងផ្លូវលំ និងទ្វារទឹកនៅតាមខ្នងអាងជាបន្តបន្ទាប់។
អ្នកសម្របសម្រួលនៃអង្គការលីកាដូ (Licadho) ប្រចាំខេត្តបាត់ដំបង លោក អ៊ិន គង់ជិត យល់ឃើញថា ប្រជាពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់អាងភាស ភាគច្រើនមានជីវភាពទន់ខ្សោយ ដែលពឹងផ្អែកលើរបរកសិកម្ម និងនេសាទជាគោល។ លោកស្នើឱ្យអាជ្ញាធរ រៀបចំសណ្ដាប់ធ្នាប់ ស្ដារបរិស្ថាន និងបង្កើតជាសហគមន៍ នៅតំបន់អាងភាស ឱ្យក្លាយជាតំបន់ទេសចរណ៍ដែលមានសក្ដានុពល ដើម្បីលើកស្ទួយជីវភាពពលរដ្ឋដែលរស់នៅតំបន់នោះ។
លោក អ៊ិន គង់ជិត៖ «ចំពោះអ្នកប្រើប្រាស់ទូក កាណូតហ្នឹង ក៏ត្រូវគ្រប់គ្រងឱ្យមានបញ្ជីឈ្មោះច្បាស់លាស់ ហើយត្រូវឱ្យអ្នកបើកបរមានជំនាញប៉ិនប្រសព្វ កុំឱ្យបើកបរលឿន ហើយរៀបចំលំដាប់នៃការចេញ កុំឱ្យមានការច្របូកច្របល់។ ហើយក្រៅពីនេះ ម្ចាស់ទូកកាណូតនីមួយៗ ត្រូវមានអាវពោង បំពាក់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋបងប្អូនដែលទៅកម្សាន្តនៅទីហ្នឹង ដើម្បីបង្ការកុំឱ្យមានគ្រោះថ្នាក់»។
ពលរដ្ឋដែលរស់នៅជុំវិញតំបន់អាងភាស ស្នើឱ្យអាជ្ញាធរ អភិវឌ្ឍតំបន់នេះឱ្យក្លាយជាកន្លែងទេសចរណ៍ធម្មជាតិ និងដាក់បញ្ចូលតំបន់អាងភាស ឱ្យក្លាយជាភូមិពេញលេញមួយ ដើម្បីបង្កើតជារចនាសម្ព័ន្ធគ្រប់គ្រងមួយ ដែលធានាបាននូវសណ្ដាប់ធ្នាប់ និងសុខសុវត្ថិភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។