មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលមើលឃើញថា សេដ្ឋកិច្ចជាតិសម្រាប់ឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំ «ឆ្លូវ» នេះ អាចនឹងធ្លាក់ចុះធ្ងន់ធ្ងរជាងឆ្នាំកន្លងទៅ ខណៈរដ្ឋទប់ទល់ស្ថានការណ៍វិបត្តិជំងឺកូវីដ-១៩ លែងជាប់។ ពួកគេព្រមានថា ភាពមិនច្បាស់លាស់ជុំវិញប្រសិទ្ធភាពនៃការអនុវត្តវិធានការនានារបស់រដ្ឋាភិបាល អាចបណ្តាលឲ្យអាជីវកម្ម និងឧស្សាហកម្មមួយចំនួននៅក្នុងប្រទេស ឈានទៅដួលរលំនាពេលខាងមុខប្រសិនបើវិបត្តិជំងឺនេះ នៅតែបន្តអូសបន្លាយ។
ប្រជាពលរដ្ឋកម្ពុជាបើកទំព័រស្វាគមន៍បុណ្យចូលឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីជាតិ ឆ្នាំ «ឆ្លូវ» លាយឡំជាមួយនឹងភាពមិនច្បាស់លាស់ និងភាពភ័យស្លន់ស្លោក្រោយរដ្ឋាភិបាលរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ប្រកាសអាសន្នបិទខ្ទប់រាជធានី និងក្រុងតាខ្មៅទាំងស្រុងតែម្តង រយៈពេល ១៤ថ្ងៃ ដោយសារតែទប់ទល់ស្ថានការណ៍វាយលុកនៃជំងឺកូវីដ១៩ លែងជាប់។
នៅមុនដំណាច់ឆ្នាំ២០២០ ប្រព័ន្ធឃោសនារបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រួមទាំងអង្គភាពព័ត៌មាន និងប្រតិកម្មរហ័សនៃទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី បាននាំគ្នាផ្សព្វផ្សាយក្តែងៗថា ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោក ហ៊ុន សែន កម្ពុជាបានទទួលជ័យជម្នះលើសមរភូមិប្រយុទ្ធនឹងជំងឺកូវីដ១៩ ក្នុងពេលដែលប្រទេសមួយចំនួននៅលើពិភពលោកកំពុងឆ្លងកាត់វិបត្តិនេះ និងអួតអាងថា ប្រទេសមួយចំនួនសុំរៀនសូត្រពីបទពិសោធន៍របស់កម្ពុជា៖ «កម្ពុជាឆ្លងកាត់វិញ្ញាសាធំបំផុតទី៣ ដោយជោគជ័យម្ដងទៀត ...! យើងពិតជាអាចនិយាយបានថា នេះជាវិញ្ញាសាដ៏តឹងតែងបំផុតដើម្បីសាកល្បងសមត្ថភាពរបស់ប្រមុខដឹកនាំកម្ពុជាសាជាថ្មីម្តងទៀតបន្ទាប់ពីសម្តេចតេជោ ហ៊ុន សែន បានចាត់ចែងដឹកនាំ និងឆ្លងកាត់ដោយជោគជ័យនូវវិញ្ញាសាពីររួចហើយក្នុងសមរភូមិប្រយុទ្ធជាមួយកូវីដ១៩»។
ក៏ប៉ុន្តែ មិនបានប៉ុន្មានផង សមត្ថភាពជោគជ័យរបស់ប្រមុខដឹកនាំកម្ពុជានេះ ទំនងជាត្រូវសាបរលាបទៅវិញ ក្រោយលោក ហ៊ុន សែន ប្រកាសអាសន្នបិទរាជធានីភ្នំពេញ និងក្រុងតាខ្មៅ យ៉ាងទាន់ហន់ ធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋភ័យស្លន់ស្លោនៅទូទាំងប្រទេសចំថ្ងៃបុណ្យចូលឆ្នាំខ្មែរតែម្តង។ ទន្ទឹមនឹងនោះ លោកខ្លួនឯងក៏បែរជាទទួលស្គាល់ថា ជ័យជម្នះដែលលោកហាក់ទទួលបានកាលពីពេញមួយឆ្នាំ២០២០នោះ កំពុងតែនាំកម្ពុជាឲ្យស្ថិតក្នុងមាត់ជ្រោះមរណៈទៅវិញ៖ «សូមអង្វរកបងប្អូនប្រជាពលរដ្ឋរបស់យើងខិតខំឡើងរួមគ្នា ដើម្បីបញ្ចប់នូវព្រឹត្តិការណ៍ដ៏គ្រោះថ្នាក់។ យើងកំពុងស្ថិតនៅមាត់ជ្រោះនៃមរណៈហើយ ប្រសិនបើយើងមិនប្រឹងរួមគ្នា យើងនឹងឈានទៅរកមរណៈពិតប្រាកដ។ ដូច្នេះវិធីតែមួយគត់ គឺរួមដៃគ្នាទាំងរដ្ឋ និងប្រជាជន»។
លោក ហ៊ុន សែន ក៏ទំនងជាមេដឹកនាំទីពីរហើយក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រដែលបានប្រកាសបិទខ្ទប់ក្រុងភ្នំពេញទាំងមូល ក្រៅតែពីសម័យខ្មែរក្រហម ដែលលោកខ្លួនឯងធ្លាប់ធ្វើជាកម្មាភិបាលម្នាក់។
ជុំវិញការដឹកនាំប្រទេសឆ្ពោះទៅរកសោកនាដកម្មនៃ «មាត់ជ្រោះមរណៈ» ដែលគួរតែអាចបញ្ចៀសបាននេះ សម្រាប់ឆ្នាំថ្មី ឆ្នាំ «ឆ្លូវ» នេះ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល មើលឃើញថា សេដ្ឋកិច្ចជាតិអាចនឹងធ្លាក់ចុះធ្ងន់ធ្ងរដដែលមិនខុសពីឆ្នាំ២០២០ ឬក៏អាចអន់ជាងនេះទៅទៀត។ កាលពីឆ្នាំ២០២០ «ហង្សសេដ្ឋកិច្ច» កម្ពុជាបានដាំក្បាលចុះមិនធ្លាប់មានក្នុងរយៈពេលជាង៣ទសវត្សរ៍មកនេះ រហូតដល់ជាង -៣%។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការតម្លាភាពកម្ពុជា (TI-Cambodia) លោក ប៉ិច ពិសី មានប្រសាសន៍ថា ការវាយលុករបស់ជំងឺកូវីដ១៩ក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ ធំជាងកាលពីឆ្នាំ២០២០។ លោកពន្យល់ថា កាលនោះផលប៉ះពាល់ធ្ងន់ជាងគេមានតែទៅលើវិស័យទេសចរណ៍ និងវិស័យពាក់ព័ន្ធនឹងទេសចរណ៍ ដូចជា កំសាន្ត ភោជនីយដ្ឋានជាលក្ខណៈទេសចរណ៍ដើម។ ក៏ប៉ុន្តែ ក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ ផលប៉ះពាល់នៃជំងឺកូវីដ១៩ មានទំហំធំធេងរាលដាលដល់វិស័យដទៃទៀត៖ «ប៉ុន្តែ ឥឡូវ យើងដឹងថា វិស័យផ្សេងទៀតដែលឆ្នាំ២០២០ ឥតសូវប៉ះ ឥឡូវប៉ះពាល់ធំធេងណាស់ ទៅលើអាជីវករផ្សេងៗដែលរកស៊ីធម្មតា ក៏គាត់ប៉ះដែរ ហើយវិស័យអចលនទ្រព្យ សំណង់ ក៏ប៉ះពាល់ដែរដោយសារជាធម្មតា កាលណាប្រជាពលរដ្ឋបាត់បង់ជំនឿនៃការធ្វើការវិនិយោគ ទិញលក់ដូរអីនោះ គឺគាត់លែងសូវមានការសម្រេចចិត្តវិនិយោគហើយ។ ដូច្នេះ ធ្វើឲ្យចរន្តសេដ្ឋកិច្ចទៅលើវិស័យផ្សេងហ្នុងក៏ប៉ះដែរ។ វិស័យកសិកម្មក៏អាចប៉ះ ហើយឥឡូវបើសិនជាបិទរោងចក្រទៅទៀត យើងនឹងអាចប៉ះពាល់ទៅដល់ការនាំចេញ។ យើងមិនដឹងទិន្នន័យជាក់លាក់ទេ គ្រាន់តែស្ថានភាពហ្នឹង ជាការមើលឃើញជាបច្ចេកទេស យើងឃើញថាសេដ្ឋកិច្ចយើងនឹងធ្លាក់ធ្ងន់ធ្ងរនៅក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ បើមិនលើសឆ្នាំ២០២០ទេ ក៏ស្រដៀងនឹងឆ្នាំ២០២០ដែរ»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសង់ត្រាល់ (CENTRAL) លោក មឿន តុលា មើលឃើញថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ អាចនឹងនៅតែអវិជ្ជមានដដែល។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកថា ក្រៅពីការដួលរលំរបស់ម្ចាស់អាជីវកម្មខ្នាតតូច និងមធ្យមមួយចំនួន វិស័យឧស្សាហកម្មទាំងមូលក៏អាចនឹងឈានទៅរកការក្ស័យធន ប្រសិនបើរដ្ឋគ្មានវិធានការជួយឲ្យបានទូលំទូលាយនោះទេ៖ «ខ្ញុំមើលទៅស្ថានភាពឥឡូវនេះ នៅពេលដែលរដ្ឋាភិបាលសម្រេចបិទខ្ទប់នេះ យើងឃើញថាមានតែអាជីវកម្មមួយចំនួនទេ ដែលអាចនៅដំណើរការដូចរឿងស្បៀងអាហារ ឬម្ហូបអាហារ។ ប៉ុន្តែ ក្រៅពីហ្នឹងត្រូវតែផ្អាកដំណើរការភាគច្រើន។ អ៊ីចឹងប្រាកដណាស់ កាលណាផ្អាកអាជីវកម្មអស់ហ្នឹង ជាពិសេសអាជីវកម្មខ្នាតតូច និងមធ្យម ប្រហែលអ្នកខ្លះអាចនឹងក្ស័យធន បើសិនជារដ្ឋអត់មានវិធានការអីចេញជួយឲ្យទូលំទូលាយនោះទេ។ វាអាចឈានទៅដល់ឧស្សាហកម្មទៀត។ ដូច្នេះហើយ ខ្ញុំមើលទៅស្ថានភាពសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាប្រហែលជាពិបាកនឹងងើបឲ្យទៅជាវិជ្ជមានណាស់»។
ជុំវិញការយល់ឃើញនេះ អាស៊ីសេរីនៅមិនទាន់អាចសុំប្រតិកម្មពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ លោក មាស សុខសេនសាន បាននៅឡើយទេ គិតត្រឹមយប់ថ្ងៃទី១៥ មេសា។ យ៉ាងណា ក្នុងសារជូនពរឆ្នាំថ្មីរបស់លោក ហ៊ុន សែន លោកប្ដេជ្ញាថានឹងខិតខំរក្សាស្ថិរភាពម៉ាក្រូសេដ្ឋកិច្ចឲ្យបានល្អប្រសើរ និងបន្តជំរុញអនុវត្តយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់រាល់ភារកិច្ចដែលបានដាក់ចេញដើម្បីអភិវឌ្ឍន៍ជាតិ និងភាពសុខក្សេមក្សាន្តរបស់ពលរដ្ឋកម្ពុជា។
នៅពីមុនពេលផ្ទុះវិបត្តិកូវីដ១៩ ចូលក្នុងសហគមន៍ និងការឈានទៅសម្រេចបិទខ្ទប់រាជធានីភ្នំពេញ និងក្រុងតាខ្មៅ ធនាគារពិភពលោក (World Bank) និងអង្គការមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (IMF) បានវាយតម្លៃ និងព្យាករណ៍ស្រដៀងគ្នាថា កំណើនសេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ អាចនឹងប្រសើរជាងកាលពីឆ្នាំ២០២០ ហើយកើនឡើងវិញ ក្នុងរង្វង់ ៤% ទៅ ៤,២%។ យ៉ាងណានៅពាក់កណ្តាលឆ្នាំ២០២១នេះ ស្ថាប័នទាំងពីរនេះ នឹងធ្វើការវាយតម្លៃឡើងវិញអំពីការព្យាករណ៍របស់ខ្លួន ក្រោយកម្ពុជាប្រឈមនឹងស្ថានការណ៍កាន់តែអាក្រក់ពីវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩នេះ។
លោក ប៉ិច ពិសី ចង់ឃើញរដ្ឋាភិបាលដាក់ចេញវិធានការសង្គ្រោះសេដ្ឋកិច្ចជាលក្ខណៈយុទ្ធសាស្ត្រក្នុងពេលតែមួយឲ្យគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ និងគ្រប់គោលដៅ ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិនៅក្នុងឆ្នាំ២០២១នេះ។ ក្រៅតែពីការធានាថា វិស័យសុខាភិបាលមិនដួលរលំ ហើយរដ្ឋត្រូវធានាផ្តល់ជំនួយសង្គ្រោះបន្ទាន់ដល់ពលរដ្ឋងាយរងគ្រោះបំផុតនោះ លោកផ្តល់អនុសាសន៍ថា រដ្ឋក៏ត្រូវចាត់វិធានការដទៃទៀតដើម្បីសង្គ្រោះកុំឲ្យសហគ្រាសនានាប្រឈមនឹងការក្ស័យធន៖ «ទន្ទឹមនឹងនេះ យើងត្រូវធ្វើរឿងផ្សេងទៀត ដើម្បីមើលទៅលើស្ថានការណ៍សេដ្ឋកិច្ចខាងមុខនេះ យើងមិនអាចបណ្តែតបណ្តោយឲ្យសហគ្រាសយើងដួលទេ។ សហគ្រាសនៅស្រុកខ្មែរ ភាគច្រើនជាសហគ្រាសតូច និងមធ្យម ហើយកម្លាំងនៃការស្រូបការងារពីសហគ្រាសទាំងនោះ គឺធំធេងណាស់ គឺធ្វើឲ្យប្រជាពលរដ្ឋមានការងារច្រើន។ បើសិនជាសហគ្រាសទាំងនោះដួលរលំ ក្ស័យធន យើងនឹងមានវិបត្តិក្រោយឆ្នាំ២០២១ គឺការអត់ការងារធ្វើច្រើនណាស់។ ដូច្នេះ រដ្ឋាភិបាលត្រូវរៀបចំយុទ្ធសាស្ត្រយ៉ាងម៉េចជួយ SME ឲ្យដើរ។ មិនចំណេញក៏អាចទប់ទល់បាន បានន័យថា គាត់មិនបិទទេ ហើយគាត់មិនបញ្ឈប់បុគ្គលិកដែលមានស្រាប់ទេ»។
កាលពីចុងខែមីនា ធនាគារពិភពលោក ធ្លាប់ពន្យល់ជារួមថា ដោយសារតែជំងឺរាតត្បាតកូវីដ១៩នេះ ប្រជាជនប្រមាណ ៣២លាននាក់នៅក្នុងតំបន់ នៅតែមិនអាចរើខ្លួនចេញផុតពីភាពក្រីក្របាន សម្រាប់ការចំណាយជាង ៥ដុល្លារ (៥,៥ដុល្លារ) ក្នុងមួយថ្ងៃ។ ទន្ទឹមគ្នានេះ វិសមភាពក្នុងសង្គមក៏ចេះតែកើនឡើងដោយសារតែមកពីការរាតត្បាតជំងឺ និងវិធានការរឹតត្បិតការធ្វើដំណើរ ព្រមទាំងកង្វះលទ្ធភាពស្មើភាពគ្នាក្នុងការទទួលបានសេវាកម្មសង្គម និងបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថល។ រីឯស្ត្រីវិញ ក៏ទទួលរងអំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារច្រើនជាងមុន។
នៅមុនពេលមានវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩ ធនាគារពិភពលោក ក៏ធ្លាប់គូសបញ្ជាក់ថា ចំនួនពលរដ្ឋកម្ពុជាដែលរស់នៅកៀកនឹងបន្ទាត់ភាពក្រីក្រ ឬដែលងាយនឹងធ្លាក់ខ្លួនក្រីក្រឡើងវិញ គឺមានរហូតដល់ទៅប្រមាណជាង ៤លាន ៥សែននាក់។ ធនាគារដដែលកាលពីឆ្នាំ២០២០ បានព្យាករណ៍ថា យ៉ាងហោចណាស់ ពលរដ្ឋកម្ពុជាជាង ១លាន ៧សែននាក់ ពិសេសក្នុងចំណោមគ្រួសារដែលធ្វើការក្នុងវិស័យទេសចរណ៍ ទិញលក់ដុំ និងរាយ វិស័យកាត់ដេរ វិស័យសំណង់ ពាណិជ្ជកម្ម និងឧស្សាហកម្មផលិតកម្ម ប្រឈមនឹងការបាត់បង់ការងារធ្វើ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។