ពលរដ្ឋរស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គមួយចំនួន នៅភូមិរកាកោង ឃុំរកាកោងទី១ ស្រុកមុខកំពូលខេត្តកណ្ដាល បារម្ភយ៉ាងខ្លាំង អំពីការបាក់ច្រាំង ដ្បិតបញ្ហានេះ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ជីវភាព និងរំខានដល់ការរស់នៅរបស់ពួកគាត់ បន្ទាប់ពីមានការបាក់ច្រាំងទន្លេមេគង្គជាបន្តបន្ទាប់។ ខុសពីមន្ត្រីក្រុងភ្នំពេញធ្លាប់អះអាងប្រាប់ពួកគាត់ ពលរដ្ឋខ្លះយល់ថា មូលហេតុដែលនាំឱ្យមានការបាក់ច្រាំងទន្លេ ដោយសារតែមានការសម្រុកបូមខ្សាច់ឥតល្ហែនៅប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ។
ប្រជាពលរដ្ឋរងផលប៉ះពាល់ពីការបាក់ច្រាំងនៅភូមិរកាកោង មានកង្វល់ខ្លាំងពីសេចក្ដីលំបាក ដ្បិតពួកគាត់ត្រូវគិតគូរ ពីររបរចិញ្ចឹមជីវិតផង និងត្រូវខ្វល់ពីរឿងបាក់ច្រាំងផង ហើយខ្លាចថា គ្មានដីសល់ ដើម្បីសង់ផ្ទះនៅបន្តទៀតនាពេលអនាគត។
ពលរដ្ឋរស់នៅតាមដងទន្លេមេគង្គម្នាក់គឺ លោកស្រី យឹម សាវ៉ាន ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា លោកស្រីមានការលំបាក នៅពេលដែលច្រាំងទន្លេចេះបាក់ជាបន្តបន្ទាប់ដល់ខាងមុខផ្ទះ។ លោកស្រីបានសម្រេចចិត្តរុះផ្ទះទៅសង់នៅកន្លែងថ្មី ដ្បិត លោកស្រីបារម្ភខ្លាចផ្ទះបាក់ចូលទឹកទន្លេ ដោយមិនដឹងខ្លួន។
កំពុងអង្គុយលើគ្រែក្រោមផ្ទះដែលទើបរុះបានខ្លះៗ ស្ត្រីមេម៉ាយវ័យ ៦៨ឆ្នាំរូបនេះរៀបរាប់ទាំងទឹកមុខក្រៀមក្រំថា បន្ទាប់ពីមានការបាក់ច្រាំង លោកស្រីជួបប្រទះបញ្ហាជីវភាពយ៉ាងខ្លាំងដោយសារត្រូវរុះរើផ្ទះ ហើយគ្មានលទ្ធភាពគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីសាងសង់ឡើងវិញ៖ «ខ្លាចណាស់ ហើយយើងអត់ធ្លាប់ឃើញអ៊ីចឹងហ្អា៎។ តាំងពីតូចមក ទើបនឹងឃើញហ្នឹងលើកទីមួយ។ ដេកអត់កើតទេប៉ុន្មានថ្ងៃហ្នឹង។ ស្រកសាច់ ញ៉ាំបាយក៏អត់បានគេងក៏អត់លក់ដែរ ( រហូតដល់ ) ម៉ោង១០ ម៉ោង១១។ ម៉ោង ១ ម៉ោង ២ ( យប់ ) បាក់រហូតអត់ដាច់ (direct) ។ បាក់ខាងជើងបន្តិច បាក់ខាងត្បូងបន្តិច បាក់មុខផ្ទះយើងបន្តិច។ ច្រាំងប្រេះអ៊ីចឹងទៅ ចេះតែទៅហើយ អត់នៅទេ។ ( បាក់ច្រាំង ) ទៅក្រោមៗ មួយគន្លាក់ហ្អា៎។ អត់មានសល់ដីនៅហ្នឹងទេ។ ម្ដាយខ្លាចថា យប់ព្រលប់យើងគេង យើងអត់ដឹង ខ្លាចទៅតែម្ដង។ យើងរុះទៅ ធ្វើម៉េច ? អត់លុយនៅគរចោលអ៊ីចឹងទៅ។ កុំឱ្យគេសើចយើងរឿងបាក់ច្រាំងអណ្ដែតទឹក»។
ផ្ទុយពីអ្វីដែលអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានជានិច្ចកាលប្រាប់លោកស្រីថា ការបាក់ច្រាំងបណ្ដាលមកពីគ្រោះធម្មជាតិ លោកស្រីយល់ថា ការបាក់ច្រាំងទន្លេ ប្រហែលជាបណ្ដាលមកពីការសម្រុកបូមខ្សាច់ខ្លាំងនារយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ពីព្រោះអ្នកស្រីថា តាំងពីធំដឹងក្តីមករហូតដល់វ័យជរា គឺលោកស្រីមិនដែលឃើញហេតុការណ៍គ្រោះធម្មជាតិ បណ្ដាលឱ្យបាក់ច្រាំងដូចពេលឥឡូវនេះទេ៖ «ខ្ញុំ ( អាយុ ) ៦០ឆ្នាំជាងហើយ តែខ្ញុំមិនដែលឃើញទេ។ គេ ( អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ) ថា គ្រោះធម្មជាតិ។ អូនអើយជួយមើលមីងផង ច្រាំងបើបាក់អ៊ីចាំង បូម ( ខ្សាច់ ) អ៊ីចឹង ? គេ ( អាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ) ថា គ្រោះធម្មជាតិ។ ខ្ញុំថា តាំងតែពីកើតពោះម្ដាយមក ខ្ញុំអត់ដែលឃើញគ្រោះធម្មជាតិអ៊ីចឹងទេ។ ខ្ញុំប្រាប់អ៊ីចឹងហ្មងថា ខ្ញុំអត់ដែលឃើញទេ។ ឥឡូវខ្ញុំរុះផ្ទះដោយសារចិត្តខ្ញុំឃើញសភាពការណ៍អ៊ីចឹង ខ្ញុំទ្រាំលែងបាន»។
ពលរដ្ឋនៅភូមិរកាកោងម្នាក់ទៀត គឺលោក គង់ សឹម មានប្រសាសន៍ថា លោកមានការបារម្ភជាពន់ពេក ដ្បិតលោកធ្លាប់រំកិលផ្ទះថយក្រោយម្ដងរួចមកហើយ តែច្រាំងចេះតែបន្តបាក់ឥតល្ហែ ហើយដីរបស់លោកបាក់ចូលទន្លេស្ទើរគ្មានសល់៖ «ដល់ពេលវាបាក់ខ្លាំងពេក ខ្ញុំជួលគេរុញ ( ផ្ទះ ) ដាក់ខាងក្រោយ។ អារម្មណ៍ភ័យខ្លាចដល់ផ្ទះហ្អា៎។ ដល់ឥឡូវភ័យនៅតែភ័យអ៊ីចឹងហ្អា៎ ព្រោះច្រាំងវាបាក់ពេក។ វាបាក់ពេកនៅតែភ័យអ៊ីចឹង។ មិនដឹងបានគេកាយអ៊ីចឹង ក្រែងលោវាអត់បាក់ម៉េចមិនដឹងទេ ? ហ្នឹងហើយ ខ្ញុំដួចភ័យណាស់ ភ័យខ្លាចរឿងច្រាំងមកបាក់ចូលទន្លេ។ មុនដំបូងថា វាអត់អីដែរ តែដល់បាក់ទៅៗ ចេះតែភ័យដែរ។ ឥឡូវឱ្យគេកាយ ក្រែងលោបានធូរបន្តិចហ្អា៎ ព្រោះជើងរាងទេបន្តិចទៅ ហើយចេះតែទិញឈើអីយកមកបុកថែមទៅ។ បុកទប់វាហើយយកក្រណាត់ដាក់អីទៅ ដើម្បីឱ្យវាបានយូរបន្តិច»។
កំពុងឈរសម្លឹងមើលច្រាំងដែលទើបនឹងបាក់ បុរសវ័យ ៦៧ឆ្នាំរូបនេះបន្តថា ធ្លាប់មានផ្ទះពលរដ្ឋ ដែលរស់នៅភូមិជាមួយលោក បានបាក់ចូលទន្លេម្ដងរួចមកហើយ ហើយលោកបារម្ភខ្លាចច្រាំងបាក់ដល់ផ្ទះលោកម្តងទៀត និងភ័យខ្លាចគ្មានដីសង់ផ្ទះនាពេលខាងមុខ៖ «ចេះតែភ័យៗខ្លាចបាក់ទៅដល់ផ្ទះ អត់មានដីនៅ។ ហ្នឹងហើយ បារម្ភ ខ្លាចបាក់ទៅអស់ដី គ្មានដីនៅ។ ចេះតែភ័យ សព្វថ្ងៃដេកអត់សូវលក់ប៉ុន្មានទេ។ បា៎ដេកអត់សូវលក់ប៉ុន្មានទេយប់ៗ។ អារម្មណ៍ចេះតែខ្លាចវាបាក់ទៅដល់ផ្ទះដល់សម្បែងទៅ មិននឹងទៅនៅឯណា ? បា៎ទចេះតែភ័យអ៊ីចឹង»។
កាលពីថ្ងៃទី៣១ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០១៨ កន្លងទៅ ប្រាសាទបក្សីចាំក្រុងរបស់វត្តកែវមណីជោតិ ហៅវត្តរកាកោងក្រៅ ដែលស្ថិតនៅភូមិរកាកោង ឃុំរកាកោងទី១ ក៏បានបាក់ធ្លាក់ចូលទឹកទន្លេ ដោយសារតែការបាក់ច្រាំងដែរ។
ដោយមានការបារម្ភពីបញ្ហាបាក់ច្រាំងទន្លេ មិនខុសពីពលរដ្ឋទាំងពីរពីខាងដើមទេ លោកស្រី អ៊ូច លាភ មានប្រសាសន៍ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា លោកស្រីមានអារម្មណ៍រន្ធត់ ដែលបានឃើញច្រាំងបាក់ឥតល្ហែ ហើយបារម្ភថា ច្រាំងអាចនឹងបាក់ដល់ផ្ទះរបស់លោកស្រី។ លោកស្រីជឿថា ការបាក់ច្រាំង គឺមិនមែនបណ្ដាលមកតែពីគ្រោះធម្មជាតិដូចអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានបានអះអាងនោះទេ៖ «ខ្ញុំគិតថា បូមខ្សាច់ហ្នឹងហើយ ព្រោះអីខ្ញុំតាំងពីក្មេងរហូតដល់អាយុ ៤០ជាង អត់ដែលឃើញបាក់ ( ច្រាំង ) ដល់ម្លឹងៗទេ។ ទើបនឹង ២ - ៣ឆ្នាំហ្នឹង បាក់សាហាវណាស់ណា៎។ បាក់គួរឱ្យរន្ធត់ហ្មងហា៎។ ដូចស្រុតទៅទាំងម៉ែត្រៗ ហ្មង។ ម្ដងមាន ៥ម៉ែត្រក៏មាន ដូចខែប្រាំងអ៊ីចឹង គ្រាន់តែឈរមើលមួយភ្លែត សន្លឹមទៅបាត់ហើយ។ អ៊ីចឹងខ្ញុំភ័យ។ ខ្ញុំភ័យរឿងអ៊ីចឹងហ្មង ព្រោះខ្ញុំមិនដែលជួបប្រទះ។ ខ្ញុំនៅហ្នឹងរហូតដល់អាយុ ៤០ជាងហើយ ខ្ញុំនៅមិនដែលឃើញបាក់ ( ច្រាំង ) ដូច ២ - ៣ ឆ្នាំហ្នឹងទេ»។
អាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការបំភ្លឺពីលោក អ៊ុក មនិន ប្រធាននាយកដ្ឋានខ្សាច់ សំណង់ នៃក្រសួងរ៉ែ និងថាមពលបានទេ ចំពោះបញ្ហានេះ តែទោះជាយ៉ាងណាមន្ត្រីរបបលោក ហ៊ុន សែន រូបនេះ ធ្លាប់បានអះអាងប្រាប់ប្រព័ន្ធឃោសនាការរបស់របបក្រុងភ្នំពេញនាពេលកន្លងទៅថា ការបាក់ច្រាំងទន្លេជាបន្តបន្ទាប់ នៅចំណុចភូមិរកាកោង ឃុំរកាកោងទី១ ស្រុកមុខកំពូល ខេត្តកណ្ដាល គឺបណ្តាលមកពីកត្តាធម្មជាតិ មិនមែនបាក់ដោយសារតែការបូមខ្សាច់នោះទេ។
សកម្មជនបរិស្ថានមាតាធម្មជាតិ លោក ថុន រដ្ឋា ហាក់យល់ខុសពីមន្ត្រីរបបឯកបក្សបច្ចុប្បន្ន។ លោកមានប្រសាសន៍ថា ការបាក់ច្រាំងនៅរកាកោង ប្រហែលជាមកពីកត្តាបូមខ្សាច់ច្រើនជាងកត្តាគ្រោះធម្មជាតិ ដ្បិតលោកយល់ថា ទីតាំងដែលមានការបូមខ្សាច់ភាគច្រើនសុទ្ធតែប្រឈមមុខនឹងការបាក់ច្រាំង ហើយលោកស្នើសុំឱ្យក្រសួងបង្ហាញព័ត៌មានឱ្យបានទូលំទូលាយទៅកាន់សាធារណជនអំពីការផ្ដល់ អាជ្ញាប័ណ្ណឱ្យក្រុមហ៊ុនបូមខ្សាច់៖ «បើយើងមើលទៅលើអាជ្ញាប័ណ្ណ ឬការសិក្សាស្រាវជ្រាវ វាហាក់ដូចជាលាក់កំបាំង ដែលមិនមានការបង្ហាញតម្លាភាព ដែលឱ្យមានការជជែកពីអង្គការសង្គមស៊ីវិលគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីបញ្ជាក់ថា ការបូមខ្សាច់ហ្នឹងវាប្រាកដជា មិនធ្វើឱ្យមានការប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបរិស្ថាន»។
លោកបន្តទៀតថា ក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ហាក់មាន ចេតនាមិនទទួលខុសត្រូវលើបញ្ហាបាក់ច្រាំងទេ តែបែរជាទម្លាក់កំហុសទៅឱ្យធម្មជាតិ។ ទោះជាយ៉ាងណា លោកស្នើឱ្យមានការស្រាវជ្រាវច្បាស់លាស់ជាលក្ខណវិទ្យាសាស្ត្រត្រឹមត្រូវ និងបើកចំហឱ្យមានការពិភាក្សាពីគ្រប់ភាគី ដែលពាក់ព័ន្ធ មុនពេលអនុញ្ញាតឱ្យមានការបូមខ្សាច់ ហើយក្រសួងគួរតែធ្វើឱ្យប្រាកដថា ការបូមខ្សាច់នោះបម្រើប្រយោជន៍ជាតិ និងប្រជាពលរដ្ឋនៅតាមមូលដ្ឋាន ហើយមិនប៉ះពាល់ដល់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបរិស្ថាន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។