មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលទាមទារអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធខេត្តកំពង់ស្ពឺ បង្ហាញតម្លាភាព ទាក់ទិនគម្រោងលក់ដីមន្ទីរកសិកម្ម ទំហំ ១០ហិកតារ និងដីឯកជនរបស់រដ្ឋចំនួន ៣ទីតាំងផ្សេងទៀត សរុបមានតម្លៃរាប់លានដុល្លារទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនចិន។ ការលើកឡើងនេះ ក្រោយពីបែកធ្លាយឯកសារមួយចំនួនលាតត្រដាងពីភាពមិនប្រក្រតី ទាក់ទិនគម្រោងឃុបឃិតគ្នាលក់ដីឯកជនរបស់រដ្ឋ ៤កន្លែងផ្សេងគ្នាមិនត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។
មន្ត្រីអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល ឱ្យដឹងនៅថ្ងៃច័ន្ទទី២៣ ខែកញ្ញាថា គម្រោងលក់ដីមន្ទីរកសិកម្មខេត្តកំពង់ស្ពឺ មានទំហំ ១០ហិកតារ និងគម្រោងលក់ដីឯកជនរបស់រដ្ឋចំនួន ៣ទីតាំងផ្សេងទៀត ដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រសួងកសិកម្ម ឋិតក្នុងខេត្តកំពង់ស្ពឺ នៅមិនទាន់ត្រឹមត្រូវតាមនីតិវិធីនៅឡើយទេ។ ពួកគេសង្ស័យថា គម្រោងលក់ដីឯកជនរបស់រដ្ឋទាំងនេះ អាចមានការឃុបឃិតគ្នាជាប្រព័ន្ធ ជាថ្នូរទទួលផលប្រយោជន៍។
ប្រធានអង្គការប្រឆាំងអំពើពុករលួយ ទប់ស្កាត់ការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ និងការពារសិទ្ធិពលរដ្ឋ លោក ជា ហ៊ាន សង្កេតឃើញថា គម្រោងលក់ដីមន្ទីរកសិកម្មក្នុងក្រុងច្បារមន ទំហំ១០ហិកតារ ទៅឱ្យក្រុមហ៊ុនចិនតម្លៃជាង ១០លានដុល្លារ ឬស្មើ មួយម៉ែត្រការ៉េ ១២០ដុល្លារ (120$1m2) កំពុងឋិតក្នុងភាពចម្រូងចម្រាស់ និងមានភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើន ដែលអាជ្ញាធរមួយចំនួនធ្វើឡើងដោយស្ងាត់ៗនិងលាក់បាំងព័ត៌មាន។ លោកថា លិខិតរបស់ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី នៅមិនទាន់ត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់នៅឡើយទេ ទាក់ទិនសំណើសុំដោះដូរដីឯកជនររបស់រដ្ឋទាំងនេះ។ លោក ជា ហ៊ាន សង្កត់ធ្ងន់ថា លោកនឹងសរសេរលិខិតសុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ ទៅគណៈកម្មការទី១ នៃរដ្ឋសភា ដើម្បីស៊ើបអង្កេតរឿងនេះ បន្ទាប់ពីបុណ្យភ្ជុំបិណ្ឌរួច៖ «ដីរបស់មន្ទីរកសិកម្ម ១០ហិកតារ មានតម្លៃរាប់លានដុល្លារ។ ខ្ញុំមានការសោកស្តាយ។ ករណីនេះគួរតែក្រសួងសាមី ត្រូតពិនិត្យឡើងវិញ។ ប្រសិនបើពុំមានការសមគំនិតគ្នា រវាងអាជ្ញាធរចាប់ពីមូលដ្ឋានរហូតដល់ថ្នាក់ក្រសួងទេគឺ មិនអាចដោះដូរបានទេ ប៉ុន្តែនេះប្រហែលពាក់ព័ន្ធគ្រប់ជំនាញទាំងអស់ របស់ក្រសួងកសិកម្ម។ ខ្ញុំយល់ថា មិនត្រឹមត្រូវមាននីតិវិធីច្បាប់ក្នុងការដោះដូរទេ » ។
ដីឯកជនរបស់រដ្ឋ គ្រប់គ្រងដោយក្រសួងកសិកម្ម ដែលអាជ្ញាធរគ្រោងលក់ឋិតនៅចំនួន ៤ ទីតាំងផ្សេងគ្នា ទី១ ទីតាំងខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើកំពង់ស្ពឺ ទី២ ដីស្នាក់ការសង្កាត់រដ្ឋបាលព្រៃឈើថ្ពង ទី៣ ដីចម្ការប្រេងខ្យល់ព្រៃផ្តៅ និងទី៤ ដីមួយផ្នែកឋិតក្នុងបរិវេណមន្ទីរកសិកម្មខេត្តកំពង់ស្ពឺមានទំហំ ១០ហិកតារ ក្នុងក្រុងច្បារមន។ ដីទាំងនោះ មានតម្លៃរាប់លានដុល្លារ ដែលមានក្រុមហ៊ុន ទូច សារិន ឌីវេឡុបម៉ិន (គ្មានអង់គ្លេស)។ ទទួលសិទ្ធិដេញថ្លៃ។
កាលពីចុងខែ មិថុនា ឆ្នាំ២០១៩ ទីស្ដីការគណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ខូយ ឃុនហ៊ួរ បានចុះហត្ថលេខាស្នើ ទៅក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច ក្រសួងដែនដី និងក្រសួងកសិកម្ម កម្មវត្ថុសុំគោលការណ៍អភិវឌ្ឍន៍នៅហ្នឹងកន្លែង ដោយកាត់ឆ្វៀលដីមួយផ្នែកក្នុងបរិវេណដីមន្ទីរកសិកម្មខេត្តកំពង់ស្ពឺដែលមានទំហំ ១០ហិកតារ ឋិតក្នុងក្រុងច្បារមន ដើម្បីធ្វើប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិ ជាថ្នូរការសាងសង់អាគារថ្មី។ កម្មវត្ថុនេះ ផ្អែកតាមសំណើរបស់ក្រុមហ៊ុន ទូច សារិន ឌីវេឡុបម៉ិន (គ្មានអង់គ្លេស)។
អាស៊ីសេរីបានទាក់ទង ប្រធានមន្ទីរកសិកម្ម ខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក ឈៀង តុលា ដើម្បីសុំការបំភ្លឺករណីនេះ តែលោកថា ទូរស័ព្ទស្ដាប់មិនឮ និងឈប់ទទួលទូរស័ព្ទនៅថ្ងៃទី២៣ កញ្ញា។
ចំណែកអ្នកនាំពាក្យក្រសួងកសិកម្ម លោក ស្រី វុឌ្ឍី មិនលើកទូរស័ព្ទនៅថ្ងៃដដែលនេះ។
ប៉ុន្តែអភិបាលខេត្តកំពង់ស្ពឺ លោក វ៉ី សំណាង មានប្រសាសន៍ថា គម្រោងដោះដូរដីឯកជនរបស់រដ្ឋទាំងនេះ គឺជាសិទ្ធិសម្រេចរបស់អាជ្ញាធរថ្នាក់ជាតិ។ លោកបញ្ជាក់ថា រដ្ឋបាលខេត្តគ្មានសិទ្ធិសម្រេច ដោះដូរ ឬលក់ដីឯកជនរបស់រដ្ឋនោះទេ ហើយរដ្ឋបាលខេត្តនឹងរង់ចាំមើលពីនីតិវិធីដោះដូរដីទាំងនេះ។ លោកបន្ថែមថា រដ្ឋបាលខេត្តចង់ឃើញទម្រង់នៃការអភិវឌ្ឍ ឬដោះដូរដីឯកជនរបស់រដ្ឋប្រកបដោយតម្លាភាព និងសមភាព៖ «ការដោះដូរជាសិទ្ធិសម្រេចរបស់ថ្នាក់លើទេ ( ថ្នាក់ជាតិ ) ហើយគេអត់ទាន់បានមកបញ្ជាក់ជាមួយខាងខេត្ត ( រដ្ឋបាលខេត្ត ) ថាយ៉ាងម៉េច ? ខាងគណៈគ្រប់គ្រងដីរដ្ឋថ្នាក់ខេត្ត គេអត់ទាន់បានមកជួបសួរនាំអីទេហើយ យើងអត់មានសិទ្ធិទេក្នុងការដោះដូរហ្នឹង ហើយយើងរង់ចាំមើលនីតិវិធីយ៉ាងម៉េច ? អាហ្នឹងគ្រាន់អ៊ីចឹងទេទាន » ។
ប្រធានអង្គការសម្ព័ន្ធគណនេយ្យភាពសង្គមកម្ពុជា លោក សន ជ័យ គិតថា ទម្រង់នៃការដោះដូរ និងលក់ដីឯកជនរបស់រដ្ឋទាំងនេះ មិនផ្តល់ផលចម្រើនដល់សង្គមជាតិនោះទេ ផ្ទុយទៅវិញនឹងបង្កការលំបាក និងស្មុគស្មាញក្នុងការបំពេញការងាររបស់មន្ត្រីជំនាញ។ លោកមើលឃើញថា សំណុំរឿងទាំងនេះផ្តល់ឱកាស ឱ្យមន្ត្រីខិលខូចមួយចំនួន កេងយកផលប្រយោជន៍ តាមរយៈនីវិធីមិនប្រក្រតីជាច្រើន ដែលទាមទារឱ្យស្ថាប័នពាក់ព័ន្ធ ពិនិត្យឡើងវិញឱ្យបានត្រឹមត្រូវ និងបង្ហាញពីតម្លាភាពច្បាស់លាស់៖ «មិនដែលឃើញមានអ្នកសម្រេចចិត្តដោះដូរហ្នឹង ទទួលនូវទោសកំហុសអីទេ។ រូបភាពយើងមើលឃើញថា ជាការផ្តល់ឱកាសជាការកេងផលប្រយោជន៍ដោយក្រុមខិលខូច តាមរយៈនីតិវិធីមិនប្រក្រតីហ្នឹង។ អ្វីដែលបានឃើញ ដូចជាមិនមានបានផលល្អប្រសើរអីតាមរយៈការដោះដូរដីហ្នឹងទេ » ។
ឯកសារបែកធ្លាយមួយចំនួន ដែលលាតត្រដាងតាមរយៈសារព័ត៌មានក្នុងស្រុក ហ្វ្រែសញ៉ូវ (Fresh News) ដែលជាក្បាលម៉ាស៊ីនឃោសនាឲ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន ក៏បានចុះផ្សាយបង្ហាញពីភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើន ពាក់ព័ន្ធនឹងគម្រោងលក់ដីឯកជនរបស់រដ្ឋទាំងនេះដែរ។ ឯកសារទាំងនោះ មានប្លង់ដី លិខិតកក់ប្រាក់របស់ក្រុមហ៊ុនឯកជន ដែលមានហត្ថលេខា និងឈ្មោះ លោក ឈៀង តុលា ប្រធានមន្ទីរកសិកម្មខេត្តកំពង់ស្ពឺ។ លើសពីនេះ លិខិតកក់ប្រាក់ទាំងនោះ ជាថ្នូរការទទួលផលប្រយោជន៍ឬអំពើពុករលួយ មិនបានអនុវត្តត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ ឬមិនបានប្រកាសដេញថ្លៃជាសាធារណៈដោយតម្លាភាពនោះទេ។
ច្បាប់ភូមិបាលឆ្នាំ២០០១ ចែងថា ដីឯកជនរបស់រដ្ឋ ត្រូវចុះបញ្ជីក្នុងសំណុំទិន្នន័យបញ្ជីសារពើភណ្ឌរបស់រដ្ឋ ដើម្បីអាចផ្ទេរបាន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។