បញ្ហា​ប្រឈម​ចំពោះ​គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​បៃតង

ការ​អភិវឌ្ឍ​បៃតង ក្នុង​នាម​អភិរក្ស​ព្រៃ​ឈើ និង​បន្ថយ​ឧស្ម័ន​មេតាន (CH4) មាន​ជាតិ​ពុល​ទៅ​ក្នុង​បរិស្ថាន មាន​សារសំខាន់​ក្នុង​ការ​បន្ថយ​កម្ដៅ​ផែនដី និង​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាស​ធាតុ។ មន្ត្រី​បរិស្ថាន​បាន​អះអាង​ថា គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​បៃតង បាន​ចាប់​ផ្ដើម​ពី​ឆ្នាំ​២០១៣ ដល់​ឆ្នាំ​២០៣០ ដើម្បី​ឲ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា ក្លាយ​ទៅ​ជា​ប្រទេស​មួយ​ចូល​រួម​កាត់​បន្ថយ​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាស​ធាតុ។

0:00 / 0:00

ក្នុង​សិក្ខា​សាលា​បង្ហាញ​ពី​បញ្ហា​ប្រឈម ចំពោះ​ការ​អភិវឌ្ឍ​បៃតង គឺ​ការ​កាប់​ព្រៃ​ឈើ​ធ្វើ​អាជីវកម្ម និង​ការ​សង់​ទំនប់​វារីអគ្គិសនី ដែល​កំពុង​តែ​បំផ្លាញ​ធនធាន​ជីវចម្រុះ និង​គម្រប​ព្រៃ​នៅ​កម្ពុជា។

នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​វេទិកា​អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល​ស្ដីពី​កម្ពុជា លោក ឈិត សំអាត ថ្លែង​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​៦ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០១៣ ថា យុទ្ធសាស្ត្រ​រួម​គ្នា​មួយ​រវាង​ក្រសួង​ពាក់ព័ន្ធ​ក្នុង​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា សង្គម​ស៊ីវិល និង​អ្នក​រស់​នៅ​មូលដ្ឋាន ដើម្បី​ធានា​ឲ្យ​មាន​ការ​អភិវឌ្ឍ​បៃតង។ លោក​បង្ហាញ​ថា កន្លង​មក រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា អះអាង​ថា ការ​អភិវឌ្ឍ​ទំនប់​វារីអគ្គិសនី គឺ​ជា​ការ​អភិវឌ្ឍ​បៃតង។ ប៉ុន្តែ តាម​ការ​សិក្សា​របស់​សង្គម​ស៊ីវិល និង​អ្នក​ជំនាញ បង្ហាញ​ថា រាល់​ការ​អភិវឌ្ឍ​ទាំង​នោះ មិន​មាន​ធម្មជាតិ​ពណ៌​បៃតង​កើត​ឡើង​ទេ៖ «ព្រោះ​ព្រៃ​ឈើ យើង​ដឹង​ហើយ​ថា ជា​រោងចក្រ​មួយ​ដែល​ផលិត​អុកស៊ីហ្សែន ហើយ​ស្រូប​យក​កាបូន និង​ការ​បំភាយ​ឧស្ម័ន​កាបូនិច​ជាដើម។ អ៊ីចឹង ការ​បំផ្លាញ​ព្រៃ​ឈើ​នេះ គឺ​ជា​ចំណែក​មួយ​ក្នុង​ការ​បង្កើន​នូវ​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាស​ធាតុ​កម្ពុជា ក៏​ដូច​ជា​ពិភពលោក»

កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​៥ ខែ​ធ្នូ រដ្ឋលេខាធិការ​ក្រសួង​បរិស្ថាន លោក យិន គិមស៊ាន ឲ្យ​ដឹង​ថា ការ​អភិវឌ្ឍ​បៃតង​មាន​សារសំខាន់​ក្នុង​ការ​ជួយ​ទប់ស្កាត់​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាស​ធាតុ និង​បំពុល​បរិស្ថាន ហើយ​ធ្វើ​ឲ្យ​មាន​កំណើន​សេដ្ឋកិច្ច។ លោក​ថា គម្រោង​អភិវឌ្ឍន៍​បៃតង​នៅ​កម្ពុជា ចាប់​ពី​ឆ្នាំ​២០១៣ ទៅ​ដល់​ឆ្នាំ​២០៣០ គឺ​ធ្វើ​ឡើង​ដើម្បី​ឲ្យ​ប្រទេស​កម្ពុជា ប្រែ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​ប្រទេស​មួយ​រួច​ផុត​ពី​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាស​ធាតុ។

ប៉ុន្តែ អ្នក​ស្រាវជ្រាវ​អំពី​ការ​ប៉ះពាល់​បរិស្ថាន លោក ឡែល៍ ហ្គាតកេ (Lelle GATKE) ឲ្យ​ដឹង​ថា គម្រោង​ទំនប់​វារីអគ្គិសនី​អាច​នាំ​ឲ្យ​បាត់​បង់​ព្រៃ​ឈើ ប៉ះពាល់​ការ​រស់​នៅ​ក្នុង​សង្គម និង​បរិស្ថាន។ លោក​ថា ទំនប់​វារីអគ្គិសនី​កំចាយ ស្រុក​ទឹកឈូ ខេត្ត​កំពត ក្រោម​ការ​វិនិយោគ​របស់​ចិន គឺ​ក្រុមហ៊ុន ស៊ីណូហាយដ្រូ ទទួល​សិទ្ធិ​សង់​ទំនប់​នោះ​ក្នុង​ទឹក​ដី​ឧទ្យាន​ជាតិ​បូកគោ។ ទំនប់​វារីអគ្គិសនី​កំចាយ បាន​ប៉ះពាល់​អេកូ​ទេសចរណ៍​លើ​ផ្ទៃ​ដី ២.២០០​ហិកតារ និង​ប៉ះពាល់​ពលរដ្ឋ​រស់​នៅ​ឃុំ​ចំនួន​៣ មាន​ឃុំ​មាក់ប្រាង ឃុំ​កំពង់ក្រែង និង​ឃុំ​អណ្តូងខ្មែរ។ លោក​ថា ក្រោយ​ពី​ទំនប់​នោះ​សាងសង់ ភ្ញៀវ​ទេសចរ​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ បាន​ថយ​ចុះ​ការ​ទៅ​លេង​កម្សាន្ត​នៅ​រមណីយដ្ឋាន​ទឹកឈូ ដោយសារ​គ្មាន​ទឹក​សម្រាប់​ងូត​លេង​កម្សាន្ត ហើយ​ទឹក​កខ្វក់ ក្លិន​ស្អុយ ជាដើម។ ទន្ទឹម​នោះ ពលរដ្ឋ​ធ្លាប់​រក​ស៊ី​លក់​ដូរ​ផ្លែ​ឈើ និង​ម្ហូប​អាហារ​សម្រាប់​ភ្ញៀវ បាន​បាត់​បង់​ចំណូល។ រីឯ​ការ​ផលិត​ថាមពល​អគ្គិសនី បាន​តែ ១៩៤​មេហ្គាវ៉ាត់។ ប៉ុន្តែ​នៅ​រដូវ​ប្រាំង បាន​តែ ៦០​មេហ្គាវ៉ាត់ នេះ​បើ​តាម​ប្រសាសន៍​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន កាល​ពី​ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០១៣។

រួម​ចំណែក​ទប់ស្កាត់​ការ​ប្រែប្រួល​អាកាស​ធាតុ យុទ្ធសាស្ត្រ​របស់​អ្នក​ជំនាញ​ក្នុង​ការ​ធានា​ការ​អភិរក្ស​បៃតង បាន​ណែនាំ​ថា គួរ​ប្រើ​ថាមពល​កកើត​ឡើង​វិញ ដូច​ជា​ប្រើ​ប្រព័ន្ធ​ស្រូប​ពន្លឺ​ព្រះអាទិត្យ និង​ការ​ប្រើប្រាស់​ឡ​ជីវឧស្ម័ន។

អ្នក​សម្រប​សម្រួល​កម្មវិធី​ឡ​ជីវឧស្ម័ន​ជាតិ អ្នកស្រី ឡាំ សាវឡេង ឲ្យ​ដឹង​ថា ឆ្នាំ​២០១៣ ដល់​ឆ្នាំ​២០១៨ គម្រោង​ថ្នាក់​ជាតិ នឹង​សង់​ឡ​ជីវឧស្ម័ន​ឲ្យ​បាន ៣.០០០​ឡ​ក្នុង​១​ឆ្នាំ ដើម្បី​រួម​ចំណែក​ជំរុញ​ឲ្យ​ពលរដ្ឋ​នៅ​ជនបទ មាន​ភ្លើង​ប្រើ​ផង បន្ថយ​ការ​កាប់​ព្រៃ​ឈើ​ធ្វើ​ឧស​ផង និង​អាច​បង្កើន​ការ​លក់​ឧស្ម័ន​ពុល​ទៅ​បរទេស​ផង។

ចំណែក​គម្រោង​ពាណិជ្ជកម្ម​បង្កើន​ប្រើ​ថាមពល​ព្រះអាទិត្យ លោក ហៃ សារុន ឲ្យ​ដឹង​ថា បាន​ដំឡើង​សូឡា​ឃុកឃើ (Solar Cooker) និង​សូឡា Scheffler reflecter។ គម្រោង​នោះ​កំពុង​ប្រើ​សាកល្បង​សូឡា​ឃុកឃើ ចំនួន ៣​គ្រឿង ដើម្បី​ស្រូប​ពន្លឺ​ព្រះអាទិត្យ​តាម​ផ្ទះ ផលិត​ជា​ប្រព័ន្ធ​អគ្គិសនី រួម​ចំណែក​បន្ថយ​ការ​បំពុល​ឧស្ម័ន​មេតាន ទៅ​បរិយាកាស។

លោក លិប ជាង ប្រធាន​សមាគម​ផ្ដៅ​នៅ​កម្ពុជា ថ្លែង​ថា ការ​អភិវឌ្ឍ​បៃតង​បាន​ធ្វើ​ឲ្យ​សហគមន៍​នានា​ដែល​មាន​មុខ​របរ​ជួញ​ផ្ដៅ បាន​ចូល​រួម​ដាំ​ផ្ដៅ និង​ចេះ​កាប់​យក​ដើម​ផ្ដៅ​ណា​ដែល​ត្រូវ​ការ​ប្រើ គាត់​មិន​កាប់​ផ្ដៅ​រំលំ​ទាំង​គុម្ព​ដូច​មុន​ទេ។

វេទិកា​នៃ​អង្គការ​មិន​មែន​រដ្ឋាភិបាល​ស្ដីពី​កម្ពុជា ក៏​បាន​ប្រកាស​ឲ្យ​ប្រើប្រាស់​សៀវភៅ​វាយ​តម្លៃ​ពី​ផល​ប៉ះពាល់​របស់​ទំនប់​វារីអគ្គិសនី​កំចាយ ទៅ​លើ​បរិស្ថាន និង​សហគមន៍ ដើម្បី​ស្នើសុំ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា គិតគូរ​ពី​ផល​ប៉ះពាល់​គំរូ​នោះ មុន​នឹង​សង់​ទំនប់​វារីអគ្គិសនី​សេសាន​ក្រោម​២ និង​គម្រោង​វារីអគ្គិសនី​ស្ទឹង​ឆាយអារ៉ែង ដោយសារ​គម្រោង​វារីអគ្គិសនី​នោះ​មិន​មែន​អភិវឌ្ឍ​បៃតង ដូច​ការ​រំពឹង​ទុក​ទេ។

សិក្ខា​សាលា​ស្ដីពី​ការ​អភិវឌ្ឍ​បៃតង និង​បញ្ហា​ប្រឈម បាន​សម្រេច​គោលដៅ​៣ គឺ​ទី​១ អ្នក​ចូល​រួម​បាន​យល់​ដឹង​ពី​អ្វី​ទៅ​ការ​អភិវឌ្ឍ​បៃតង តើ​រដ្ឋាភិបាល​ដាក់​បញ្ចូល​អ្វី​ខ្លះ​ទៅ​ក្នុង​ការ​អភិវឌ្ឍ។ ទី​២ មាន​កិច្ច​សហការ​រវាង​រដ្ឋាភិបាល និង​សង្គម​ស៊ីវិល ដើម្បី​ធ្វើ​ផែន​ការ​រួម ធានា​ការ​អភិរក្ស​បៃតង។ ទី​៣ ការ​អភិវឌ្ឍ​បែប​ណា ដើម្បី​ធានា​ការ​អភិវឌ្ឍ​បៃតង ដោយ​ការ​ធ្វើ​អេកូ​ទេសចរណ៍​ជាដើម៕

កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖

ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។