ទន្លេសេសានក្នុងខេត្តរតនគិរីរីងខះអស់ទឹក ខុសប្រក្រតី
2023.05.08

ទឹកទន្លេសេសានដែលហូរឆ្លងកាត់ស្រុកទាំង៤ ក្នុងខេត្តរតនគិរី បានរីកខះ គោករាក់ស្ទើរទាំងស្រុងជាច្រើនថ្ងៃ ធ្វើឱ្យត្រីមេពូជធំៗ មិនអាចផ្លាស់ទីទៅ កាន់អន្លង់អភិរក្សបានទាន់ពេល ហើយកកស្ទះក្នុងអន្លង់តូចៗ បាតទន្លេ ប្រឈមការបាត់បង់យ៉ាងគំហុក។ ពលរដ្ឋភ្ញាក់ផ្អើលបាតុភាពនេះដោយចាត់ទុកថា ជាគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិពុំធ្លាប់មាន បូកផ្សំនឹងការបិទទ្វារទឹកទំនប់វារីអគ្គិសនីយ៉ាលី (Yali) នៅប្រទេសវៀតណាម។
ទឹកទន្លេសេសានបានរីកខះរយះពេលជិត ១០ថ្ងៃ ចាប់ពីចុងខែមេសា រហូតដល់ដើមខែឧសភាកន្លងទៅនេះ ធ្វើឱ្យត្រីមេពូជធំៗ និងត្រីជាច្រើនប្រភេទ កកស្ទះតាមអន្លង់តូចៗ ក្នុងបាតទន្លេប្រវែងជាច្រើនគីឡូម៉ែត្រ។ រីឯពលរដ្ឋរាប់ពាន់នាក់ បានដណ្ដើមគ្នា ចាប់ត្រី និងនេសាទត្រី នៅតាមជង្ហុកបាតទន្លេដោយអន្លើ ដោយរកត្រីបានជាច្រើនតោន។
ពលរដ្ឋរស់នៅស្រុកអូរយ៉ាដាវ ខេត្តរតនគិរី លោកស្រី សេវ ធី ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា ទឹកទន្លេសេសាន រីងដល់កម្រិតខុសប្រក្រតី គោករាក់អស់រយះពេល ៨ថ្ងៃ អាចជិះម៉ូតូឆ្លងកាត់ទន្លេបាន ធ្វើឱ្យប្រជាសហគមន៍ព្រួយបារម្ភ ពីអនាគតទឹកទន្លេ និងផលប៉ះពាល់អវិជ្ជមានលើជីវភាពពលរដ្ឋ។

លោកស្រីថា នៅពេលដែលទឹកទន្លេស្រកយ៉ាងឆាប់រហ័ស ខុសពីគន្លងធម្មជាតិ ធ្វើឱ្យត្រីមេពូជធំៗ ដូចជា ត្រីក្អែក និងត្រីព្រួល ជាដើម មិនអាចផ្លាស់ទីមកអន្លង់អភិរក្សបានទាន់ពេល ដោយកកស្ទះនៅអន្លង់តូចៗ បាតទន្លេ។ រីឯពលរដ្ឋមួយចំនួនបានដណ្ដើមគ្នា ចាប់ត្រីទាំងនោះ ច្រកការុង និងខ្លះទៀត បង់សំណាញ់ បោកគ្រាប់បែក នៅតាមអន្លង់បាតទន្លេ ដែលត្រីសម្ងំលាក់ខ្លួន។
លោកស្រី សេវ ធី៖ «ពេលទឹកស្រកលឿនពេក ធ្វើឱ្យត្រីមិនអាចចុះតាមអន្លង់បាន ដល់អ៊ីចឹងទៅវាប្រឈម មានខ្លះបង់សំណាញ់ ខ្លះដាក់មង និងដាក់សន្ទូចទៅ។ បាត់បង់មេពូជសំខាន់ណាស់ថ្ងៃហ្នឹងចូលតោនត្រី ។ បើនិយាយពីទឹកប្រើប្រាស់ ដូចខ្ញុំជាដើម ដល់ថ្នាក់យកដាក់ទន្លេនៅរីងទៀត»។
ទឹកទន្លេសេសានហូរឆ្លងកាត់ស្រុកចំនួន៤ ក្នុងខេត្តរតនគិរី គឺស្រុកវើនសៃ ស្រុកតាវែង ស្រុកអណ្ដូងមាស និងស្រុកអូរយ៉ាដាវ។ ពលរដ្ឋភាគច្រើនរស់នៅស្រុកទាំងនេះ ជាជនជាតិដើមភាគតិចចារ៉ាយ កាចក់ គ្រឹង ព្រៅ លុន កាវែត និងទំពួន ជាដើមមានទម្លាប់នេសាទត្រី និងប្រើប្រាស់ទឹកទន្លេនេះ ធ្វើកសិកម្ម ទទួលទានជាដើម។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត រស់នៅស្រុកអូរយ៉ាដាវ លោក រ៉ា វុធ សង្កេតឃើញថា នៅពេលដែលទឹកទន្លេរីងស្ងួត ពលរដ្ឋជាច្រើននាក់ បាននាំគ្នានេសាទត្រីខុសច្បាប់ ធ្វើឱ្យបាត់បង់ត្រីមេពូជធំៗ នៅអន្លង់អភិរក្សជាង ៣០កន្លែង ក្នុងអាងទន្លេសេសានខេត្តរតនគិរី។
លោកថា ទឹកទន្លេរីកខះយ៉ាងលឿនដូច្នេះ នឹងបង្កគ្រោះមហន្តរាយដល់ជីវចម្រុះក្នុង អាងទន្លេសេសានទាំងមូល ប៉ះពាល់ជីវភាពប្រជាជន។
លោក រ៉ា វុធ៖ ត្រីគ្នាទៅណាមិនរួចទេ ដាក់មង និងដាក់សំណាញ់ម្នាក់ៗ ទាំងបេ។ ការព្រួយបារម្ភរបស់ខ្ញុំ បាត់បង់ត្រីមេពូជ បាត់បង់ត្រីមេពូជអស់ អស់បាត់ហើយ ចប់ហើយ មានត្រីណាទៀត។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទងសុំការបំភ្លឺរឿងនេះ ពីអ្នកនាំពាក្យសាលាខេត្តរតនគិរី លោក នាង សំអាត បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី៨ ឧសភា ដោយទូរស័ព្ទហៅចូលច្រើនដង តែគ្មានអ្នកលើក។
រីឯអ្នកនាំពាក្យគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ លោក ឃុន សុខា ក៏វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចទាក់ទងបានដែរ នៅថ្ងៃដដែលនេះ។
ប៉ុន្តែគណៈកម្មការគ្រប់គ្រងគ្រោះមហន្តរាយ បានផ្តល់ដំណឹងជូនប្រជាសហគមន៍ និង អាជ្ញាធរខេត្ត រតនគិរីកាលពីចុងសប្ដាហ៍មុនថា ទឹកទន្លេសេសាននឹងកើនឡើងវិញ ដោយសារតែខាងភាគីវៀតណាមមានតម្រូវការបង្វិលតួបីនឌីណាម៉ូភ្លើង នៃទំនប់វារីអគ្គិសនីយ៉ាលី។
អាជ្ញាធរថា ស្ថានភាពទឹកនឹងប្រសើរឡើងវិញ ក្រោយពីភាគីវៀតណាមបង្ហូរទឹកចុះមកប៉ែកក្រោម។
ជុំវិញរឿងនេះ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការបណ្ដាញការពារទន្លេបី លោក លាង ប៊ុនលាភ យល់ថា អាជ្ញាធរវៀតណាម គួរតែជូនដំណឹងមកភាគីកម្ពុជាជាមុន មុននឹងបិទទ្វារទឹកនៅរដូវប្រាំង ខ្សត់ទឹក ដើម្បីប្រាប់ឱ្យពលរដ្ឋប្រុងប្រយ័ត្ន និងត្រៀមខ្លួនទប់ស្កាត់ហានិភ័យផ្សេងៗ។ លោកបារម្ភថា ការបិទទ្វារទឹកទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅវៀតណាម បណ្ដាលឱ្យទឹកទន្លេរីងអស់រលីងដូច្នេះ នឹងប៉ះពាល់ធំធេង ដល់ជីវចម្រុះ និងប្រភពទឹក យ៉ាងសំខាន់ ដែលពលរដ្ឋប្រើប្រាស់៖
លោក លាង ប៊ុនលាភ៖ «សម្រាប់ត្រីមេពូជដែលធ្លាប់នៅទីសុខសាន្ត ទឹកស្រកអន្លង់ទឹកតិច ធ្វើឱ្យត្រីមេពូជធំៗ រងគ្រោះដោយសារការចាប់ ឆក់ ខុសច្បាប់អស់ទាំងហ្នឹង។ កុំបិទទ្វារទឹកទាំងអស់ ធ្វើឱ្យទឹករីង ធ្វើឱ្យការប្រើប្រាស់ទឹក និងដីកសិកម្មត្រូវខាតបង់នៅកម្ពុជា»។
ពលរដ្ឋ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល អំពាវនាវឱ្យអាជ្ញាធរអន្តរាគមន៍ទៅភាគីវៀតណាម ឱ្យទទួលខុសត្រូវក្នុងរឿងនេះ ដើម្បីទប់ស្កាត់កុំឱ្យបាតុភាពនេះ កើតឡើងលើកក្រោយទៀត។
ប្រទេសវៀតណាម បានសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី យ៉ាលី តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៣ និងបញ្ចប់ការសាងសង់នោះនៅឆ្នាំ១៩៩៩។ ទំនប់វារីអគ្គិសនីនោះ មានកម្លាំង ៧២០មេហ្គាវ៉ាត់ (MW) នៅទន្លេសេសាន ភាគខាងលើនៃកម្ពុជាមានចម្ងាយពីព្រំដែនកម្ពុជាក្នុងខេត្តរតនគិរីប្រវែង ៨០គីឡូម៉ែត្រ។
កន្លងទៅ ភាគីវៀតណាម តែងផ្តល់ព័ត៌មានមកកម្ពុជាភ្លាមៗ នៅពេលបង្ហួរទឹកចំនួន ១ពាន់ម៉ែត្រគូបក្នុង១វិនាទី ហើយព័ត៌មាននោះជាភាសាវៀតណាម ត្រូវបកប្រែ ជាភាសាខ្មែរបន្ថែមទៀត នៅមុនពេលផ្សព្វផ្សាយប្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ។ ក៏ប៉ុន្តែមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលសង្កេតឃើញថា អាជ្ញាធរយឺតយ៉ាវ ផ្តល់ដំណឹងជុំវិញបញ្ហានេះ ប្រាប់ពលរដ្ឋខ្មែរ និងការផ្សព្វផ្សាយមិនគ្រប់ជ្រុងជ្រោយ ជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។