ជនជាតិដើមភាគតិចទំពួនខេត្តរតនគិរីអះអាងថា ដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់រាប់ពាន់ហិកតារ ដែលក្រសួងបរិស្ថានចុះបញ្ជីជាព្រៃអភិរក្ស បានក្លាយជាទីផ្សារកាប់ឈើ និងលក់ដីព្រៃជាកម្មសិទ្ធិឯកជន ពីសំណាក់អាជ្ញាធរ និងឈ្មួញដោយគ្មានការអនុវត្តច្បាប់។ សហគមន៍ថា ព្រៃសហគមន៍ភូមិកែងសាន់ សល់ចុងក្រោយមានទំហំ ១ពាន់ហិកតារ ត្រូវគេកាប់បំផ្លាញអស់ទាំងស្រុង នៅរយៈពេលជាង ១ឆ្នាំ ចុងក្រោយនេះ។
ក្រុមជនជាតិដើមភាគតិចទំពួន រស់នៅភូមិកែងសាន់ និងភូមិសមុទ្រក្រោម ស្រុកលំផាត់ ខេត្តរតនគិរីឱ្យដឹងថា ព្រៃសហគមន៍ភូមិកែងសាន់ ដែលបន្សល់ចុងក្រោយ ប្រមាណ ១ពាន់ហិកតារ ឋិតនៅចំណុចអូរភ្ញាវ និងអូរក្រែង បានទទួលរងការកាប់ឈើប្រណីត និងកាប់ទន្ទ្រានយកដីជាសម្បត្តិបុគ្គលឯកជន អស់ទាំងស្រុង ដោយគ្មានការទប់ស្កាត់។ សហគមន៍ថា ពួកគេបានដាក់ប្តឹងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន និងឈ្មួញ ទៅតុលាការ ៨ករណីមកហើយ តែគ្មានប្រសិទ្ធភាពឡើយ។
ជនជាតិដើមភាគតិចទំពួន លោក ខាំ និន ឱ្យដឹងនៅថ្ងៃទី២៨ មករាថា ព្រៃសហគមន៍ភូមិកែងសាន់នៅសល់ចុងក្រោយប្រមាណ ១ពាន់ហិកតារ ដែលអ្នកភូមិអាស្រ័យផល ដូចជា ឃ្វាលគោក្របី រកបន្លែត្រីសាច់ ថ្នាំបុរាណ និងបោចវល្លិ៍ជាដើម ត្រូវគេកាប់បំផ្លាញរលាយទាំងស្រុងហើយ។ លោកថា ក្រុមឈ្មួញ បានឃុបឃិតជាមួយអាជ្ញាធរភូមិ/ឃុំ ពុះដីចែកគ្នាលក់ និងដុតព្រៃដើម្បីយកដីជាកម្មសិទ្ធិឯកជន ដោយគ្មានការទប់ស្កាត់។ លោកបន្ថែមថា កន្លងទៅជនជាតិដើមភាគតិចទំពួន បានប្ដឹងអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ឆ្មាំអភិរក្ស និងអភិបាលស្រុកលំផាត់ សរុប ៩នាក់ ទៅអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តរតនគិរី តែមកទល់ពេលនេះ សំណុំរឿងនេះស្ងាត់ជ្រងំ រីឯជនល្មើសនៅតែបន្តសកម្មភាពកាប់រុករានទន្ទ្រានដដែលៗ៖ «ព្រៃហ្នឹងវានៅសល់ ១ពាន់ហិកតារដីសហគមន៍ភូមិកែងសាន់ ចុងក្រោយគេកាប់ឈើដួលអស់ហើយ គ្មានសល់ទេ។ តាមយើងយល់ គ្មានពីណាទេ រៀបគម្រោងសុទ្ធតែក្រុមពួកអាជ្ញាធរ ព្រោះយើងស្គាល់ ពួកអាមានមុខក្នុងហ្នឹងយើងដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅហើយ ទី១ លឹម ហូ ទី២ ចាន់ ស្រូត ទី៣ តាំ អន។ ពួកហ្នឹងខ្ញុំដាក់បណ្ដឹងទៅតុលាការទាំងអស់ហើយ។ ពួកហ្នឹងហើយអ្នកចុះទៅវាស់វែងផ្ទាល់»។
លោក ខាំ និន បន្ថែមថា កន្លងទៅអ្នកភូមិ ១២០នាក់ បានផ្តិតមេដៃស្នើឱ្យអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធជួយការពារព្រៃសហគមន៍ភូមិកែងសាន់ មានទំហំជាង ៤ពាន់ហិកតារ ឱ្យគង់វង្ស ក្រោយពីកើតមានសកម្មភាពកាប់ឈើ និងទន្ទ្រានព្រៃបែបអនាធិបតេយ្យ ក៏ប៉ុន្តែកម្មវត្ថុនេះមិនត្រូវបានអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធយកចិត្តទុកដាក់ដោះស្រាយទេ។ លោកបន្ថែមថា បច្ចុប្បន្នសូម្បីតែវាលស្មៅ សម្រាប់ឃ្វាលគោក្របី ក៏ប្រឈមការបាត់បង់អស់ដែរ ធ្វើឱ្យជនជាតិដើមភាគតិចរងទុក្ខវេទនាគ្រប់បែបយ៉ាង៖ «បាត់បង់អស់ហើយ ត្រពាំង បឹង អូរយើង ធ្លាប់គោក្របីរបស់ប្រជាជនរស់នៅកន្លែងតំបន់ពលរដ្ឋធ្លាប់ បង់សំណាញ់ ធ្លាប់រកស៊ីអី ដាក់សន្ទូច និងបង្កៃអីបាត់បង់អស់ហើយ វាអត់មានសល់ទេ។ ឥឡូវវាបាត់បង់ដីទាំងស្រុងហ្មង គ្មាននៅសល់បន្តិចក្នុងចំនួនដី ១០០០ហិកតារចុងក្រោយ ដើមឈើវាដួលអស់ហើយ គ្មានសល់ទេ វាអស់អាលីងហើយ»។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀតរស់នៅភូមិសមុទ្រក្រោម លោក ឆន ផល្លា អះអាងថា អាជ្ញាធរភូមិ និងមេឃុំ គឺជាមេខ្លោង ឃុបឃិតគ្នាលក់ដីព្រៃអភិរក្សខុសច្បាប់ ហើយករណីនេះពួកគេបានដាក់ពាក្យប្ដឹងទៅតុលាការជាច្រើនករណីមកហើយ តែគ្មានដំណោះស្រាយ។ លោកថា សហគមន៍បានកំណត់មុខសញ្ញាជនល្មើស ឈ្មួញ រួមទាំងអាជ្ញាធរដែលឃុបឃិតគ្នា កំណត់ក្នុងបណ្ដឹងបរិហារទៅតុលាខេត្តរតនគិរីរួចហើយ។ លោកថា ប្រសិនបើក្រសួងបរិស្ថានមានឆន្ទៈស៊ើបអង្កេតរឿងនេះ គ្មានអ្វីពិបាកទេ៖ «ឥឡូវព្រៃឈើវាហិនហោចអស់ហើយ គេកាប់បំផ្លាញខ្ទេចខ្ទី ខ្លះហ្នឹងឈូសឆាយយកដីធ្វើកម្មជា ដីកម្មសិទ្ធផ្ទាល់ខ្លួន ខ្លះដាំចន្ទី ខ្លះធ្វើផ្ទះនៅដែនជម្រកហ្នឹង។ រាល់ថ្ងៃហ្នឹងនៅតែកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើរហូត ទោះបីថា ខ្ញុំប្រឹងប្រាប់អាជ្ញាធរ យើងខំប្រឹងតវ៉ា ដើម្បីការពារសម្បត្តិធនធានធម្មជាតិ អាជ្ញាធរនៅតែព្រងើយ ហើយឱ្យជនល្មើសនៅតែកាប់បំផ្លាញទាំងយប់ទាំងថ្ងៃ»។
អាស៊ីសេរីបានព្យាយាមទាក់ទងមេឃុំសេដា លោក អង់ ប៊ុនធឿង ដើម្បីសុំការបំភ្លឺករណីនេះ តែទូរស័ព្ទហៅចូលច្រើនដងគ្មានអ្នកទទួលនៅថ្ងៃទី២៨ មករា។
ចំណែកអ្នកនាំពាក្យអយ្យការអមសាលាដំបូងខេត្តរតនគិរី ក៏មិនទាន់អាចទាក់ទងបានដែរ នៅថ្ងៃដដែលនេះ។
នាយករដ្ឋបាលដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំលំផាត់ លោក សាន សានី មានប្រសាសន៍ថា មន្ត្រីជំនាញកំពុងចុះស៊ើបអង្កេតស្រាវជ្រាវរឿងនេះ និងបានកំណត់មុខសញ្ញាជនល្មើសបានមួយចំនួនហើយ។ លោកថា ករណីនេះមន្ត្រីជំនាញនៅមិនទាន់ស្រាវជ្រាវដឹងថា មេភូមិ និងមេឃុំមានជាប់ព័ន្ធការលក់ដីព្រៃរបស់រដ្ឋនោះទេ ព្រោះសមត្ថកិច្ចកំពុងស៊ើបអង្កេត។ លោកបដិសេធមិនអធិប្បាយលម្អិតថា បានបញ្ជូនសំណុំរឿងនេះ ទៅតុលាការបានប៉ុន្មានករណីនោះទេ៖ «ដោយសារតែយើងកំពុងធ្វើសំណុំរឿង ហើយយើងកំពុងតែប្រកាសរកម្ចាស់ ដាក់សេចក្ដីជូនដំណឹង។ មិនថា យើងលែងដៃទេ យើងកំពុងតែធ្វើការ ដោយសារតែយើងទៅរុះរើផ្ទះអ៊ីចឹង។ យើងដាក់សំណុំរឿងទៅតុលាការ យើងធ្វើសេចក្ដីជូនដំណឹងសិន បានយើងដាក់សំណុំរឿងទៅតុលាការ។ បញ្ហាហ្នឹងខ្ញុំអត់ទាន់ស្រាវជ្រាវដឹងថា ពាក់ព័ន្ធមេភូមិ និងមេឃុំទេ យើងកំពុងស៊ើបអង្កេត»។
មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់សមាគមអាដហុក (Adhoc) លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ ថ្លែងថា សហគមន៍បានកំណត់អត្តសញ្ញាណ អ្នកស៊ីឈ្នួលកាប់ទន្ទ្រានព្រៃ និងអាជ្ញាធរពាក់ព័ន្ធរួចហើយ ហេតុនេះជនសង្ស័យ គឺគ្មានអ្វីពិបាកស៊ើបអង្កេតនោះទេ ប្រសិនបើក្រសួងសាមី និងអាជ្ញាធរមានឆន្ទៈអនុវត្តច្បាប់។ លោកថា ការឃុបឃិតលក់ដីព្រៃ និងទន្ទ្រានដីព្រៃជាកម្មសិទ្ធិបុគ្គល បានកើតមានជាប្រព័ន្ធ ហើយជនជាតិដើមភាគតិចមានសិទ្ធិពេញលេញ ប្ដឹងបរិហារអាជ្ញាធរ និងអ្នកពាក់ព័ន្ធ ទៅតុលាការ ដើម្បីរកយុត្តិធម៌តាមផ្លូវច្បាប់៖ «យើងគិតថា អ្នកទទួលខុសត្រូវមានច្រើន មានទាំងមេភូមិ និងមេឃុំទាំងអស់ហ្នឹង រហូតដល់មន្ត្រីបរិស្ថាន។ យើងធ្លាប់បានប្តឹងហើយ តែគេតម្កល់តែទោះយ៉ាងណា យើងឱ្យមកសាលាដំបូងបន្តទៀតដែរ។ ទន្ទឹមនឹងៗ យើងបានដាក់បណ្ដឹងបន្តផ្សេងៗទៀត»។
ព្រៃសហគមន៍ភូមិកែងសាន់ គឺជាផ្នែកមួយនៃដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ មានផ្ទៃដីជាង ៤ពាន់ហិកតារ គឺជាព្រៃនៅសល់ចុងក្រោយធំជាងគេ ក្នុងចំណោមទំហំព្រៃឈើទាំងមូលឋិតក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់រាប់ម៉ឺនហិកតារក្នុងខេត្តរតនគិរី។ ជនជាតិដើមភាគតិចអះអាងថា ព្រៃអភិរក្សមួយនេះ បានបាត់បង់ស្ទើរទាំងស្រុង សូម្បីតែបឹង អូរ និងត្រពាំងក៏រីងហូតហែងអស់ ដោយសារតែបាត់បង់ទំហំព្រៃឈើ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។