សកម្មជនការពារព្រៃឈើ និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមច្រើនពីលទ្ធផលនៃជំនួបរវាងឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកលោក ប៉ាទ្រីក ម័រហ៊្វី (Patrick Murphy) និងលោកសាយ សំអាល់ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន ដែលជជែកពិភាក្សារកដំណោះស្រាយពីវិបត្តិព្រៃឈើ និងការបិទខ្ទប់សិទ្ធិពលរដ្ឋមិនឱ្យល្បាតព្រៃជាដើម។
មន្ត្រីតស៊ូមតិគម្រោងអ្នកការពារព្រៃឈើ នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជាលោក សាន់ ម៉ាឡា សង្កេតឃើញថា ក្រសួងបរិស្ថាននៅតែបន្តរារាំង និងរឹតត្បិត ប្រជាសហគមន៍តាមមូលដ្ឋាន និង ក្រុមអ្នកស្រឡាញ់បរិស្ថានមិនឱ្យចូលល្បាតព្រៃ ធ្វើឱ្យពួកគេខឹងសម្បារ និងឈឺចាប់ខ្លាំង ស្របពេលដែលព្រៃឡង់នៅតែមានសកម្មភាពកាប់ឈើឥតឈប់ឈរ។ លោកថា សហរដ្ឋអាមេរិកតាមរយៈទីភ្នាក់ងាររបស់អាមេរិកសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ (USAID) ដែលជាម្ចាស់ជំនួយអនុវត្តគម្រោងព្រៃឡង់បៃតង គួរតែដាក់សម្ពាធឱ្យក្រសួងបរិស្ថានកែប្រែឥរិយាបថឡើងវិញ ដោយបើកសិទ្ធិសេរីភាព ឱ្យប្រជាសហគមន៍មូលដ្ឋានចុះល្បាតព្រៃបានដូចមុន៖ «អាមេរិកបានជួយគាំទ្រច្រើន ដល់កិច្ចការពារ ការងារអភិរក្ស និងការពារបរិស្ថាន ដូច្នេះយើងសង្ឃឹមថា ប្រហែលជាអាចមានសញ្ញាវិជ្ជមានណាមួយដែល គេនឹងអនុញ្ញាតឱ្យសហគមន៍មូលដ្ឋាន ក៏ដូចជាសកម្មជនហ្នឹង ត្រឡប់ទៅធ្វើការនៅតំបន់ព្រៃឈើឡើងវិញ។ នេះជាក្តីសង្ឃឹមរបស់ខ្ញុំ តែវាអាចក្លាយជាការពិតឬយ៉ាងណា ?»។
កាលពីថ្ងៃទី១៥ ខែមិថុនា ឯកអគ្គរដ្ឋទូតសហរដ្ឋអាមេរិកលោក ប៉ាទ្រីក ម័រហ៊្វី (Patrick Murphy) បានថ្លែងក្នុងបណ្តាញសង្គមធ្វីតទ័រ (Twitter) ផ្លូវការរបស់ខ្លួនថា លោកបានពិភាក្សាដោយផ្ទាល់ ជាមួយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងបរិស្ថាន ដោយបារម្ភ អំពីសកម្មភាពការកាប់បំផ្លាញដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។
អាស៊ីសេរីមិនទាន់សុំការបំភ្លឺរឿងនេះ ពីអ្នកនាំពាក្យក្រសួងបរិស្ថានលោក នេត្រ ភក្ត្រា បាននៅឡើយទេ នៅថ្ងៃទី១៦ ខែមិថុនា ដោយលោកមិនឆ្លើយតាមបណ្ដាញសង្គមស៊ិកណល និងគ្មានអ្នកលើកទូរសព្ទ។
តែយ៉ាងណាលោក នេត្រ ភក្ត្រា ធ្លាប់លើកឡើងថា ក្រសួងបរិស្ថានគ្មានសមត្ថកិច្ចបិទក្រុមហ៊ុនទាំងនេះទេ ព្រោះជាភារកិច្ចរបស់ក្រសួងកសិកម្ម។ លោកថា ក្រសួងបរិស្ថាន កំពុងប្រឹងប្រែងការពារ និងអភិរក្សតំបន់ព្រៃឡង់ឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព ហើយដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់ គ្មានបទល្មើសព្រៃឈើទ្រង់ទ្រាយធំទេ មានតែបទល្មើសតូចៗប៉ុណ្ណោះ។ លោកបញ្ជាក់ថា ក្រសួងនៅតែបន្តសហការជាមួយភាគីពាក់ព័ន្ធ ដើម្បីទប់ស្កាត់និងបង្ក្រាបបទល្មើសព្រៃឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់។
ចំណែកសកម្មជនការពារព្រៃឈើវិញមើលឃើញថា ជំនួបនេះនឹងមិនអាចដោះស្រាយវិបត្តិព្រៃឈើបានឡើយ ដរាបណារដ្ឋាភិបាលនៅតែគ្មានឆន្ទៈ ការពារដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់ និងព្រៃអភិរក្សដទៃទៀត។ ពួកគេសង្កេតឃើញថា រដ្ឋាភិបាលហាក់មានចេតនា បើកដៃឱ្យសកម្មភាពកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ នៅតែកើតមានឥតឈប់ឈរ។
សកម្មជនការពារព្រៃឈើលោក ហេង ស្រស់ សង្កេតឃើញថា មានក្រុមហ៊ុនចំនួន ៤ បានធ្វើអាជីវកម្មឈើ និងកាប់ឈើក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃឡង់ជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ លោកថា មកទល់ពេលនេះ ក្រុមហ៊ុនស៊ីងបាយអូថេក (Think Biotech) បានផ្អាកសកម្មភាពមួយរយៈហើយ ប៉ុន្តែនៅក្រុមហ៊ុនចំនួន ៣ ទៀត គឺក្រុមហ៊ុន ធីង៉ា (THY NGA CO., LTD. DEVELOPMENT AND INVESTMENT) និងក្រុមហ៊ុនរបស់ជនជាតិវៀតណាម ភីអ៊ិនធី(PNT Co., Ltd.)នៅតែបន្តធ្វើអាជីវកម្មឈើ និងកាប់ឈើក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់។ រីឯក្រុមហ៊ុនអង្គផ្លាយវូដ (Angkor Plywood) គឺជាអ្នកប្រមូលទិញឈើពីក្រុមហ៊ុនទាំងនោះ ទៅលក់នៅក្រៅប្រទេស។ លោកផ្តល់ទស្សនៈថា ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាល និងស្ថានទូតអាមេរិក ចង់ថែព្រៃឡង់ឱ្យគង់ ត្រូវបោសសំអាត និងដកអាជ្ញាប័ណ្ណក្រុមហ៊ុនទាំងនោះចេញ៖ «ទោះបីជារាជរដ្ឋាភិបាល ទោះបីជាទូតអាមេរិកជួបគ្នា ១០០ដងទៀតក៏ដោយ បើសិនជាខាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពជាគ្មានឆន្ទៈក្នុងការទប់ស្កាត់ កុំឱ្យមានការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា វាមិនអាចទប់ស្កាត់បានទេ ព្រោះយើងមើលទៅរាជរដ្ឋាភិបាល ហាក់បីដូចជាមានចេតនា ក្នុងការឱ្យមានការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា។ ជាក់ស្តែងអ្នកកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ ក្នុងតំបន់ព្រៃឡង់ មានក្រុមហ៊ុនអង្គផ្លាយវូដ និងមានក្រុមហ៊ុនភីអ៊ិនធី និងមានក្រុមហ៊ុនធីង៉ា »។
ទីភ្នាក់ងារសហរដ្ឋអាមេរិកសម្រាប់អភិវឌ្ឍន៍អន្តរជាតិ (USAID) បានផ្តល់ជំនួយជាង ២១លានដុល្លារសម្រាប់អនុវត្តគម្រោងព្រៃឡងបៃតងជាមួយក្រសួងបរិស្ថានរយៈពេល ៥ ឆ្នាំពីឆ្នាំ២០១៨ ដល់ឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងគោលដៅអភិរក្សធនធានធម្មជាតិ និងដោះស្រាយបញ្ហាប្រឈមដែលកើតមាននៅតំបន់ព្រៃឡង់ រួមនិងលើកកម្ពស់ជីវភាពសហគមន៍ប្រកបដោយចិរភាព។ ទោះជាយ៉ាងណា សកម្មជនព្រៃឈើមើលឃើញថា បទល្មើសធនធានធម្មជាតិនៅតំបន់ព្រៃឡង់មិនមានការថមថយឡើយ ដោយសាររដ្ឋាភិបាល នៅតែអនុញ្ញាតឱ្យមានក្រុមហ៊ុនឯកជន យ៉ាងហោចណាស់ ៤ ក្រុមហ៊ុន បើកការដ្ឋានអារឈើខ្នាតធំ ជាប់ព្រៃឡង់ និងលួចកាប់ឈើក្នុងព្រៃឡង់បំពេញតម្រូវអាជីវកម្មឈើ ដោយឃុបឃិតគ្នាជាប្រព័ន្ធជាមួយអាជ្ញាធរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។