វេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញផ្នែកជំងឺថ្លើម ឲ្យដឹងថា ថ្លើមគឺជាសរីរាង្គមួយដែលមានមុខងារសំខាន់ជាច្រើន ក្នុងនោះរួមមាន សំអាតជាតិពុលក្នុងឈាម រក្សាសារធាតុចិញ្ចឹមសំរាប់រាងកាយ ចូលរួមការរំលាយអាហារ និងបឺតយកសារធាតុពុលចេញពីសរីរាង្គ ដោយបញ្ចេញចោលតាមការបន្ទោបង់។
ជំងឺមហារីកថ្លើម បណ្ដាលមកពីកោសិកាខ្លះក្នុងថ្លើម រីកដុះដាលខុសពីប្រក្រតី បង្កើតជាដុំសាច់ (Tumor) ដែលជាហេតុនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់មុខងាររបស់ថ្លើម។
តើរោគសញ្ញាដំបូងៗ នៃជំងឺមហារីកថ្លើមមានអ្វីខ្លះ?
ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញ ឲ្យដឹងថា អ្នកជំងឺភាគច្រើន មិនបានចាប់អារម្មណ៍ពីរោគសញ្ញាដំបូងៗ នៃជំងឺមហារីកថ្លើមនោះទេ។ រោគសញ្ញាដំបូងៗ ទាំងនោះ រួមមាន មានអារម្មណ៍ឆ្អែតតឹងពោះរហូត ហើយមិនចង់ពិសាអ្វីឡើយ ឈឺចុកចាប់ក្នុងពោះខាងស្ដាំ ឬនៅជិតស្មាខាងស្ដាំ ហើមជើង មានអារម្មណ៍ខ្សោយ និងអស់កម្លាំង ស្រកទម្ងន់ ស្បែក និងភ្នែកឡើងលឿងស្លេកស្លាំង ជាដើម។
វេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញសុខភាពទូទៅ ជនជាតិខ្មែរ-អាមេរិកាំង ដែលជាម្ចាស់គ្លីនីកនៅទីក្រុងលីន (Lynn) ក្នុងរដ្ឋម៉ាស្សាឈូសេត (Massachusetts) លោក វេជ្ជបណ្ឌិត ម៉ៃ សុខារិទ្ធ មានប្រសាសន៍ប្រាប់អាស៊ីសេរីតាមទូរស័ព្ទថា អ្នកកើតជំងឺមហារីកថ្លើម ខ្លះមិនបានបង្ហាញរោគសញ្ញាទេ ទម្រាំបានដឹង គឹច្រើនហួសពេលទៅហើយដោយសារដុំសាច់ (Tumor) ក្នុងថ្លើមរាលដាលខ្លាំង រហូតដល់ពោះឡើងធំ ដោយសារទាចទឹក៖ « អ្នកខ្លះដែលបង្ហាញរោគសញ្ញាដឹង ឧទាហរណ៍ពោះធំ និងតឹងពោះ ដោយសារថ្លើមក្រិន ជួនកាលឈឺចុកចាប់ក្នុងពោះខាងស្ដាំផ្នែកខាងលើ ខ្លះមានដុំពកនៅពីក្រោមទ្រូងឆ្អឹងជំនីខាងស្ដាំ ជួនកាលយកឈាមមើលទៅឃើញជាតិស្ករទាប ដូច្នេះម្នាក់ៗ ខុសគ្នាអ្នកខ្លះមានសញ្ញា និងខ្លះទៀតអត់សញ្ញា »។
វេជ្ជបណ្ឌិត ម៉ៃ សុខារិទ្ធ មានប្រសាសន៍បន្ថែមថា អ្នកកើតជំងឺមហារីកថ្លើម បណ្ដាលមកពីការរលាកសាច់ថ្លើមរ៉ាំរៃ (Chronic Hepatitis) ដោយសារវីរុសថ្លើមប្រភេទបេ និងសេ (Hepatitis B/C) ទៅបំផ្លាញថ្លើមជាហេតុនាំឲ្យកើតជំងឺក្រិនថ្លើម។ ករណីខ្លះ លោកថា មហារីកថ្លើម បណ្ដាលមកពីជំងឺថ្លើមខ្លាញ់ (fatty liver disease) ជំងឺថ្លើមតំណពូជ និងខ្លះទៀតមានជាតិដែក (Iron) ច្រើនហួសហេតុស្តុកទុកក្នុងថ្លើមជាដើម។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតថា អ្នកពិសាសុរាច្រើនហួសហេតុ រយៈពេលយូរ ក៏ជាមូលហេតុនាំឲ្យកើតមហារីកថ្លើមដែរ៖ « អ្នកមានមហារីកថ្លើមដែលមានជំងឺប្រចាំកាយ ដោយសារគាត់មានរលាកថ្លើមប្រភេទ ប៊ីនិងស៊ី (Hepatitis B/C) ឬក៏គាត់ញ៉ាំស្រាច្រើនប្រចាំខែ ប្រចាំឆ្នាំ ដែលនាំឲ្យថ្លើមក្រិន។ ដូចនេះ អ្នកមានរលាកថ្លើម B និង C ត្រូវព្យាបាល ដើម្បីកាត់បន្ថយគ្រោះថ្នាក់នៃជំងឺថ្លើមក្រិន។ ដើម្បីកាត់បន្ថយ គឺត្រូវពិសាស្រាតិចតួច ដូចជាបុរសអាចទទួលទានស្រា ក្រហម ២កែវ ឬប៊ីយ៊ែរ ២កំប៉ុង។ ចំណែកស្ត្រីវិញ គឺមួយកំប៉ុង ឬមួយកែវមិនអីទេ »។
គេហទំព័រសុខភាពក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញ WebMD ឲ្យដឹងផងដែរថា អ្នកកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម អ្នកធាត់ខ្លាំង ឬអ្នកដែលមានរោគសញ្ញារំលាយអាហារ (metabolic syndrome) ក៏អាចបង្កហានិភ័យខ្ពស់នៃការកើតជំងឺក្រិនថ្លើម (cirrhosis) ផងដែរ។ បន្ថែមពីនេះ អ្នកបរិភោគជាតិពុល ដូចជា អាហារផ្អាប់យូរមានដុះផ្សិត (Aflatoxin/molds) អ្នកប្រើប្រាស់ទឹកអណ្ដូងមានជាតិគីមី អាសឺនិក (Arsenic) និងហិតក្លិនសារធាតុគីមី ដែលប្រើសម្រាប់ផលិតប្លាស្ទិក ជាដើម។
តើគេអាចការពារជំងឺមហារីកថ្លើមបានដែរឬទេ ?
ចម្លើយយ៉ាងខ្លី គឺជំងឺមហារីកថ្លើម មិនអាចការពារបានទេ ក៏ប៉ុន្តែវិធានការដ៏ប្រសើរបំផុត ដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យខ្ពស់នៃការវិវត្តន៍នាំឲ្យកើតជំងឺមហារីកថ្លើមនេះ គឹចាក់ថ្នាំបង្ការ ជំងឺរលាក ថ្លើមប្រភេទ បេ (hepatitis B vaccine) និងជៀសវាងការពិសាគ្រឿងស្រវឹងច្រើនហួសហេតុពេក រយៈពេលយូរ។ បន្ថែមពីនេះ រក្សាទម្ងន់ឲ្យមានសុខភាពល្អ ទទួលទាន របបអាហារមានជីវជាតិ ហាត់ប្រាណឲ្យបានទៀងទាត់ ជៀសវាងការប្រើម្ជុលចាក់បញ្ចូលគ្រឿងញៀន និងអនុវត្តសុវត្ថិភាពនៃការរួមភេទជាដើម។ ប្រសិនបើមានជំងឺរលាកថ្លើមប្រភេទ បេ និង សេ (Hepatitis A/B) ត្រូវស្វែងរក សេវាព្យាបាលឲ្យទាន់ពេលវេលា និងឲ្យបាន ត្រឹមត្រូវ ដើម្បីទប់ស្កាត់ ឬការពារកុំឲ្យថ្លើមវិវត្តទៅជាក្រិន ដែលបញ្ហានេះ គឺជាមូលហេតុចម្បងនាំឲ្យកើតជំងឺមហារីកថ្លើម។
សំខាន់ជាងនេះទៅទៀត គឺលោកអ្នកត្រូវទៅពិនិត្យសុខភាពឲ្យបានទៀងទាត់យ៉ាងតិច មួយឆ្នាំម្ដង ដោយការធ្វើតេស្តឈាម ដើម្បីពិនិត្យមើលថា តើថ្លើមធ្វើការបានល្អប៉ុណ្ណា និងការថតឆ្លុះ រកមើលដុំសាច់ (Tumor) ក្នុងថ្លើម ឬក៏មហារីកថ្លើម។ ថ្លើម មានមុខងារសំខាន់ណាស់ ដូចជា សំអាតជាតិពុលក្នុងឈាម រក្សាសារធាតុចិញ្ចឹមសម្រាប់រាងកាយ និងបញ្ចេញសារធាតុពុលចេញរាងកាយ តាមការបន្ទោបង់ជាដើម។
ប្រសិនបើវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញ រកឃើញដុំសាច់ក្នុងថ្លើម ដែលសង្ស័យថា ជាមហារីកថ្លើម គ្រូពេទ្យជំនាញ នឹងកាត់ច្រឹបយកសាច់ថ្លើម ទៅពិនិត្យឲ្យបានច្បាស់ ជាមុនសិន មុនពេលវះកាត់ យកដុំសាច់ចេញ ពីព្រោះនៅពេលរកឃើញមហារីកថ្លើមក្នុងដំណាក់ការដំបូងៗ គឺវេជ្ជបណ្ឌិតឯកទេសថ្លើម អាចជួយព្យាបាលបានទាន់ពេលវេលា។
ជំងឺមហារីកថ្លើម ចែកចេញជា ៤ដំណាក់កាល។ ដំណាក់កាលទី១ ដុំសាច់ក្នុងថ្លើម មិនទាន់ឆ្លង ឬរីកដុះដាលទៅកន្លែងផ្សេង។ ដំណាក់កាលទី២ គឺដុំសាច់មហារីកឆ្លងចូលក្នុងឈាម និងមានដុំសាច់ដុះក្នុងថ្លើមយ៉ាងតិច ២ឬ៣ដុំ ហើយមានប្រវែងក្រោម ៥សន្ទីរម៉ែត្រ។ ដំណាក់កាលទី៣ គឺដុំសាច់មហារីកឆ្លងចូលក្នុងឈាម និងសរីរាង្គនៅក្បែរផ្សេងទៀត និងមានប្រវែងលើសពី ៥សន្ទីរម៉ែត្រ។ ចំណែកដំណាក់កាលទី៤ វិញ គឹជាដំណាក់កាលចុងក្រោយរបស់អ្នកជំងឺ ដែលនេះ មិនអាចសង្គ្រោះជីវិតបានទេ ដោយសារមហារីកថ្លើមនោះ បានឆ្លងចូលទៅសរីរាង្គផ្សេងៗ ទៀត។
គេហទំព័រសុខភាពដដែលបញ្ជាក់ថា វិធីព្យាបាល គឺអាស្រ័យទៅតាមដំណាក់កាលរបស់វា អាយុរបស់លោកអ្នក និងដុំមហារីកថ្លើមនៅតូច មិនទាន់រាលដាលទៅសរីរាង្គផ្សេងទៀត។ ប្រសិនបើក្នុងដំណាក់កាលដំបូងៗ វេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញជំងឺថ្លើម អាចវះកាត់យកដុំសាច់ (Tumor) ក្នុងថ្លើមនោះចេញពេលវានៅតូច ឬក៏ប្ដូរថ្លើមថ្មី ក្នុងលក្ខខណ្ឌមានអ្នកផ្តល់ថ្លើម ក៏ប៉ុន្តែជម្រើសបែបនេះ ហាក់មិនសូវកើតឡើងនោះឡើយ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។