សាច់ញាតិឲ្យដឹងថា អ្នកនយោបាយកំពុងជាប់ឃុំ ព្រួយបារម្ភពីការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩បំប្លែងថ្មីប្រភេទអូមីក្រុង (Omicron) នៅក្នុងពន្ធនាគារ ដោយសារការមិនអាចប្រតិបត្តិវិធានសុខាភិបាលបានត្រឹមត្រូវ។ សង្គមស៊ីវិលអំពាវនាវឲ្យរដ្ឋាភិបាល និងតុលាការ ទម្លាក់ការចោទប្រកាន់សកម្មជននយោបាយ សង្គម និងអ្នកទោសមនសិការដើម្បីកាត់បន្ថយហានិភ័យការឆ្លង និងភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ។
សាច់ញាតិអះអាងថា អ្នកកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារកំពុងប្រឈមការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩(Covid 19) ម្ដងទៀត ខណៈកម្ពុជាកំពុងមានការឡើងនៃចំនួនអ្នកឆ្លងកូវីដ១៩បំប្លែងថ្មីប្រភេទអូមីក្រុង។
ប្រពន្ធរបស់សកម្មជនបក្សប្រឆាំងកំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារព្រៃស «ម១» លោក យឹម សារ៉េត គឺ លោកស្រី អ៊ុក ចន្ធី ឲ្យដឹងថា ប្ដីរបស់លោកស្រីផ្ដាំពីពន្ធនាគារមកថា ប្រសិនបើបញ្ហាជំងឺកូវីដអូមីក្រុងឆ្លងក្នុងពន្ធនាគារមែន នោះស្ថានភាពនឹងធ្ងន់ធ្ងរជាងការឆ្លងកាលពីលើកមុនទៅទៀត ព្រោះថាមេរោគបំប្លែងថ្មីនេះ មានលទ្ធភាពឆ្លងលឿន និងកាចសាហាវ។ លោកស្រី បន្តថា ម្យ៉ាងទៀតសុខភាពរបស់អ្នកជាប់ឃុំ ក៏ចុះខ្សោយទ្រុឌទ្រោម និងកំពុងឈឺធ្ងន់ តាមប្រភេទជំងឺប្រចាំកាយរៀងខ្លួន។
លោកស្រីបញ្ជាក់ថា ពួកគាត់ខ្លះ អាយុលើសពី៥០ឆ្នាំ ហើយម្នាក់ៗកំពុងប្រើនូវជីវិតចុងក្រោយ ក្នុងស្ថានភាពវេទនាទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្តនៅក្នុងពន្ធនាគារ។ លោកស្រីព្រួយបារម្ភថា ប្រសិនបើមានការឆ្លងកូវីដ១៩បំប្លែងថ្មីអូមីក្រុងមែននោះ ពួកគាត់នឹងគ្មានលទ្ធភាពអាចតស៊ូជម្នះជំងឺកូវីដ១៩បានទេ។ លោកស្រី សំណូមឲ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់បទចោទ ហើយតុលាការគួរដោះលែងអ្នកជាប់ឃុំផ្នែកនយោបាយទាំងអស់ ដើម្បីបន្ថយស្ថានភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ និងដោយសារអ្នកនយោបាយទាំងនោះ សុទ្ធតែជាមនុស្សស្អាតស្អំ មិនបានប្រព្រឹត្តិកំហុសដូចការចោទប្រកាន់ឡើយ៖ «លឺអាជំងឺអាប្រភេទអូមីក្រុងគេហ្នឹង ឆ្លងថ្មីមក ដោយសារជំងឺហ្នឹងវាកាចសាហាវ ហើយវាឆ្លងលឿន។ អ៊ីចឹងមីងមានការបារម្ភណាស់ សូម្បីតែគាត់នៅក្នុងហ្នឹង កាលមីងទៅជួបគាត់ពេលចូលសវនាការហ្នឹង ពួកគាត់ទាំងអស់ គាត់នាំគ្នាបារម្ភខ្លាំងណាស់។ គាត់ថា គាត់បារម្ភណាស់។ គាត់ថា សូមជួយផ្សព្វផ្សាយឲ្យដឹងផង ហើយម្យ៉ាងទៀតជំងឺគាត់ហ្នឹង កាត់តែធ្ងន់ធ្ងរដែរ។ គាត់ងងឹតភ្នែកហ្នឹង ងងឹតខ្លាំងមែនទែន។ ភ្នែកគាត់ខាងស្ដាំហ្នឹង គាត់ងងឹតសឹងតែមើលអត់ឃើញ»។
ការលើកឡើងនេះ ក្រោយពេលដែលក្រសួងសុខាភិបាលបានបង្ហាញតួលេខថា នៅរយៈពេលចុងក្រោយនេះ អ្នកឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩កំពុងកើនឡើងវិញ ហើយភាគច្រើននៃការឆ្លង គឺជាប្រភេទមេរោគបំប្លែងថ្មីអូមីក្រុង។ រដ្ឋាភិបាល បានប្រកាសថា ដើម្បីការពារខ្លួនពីមេរោគបំប្លែងថ្មីអូមីក្រុងនេះ ពលរដ្ឋត្រូវបន្តអនុវត្តវិធានការពាក់ម៉ាស់ រក្សាគម្លាតសង្គម លាងសំអាតដៃ និងស្នើសុំកុំពលរដ្ឋមានការភ័យស្លន់ស្លោ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់អ្នកជាប់ឃុំរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារវិញ នឹងមិនអាចអនុវត្តវិធានការទាំងអស់នេះ បានសោះតែម្ដង ខណៈស្ថានភាពក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំងតូចចង្អៀត និងផ្ទុកអ្នកជាប់ឃុំយ៉ាងច្រើនលើសពីទំហំបន្ទប់។
ពាក់ព័ន្ធករណីនេះ វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការបញ្ជាក់ពីខាងអ្នកនាំពាក្យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារ លោក នុត សវនា បានទេនៅថ្ងៃទី២៣ មករា។ តែយ៉ាងណា លោកធ្លាប់បញ្ជាក់ថា ក្នុងករណីមានការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ អាជ្ញាធរពន្ធនាគារនីមួយៗ នឹងរៀបចំបែងចែក និងព្យាបាលអ្នកជាប់ឃុំទាំងនោះភ្លាមៗ។
ប៉ុន្តែក្រុមអង្គការអន្តរជាតិ ធ្លាប់ចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍រកឃើញថា អាជ្ញាធរបានលាក់ព័ត៌មាននៃការឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ ក្នុងពន្ធនាគារក្នុងឆ្នាំ២០២១ ដោយបង្ហាញតួលេខអ្នកឆ្លងតិចតួចបំផុត។។ អង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ (Human Rights Watch) និងអង្គការលើកលែងទោសអន្តរជាតិ (Amnesty International) បានចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍រួមគ្នាកាលពីឆ្នាំ២០២១ ថា ពួកគេទទួលបានព័ត៌មានសម្ងាត់ថា មានអ្នកជាប់ឃុំនៅពន្ធនាគាររាជធានីភ្នំពេញ ហៅកាត់គុកប៉េហ្ស៊ី (PJ) រាប់រយនាក់ឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩។
បន្ថែមពីនេះ អតីតអ្នកជាប់ឃុំដែលឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ អះអាងថា អាជ្ញាធរមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ព្យាបាលជំងឺកូវីដ១៩ទេ គឺអាជ្ញាធរបានយកអ្នកជាប់ឃុំដែលឆ្លងកូវីដ១៩ទៅចាក់សោរទុកចោលក្នុងបន្ទប់រួមគ្នា ដែលមានភាពចង្អៀតណែនជាងពេលធម្មតាទៅទៀត។ ការផ្ទុះជំងឺកូវីដ១៩ក្នុងពន្ធនាគារកាលពីឆ្នាំ២០២១ ក៏បានបណ្ដាលឲ្យអ្នកជាប់ឃុំមួយចំនួន ស្លាប់ដែរ។
អតីតអ្នកទោសមនសិការ និងជាប្រធានសហភាពសហជីពកម្ពុជា លោក រ៉ុង ឈុន ឲ្យដឹងថា អាជ្ញាធរពន្ធនាគារគ្មានសម្ភារៈសុវត្ថិភាព ដូចជា ម៉ាស់ សាប៊ូលាងដៃ អាល់កុល ថ្នាំសង្កូវគ្រប់គ្រាន់ឲ្យអ្នកជាប់ឃុំប្រើប្រាស់ទេ។ ជាងនេះទៅទៀត លោកបន្តថា ក្នុងបន្ទប់ឃុំឃាំងមានភាពចង្អៀត ដែលមិនអាចបង្កលក្ខណៈឲ្យអ្នកជាប់ឃុំរក្សគម្លាតគ្នា ឬអនុវត្តវិធានការសុខាភិបាលបានឡើយ។ លោកជំរុញឲ្យអាជ្ញាធរពន្ធនាគារដោះលែងអ្នកទោសមនសិការ អ្នកជាប់ឃុំនយោបាយ និងសង្គម ឲ្យអស់ដើម្បីសម្រួលបន្ទុកនេះ។
កាលពីថ្ងៃទី១៩ មករា លោក រ៉ុង ឈុន ក៏បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍មួយតំណាងឲ្យក្រុមប្រឹក្សាឃ្លាំមើលកម្ពុជា សម្ដែងការព្រួយបារម្ភចំពោះករណីទាំងអស់នេះដែរ។ លោកបានអំពាវនាវឲ្យក្រសួងសុខាភិបាល និងអាជ្ញាធរពន្ធនាគារ យកចិត្តទុកដាក់ផ្ដល់សេវាសុខភាពជូនអ្នកកំពុងជាប់ឃុំឲ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងអំពាវនាវទៅតុលាការ និងរដ្ឋាភិបាល ទម្លាក់ការចោទប្រកាន់នានា ហើយត្រូវផ្ដល់យុត្តិធម៌ និងដោះលែងសកម្មជនសង្គម អ្នកនយោបាយ និងអ្នកទោសមនសិការ ឲ្យមានសេរីភាពស្របតាមច្បាប់ជាតិ និងច្បាប់អន្តរជាតិ។
នាយកប្រតិបត្តិអង្គការសម្ពន្ធភាពការពារសិទ្ធិមនុស្ស ហៅកាត់ថា ច្រាក់ (CHRAC) លោក រស់ សុដ្ឋា យល់ថា ការបន្តឃុំខ្លួនសកម្មជនសង្គម និងអ្នកនយោបាយ នឹងមិនផ្ដល់ផលចំណេញដល់រដ្ឋាភិបាលនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនបើការបន្តឃុំខ្លួនពួកគេរហូតដល់មានករណីឆ្លងជំងឺកូវីដ១៩ប្រភេទអូមីក្រុង ទៀតនោះ រដ្ឋាភិបាលនឹងរងការរិះគន់បន្ថែមទៀត៖ «ដោះលែងអ្នកទោសនយោបាយ អ្នកទោសមនសិការទាំងអស់ហ្នឹង ឲ្យបានឆាប់ៗទៅ ឲ្យបានមុនមេដឹកនាំទៀតក៏កាន់តែប្រសើរ។ ជាយោបល់របស់ខ្ញុំ។ វាគ្មានតម្លៃអ្វីត្រូវទៅពួកគាត់ឲ្យយូរអ៊ីចឹងទេណា»។
គិតត្រឹមដើមឆ្នាំ២០២២នេះ មានអ្នកនយោបាយ សកម្មជនសង្គម សកម្មជនការងារ និងសហជីពនៃក្រុមហ៊ុនកាស៊ីណូណាហ្គាវើលដ៏ (Naga World) ជាងហុកសិប(៦០)នាក់ កំពុងជាប់ឃុំក្នុងពន្ធនាគារទូទាំងប្រទេស។ ពួកគាត់ភាគច្រើន រងការចោទពីបទ ញុះញង់ និងបទរួមគំនិតក្បត់ ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់ក្រុមអង្គការឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិ ហៅការចោទប្រកាន់ទាំងនោះថា ជាការបង្ក្រាបផ្នែកនយោបាយ ហើយទាមទារឲ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់បទចោទ និងអន្តរាគមន៍ដោះលែងពួកគេឲ្យមានសេរីភាពវិញដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។