អ្នកស្រី ចក់ សុភាព ជា​ស្ត្រី​វ័យ​ក្មេង​ដឹក​នាំ​ស្ថាប័ន​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស

0:00 / 0:00

នាយិកា​ប្រតិបត្តិ​មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា (CCHR) អ្នកស្រី ចក់ សុភាព ដែល​នឹង​ឈប់​ធ្វើ​ជា​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ស្ថាប័ន​ក្នុង​ឆ្នាំ២០២៤ ខាង​មុខ​នេះ តែ​ទោះ​ជា​បែប​នេះ​ក្ដី​សាធារណជន​សង្កេត​ឃើញ​ថា អ្នកស្រី​គឺ​ជា​អ្នក​ដឹក​ស្ត្រី​វ័យ​ក្មេង ចូល​រួម​លើក​ស្ទួយ​សិទ្ធិ​មនុស្ស សមភាព​យេនឌ័រ​ និង​តែង​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ឱ្យ​ស្ត្រី​ហ៊ាន​ក្នុង​ការ​សម្រេច​ចិត្ត។

អ្នកស្រី ចក់ សុភាព៖ «សម្រាប់​ស្ត្រី​ផ្សេង​ទៀត​ហ្នឹង យើង​ត្រូវ​ពង្រឹង​សមត្ថភាព​ យើង​មាន​ទំនុក​ចិត្ត​លើ​ខ្លួនឯង​ និង​ហ៊ាន​ក្នុង​ការ​ចូលរួម បើ​យើង​អត់​ហ៊ាន​ខ្លួន​ឯង​ទេ ឱ្យ​ទេ​គេ​រុញ​ទៅ​អត់​រួច​ទេ អីចឹង​យើង​ត្រូវ​ចាប់​ផ្ដើម​ពី​ខ្លួន​ឯង​គឺ​ហ៊ាន»។

នេះ​ជា​ការ​លើក​ឡើង​របស់​នាយិកា​ប្រតិបត្តិ​មជ្ឈ​មណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​ (CCHR) អ្នកស្រី ចក់ សុភាព យល់​ឃើញ​ថា ពលរដ្ឋ​គ្រប់​រូប​សុទ្ធ​តែ​អាច​អភិវឌ្ឍន៍​ខ្លួន​ក្លាយ​ជា​អ្នក​ដឹក​នាំ​ក្នុង​ការ​ចូលរួម​ចំណែក​អភិវឌ្ឍន៍​សង្គម​ ចំណែក​ស្ត្រី​ក្រៅ​ពី​អភិវឌ្ឍន៍​ ភាព​ក្លាហាន​ក្នុង​ការ​ចូល​រួម​ និង​ហ៊ាន​សម្រេច​ចិត្ត។

អ្នកស្រី ចក់ សុភាព គឺ​ជា​មនុស្ស​ម្នាក់​ក្នុង​ចំណោម​ស្ត្រី​វ័យ​ក្មេង​ដឹក​នាំ​ស្ថាប័ន​លើក​កម្ពស់​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អស់​រយៈ​ពេលជិត ១០ឆ្នាំ​ដោយ​គិត​ត្រឹម​ឆ្នាំ​២០១៤ មក​ទល់​បច្ចុប្បន្ន និង​ទទួល​បាន​ពាន​រង្វាន់​ពី​ស្ថាប័ន​អន្តរជាតិ​ជា​ច្រើន​រួម​ទាំង​ពាន​រង្វាន់ ពី​អតីត​ប្រធានាធិបតី​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ លោក ប៉ារ៉ាក់ អូប៉ាម៉ា (Barack Obama) ផង​ដែរ​ជុំ​វិញ​ការ​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​លើក​ស្ទួយ​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​សមភាព​យេនឌ័រ​នៅ​ប្រទេស​កម្ពុជា។

អ្នកស្រី ចក់ សុភាព មាន​ស្រុក​កំណើត​នៅ​ឃុំពង្រ ស្រុក​កោះសុទិន ខេត្ត​កំពង់ចាម។ អំឡុង​ឆ្នាំ​១៩៨៩​ ក្រុម​គ្រួសារ​អ្នក​ស្រី​បាន​ផ្លាស់​មក​នៅ​ទី​ក្រុង​ភ្នំពេញ​នៅ​ និង​បញ្ចប់​ការ​សិក្សា​នៅ​វិទ្យាល័យ​មួយ​នៅ​ក្នុង​រាជធានី​ភ្នំពេញ​ក្នុង​ឆ្នាំ២០០១​ និង​បាន​ប្រឡង​ជាប់​មុខ​វិជ្ជា​ពេទ្យ​ដែល​ជា​ក្ដី​ស្រមៃ​កាល​នៅ​កុមារ​ភាព ដើម្បី​ព្យាបាល​ដល់​អ្នក​ជំងឺ​ក្រីក្រ​។

ប៉ុន្តែ​អ្នកស្រី​បាន​ផ្អាក​បន្ត​ការ​សិក្សា​មុខ​វិជ្ជា​ពេទ្យ​នេះ ដោយ​សារ​តែ​ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​អ្នក​ស្រី​មិន​មាន​លទ្ធភាព​គ្រប់​គ្រាន់​ និង​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​ផង​ អ្នកស្រី​បាន​សម្រេច​ចិត្ត​​ហាត់​ការ​នៅ​អង្គការ​ក្នុង​វិទ្យា​ស្ថាន​សម្រាប់​សហ​ប្រតិបត្តិការ​ និង​សន្តិភាព​(CICP) ក្នុង​ឆ្នាំ ២០០២ និង​មួយ​ខែ​ក្រោយ​មក ដោយ​សារ​តែ​ការ​ខិត​ខំ​ប្រឹង​ប្រែង​ និង​ដោយ​ភាព​ពូកែ​អ្នកស្រី​ក៏​បាន​ជាប់​ជា​បុគ្គលិក​នៅ​ទីនោះ​ ទន្ទឹម​នឹង​នេះ​អ្នកស្រី​ក៏​អាច​យល់​ដឹង​អំពី​សង្គម​ និង​សិទ្ធិ​មនុស្ស។

ក្រោយ​ពី​ក្លាយ​ជា​មន្ត្រី​នៃ​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ អ្នកស្រី​ ចក់ សុភាព មាន​លទ្ធភាព​បង់​ថ្លៃ​​លើ​មុខ​ជំនាញ​សេដ្ឋកិច្ច​នៅ​សាកល​វិទ្យាល័យ​បញ្ញាសាស្ត្រ​ផង​ដែរ​។ នៅ​ឆ្នាំ​២០០៥ អ្នកស្រី ចក់ សុភាព បាន​ក្លាយ​ជា​មន្ត្រី​តស៊ូ​មតិ​ នៃ​មជ្ឈ​មណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា ហើយ​អ្នក​ស្រី​យល់​ពី​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កាន់​តែ​ច្បាស់ នៅ​ពេល​ដែល​អាជ្ញាធរ​ចាប់​នាយក​ប្រតិបត្តិ​នៃ​មជ្ឈមណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​ (CCHR) លោក កឹម សុខា តាម​ពាក្យ​​ប្ដឹង​របស់​លោក​ ហ៊ុន សែន ពី​បទ​បរិហារកេរ្តិ៍។

អ្នកស្រី​ថា​៖ «មើល​ឃើញ​ព្រឹត្តិការណ៍​ហ្នឹង ឃើញ​គេ​ចាប់​ខ្លួន​គាត់ គេ​ចុះ​មក​អត់​មាន​ដីកា​ យើង​សួរ​អីចឹង​ទៅ​គេ​ចាក់​សោ​ឱ្យ​ចាំ​ក្នុង​ការិយាល័យ​ ចាំ​គេ​យក​ដីកា​មក។ ប៉ុន្តែ​ទន្ទឹម​នេះ​ក៏​ជា​ឱកាស​មួយ​ល្អ​ធ្វើ​ឱ្យ​យើង​ឃើញ ឱ្យ​យើង​យល់​ពី​ស្ថាន​ភាព​សិទ្ធ​មនុស្ស​ជាក់​ស្ដែង ពី​មុន​យើង​មិន​សូវ​យល់​យើង​ថ្មី ប៉ុន្តែ​យើង​បាន​រៀន​សូត្រ​ព្រឹត្តិការណ៍​ហ្នឹង​ ហើយ​ជា​ស្ថានភាព​មួយ​ដែល​ជំរុញ​ចិត្ត​ខ្ញុំ​ថា ត្រូវ​តែ​នៅ​បន្ត​ដើម្បី​ស្វែង​រក​យុត្តិធម៌​ដល់​សង្គម»។

ទោះ​បី​ស្ថាប័ន​ជួប​វិបត្តិ​ហិរញ្ញវត្ថុ និង​មាន​ការ​ចាប់​ខ្លួន​ថ្នាក់​ដឹកនាំ​ក្ដី អ្នកស្រី ចក់ សុភាព នៅ​តែ​មាន​កម្លាំង​ចិត្ត​បន្ត​ការងារ​ជួយ​ស្ថាប័ន និង​បន្ត​ធ្វើ​យុទ្ធនា​ការ​តស៊ូ​មតិ​ជា​ដើម​ រហូត​នៅ​ពេល​ដែល​ស្ថាប័ន​មាន​ភាព​រឹងមាំ​អ្នកស្រី ចក់ សុភាព​ ក៏​បាន​ជាប់​អាហារូបករណ៍​ថ្នាក់​អនុបណ្ឌិត​ផ្នែក​ការ​សិក្សា​សន្តិភាព​អន្តរជាតិ​នៅ​សាកល​វិទ្យាល័យ​អន្តរជាតិ​ជប៉ុន (IUJ)។

ក្រោយ​ត្រឡប់​មក​ពី​ប្រទេស​ជប៉ុន​វិញ អ្នក​ស្រី ចក់ សុភាព ត្រូវ​បាន​មជ្ឈ​មណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​ (CCHR) ស្នើ​ឱ្យ​​ត្រឡប់​​ធ្វើ​ការ​វិញ ជាមួយ​គ្នា​នេះ​ដែរ​ អ្នក​ស្រី​ដាក់​ការងារ​នៅ​តុលាការ​ខ្មែរ​ក្រហម​និង​មាន​ភាព​ស្ទាក់​ស្ទើរ​ក្នុង​ការ​ជ្រើស​រើស។ ប៉ុន្តែ​ក្នុង​ពេល​សម្ភាសន៍​នៅ​តុលាការ​ខ្មែរ​ក្រហម​បាន​តម្រូវ​ឱ្យ​អ្នក​ស្រី​បញ្ឈប់​សរសេរ​អត្ថបទ​លើ​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ​ដែល​រិះគន់​លើ​តុលាការ​ខ្មែរ​តទៅ​ទៀត​ អ្នក​ស្រី​បាន​បដិសេធ​ទទួល​យក​ការងារ​នេះ​ ដោយ​អ្នក​ស្រី​ថា មិន​អាច​ប្ដូរ​រវាង​សេរីភាព​ និង​ការងារ​នោះ​ទេ។

អ្នកស្រី ចក់ សុភាព៖ «មាន​អត្ថបទ​មួយ​ចំនួន​ខ្ញុំ​បាន​រិះ​គន់​តុលាការ​ខ្មែរ​ក្រហម​ គាត់​ក៏​ផ្ដល់​ជា​មតិ​ថា​ ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​ណា​គាត់​ពេញ​ចិត្ត​នឹង​សមត្ថភាព​របស់​ខ្ញុំ គាត់​ទទួល​យើង​ តែ​មាន​លក្ខខណ្ឌ​មួយ​ឱ្យ​យើង ឈប់​សរសេរ​ ឈប់​រិះគន់។ អីចឹង​ខ្ញុំ​ក៏​ប្រាប់​គាត់​ភ្លាមៗ​ថា ខ្ញុំ​សូម​អធ្យាស្រ័យ​ហើយ​ ខ្ញុំ​អត់​ទទួល​ទេ ការងារ​ហ្នឹង ប្រសិន​បើ​មាន​លក្ខខណ្ឌ​អ៊ីចឹង»។

បន្ទាប់​ពី​ជ្រើស​ធ្វើ​ការ​នៅ​មជ្ឈ​មណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​ (CCHR) ក្នុង​ឆ្នាំ​២០១០ និង​បាន​បម្រើ​ការងារ​អស់​រយៈ​ពេល​៤ឆ្នាំ​ ក្រុម​ប្រឹក្សាភិបាល​បាន​ស្នើ​តែង​តាំង​អ្នកស្រី​ជា​នាយក​ប្រតិបត្តិ​ក្នុង​វ័យ​២៩​ឆ្នាំ។ មុន​នឹង​សម្រេច​ចិត្ត​ទទួល​យក​តំណែង​ជា​នាយិកា​ប្រតិបត្តិ​អ្នកស្រី​ធ្លាប់​មាន​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ថា អ្នកស្រី​ជា​ស្ត្រី​វ័យ​ក្មេង​ដែល​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​មិន​ជឿជាក់​លើ​សមត្ថភាព​ និង​បារម្ភ​ប៉ះពាល់​ដល់​ស្ថាប័ន​ តែ​ខណៈ​នោះ​អ្នកស្រី​គិត​ថា ខ្លួន​ជា​អ្នក​ដែល​លើក​ស្ទួយ​ស្ត្រី​ឱ្យ​ក្លាយ​ជា​អ្នក​ដឹក​នាំ​ ឬ​អ្នក​នយោបាយ​ ហេតុ​នេះ​ទើប​ចុង​ក្រោយ​អ្នកស្រី​សម្រេច​ទទួល​យក​ដឹកនាំ​មជ្ឈ​មណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជាមក​ដល់​បច្ចុប្បន្ន។

អ្នកស្រី ចក់ សុភាព៖ «បើ​យើង​ធ្វើ​ទៅ​អត់​បាន​ល្អ​មតិ​ជា​ច្រើន​នឹង​ដាក់​សម្ពាធ​ថា​ក្មេង​ធ្វើ​មិន​បាន​ទេ​ការងារ​អីចឹងៗ​ ជា​ពិសេស​ស្ត្រី​ ពិសេស​វ័យ​ក្មេង កុំ​ឱ្យ​សោះ​ អីចឹង​ខ្ញុំ​បារម្ភ​ថា ខ្ញុំ​ក្លាយ​ជា​បន្ទុក​មួយ​ដែល​បន្សល់​កេរដំណែល​អត់​ល្អ ដល់​យុវជន​ជំនាន់​ក្រោយ​។ ទន្ទឹម​នឹង​យើង​បើ​យើង​មិន​ចាប់​ផ្ដើម​ពេល​ហ្នឹង​ តើ​ពេល​ណា​ ដែល​យើង​អាច​ត្រួស​ត្រាយ​ផ្លូវ​សម្រាប់​មនុស្ស​ជំនាន់​ក្រោយ​ដែរ​ ដែល​យើង​អាច​បង្ហាញ​គំរូ​ភាព​ថា ស្ត្រី​វ័យ​ក្មេង​អាច​ធ្វើ​បាន»។

ក្រោយ​ពី​ក្លាយ​ជា​នាយក​ប្រតិបត្តិ​ អ្នកស្រី​ក៏​រង​ការ​រិះគន់​ពី​មន្ត្រី​រដ្ឋាភិបាល​ ក្នុង​នោះ​ក៏​មាន​មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ផង​ដែរ​ ដោយ​រិះគន់​ថា អ្នកស្រី​មិន​អាច​ធ្វើ​ជា​ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​បាន​នោះ​ទេ។ តែ​យ៉ាង​ណា​ អ្នកស្រី​បាន​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ចំពោះ​ការ​រិះគន់​ទាំង​នេះ។ តែ​អ្នក​ស្រី​ ទទួល​បាន​ការ​គាំទ្រ​ពី​សហការី ដៃ​គូ​ជាតិ​ និង​អន្តរជាតិ​ ព្រម​ទាំង​បាន​បង្ហាញ​សមិទ្ធផល​តស៊ូ​មតិ​ចំពោះ​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជិត​១០​ឆ្នាំ​មក​នេះ។

ក្នង​នាម​ជា​អ្នក​ដឹក​​អ្នកស្រី​ ចក់​ សុភាព​ បាន​បង្កើត​កម្មវិធី​ផ្សេង​ៗ​ សិក្ខាសាលា​​ យុទ្ធនាការ ​​ដោយ​ផ្ដោត​លើ​ការ​លើក​ស្ទួយ​សិទ្ធិ​ស្ត្រី បំបាត់​​ការរើសអើង​លើ​យេនឌ័រ និង​អំពើ​ហិង្សា​លើ​គ្រួសារ។ អ្នកស្រី​ចុះ​សង្កេតការណ៍​រាល់​ពេល​ពលរដ្ឋ​ធ្វើបាតុកម្ម​ ឬ​កូដកម្ម​​ ស្វែង​រក​យុត្តិធម៌។

តំណាង​សហគមន៍​ឡពាង​ អ្នកស្រី អ៊ុំ សុភី យល់​ឃើញ​ថា អ្នកស្រី ចក់ សុភាព​ គឺ​ជា​ស្ត្រី​ដឹក​នាំ​ល្អ​ម្នាក់​ ហើយ​សម្រាប់​សហគមន៍​ឡពាង​ផ្ទាល់​ មណ្ឌល​មណ្ឌល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កម្ពុជា​ (CCHR) តែង​តែ​បង្រៀន​ដល់​សហគមន៍​ឱ្យ​យល់​ដឹង​ពី​សិទ្ធិ។

អ្នកស្រី អ៊ុំ សុភី៖ «សម្រាប់​សហគមន៍​ខ្ញុំ គាត់​ជួយ​ច្រើន​ ទាំង​ពី​ការ​តស៊ូ​មតិ​ ទាំង​ពី​ការ​ឱ្យ​ចូល​វគ្គ​បណ្ដុះ​បណ្ដាល​ផ្សេងៗ ទាំង​ពី​ការ​តស៊ូ​មតិ ទាំង​ពី​វគ្គ​ស្រលាញ់​ភេទ​ដូច​គ្នា ស្ត្រី​ក្នុង​ភាព​ជា​អ្នក​ដឹក​នាំ ​និយាយ​ទៅ​គាត់​ជួយ​ច្រើន»។

ចំណែក​មន្ត្រី​កម្មវិធី​ស្រាវជ្រាវ​ និង​តស៊ូ​មតិ​ នៃ​សមាគម​បណ្ដាញ​យុវជន​កម្ពុជា​ លោក ហេង គឹមហុង លើក​ឡើង​ថា អ្នកស្រី​ ចក់ សុភាព​ គឺ​ជា​មនុស្ស​រួសរាយ​ចំពោះ​មនុស្ស​ជុំវិញ​ខ្លួន ម៉ឺង​ម៉ាត់​ចំពោះ​ការងារ ​និង​មាន​ភាព​គំរូ​ភាព​ជា​ស្ត្រី​ដឹក​នាំ​ផង​ដែរ។

លោក ហេង គឹមហុង៖ «លោកស្រី ចក់ សុភាព គឺ​ជា​គំរូ​ដែល​មាន​ភាព​ជា​អ្នក​ដឹក​នាំ​ និង​ជា​បុគ្គល​ដែល​រស់​នៅ​ និង​ផ្សា​ភ្ជាប់​ជា​មួយ​ហ្នឹង​បញ្ហា​សង្គម​ ហើយ​ជា​ពិសេស​បុគ្គល​ដែល​បាន​នៅ​ជិត​ដិត​ជា​មួយ​បញ្ហា ហើយ​នាំ​យក​បញ្ហា​មក​តស៊ូ​មតិ​ដើម្បី​ឱ្យ​មាន​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​យុត្តិធម៌​សង្គម​នៅ​កម្ពុជា»។

អ្នកស្រី ចក់ សុភាព ថា នៅ​ពេល​នេះ​ស្ថាប័ន​កំពុង​ជ្រើស​រើស​នាយក​ប្រតិបត្តិ​ថ្មី ហើយ​បើ​ទោះ​បី​ជា​អ្នក​ស្រី​មិន​ទាន់​គិត​ពី​តួនាទី​អនាគត​ក្ដី តែ​អ្នកស្រី​នឹង​បន្ត​ចូល​រួម​លើ​ស្ទួយ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ដដែល៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។