សាច់ញាតិខកចិត្តចំពោះតុលាការដែលសម្រេចមិនព្រមឲ្យសកម្មជនសង្គមចំនួន៧នាក់បាននៅក្រៅឃុំ
2021.05.18
ចៅក្រមជំនុំជម្រះសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញលោក ទិត សុទ្ធីបូរ៉ាឆាត នៅព្រឹកថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា បានបដិសេធបណ្ដឹងសុំនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន របស់មេធាវីការពារក្ដីឲ្យយុវជនទាំង ៧ នាក់។
មេធាវីការពារក្ដីឲ្យក្រុមយុវជនទាំង ៧ នាក់ គឺ លោកមេធាវី សំ ចំរើន ប្រាប់អាស៊ីសេរីថា ក្នុងសវនាការនីតិវិធីនោះ ប្រើពេលប្រហែល ១ ម៉ោង ហើយចៅក្រម បានអនុញ្ញាតឲ្យកូនក្ដីទាំងអស់ ធ្វើកំណត់សម្គាល់សង្ខេបរៀងៗខ្លួន លើបណ្ដឹងសុំនៅក្រៅឃុំ និងអនុញ្ញាតឲ្យសំណូមពរម្នាក់ម្ដង តែមិនមានសួរដេញដោលទេ។ លោកមេធាវី សោកស្ដាយចំពោះការសម្រេចរបស់ចៅក្រម ព្រោះលោកអះអាងថា កូនក្ដីលោកទាំងអស់នេះ មានលក្ខណៈសម្បត្តិគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់ការនៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន។ បន្ថែមពីនេះ លោកសង្កេតឃើញកូនក្ដីរបស់លោក មានបញ្ហាសុខភាពក្រោយការជាប់ឃុំ។
មេធាវីរូបនេះ ចង់ឲ្យចៅក្រម ដោះលែងឲ្យយុវជនទាំង ៧ នាក់ បាននៅក្រៅឃុំ ជាជាងការបន្តឃុំខ្លួន។ តែយ៉ាងណាលោកបញ្ជាក់ថា លោកនឹងស្នើសុំចូលជួបកូនក្ដី ក្នុងពន្ធនាគារ នៅចុងខែឧសភា ដើម្បីពិភាក្សាបន្តប្ដឹងទៅឧទ្ធរណ៍ ឬយ៉ាងណា៖ «សោកស្ដាយ ដោយសារតែយើងមានហេតុផលផ្លូវច្បាប់គ្រប់គ្រាន់ ដែលអាចមានទម្ងន់ គួរតែតុលាការ សម្រេចឲ្យបាននៅក្រៅឃុំបណ្ដោះអាសន្ន ដោយសារតែយើងគិតមើល អប្បបរមានៃទោសដែរ ៦ខែទេ នៃទោសដែលបានចោទប្រកាន់។ កន្លងមករហូតដល់សវនាការព្រឹកមិញហ្នឹង គាត់ជាប់គុករហូតដល់៩ខែហើយហ្នឹង។ អ៊ីចឹង យើងយល់ថា ការរក្សាទុកជនជាប់ចោទក្នុងឃុំយូរបែបហ្នឹង គួរតែមានសេចក្ដីសម្រេចណាមួយ ឲ្យទាន់សម័យជាងហ្នឹង ដើម្បីធានាថា ប្រយោជន៍នីតិវិធីនៃរឿងក្ដី ត្រូវបានគោរពដោយខ្ជាប់ខ្ជួន និងម៉ត់ចត់ អ៊ីចឹងណា»។
យុវជនទាំង ៧ នាក់ មាន ៥ នាក់ ជាក្រុមយុវជនខ្មែរថាវរៈ គឺលោក ហ៊ុន វណ្ណៈ លោកស្រី ឈឿន ដារ៉ាវី កញ្ញា អេង ម៉ាឡៃ ហៅ សូ មេត្តា លោក ថា ឡាវី ព្រះភិក្ខុ កើត សារ៉ាយ និង ២នាក់ទៀត គឺជាយុវជន នៃសមាគមសម្ព័ន្ធនិស្សិតបញ្ញវន្តខ្មែរ គឺលោក មាន ព្រហ្មមុនី និងលោក មួង សុភ័គ្រ។ តុលាការក្រុងភ្នំពេញ បានឃុំខ្លួន អ្នកទាំង ៧ ក្នុងពន្ធនាគារព្រៃសជាង ៨ខែ ក្រោមបទចោទញុះញង់ឱ្យប្រព្រឹត្តបទឧក្រិដ្ឋ ឬញុះញង់បង្កឱ្យមានភាពវឹកវរធ្ងន់ធ្ងរដល់សន្តិសុខសង្គម ហើយខាងតុលាការ មិនបានយកសំណុំរឿងនេះ មកជំនុំជម្រះទេ។
សាច់ញាតិ និងសង្គមស៊ីវិល ដែលចូលឃ្លាំមើលដំណើរការសវនាការនីតិវិធី នៅថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ក៏សម្ដែងការខកចិត្តចំពោះការបដិសេធបណ្ដឹងសុំនៅក្រៅឃុំ នេះដែរ។
ម្ដាយរបស់លោកស្រី ឈឿន ដារ៉ាវី គឺ លោកស្រី ថាច់ ធីតា មិនអស់ចិត្ត ចំពោះការសម្រេចក្ដីបែបនេះទេ។ លោកស្រីនៅតែទទូចឲ្យចៅក្រមដោះលែង កូនស្រី និងយុវជនផ្សេងទៀត ឲ្យមានសេរីភាពវិញ ព្រោះលោកស្រីអះអាងថា អ្នកទាំង ៧ នាក់ មិនបានធ្វើសកម្មភាពខុសច្បាប់ ឬញុះញង់ឲ្យវឹកវរដល់សង្គមទេ៖ «បទញុះញង់ហ្នឹង វាអាច ៤ខែ ទៅ ៦ខែអី ត្រូវគេសម្រេចថា កាត់ក្ដីអ៊ីចឹង។ ស្រេចតែឥឡូវ កូនខ្ញុំ ឡើង១០ខែហើយ ហើយសុំនៅក្រៅឃុំហ្នឹង ក៏អត់បានអ៊ីចឹង ខ្ញុំវាមានការខកចិត្តយ៉ាងខ្លាំងតែម្ដង»។
អាស៊ីសេរី មិនអាចសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមពីអ្នកនាំពាក្យសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញលោក អ៊ី រិន្ទ បានទេ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែឧសភា ជុំវិញការសម្រេចបន្តឃុំខ្លួន សកម្មជនសង្គម ទាំង ៧ នាក់នេះ។
ប្រធានផ្នែកកម្មវិធីស្រាវជ្រាវ និងតស៊ូមតិ នៃសមាគមបណ្ដាញយុវជនកម្ពុជា (CYN) លោក ហេង គឹមហុង ដែលចូលឃ្លាំមើលក្នុងសវនាការ ក៏ទាមទារឲ្យមានការដោះលែងយុវជនទាំង ៧ នាក់ដែរ។ សង្គមស៊ីវិលរូបនេះយល់ថា ការចោទប្រកាន់ និងការបន្តឃុំខ្លួន យុវជនទាំង៧នាក់ ជាការប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិរបស់យុវជន៖ «ចំពោះការសម្រេចព្រឹកមិញ យើងខ្ញុំក៏មានការសោកស្ដាយដែរ ពីព្រោះអ្វី វាមានរយៈពេល ៩ខែ មកហើយ ដែលតុលាការមិនអាចដំណើរការសវនាការបាន ក្រោមហេតុផលជំងឺកូវីដ១៩ ដែលធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ដល់ដំណើរការ ហើយនឹងអាចបន្តឃុំខ្លួនពួកគាត់បន្ថែមទៀត ដែលអាចប៉ះពាល់ដល់សិទ្ធិសេរីភាពរបស់ពួកគាត់»។
អាជ្ញាធររបបក្រុងភ្នំពេញបានចាប់ខ្លួនយុវជនទាំង ៧ នាក់ ដាក់ពន្ធនាគារជាបន្តបន្ទាប់ កាលពីខែសីហា និងខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២០។ ដើមហេតុនៃការចាប់ខ្លួននេះ គឺ ក្រុមយុវជនបានធ្វើសកម្មភាពតវ៉ា ដោយសន្តិវិធីទាមទារ ឱ្យដោះលែងសកម្មជនព្រំដែន និងជាមេដឹកនាំសហជីពលោក រ៉ុង ឈុន។
ក្រុមសិទ្ធិមនុស្សជាតិ និងអន្តរជាតិ ជាពិសេសទីភ្នាក់ងារអង្គការសហប្រជាជាតិ បានទាមទារឱ្យរបបលោក ហ៊ុន សែន ដោះលែងអ្នកទាំងនោះវិញ ព្រោះពួកគាត់មិនបានប្រព្រឹត្តបទល្មើសអ្វីឡើយ។ ក្រៅពីនេះ សហគមន៍ជាតិ និងអន្តរជាតិ ក៏ទទូចឱ្យរបបក្រុងភ្នំពេញ បើកលំហសេរីភាព និង គោរពសិទ្ធិពលរដ្ឋ ដូចមានចែងក្នុងច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិវិញដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។