តុលាការ​កំពូល នឹង​ប្រកាស​សាលក្រម​ទាក់ទង​ នឹង​បណ្ដឹង​សុំ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​របស់​យុវជន កែម ឡី​ និយម​ នៅ​ខែ​ក្រោយ

0:00 / 0:00

0:00 / 0:00

តុលាការ​កំពូល ជំនុំជម្រះ​បណ្តឹង​សុំ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​របស់​យុវជន កែម ឡី និយម​មួយ​រូប គឺ​លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ហើយ​គ្រោង​នឹង​ប្រកាស​សាល​ក្រម​នៅ​សប្ដាហ៍​ក្រោយ។ ចំណែក​សំណុំ​រឿង​របស់​យុវជន សួង នាគព័ន្ធ តុលាការ​កំពូល គ្រោង​នឹង​ជំនុំ​ជម្រះ​នៅ​ពាក់​កណ្ដាល​ខែ​វិច្ឆិកា​ខាង​មុខ។ នៅ​មុន​ការ ជំនុំជម្រះ​នេះ​មួយ​ថ្ងៃ អង្គការ​លើក​លែង​ទោស​អន្តរជាតិ(Amnesty International) បាន​អំពាវនាវ ដល់​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ ឲ្យ​ដោះ​លែង​អ្នកទោស​មនសិការ​ទាំង​ពីរ​នេះ ជា​បន្ទាន់​ដោយ​ឥត​លក្ខខណ្ឌ។

ក្រោយ​បើក​សវនាការ​ជំនុំជម្រះ​រយៈ​ពេល​ជាង​កន្លះ​ម៉ោង​នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី២៨ ខែ​តុលា តុលាការ​កំពូល គ្រោង​ប្រកាស​សាល​ដីកា​សំណុំ​រឿង​សុំ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​របស់​លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា នៅ​ថ្ងៃ​ចន្ទ​ទី៤ ខែ​វិច្ឆិកា ខាង​មុខ។ ចំណែក​សំណុំរឿង​របស់​យុវជន សួង នាគព័ន្ធ វិញ តុលាការ​កំពូល សម្រេច​លើក​ពេល​ទៅ ជំនុំជម្រះ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី១៥ ខែ​វិច្ឆិកា។

ភរិយា​របស់​លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា គឺ​លោកស្រី សុខ ស្រីនិច ប្រាប់​អាស៊ី​សេរី​ថា ក្នុង​បន្ទប់​ជំនុំជម្រះ តុលាការ បាន​ចោទ​សួរ​ស្វាមី​របស់​លោកស្រី អំពី​មូលហេតុ ដែល​ស្នើសុំ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​បណ្ដោះអាសន្ន។ ស្វាមី​របស់​លោកស្រី បាន​ឆ្លើយ​តប​ថា ការ​ស្នើសុំ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​នេះ ព្រោះ​លោក​មិន​បាន​ប្រព្រឹត្ត​ខុស ដូច​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​នោះ​ទេ ហើយ​លោក​ចង់​ទៅ​មើល​ថែ​ម្ដាយ​ចាស់​ជរា​ដែល​ជា​ស្ត្រី​មេម៉ាយ ព្រម​ទាំង​ជួយ​រក​ស៊ី​ចិញ្ចឹម​ភរិយា និង​កូន​តូច។ លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា បាន​សន្យា​ចំពោះ​មុខ​តុលាការ​ថា នឹង​មិន​រត់​គេច ហើយ​សហការ​គ្រប់​ដំណាក់​កាល​នីតិវិធី​របស់​តុលាការ។ លោកស្រី សុខ ស្រីនិច ដែល​បី​កូន​តូច​ទៅ ជួប​ប្ដី​ក្នុង​តុលាការ​កំពូល រៀបរាប់​ទៀត​ថា លោក​ស្រី​នៅ​តែ​រឹងមាំ ហើយ​សង្ឃឹម​ថា តុលាការ​កំពូល​នឹង​សម្រេច​ឲ្យ​ប្តី​របស់​លោក​ស្រី​បាន​រស់​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​តាម​ការ​ស្នើសុំ ព្រោះ​ប្ដី​លោកស្រី​ជា​មនុស្ស​ស្អាតស្អំ៖ «តុលាការ​គ្មាន​ភស្តុតាង​ចាប់​ខ្លួន​ស្វាមី​ខ្ញុំ​ទេ ដូច្នេះ​គាត់​គ្មាន​កំហុស​ទេ។ ខ្ញុំ​សង្ឃឹម​ថា តុលាការ​នឹង​ប្រើ​សមត្ថភាព តួនាទី ឆន្ទៈ​តាម​វិជ្ជាជីវៈ​របស់​គាត់ ដើម្បី​ដោះ​ស្រាយ​សំណុំ​រឿង​ស្វាមី​របស់​ខ្ញុំ ដោយ​មិន​ត្រឹម​តែ​ឲ្យ​មាន​សេរីភាព​បណ្ដោះអាសន្ន​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ តែ​សូម​ឲ្យ​ទម្លាក់​ចោល​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​លើ​ស្វាមី​ខ្ញុំ​តែ​ម្តង »

ក្រុម​សហគមន៍​រង​គ្រោះ​ដីធ្លី​នៅ​ភ្នំពេញ​មួយ​ចំនួន ដូច​ជា លោកស្រី ច្រាយ នីម ក៏​បាន​ទៅ​តុលាការ កំពូល ដើម្បី​បង្ហាញ​ការ​គាំទ្រ​ដល់​យុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា និង​ក្រុម​គ្រួសារ​ដែរ។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​តុលាការ​កំពូល លោក អ៊ុក គឹមសិទ្ធិ សុំ​មិន​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​ជាមួយ​អាស៊ី​សេរី​ទេ ក្រោម មូលហេតុ​ថា លោក​មិន​ទាន់​ទទួល​បាន​ព័ត៌មាន​គ្រប់គ្រាន់​ជុំវិញ​ការ​ជុំនំ​ជម្រះ​សំណុំ​រឿង​សុំ​នៅ ក្រៅ​ឃុំ​របស់​យុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា។

នាយក​រង​ទទួលបន្ទុក​ផ្នែក​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិមនុស្ស​នៃ​អង្គការ លីកាដូ (LICADHO) ​លោក​ អំ​ សំអាត លើក​ឡើង​ថា លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា មាន​លក្ខខណ្ឌ​គ្រប់គ្រាន់​ក្នុង​ការ​ទទួល​បាន​សិទ្ធិ​រស់​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​បណ្ដោះអាសន្ន​ព្រោះ យុវជន​រូប​នេះ មាន​ទី​កន្លែង​ស្នាក់នៅ និង​មុខ​របរ​ពិត​ប្រាកដ ហើយ​លោក​គ្រាន់​តែ​ជា​ជន​សង្ស័យ​ក្នុង បទ​ល្មើស​មជ្ឈិម​ប៉ុណ្ណោះ។ លោក​បន្ត​ថា ប្រសិន​បើ​តុលាការ នៅ​តែ​បន្ត​ឃុំ​ខ្លួន​លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា និង​លោក សួង នាគព័ន្ធ គឺ​នឹង​បណ្ដាល​ឲ្យ​មាន​ការ​រិះគន់​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ថា ជា​ការ​គំរាម​កំហែង​បំបាក់​ស្មារតី យុវជន​កុំ​ឲ្យ​ចូលរួម​ក្នុង​ការងារ​សង្គម ព្រម​ទាំង​ជា​ការ​រឹតត្បិត​សិទ្ធិ​សេរីភាព​បញ្ចេញ​មតិ និង​ជួប​ជុំ​ដោយ​សន្តិវិធី៖ «បទ​ល្មើស​នេះ​ជា​បទ​ល្មើស​មជ្ឈិម ដូច្នេះ​ខ្ញុំ​នៅ​តែ​សង្ឃឹមថា តុលាការ កំពូល​នឹង​ពិចារណា​នឹង​ពិចារណា​ឲ្យ​លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា បាន​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ ដើម្បី​ប្រកប​មុខ​របរ​ចិញ្ចឹម​គ្រួសារ​ត​ទៅ​ទៀត។ វា​នឹង​មាន​ផល​លំបាក​របស់​សង្គម​ដែរ ប្រសិន​បើ​អ្នក​ជំហរ​គ្រួសារ​ទាំង​មូល ត្រូវ​បាន​ជាប់​ពន្ធនាគារ»

សមត្ថកិច្ច​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ បាន​ចាប់​ខ្លួន​លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា អាយុ​ ២៨​ឆ្នាំ កាលពី​ថ្ងៃ​ទី៩ ខែ​កក្កដា ក្នុង​ផ្ទះ​ជួល​របស់​គាត់ ជាមួយ​កូន​តូច​អាយុ ៦ខែ និង​ភរិយា ព្រម​ទាំង​បង​ប្អូន​បង្កើត ២នាក់ទៀត បន្ទាប់ពី​បាន​ផ្សព្វផ្សាយ​លក់​អាវយឺត​មាន​រូប និង​ទស្សនៈ​បណ្ឌិត កែម ឡី នៅ​លើ​បណ្ដាញ​សង្គម​ហ្វេសប៊ុក (Facebook) សម្រាប់​ខួប​បី​ឆ្នាំ​នៃ​អំពើ​ឃាតកម្ម​លើ​បណ្ឌិត កែម ឡី។ សមាជិក​គ្រួសារ របស់​លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ត្រូវ​បាន​ដោះ​លែង​វិញ​នៅ​ថ្ងៃ​បន្ទាប់ ក្រោយ​ត្រូវ​បង្ខំ​ឲ្យ​ស៊ីញេ​លើ​ក្រដាស សន្យា​ឈប់​រំលោភ​ច្បាប់។ តុលាការ ​ចោទប្រកាន់​លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ពី​បទ​ញុះញង់​ឱ្យ​ប្រព្រឹត្ត​បទឧក្រិដ្ឋ​ជាអាទិ៍។ មួយ​ថ្ងៃ​បន្ទាប់​មក សមត្ថកិច្ច បាន​ចាប់ ខ្លួន​លោក សួង នាគព័ន្ធ ដោយ ចោទ​ប្រកាន់​ដូច​លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ដែរ បន្ទាប់​ពី​លោក​ចូលរួម ដាក់​កម្រង​ផ្កា​គោរព​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​បណ្ឌិត កែម ឡី នៅ​បរិវេណ ស្ថានីយ​ប្រេង​ឥន្ធនៈ កាល់តិច (Caltex) ស្តុប​បូក​គោ ដែល​ជា​ទីតាំង​ឃាតកម្ម​បណ្ឌិត កែម ឡី និង​បាន​ចែក​ខិត្តប័ណ្ណ​អំពាវនាវ​កុំ​ឲ្យ​មាន​ការ​សម្លាប់​មនុស្ស​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ច្បាប់។

ជុំ​វិញ​ការ​លើក​យក​បណ្ដឹង​សុំ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​របស់​អ្នក​ទាំងពីរ​មក​ជំនុំ​ជម្រះ​នេះ អង្គការ​លើក​លែង​ទោស​អន្តរជាតិ (Amnesty International) បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែង​ការណ៍​អំពាវនាវ​ដល់​អាជ្ញាធរ​កម្ពុជា ឲ្យ​ដោះលែង និង​ទម្លាក់​ការ​ចោទ​ប្រកាន់​លើ​អ្នក​ទោស​មនសិការ​ទាំង​ពីរ​នាក់​ជាបន្ទាន់ និង​ដោយ​ឥត​លក្ខខណ្ឌ។ អង្គការ​អន្តរជាតិ​មួយ​នេះ ពិនិត្យ​ឃើញ​ថា ការ​ចាប់​ឃុំ​ខ្លួន​យុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា និង សួង នាគព័ន្ធ នេះ ដោយសារ​តែ​ពួក​គេ​អនុវត្ត​សិទ្ធិ​បញ្ចេញ​មតិ និង សិទ្ធិ​ជួបជុំ​ដោយ​សន្តិវិធី​ស្រប​តាម​ច្បាប់​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និង​ច្បាប់​អន្តរជាតិ​ស្ដីពី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ជា​ដើម។

អង្គការ​លើក​លែង​ទោស​អន្តរជាតិ​រក​ឃើញ​ថា ការ​ឃុំ​ខ្លួន​យុវជន​ទាំង​ពីរ​នាក់​ក្នុង​ពន្ធនាគារ​ព្រៃ​ស ជាង ៣ខែ​មក​នេះ គឺ​ធ្វើ​ឡើង​ក្នុង​លក្ខខណ្ឌ​រំលោភ​សិទ្ធិ​របស់​ពួក​គេ ដោយសារ​អ្នក​ទាំង​ពីរ ត្រូវ​បាន​ដាក់​ឃុំឃាំងក្នុងបន្ទប់ទំហំ៤គុណ៥ម៉ែត្រដែលផ្ទុកអ្នកទោសចាប់ពី២៥ទៅ២៧នាក់ ដូច្នេះ​មានន័យថា ពួក​គេ​ត្រូវ​ចែក​កន្លែង​គ្នា​រស់នៅ​ក្នុង​ម្នាក់​តិច​ជាង0.៧៥ម៉ែត្រ​ការ៉េ។ អង្គការ​លើក​លែង​ទោស​អន្តរជាតិ​បញ្ជាក់​ថា ករណី​នេះ ធ្វើ​ឲ្យ​ប៉ះពាល់​ធ្ងន់ធ្ងរ​ដល់​ផ្លូវ​ចិត្ត និង​សុខភាព​របស់​ពួក​គេ ដូច្នេះ​ហើយ​ទើប​កន្លង​មក លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា ធ្វើ​កូដកម្ម​បង្អត់​អាហារ ៤ថ្ងៃ ដើម្បី​ស្នើសុំ​ឲ្យ​សម្រួល បន្ទប់​ឃុំឃាំង​ឲ្យ​បាន​ទូលាយ​បន្តិច។

អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ក្រសួង​យុត្តិធម៌ លោក ជិន ម៉ាលីន ឆ្លើយ​តប​ថា តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់​រដ្ឋាភិបាល​គ្មាន​សមត្ថកិច្ច​ទៅ​ដោះ​លែង​ជន​ជាប់​ឃុំ ដែល​កំពុង​ដំណើរ​ការ​នីតិវិធី​ក្នុង​តុលាការ​បាន​ទេ គឺ​មាន​តែ​តុលាការ​ប៉ុណ្ណោះ ដែល​មាន​សិទ្ធិ​សម្រេច​ក្នុង​ករណី​នេះ៖ «តាមផ្លូវច្បាប់ មធ្យោបាយ​មាន​តែ​មួយ​ទេ គឺ​ការ​ចូលរួម​តាម​នីតិវិធី​របស់​តុលាការ ដើម្បី​ការពារ​ខ្លួន​តាម​ផ្លូវ​ច្បាប់ ។យើង​មិន​ដឹង​ថា តុលាការ​កំពូល​សម្រេច​យ៉ាង​ម៉េច​ទេ ប៉ុន្តែ​បើ​សិន​ជា​សម្រេច​មិន​ឲ្យ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ គឺ​ជន​ជាប់​ឃុំ អាច​ប្ដឹង​សុំ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​ពេល​ណា​ក៏​បាន។ ការ​សម្រេច​ថា អ្នក​ណា​មាន​ពិរុទ្ធភាព ឬ​ក៏​គ្មាន អ្នក​ណា​ខុស ឬ​ក៏​ត្រូវ គឺ​មាន​តែ​តុលាការ​ជា​អ្នក​សម្រេច ដោយ​ផ្អែក​លើ​អង្គហេតុ អង្គច្បាប់ និង​សក្ខីកម្ម ដែល​មាន​ជា​ធរមាន»

កន្លង​មក អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ធ្លាប់​លើក​ឡើង​ថា ករណី​ដែល​មាន​ចរិត​នយោបាយ​បែប​នេះ ទោះ​បី​ជា​ពួក​គេ​មាន​មេធាវី​ពូកែ​យ៉ាង​ណា និង​មាន​ភស្តុតាង​គ្រប់គ្រាន់​បែប​ណា​ក្តី ក៏​មិន​អាច​ត​តាំង​ក្តី​ឈ្នះ​បាន​ដែរ។

ករណី​ឃុំ​ខ្លួន​យុវជន គង់ រ៉ៃយ៉ា និង​យុវជន សួង នាគព័ន្ធ នេះ ខាង​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ និង​ស្ថានទូត​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​នៅ​កម្ពុជា ក៏​ធ្លាប់​បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែង​ការណ៍​ថ្កោល​ទោស​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ដែរ​ថា របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​កំពុង​មាន​គោលដៅ​ធ្វើ​ទុក្ខ​បុក​ម្នេញ​អ្នក​ដែល​ហ៊ាន​បញ្ចេញ​មតិ និង​ការ​ជួប​ប្រជុំ​គ្នា​ដោយ​សន្តិវិធី។ អង្គការ​សហប្រជាជាតិ និង​ស្ថានទូត​សហរដ្ឋ​អាមេរិក​ប្រចាំ​កម្ពុជា ​បាន​អំពាវនាវ​ឱ្យ​របប​ក្រុងភ្នំពេញ ដោះ​លែង​យុវជន​ទាំង​ពីរ​នាក់ និង​បញ្ឈប់​ការ​រឹតត្បិត​សិទ្ធិ​សេរីភាព​ប្រជាពលរដ្ឋ​ដូច្នេះ​ត​ទៅ​ទៀត។

ភរិយា​របស់​លោក គង់ រ៉ៃយ៉ា លោកស្រី សុខ ស្រីនិច លើក​ឡើង​ថា ប្រសិន​បើ​តុលាការ​កំពូល មិន​ដោះ​លែង​ស្វាមី​របស់​លោក​ស្រី​ទេ តុលាការ​នឹង​កាន់​តែ​មាន​កេរ្តិ៍ឈ្មោះ​អាក្រក់​ខ្លាំង​បំផុត​ក្នុង​ការ​រំលោភ​ច្បាប់ និង​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស។

ទន្ទឹម​គ្នា​នេះ​ ក្រុម​សមាជិកសភា​អាស៊ាន​ដើម្បី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ (APHR) ក៏​ជំរុញ​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ឱ្យ​ដោះ​លែង និង​ទម្លាក់​ចោល​បទ​ចោទ​ប្រឆាំង​យុវជន ​កែម ​ឡី​និយម​ដែរ​។

អង្គការ​សមាជិកសភា​អាស៊ាន​ដើម្បី​សិទ្ធិមនុស្ស​ ហៅ​កាត់​ថា​ (APHR) សម្តែង​ការ​ខកចិត្ត​ដែល​តុលាការ​កំពូល​លើក​ពេល​ប្រកាស​សាលដីកា​លើ​បណ្តឹង​សុំ​នៅ​ក្រៅ​ឃុំ​របស់​លោក​ គង់​ រ៉ៃ​យ៉ា​ និង​លោក​ សួង​ នាគព័ន្ធ។ អង្គការ​នេះ​ជំរុញ​ទៅ​អាជ្ញាធរ​របប​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ ឲ្យ​ដោះ​លែង​ពួកគេ​ទាំង​ពីរ​រូប​ជា​បន្ទាន់​ និង​ទម្លាក់​ចោល​រាល់​បទ​ចោទ​ប្រឆាំង​នឹង​ពួក​គេ​ ព្រម​ទាំង​បុគ្គល​ដទៃ​ទៀត​ ដែល​របប​នេះ​ឃុំខ្លួន​ពួកគេ​ដោយ​សារ​តែ​ការ​អនុវត្ត​សេរីភាព​នៃ​ការ​បញ្ចេញ​មតិ។

អង្គការ APHR ហៅ​ការ​លើកពេល​ប្រកាស​សាល​ដីកា​ទៅ​ថ្ងៃ​ទី៤​ ខែ​វិច្ឆិកា​វិញ​នេះ​ថា​ជា ឧទាហរណ៍​ថ្មី​មួយទៀត​ ដែល​បង្ហាញ​ឲ្យ​ឃើញ​ថា​ អាជ្ញាធរ​កម្ពុជា​នៅ​តែ​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​ ដើម្បី​ឃុំខ្លួន​អ្នក​ហ៊ាន​រិះគន់​នឹង​របប​នេះ​។ តំណាង​រា​ស្ត្រឥណ្ឌូ​នេ​ស៊ី​ និង​ជា​សមាជិក​ក្រុម​ប្រឹក្សា​នាយក​នៃ​អង្គការ APHR អ្នកស្រី​ អេ​វ៉ា​ ស៊ុនដារី (Eva​ Sundari) មាន​ប្រសាសន៍​ក្នុង​សេចក្តី​ថ្លែង​ការណ៍​របស់​អង្គការ APHR ចេញ​ផ្សាយ​នៅ​ថ្ងៃ​ទី២៨​ តុលា​ថា​ បទ​ចោទ​ប្រឆាំង​នឹង​យុវជន​ទាំង​ពីរ​រូប​នេះ​ គឺ​ជា​រឿង​មិន​សម​ហេតុផល​ទាល់​តែ​សោះ។ អ្នក​ស្រី​ថា​ សំណុំ​រឿង​របស់​ពួក​គេ​ ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​ឲ្យ​ឃើញ​ថា​ នៅ​កម្ពុជា​សព្វថ្ងៃ​នេះ​ អ្នក​ទាំង​ឡាយ​ណា​ដែល​ហ៊ាន​បញ្ចេញមតិ​របស់​ពួកគេ​តាម​ទម្រង់​ណា​មួយ​ក៏​ដោយ​ ដើម្បី​គាំទ្រ​អ្នក​ដែល​ហ៊ាន​និយាយ​រិះគន់​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ នឹង​ត្រូវ​ជាប់​ពន្ធនាគារ។

ប្រធាន​អង្គការ​សមាជិកសភា​អាស៊ាន​ដើម្បី​សិទ្ធិមនុស្ស APHR និង​ជា​តំណាង​រាស្ត្រ​ម៉ាឡេស៊ី​ លោក​ ឆាល​ សាន់​ទី​យ៉ា​ហ្គោ​ (Charles​ Santiago​) ថ្លែង​ថា​ ចៀស​ជាង​ចាប់​ខ្លួន​សកម្មជន​ដែល​ជា​អ្នក​អំពាវនាវ​រក​យុត្តិធម៌​ រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ គួរ​តែ​បើក​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ប្រកប​ដោយ​តម្លាភាព​ និង​យុត្តិធម៌​ ចំពោះ​ករណី​ឃាតកម្ម​លោក កែម ឡី។ លោក​ថា ការ​ស៊ើប​អង្កេត​មួយ​ប្រកប​ដោយ​ឯករាជ្យ​ តម្លាភាព​ និង​ដោយ​មិន​លម្អៀង​ ត្រូវ​តែ​ធ្វើឡើង​ ដើម្បី​ធ្វើឲ្យ​ជ្រះ​ស្រឡះ​នូវ​រាល់​ចម្ងល់​ជាច្រើន​ជុំវិញ​ករណី​ឃាតកម្ម​នេះ។

ដោយ​ឡែក តំណាងរាស្ត្រ​ហ្វីលីពីន​ និង​ជាស​មា​ជិ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​នាយក​នៃ​អង្គការ APHR លោក​ វល​ឌែន​ បេ​ឡូ​ (Walden​ Bello) ថ្លែង​ថា​ ដោយ​គ្មាន​គណបក្ស​ប្រឆាំង​ជា​យន្តការ​ត្រួតពិនិត្យ​ ការគ្រប់គ្រង​បែប​ផ្តាច់​ការ​របស់​លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ កំពុង​តែ​គំរាម​កំហែង​ដល់​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​កម្ពុជា​ ហើយ​កំពុងតែ​នាំ​មក​នូវ​គ្រោះថ្នាក់​ ដល់​ពលរដ្ឋ​របស់​ខ្លួន។ លោក​ថា​ ដើម្បី​ជា​ប្រយោជន៍​ដល់​មនុស្ស​គ្រប់រូប​នៅ​កម្ពុជា​ លោក​ ហ៊ុន​ សែន​ គួរ​តែ​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​អ្នក​នយោបាយ​បក្ស​ប្រឆាំង​កំពុង​ភៀស​ខ្លួន​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស​ អាច​វិល​ត្រលប់​មក​កម្ពុជា​វិញ​បាន​ដោយ​សន្តិវិធី​ ដើម្បី​ចូលរួម​ស្តារ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ និង​កសាង​សង្គម​កម្ពុជា​មួយ​ល្អ​ប្រសើរ​ជាង​នេះ​ សម្រាប់​ពលរដ្ឋ​ទាំង​មូល៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។