"របបលោក ហ៊ុន សែន ងាកមកផ្គាប់ចិត្តអឺរ៉ុបរឿង EBA ព្រមទាំងរក្សាផលប្រយោជន៍ឱ្យចិន"
2019.03.02
លោក អ៊ុំ សំអាន តំណាងរាស្ត្របក្សសង្គ្រោះជាតិ មណ្ឌលសៀមរាប ក្នុងវេទិកាអ្នកស្ដាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរី កាលពីថ្ងៃទី២២ ខែឧសភា ឆ្នាំ២០១៥។
RFA
របប លោក ហ៊ុន សែន នៅសល់ពេលមិនដល់មួយឆ្នាំស្រួលបួលទេ ដើម្បីងាកមកស្ដារប្រជាធិបតេយ្យ និងសិទ្ធិមនុស្សឡើងវិញ ស្របតាមលក្ខខណ្ឌដាក់ចេញដោយសហភាពអឺរ៉ុប ប្រសិនបើមិនចង់បាត់បង់ ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA ។ តើរបបលោក ហ៊ុន សែន បានចាត់វិធានការណ៍អ្វីខ្លះ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការចង់បានរបស់សហភាពអឺរ៉ុប?
ចាប់តាំងពីថ្ងៃ១២ កុម្ភៈមក របបលោក ហ៊ុន សែន ហាក់សកម្មជាងពេលណាៗទាំងអស់ ឆ្លើយតបទៅនឹងភាពអសកម្មនានានៅក្នុងសង្គម ជាពិសេសទាក់ទងនឹងបញ្ហាដំណោះស្រាយរបស់កម្មករនិយោជិក បញ្ហាដីធ្លី និងបញ្ហាអំពើពុករលួយ។ ចំណាត់ការទាំងអស់នេះ ធ្វើឡើងក្រោមអ្វីមួយដែលរបបលោក ហ៊ុន សែន ហៅថាជាការអនុវត្តកំណែទម្រង់ស៊ីជម្រៅតាមរយៈអភិក្រមចំនួន ៥ គឺ ឆ្លុះកញ្ចក់ ងូតទឹក ដុះក្អែល ព្យាបាល និងវះកាត់។ ក្នុងរយៈពេលមិនដល់ ១ ខែស្រួលបួលផង លោកបានចាត់ចំណាត់ការលេចធ្លោចំនួនបីគួរឱ្យកត់សម្គាល់។ ដំបូងឡើយ លោកប្រកាសផ្ដល់មេធាវីឥតគិតថ្លៃដល់ក្រុមកម្មករនិយោជិក ដែលមានវិវាទក្ដីក្ដាំការងារ ដោយលោកប្រកាសចេញថ្លៃចំណាយខ្លួនឯងមិនតិចជាង ៥០ ម៉ឺនដុល្លារ។ ទន្ទឹមនឹងនេះ លោកបានប្រកាសអារសាច់ស្អុយដកគ្រវាត់ចោល ឬបញ្ជាឱ្យអង្គភាពប្រឆាំងអំពើពុករលួយបើកការស៊ើបអង្កេតលើមន្ត្រីក្រោមឱវាទរបស់លោកពីររូប ដែលបានសម្ញែងទ្រព្យសម្បត្តិរបស់ខ្លួនតាមបណ្ដាញសង្គម សង្ស័យថា មានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងពុករលួយ ក្នុងនោះមានមេកងរាជអាវុធហត្ថខេត្ររតនគិរីលោក គឹម រស្មី និងស្នងការរងនគរបាលខេត្តកណ្តាល លោក ស្រេង សុខា។ ចុងក្រោយនេះ លោកបានឈានទៅដកអភិបាលរងខេត្តព្រះសីហនុពីររូប ពាក់ព័ន្ធនឹងអំពើបង្ក្រាបដោយហិង្សាលើករណីវិវាទដីធ្លីខេត្តព្រះសីហនុ ហើយកំពុងបន្តស៊ើបអង្កេតលើមេបញ្ជាការកងរាជអាវុធហត្ថប្រចាំខេត្តនេះមួយរូបទៀត។
ព្រឹត្តិការណ៍ទាំងអស់នេះ មិនមែនកើតឡើងដោយចៃដន្យនោះឡើយ។ អ្នកនយោបាយ និងជាតំណាងរាស្ត្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិដ៏លេចធ្លោមួយរូប ខាងឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រំដែន លោក អ៊ំ សំអាន មើលឃើញថា បើកុំតែមានសម្ពាធដាក់ទណ្ឌកម្មខាងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ចពីសហភាពអឺរ៉ុប និង សហរដ្ឋអាមេរិកតាមរយៈការពិចារណាលុបចោលប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA និង GSP នោះទេ ម្ល៉េះសមរបបលោក ហ៊ុន សែន នឹងមិនខ្ចីអើពើដោះស្រាយបញ្ហាដីធ្លី ឬបញ្ហាអសកម្មនានានៅក្នុងសង្គមនោះទេ។ លោកថា ដំណោះស្រាយ ឬកំណែទម្រង់ចុងក្រោយពីសំណាក់របបលោក ហ៊ុន សែន នេះ គ្រាន់តែជាឆាកល្ខោនដើម្បីបោកបញ្ឆោតពលរដ្ឋ និងអន្តរជាតិតែប៉ុណ្ណោះ ហើយពុំមែនជាដំណោះស្រាយយូរអង្វែងនោះឡើយ។ លោកបន្តថា លោក ហ៊ុន សែន ធ្វើនេះដើម្បីរក្សា និងការពារអំណាចរបស់លោក ក្រុមគ្រួសារ និងបក្ខពួកតែប៉ុណ្ណោះ៖ «បាទ! ប្រសិនបើអត់មានការដាក់ទណ្ឌកម្មពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ជាពិសេសពីអាមេរិក និងពីសហគមន៍អឺរ៉ុបនោះទេ គាត់មិនធ្វើទេ។ យើងឃើញហើយកន្លងមក មានការបាញ់សម្លាប់ប្រជាពលរដ្ឋឱ្យមានរបួស និងស្លាប់នៅខេត្តក្រចេះ ហើយនឹងបាញ់សម្លាប់ឱ្យមានរបួសដល់កម្មករនៅផ្លូវវេងស្រេងជាដើម គ្មានការស្រាវជ្រាវ ឬដាក់ទណ្ឌកម្មទៅលើអ្នកដែលបាញ់ហ្នឹងទេ បង្កឱ្យស្លាប់ ឬរបួសដល់ពលរដ្ឋកន្លងមក។ ជាក់ស្ដែង គឺគាត់មិនបានចាត់វិធានការណ៍ស្របច្បាប់ទៅលើមន្ត្រីទាំងអស់ហ្នឹងទេ។ ប៉ុន្តែ គាត់ធ្វើហ្នឹងគ្រាន់តែជាបាយឡុកបាយឡ ឬក៏បំភ័ន្តភ្នែកប្រជាពលរដ្ឋតែប៉ុណ្ណោះ។ មិនយូរអង្វែងនោះទេ។ គាត់ធ្វើហ្នឹងរយៈពេលខ្លី ហើយគាត់ ឈប់ធ្វើទៀតហើយ»។
ចំណែក អ្នកវិភាគនយោបាយបណ្ឌិត មាស នី មើលឃើញពីចេតនាចំនួនបីធំៗ នៅពីក្រោយចំណាត់ការចុងក្រោយរបស់លោក ហ៊ុន សែន នេះ ដែលឆ្លុះឱ្យឃើញថា លោក ហ៊ុន សែន ពិតជាមានការព្រួយបារម្ភរឿងបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ។ បើតាមបណ្ឌិត មាស នី បំណងទី ១ គឺដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងលក្ខខណ្ឌរបស់សហភាពអឺរ៉ុប ដើម្បីផ្គាប់ចិត្តផ្គាប់ថ្លើមសហភាពអឺរ៉ុប កុំឱ្យដកប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ។ បំណងទី ២ គឺ លោក ហ៊ុន សែន ធ្វើដើម្បីស្ដារ និងទាក់ទាញប្រជាប្រិយភាពរបស់គណបក្សកាន់អំណាចរបស់លោក ដោយសារគណបក្សនេះ បាត់បង់ប្រជាប្រិយភាពខ្លាំងពីប្រជាពលរដ្ឋ ជាពិសេសក្នុងរឿងវិវាទដីធ្លី ព្រៃឈើ និងធនធានធម្មជាតិ ដូចឆ្លុះបញ្ចាំងក្នុងលទ្ធផលបោះឆ្នោតឆ្នាំ ២០១២ ២០១៣ និង ២០១៧ កន្លងទៅ។ ក៏ប៉ុន្តែ អ្វីដែលសំខាន់នោះ បណ្ឌិត មាស នី មើលឃើញនូវបំណងទីបីនៃការប្រឹងប្រែងធ្វើកំណែទម្រង់របស់លោក ហ៊ុន សែន នេះ ក៏ដើម្បីរួមចំណែកជួយថែរក្សាផលប្រយោជន៍ធំរបស់មហាយក្សចិន ដែលបានកេងចំណេញនៅពីក្រោយប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុបនេះ៖ «យើងដឹងហើយថា ចិនបានដាក់ទុនសន្ធឹកសន្ធាប់ណាស់នៅកម្ពុជា។ អ៊ីចឹងបើសិនជារដ្ឋាភិបាលដើរខុសក្នុងច្រកណាមួយ ដែលធ្វើឱ្យខូចប្រយោជន៍របស់ចិននោះ នោះខ្ញុំគិតថា ក៏នឹងមានការធ្វើឱ្យលំបាក ឬផលប៉ះពាល់ទៅលើទំនាក់ទំនងរបស់ចិន និងកម្ពុជា នៅពេលអនាគតដែរ។ ពីព្រោះចិនគេមកស្រុកខ្មែរយើងក៏គេចង់ចំណេញដែរ តែបើសិនជាយើងធ្វើឱ្យគេខាតនោះ ខ្ញុំគិតថា គេក៏នឹងអាចដូរទៅលើការយល់ឃើញរបស់គេលើទំនាក់ទំនងដែរ»។
ដូចតាមការវិភាគរបស់បណ្ឌិត មាស នី ចុងក្រោយនេះ ជាលើកទីមួយក្នុងទំនាក់ទំនង-កម្ពុជាចិន លោក ហ៊ុន សែន កាលពីថ្ងៃទី១ មីនា បានចេញមុខមកថ្លែងការពារ យកចិត្តយកថ្លើមជំនួសចិនខុសប្រក្រតី។ លោក ហ៊ុន សែន ថា ចិនមិនមានចេតនាចង់ត្រួតត្រាកម្ពុជានោះទេ។ ការថ្លែងនេះ ក្រោយពីមានការរិះគន់កាន់តែខ្លាំងឡើងៗថា ចិនកំពុងដាក់អាណានិគមសម័យទំនើបនៅកម្ពុជា ដោយប្រើយុទ្ធសាស្ត្រអន្ទាក់បំណុល ឥទ្ធិពលសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយរបស់ខ្លួន។
លោក អ៊ំ សំអាន ក៏យល់ស្របដែរថា ការណ៍ដែលលោក ហ៊ុន សែន ចេញមុខមកនិយាយយកចិត្តយកថ្លើមចិននេះ ព្រោះលោក ហ៊ុន សែន កំពុងទទួលរងសម្ពាធពីមហាយក្សចិនផង ដែលមិនចង់ឃើញកម្ពុជាបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធរបស់អឺរ៉ុបនេះ ព្រោះធ្វើឱ្យខាតប្រយោជន៍ខ្លួនខ្លាំង ដោយសារប្រទេសនេះយកឈ្មោះកម្ពុជា ធ្វើជាឈ្នាន់ក្នុងការវិនិយោគរបស់ខ្លួន នាំចេញទៅអឺរ៉ុប និងអាមេរិក៖ «អ្នកវិនិយោគទុននៅកម្ពុជា ភាគច្រើនជាជនជាតិចិន។ ដូច្នេះបើសិន គេផ្ដាច់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA របស់សហភាពអឺរ៉ុប និង GSP របស់សហភាពអឺរ៉ុបទៅ វាអាចមានការប៉ះពាល់ដល់រោងចក្ររបស់ក្រុមហ៊ុនចិននៅកម្ពុជា ហើយក្រុមហ៊ុននោះអាចដកទៅប្រទេសផ្សេងទៀត ឬទៅប្រទេសចិនវិញ។ អ៊ីចឹងវាអាចប៉ះពាល់ទៅដល់អ្នកវិនិយោគទុនចិននៅកម្ពុជា។ យើងដឹងហើយថា ចិនក៏ពឹងទៅលើទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប និងអាមេរិកនោះដែរ ដោយគាត់នាំសំលៀកបំពាក់ និងផលិតផលមួយចំនួនទៅអឺរ៉ុប និងអាមេរិក។ ដូច្នេះ យើងមិនអាចនាំសំលៀកបំពាក់ទៅលក់នៅចិនបាននោះទេ ព្រោះចិនខ្លួនឯងពឹងទៅលើទីផ្សារសហភាពអឺរ៉ុប និងអាមេរិក»។
ក្រៅពីកត្តាទាំងអស់នេះ បណ្ឌិត មាស នី មើលឃើញពីយុទ្ធសាស្ត្រមួយទៀតដែលលោក ហ៊ុន សែន កំពុងប្រើអូសបន្លាយពេលវេលា មុននឹងអនុញ្ញាតឱ្យមានការចរចានយោបាយណាមួយដើម្បីបញ្ចៀសសហភាពអឺរ៉ុប ឬអាមេរិក ពីការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ។ លោកថា យុទ្ធសាស្ត្រនោះ គឺការបន្តធ្វើយ៉ាងណាឱ្យគណបក្សប្រឆាំងចុះខ្សោយងើបលែងរួច មុននឹងអ្វីៗនឹងអាចវិលត្រលប់មករកប្រក្រតីភាពឡើងវិញបាន៖ «អ្វីដែលជាសូចនាករនៃជ័យជម្នះរបស់រដ្ឋាភិបាល នៅក្នុងការបញ្ចៀសនូវការព្យួរ EBA នោះ គឺមានពីរ ទីមួយការធ្វើកំណែទម្រង់មួយដែលជោគជ័យដែលធ្វើឱ្យសហគមន៍អឺរ៉ុបអាចទុកចិត្តបាន។ ទីពីរធ្វើយ៉ាងម៉េចដើម្បីឱ្យមានលំនឹងដើម្បីឱ្យការវិនិយោគចិននៅកម្ពុជាមានភាពរលូន រក្សានូវផលប្រយោជន៍របស់ចិន។ ក៏ប៉ុន្តែដៃម្ខាងទៀត ក៏ត្រូវមានធ្វើយ៉ាងណាដើម្បីឱ្យគូបដិបក្ខរបស់ខ្លួនត្រូវចុះខ្សោយ មុននឹងអ្វីៗអាចវិលមកធម្មតាវិញ។ សេណារីយ៉ូនេះ គឺកំពុងតែដើរតាមផ្លូវហ្នឹងហើយ បើសិនកំណែទម្រង់បានជោគជ័យ។ ក៏ប៉ុន្តែកម្លាំងគូបដិបក្ខប្រឆាំងនៅតែខ្លាំងនោះ វាស្ថិតនៅតែជាកត្តាដែលនាំឱ្យគណបក្សកាន់អំណាចមានការព្រួយបារម្ភដដែលជាដដែលទេបាទ!»។
លោកបណ្ឌិត មាស នី ព្រមានថាប្រសិនបើ គណបក្សប្រឆាំងមិនយល់ពីយុទ្ធសាស្ត្រអស់ទាំងនេះរបស់លោក ហ៊ុន សែន នោះទេ ហើយមិនព្រមរៀនសូត្រពីបទពិសោធន៍អតីតកាល ហើយនៅតែបន្តបែកបាក់គ្នាមិនចេះចប់មិនចេះហើយនោះ នោះគណបក្សនេះនឹងបាត់បង់ការទុកចិត្តពីពលរដ្ឋខ្មែរ និងការទាមទារឱ្យមានដំណោះស្រាយនយោបាយជារួមនោះ។
នៅមុននិងក្រោយសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិកព្រមានដាក់ទណ្ឌកម្មដកហូតប្រព័ន្ធរបស់ខ្លួននេះ របបលោក ហ៊ុន សែន បានលាបពណ៌ក្រុមប្រឆាំងថា ធ្វើការបម្រើឱ្យនយោបាយប្រទេសលោកខាងលិច ប្រឆាំងផលប្រយោជន៍ពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅក្នុងស្រុក ដោយបបួលគ្នាឱ្យបរទេសប្រាក់ជំនួយ។ របបនេះ ថែមទាំងឈានទៅចោទទង្វើសហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសលោកខាងលិច ក្នុងការដកហូតប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធនេះ ថា ជាការរំលោភអធិបតេយ្យរបស់ខ្លួន ទាំងដែលធ្វើជាមិនយល់ថា ការផ្តល់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធទាំងនេះ សុទ្ធតែមានដាក់លក្ខខណ្ឌច្បាស់លាស់អំពីការ គោរពសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ និងថាការផ្តល់ឱ្យនេះ ជាផ្នែកមួយនៃសកម្មភាពមនុស្សធម៌ ដើម្បីជួយសង្គ្រោះក្រុមប្រទេសក្រីក្រ ឬមានការអភិវឌ្ឍន៍តិចតួច ឱ្យរួចផុតពីភាពក្រីក្រនោះ។
ក៏ប៉ុន្តែ របបនេះ មិនបានលើកឡើងមួយម៉ាត់ឡើយ និងធ្វើជាបំភ្លេចចោលទាំងស្រុង នូវរឿងដែលខ្លួនបានបង្កើតដើមចមនៃបញ្ហា។ ដើមចមនោះ គឺគ្មានអ្វីក្រៅពីការរម្លាយប្រជាធិបតេយ្យ និងរំលោភសិទ្ធិមនុស្ស តាមរយៈការរៀបចំព្រឹត្តិការណ៍ឆ្នោតក្លែងក្លាយ ក្រោយរម្លាយបក្សប្រឆាំង និងប្លន់អាសនៈបក្ខនេះ តំណាងឱ្យឆន្ទៈពលរដ្ឋខ្មែរជាងពាក់កណ្តាលនគរ។ បន្ថែមពីនេះ របបនេះក៏បានបើកការបង្ក្រាប និងធ្វើទុក្ខបុកម្នេញយ៉ាងចាស់ដៃ មកលើអង្គការសង្គមស៊ីវិល បណ្ដាញផ្សព្វផ្សាយឯករាជ្យ និងសំឡេងរិះគន់ដទៃ។
កម្ពុជានឹងត្រូវខាតបង់មិនតិចជាង ១ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកឡើយក្នុងមួយឆ្នាំៗ ប្រសិនបើសហភាពអឺរ៉ុប និងសហរដ្ឋអាមេរិក លុបចោលប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធរបស់ខ្លួន។ នេះ មិនទាន់រាប់បញ្ចូលបន្ថែមពីលើបន្ទុកខាតបង់ពីការតម្រូវឱ្យបង់ពន្ធអង្ករទៅអឺរ៉ុបក្នុងមួយឆ្នាំមិនតិចជាង ៥០ លានដុល្លារអាមេរិក ការខាតបង់ការអនុគ្រោះពន្ធជាមួយអង់គ្លេសប្រសិនបើប្រទេសនេះដកខ្លួនចេញពីសហភាពអឺរ៉ុប ដែលអាចនឹងធ្វើឱ្យពលរដ្ឋខ្មែររាប់លាននាក់រអិលធ្លាក់ខ្លួនក្រវិញយ៉ាងឆាប់រហ័សនោះ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- លោក ហ៊ុន សែន អះអាងថា សេដ្ឋកិច្ចកម្ពុជាលែងត្រូវការប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធEBA ពីអឺរ៉ុបហើយ
- ពលករខ្មែរមួយចំនួនធ្វើការនៅប្រទេសថៃប្រកាសស្វាគមន៍អមដំណើរលោក សម រង្ស៊ី វិលចូលស្រុកវិញ
- ពលរដ្ឋបង្ខំចិត្តចាកចេញពីតំបន់អង្គរ ប្រឈមនឹងជីវភាពខ្វះខាត និងបាត់បង់មុខរបរ
- លោក ហ៊ុន សែន ស្នើចៅហ្វាយចាស់វៀតណាមឱ្យចាប់លោក សម រង្ស៊ី បើមេបក្សប្រឆាំងរូបនេះប្រើទឹកដីវៀតណាមចូលមកកម្ពុជា
- បទវិភាគ៖ តើចលនានយោបាយ សម រង្ស៊ីនិយម ដល់ទីបញ្ចប់ ឬនៅបន្ត?
អត្ថបទពេញនិយម
នយោបាយ
- អ្នកវិភាគថា លោក ហ៊ុន សែន នឹងក្លាយជាបងធំផ្ដាច់ការនៅតំបន់អាស៊ាន
- ពលរដ្ឋខ្មែរកម្ពុជាក្រោមនៅវៀតណាមរងការហាមឃាត់ និងប្រើហិង្សាពេលប្រារព្ធពិធីរំឭកការបាត់បង់ទឹកដី
- ពលរដ្ឋមួយចំនួន នឹងមិនទៅបោះឆ្នោត ដោយសារគ្មានគណបក្ស ដែលខ្លួនគាំទ្រ
- បក្សកាន់អំណាចច្រានចោលការលើកឡើងរបស់ប្រមុខអ.ស.បអំពីការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា
- លោក ហ៊ុន សែន បញ្ជាឲ្យរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌កុំដោះលែងសកម្មជនសិទ្ធិមនុស្សកញ្ញា សេង ធារី