មេដឹកនាំគណបក្សភ្លើងទៀន និងគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ កំពុងជជែកពីការដាក់បញ្ចូលគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ឲ្យស្ថិតក្រោមឆត្រគណបក្សភ្លើងទៀន ដើម្បីរួមកម្លាំងគ្នាក្នុងចូលរួមប្រកួតប្រជែងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ខាងមុខ។ អ្នកឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតថា ការរួបរួមរបស់គណបក្សនយោបាយក្រៅរដ្ឋាភិបាល ទោះក្នុងរូបភាពបែបណា ក៏អាចធ្វើឱ្យពួកគេមានកម្លាំងនយោបាយខ្លាំងជាងការធ្វើនយោបាយនៅដាច់ដោយឡែកពីគ្នា។
ទោះគម្រោងរួមបញ្ចូលនៃគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ និងគណបក្សភ្លើងទៀន ស្ថិតក្នុងការជជែកនៅឡើយ ប៉ុន្តែ គណបក្សទាំងពីរហាក់បង្ហាញជំហរកាន់តែខិតជិតគ្នា ដោយ គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរចង់ចូលរួមធ្វើនយោបាយក្រោមស្លាកគណបក្សភ្លើងទៀន។ ទោះយ៉ាងណា គណបក្សទាំងពីរនេះ ត្រូវការពេលវេលាជជែកគ្នាបន្ថែមទៀត ពីរូបមន្តនៃការរួមបញ្ចូលគ្នានេះ។
ប្រធានគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ លោក គង់ មូនីកា យល់ថា គណបក្សភ្លើងទៀន មានលក្ខណៈសម្បត្តិ និងធនធានគ្រប់គ្រាន់ ក្នុងការជួយឲ្យមានការរួបរួម ឬការចងសម្ព័ន្ធភាពនៃអ្នកប្រជាធិបតេយ្យ។ លោកថា គម្រោងរួបរួមគ្នានៃគណបក្សទាំងពីរ មិនទាន់ចេញជារូបរាងនៅឡើយទេ ត្រូវរង់ចាំការឆ្លើយតបពីគណបក្សភ្លើងទៀន។ លោកបន្តថា ប្រសិនមានការរួមបញ្ចូលគ្នាមែននោះ គឺគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ ចង់ឲ្យមានការដាក់បញ្ជីបេក្ខជនរួមគ្នា ប៉ុន្តែស្ថិតក្នុងស្លាកគណបក្សភ្លើងទៀន៖ « យើងចង់បង្ហាញនូវជម្រើសថា ការដាក់បញ្ជីរួមគ្នាហ្នឹងនៅក្រោមឆត្រតែមួយ គណបក្សភ្លើងទៀនខ្លះទៅ គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរខ្លះទៅ ឬមានគណបក្សដទៃផ្សេងទៀត អាចដាក់បេក្ខជនរបស់ខ្លួនមកក្រោមគណបក្សភ្លើងទៀនអ៊ីចឹងទៅ នេះជាគំនិតរបស់យើង ប៉ុន្តែខ្ញុំមិនទាន់ដឹងថា តើអាចធ្វើរួច ឬក៏យ៉ាងណា » ។
ដូចគ្នានេះដែរ អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ចេប គឹមអ៊ាង ឲ្យដឹងថា គណបក្សទាំងពីរត្រូវសិក្សាជាមុនសិន ដើម្បីត្រៀមដោះស្រាយបញ្ហា ដែលកើតឡើងក្រោយការរួមបញ្ចូលគ្នា និងត្រូវគិតគូរថា គួរត្រូវរក្សាទុកគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរបែបណា។ លោកថា នៅពេលមានការព្រមព្រៀងជាឯកច្ឆន្ទ គណបក្សភ្លើងទៀន នឹងចេញសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានប្រាប់សាធារណជនបានដឹងពីរឿងនេះ៖ « នីតិវិធីណាមួយយើងមិនទាន់ច្បាស់ទេ ពេលយើងសម្រេចជាផ្លូវការហើយ ពេលហ្នឹងបានយើងដឹងថា នីតិវិធីអីខ្លះ ដែលយើងអាចស្រុះស្រួលគ្នាបានអាចសម្របសម្រួលគ្នាបានចំណុចណាខ្លះ យើងត្រូវរក្សាគណបក្សអីយ៉ាងម៉េច យើងត្រូវជជែកគ្នាសិនបាទ » ។
គម្រោងរួបរួមគ្នានៃគណបក្សទាំងពីរពេលនេះ កើតចេញពីគំនិតផ្ដួចផ្ដើមនៃគម្រោងការចងសម្ព័ន្ធនៃគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន៤ រួមមាន គណបក្សភ្លើងទៀន គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន គណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា និងគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ។ ដោយឡែកគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន និងកែទម្រង់កម្ពុជា មិនទាន់បង្ហាញជំហរយល់ព្រមជ្រកក្រោមឆត្រគណបក្សភ្លើងទៀននោះទេ ដោយពួកគេ ចង់បានការរួបរួមមួយ ដែលយករូបមន្ត នៃការចែកមណ្ឌលគ្នាបោះឆ្នោត ឬការរួមគ្នាបង្កើតបក្សថ្មី។
ទាក់រឿងនេះ អនុប្រធានគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា លោក អ៊ូ ច័ន្ទរ័ត្ន ឲ្យដឹងថា គណបក្សរបស់លោកនៅរក្សាជំហរនៃការចង់សម្ពន្ធភាពគ្នាដដែល ប៉ុន្តែគណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា មិនជ្រើសរើសយកជ្រកក្រោមឆត្ររបស់គណបក្សភ្លើងទៀននោះទេ។ លោកឲ្យដឹងថា ពេលនេះនៅមានគណបក្សមួយចំនួនទៀត ក្រៅពីគណបក្សទាំង៤ នេះ មានបំណងចង់ចូលរួមក្នុងការចងសម្ព័ន្ធនេះដែរ៖ « គណបក្សកែទម្រង់នៅតែបើកចំហក្នុងជម្រើសបង្រួបបង្រួម ដែលអាចធ្វើទៅបាន ហើយសម្ព័ន្ធភាពយើងនៅតែចំហ » ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំការអត្ថាធិប្បាយរឿងនេះ ពីប្រធានគណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន លោក យ៉េង វីរៈ បានទេ នៅថ្ងៃទី១៦ ខែកញ្ញា។ ទោះយ៉ាងណាក្ដី គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យ លើកឡើងតាមទំព័រហ្វេសប៊ុករបស់ខ្លួនថា ការចងសម្ពន្ធភាពរវាងអ្នកស្រឡាញ់សេរីភាព និងប្រជាធិបតេយ្យជាកិច្ចការដ៏សែនលំបាក ដែលមានការរំខាន និងទប់ស្កាត់ពីអ្នកមានអំណាច និងភាពអាត្មានិយម ដែលការសម្លឹងមើលប្រយោជន៍នយោបាយក្នុងរយៈពេលខ្លី។
ទោះយ៉ាងណាក្ដី គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យថា ខ្លួនមិនបោះបង់គំនិតក្នុងការបង្រួបបង្រួមនេះឡើយ ព្រោះមានសារសំខាន់ក្នុងការកសាងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ក្នុងការកាត់បន្ថយអំណាចគណបក្សប្រជាជន។
គណបក្សនេះលើកឡើងទៀតថា បើមិនបានឈានដល់ការចងសម្ពន្ធភាពឆ្នាំ២០២៣ ក្នុងការចែកមណ្ឌលគ្នាឈរទេ ក៏យ៉ាងហោចណាស់ ត្រូវមានការសហការក្នុងកម្រិតទាបបំផុត គឺការកសាងក្រមសីលធម៌រួមមួយ ដោយកុំជេរប្រមាថគ្នា កុំលាបពណ៌គ្នា និងកុំវាយប្រហារគ្នា ក្នុងយុទ្ធនាការឃោសនាបោះឆ្នោតជាតិ ២០២៣ ខាងមុខ។
ជុំវិញគម្រោងរួមគ្នានៃក្រៅរដ្ឋាភិបាលនេះដែរ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន យល់ថា គម្រោងការរួបរួមគ្នានៃគណបក្សភ្លើងទៀន និងគណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ មិនបានគំរាមកំហែងដល់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា ក្នុងការបោះឆ្នោតឆ្នាំ២០២៣ ខាងមុខនោះទេ៖ « ១១៨មក ក៏នៅតែចាញ់គណបក្សប្រជាជនដែរ កុំឆ្ងល់! ព្រោះអីអ្នកទាំង ១១៨ ចេញពីសង្គ្រោះជាតិ តែឥឡូវតែ ២រឿងអីទៅមានកម្លាំងខ្លាំង » ។
ទោះយ៉ាងណា អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេតរបស់អង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត ខុមហ្វែ្រល (COMFREL) លោក កន សាវាង្ស យល់ថា ការរួមកម្លាំងគ្នារបស់គណបក្សនយោបាយក្រៅរដ្ឋាភិបាល ជារឿងល្អជាងការធ្វើនយោបាយដោយគណបក្សនីមួយៗ ទៅប្រកួតប្រជែងជាមួយគណបក្សកាន់អំណាច។ លោកបន្តថា ឆ្លងកាត់តាមបទពិសោធន៍ការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់ថ្មីៗ នេះ អាចធ្វើឲ្យគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល មានភាពចាស់ទំ ក្នុងការរួបរួមគ្នានេះ៖ « ឆ្លងកាត់តាមរយៈនៃការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់នេះ គឺថា កម្លាំងខ្លួនឯងរបស់គណបក្សខ្លួនឯងមួយៗ គឺអាចដឹងបានហើយថា តើកម្លាំងគេមានប៉ុន្មាន ហើយចូលរួមទៅអាចប្រកួតប្រជែងបានអាសនៈទេ ហើយបើចូលយ៉ាងម៉េចៗ គឺថា អាចដឹងបានហើយក្នុងចំណុចហ្នឹងបាទ » ។
កាលពីការបោះឆ្នោតឃុំសង្កាត់អាណត្តិទី៥ គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាល បានខកខានក្នុងការរួបរូមគ្នា ដែលបានធ្វើឲ្យគណបក្សកាន់អំណាចទទួលសំឡេងឆ្នោតយ៉ាងច្រើនពីពលរដ្ឋ។ ក្នុងចំណោមគណបក្សនយោបាយ ដែលកើតចេញពីអតីតមន្ត្រីគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ មានតែគណបក្សភ្លើងទៀនទេ ដែលទទួលបានគាំទ្រច្រើនជាងគេដោយមានពលរដ្ឋបោះឆ្នោតឲ្យជាង ៦០ម៉ឺននាក់ និងទទួលកៅអីក្រុមប្រឹក្សាឃុំសង្កាត់ ២.០០០ កន្លែងទូទាំងប្រទេស៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។