អ្នករិះគន់​ថ្លែង​ថា កេរដំណែល​របស់​លោក ហ៊ុន សែន មាន​អំពើ​អាក្រក់ ច្រើន​ជាង​ល្អ

0:00 / 0:00

សកម្មជន​បក្ស​ប្រឆាំង និង​អ្នកវិភាគ​នយោបាយ រិះគន់​ថា កេរដំណែល​របស់​លោក ហ៊ុន សែន មាន​អំពើ​អាក្រក់ ច្រើន​ជាង​ល្អ។ ការ​លើក​ឡើង​នេះ​គឺ​បន្ទាប់​ពី កូនច្បង លោក ហ៊ុន សែន ឆ្លើយ​តប​ទៅ តំណាង​ទូត​អាមេរិក​កាំង​ម្នាក់ ថា​ការអភិវឌ្ឍន៍​អគារ​ខ្ពស់ៗ និង​ពលរដ្ឋ​មាន​សុខ​សន្តិភាព​នៅ​កម្ពុជា​បច្ចុប្បន្ន​គឺជា​កេរ្តិ៍​ដំណែល​របស់​ឪពុក​លោក។

កម្ពុជា​ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់ លោក ហ៊ុន សែន ៣៨ឆ្នាំ​មក​នេះ ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​លោក មើល​ឃើញ​លោក ហ៊ុន សែន មាន​កេរដំណែល​ល្អ​ច្រើន​សម្រាប់​ពលរដ្ឋ និង​ប្រទេស​ជាតិ ។ ប៉ុន្តែ​ក្រុម​អ្នក​រិះគន់​វិញ​មើល​ឃើញ​ថា លោក ហ៊ុន សែន គឺ​ជា​មេ​ដឹកនាំ​ដែល​មាន​ស្នាដៃ​អាក្រក់​ច្រើន​ជាង​ល្អ ដោយ​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជា​ច្រើន​រងគ្រោះ និង​ប្រទេសជាតិ​ខាតបង់​ផល​ប្រយោជន៍​ធំធេង តាម​រយៈ​នយោបាយ​ពង្រឹង​អំណាច និង​ការ​ត្រៀម​ផ្ទេរ​អំណាច​ឲ្យ​កូនចៅ​របស់​លោក។

សកម្មជន​បក្ស​ប្រឆាំង​ដែល​កំពុង​ភៀស​ខ្លួន​នៅ​ប្រទេស​ថៃ លោក ស្រី គិន ស្រីអូន ប្រាប់​វិទ្យុ​អាស៊ី​សេរី នៅ​ថ្ងៃ​ទី១៧ កុម្ភៈ​ថា លោកស្រី ទទួល​ស្គាល់​នូវ​ការ​លើក​ឡើង​របស់​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ដែល​ថា ឪពុក​របស់​លោក​បាន​បន្សល់​ទុក​នូវ​កេរដំណែល​មួយ​ចំនួន ដូច​ជា កំណើត​សេដ្ឋកិច្ច និង​ការ​អភិវឌ្ឍ នៅ​ក្នុង​ពេល​ដឹកនាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា​ជិត ៤០ឆ្នាំ ប៉ុន្តែ​មេ​ដឹកនាំ​រូប​នេះ ក៏​បាន​បន្សល់​ទុក​កេរដំណែល​អាក្រក់ៗ យ៉ាង​ច្រើន​ដូចជា អំពើ​ពុករលួយ ការ​ជំពាក់​បំណុល​បរទេស​កាន់​តែ​កើន​ឡើង ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស ការ​កាប់​សម្លាប់​សកម្មជន ដែល​មាន​និន្នាការ​នយោបាយ​ប្រឆាំង ការ​បិទ​សារព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ និង​ការ​បំផ្លិចបំផ្លាញ​ធនធាន​ធម្មជាតិ​ជា​ដើម។ លោកស្រី បន្ត​ថា អំពើ​អាក្រក់​លើស​លុប​ទាំង​នេះ ដែល​ធ្វើ​ឲ្យ​លោក ហ៊ុន សែន បាត់បង់​តម្លៃ​ជា​មេ​ដឹកនាំ​ល្អ ហើយ​ជាប់​ឈ្មោះ​ជា​មេដឹកនាំ​ផ្ដាច់ការ​ល្បី​ពេញ​ពិភពលោក។

លោក ស្រី គិន ស្រីអូន៖ « បច្ចុប្បន្ន​ខ្ញុំ​ឃើញ​គាត់​ដូច​គេ​ហៅថា ខ្មែរ​យើង​គេ​និយាយ​ថា ឃោរឃៅ តិរច្ឆាន គាត់​ខំ​កសាង​ពី​បាត​ដៃ​ទទេ ថា​គាត់​តែងតែ​ស្រែក​ក្ដែងៗ ថា ៧មករា​ជា​ម្ចាស់​គុណ​របស់​គាត់។ ប៉ុន្តែ​បច្ចុប្បន្ន​ថ្មីៗ នេះ គាត់​បំផ្លាញ​និមិត្តរូប​ខ្លួន​ឯង​បំផ្លាញ​និមិត្តរូប​ខ្លួន​ឯង​យ៉ាង​ម៉េច ព្រោះ​គាត់​បាន​ធ្វើ​បាប​អ្នក​ស្លូតត្រង់​ដូច លោក ថាច់ សេដ្ឋា អី​គាត់​អត់​មាន​កំហុស​ខុស​ឆ្គង​អី​ទេ តែ​ចាប់​គាត់​ដាក់​ពន្ធនាគារ ក៏​ដូចជា សកម្មជន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ពី​មុនៗ មក​ជាប់​គុក ៣ឆ្នាំ ៥ឆ្នាំ​មិន​ទាន់​ដោះ​លែង​គាត់​ទេ »

ប្រតិកម្ម​របស់​សកម្មជន​គណបក្ស​ប្រឆាំង​នេះ​ធ្វើឡើង​បន្ទាប់​ពី​បេក្ខភាព​នាយក​រដ្ឋមន្ត្រី​បន្ត​វេន​ពី លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ថ្លែង​ក្នុង​ពិធី​សម្ពោធ​ឧបដ្ឋានសាលា នៅ​ស្រុកអូរាំងឪ ខេត្តត្បូងឃ្មុំ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី១៤ កុម្ភៈ​ថា ទូត​អាមេរិក ធ្លាប់​បាន​ចោទ​សួរ​លោក​អំពី​អ្វី​ខ្លះ ដែល​ជា​កេរ​ដំណែល​របស់​ឪពុក​លោក។ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​អួត​ប្រាប់​ទូត​អាមេរិក​នៅ​ពេល​នោះ​ថា​កេរដំណែល​របស់​ឪពុក​លោក មាន​ដូចជា​ការ​កើន​ឡើង​នៃ​អគារ​ខ្ពស់ៗ​ដូចជា​នៅ​តំបន់​កោះ​ពេជ្រ និង​ការ​កសាង​សុខ​សន្តិភាព​ជូន​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជាដើម ។

លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត៖ « ទូត​អាមេរិក​គាត់​ជួប​ជាមួយ​ខ្ញុំ គាត់​សួរ​ខ្ញុំ​មុន​គាត់​ចាប់​អង្គុយ​មក។ គេ​មាន​កញ្ជាក់​មួយ​ធំ​បែរ​មក​ទន្លេ​មេគង្គ​មក​ផ្សារ​អ៊ីអន (AEON) មើល​អី។ គាត់​សួរ​ថា មើល​ឯកឧត្ដម​ខ្ញុំ​សួរ​តិច​មើល តើ​កេរដំណែល​របស់​សម្ដេច​តេជោ នៅ​ពេល​គាត់​កាន់​អំណាច តើ​អ្នក​ឯង​គិត​ថា ជា​កេរដំណែល​ស្អី​គេ ? មុន​នឹង​ខ្ញុំ​ឆ្លើយ​ឯកឧត្ដម​អង្គុយ​នៅ​នឹង​មើល​ខ្លួន​ឯង​ ឥឡូវ​ឯកឧត្ដម​កំពុង​អង្គុយ​លើ​អូតែល ១០ជាន់​ម៉ាស៊ីន​ត្រជាក់ ឯកឧត្ដម​មើល​ទៅ​ខាង​ណោះ នៅ​ទន្លេ​បាសាក់​របស់​យើង កោះពេជ្រ​រីក​ស្គុសស្គាយ​កន្លែង​ហ្នឹង​ដែល​ធ្លាប់​តែ​ដាំ​ត្រសក់ មាន​ផ្សារ​អ៊ីអន (AEON) ជា​ផ្សារ​ធំ​មួយ​របស់​ក្រុមហ៊ុន​ជប៉ុន​ជា​អ្នក​វិនិយោគ​នៅ​ទី​នេះ សុខ​សន្តិភាព​របស់​ប្រជាពលរដ្ឋ ហ្នឹង​ហើយ​កេរដំណែល​របស់​គាត់ »

បើ​ទោះបី​ជា​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ខំ​លើក​តម្កើង​ឪពុក​របស់​លោក​ឲ្យ​ទៅ​ជា​វីរ​បុរស​របស់​ជាតិ​យ៉ាង​ណា​ក្ដី ក៏​អ្នក​ឃ្លាំមើល​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ ចាត់ទុកថា លោក ហ៊ុន សែន ដែល​ជា​មេ​ដឹកនាំ​ក្រាញ​អំណាច​យូរ ជាង​គេ​លំដាប់​ទី៤​នៅ​លើ​ពិភព​លោក កំពុង​ប្រើ​នយោបាយ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា ឲ្យ​រង​គ្រោះថ្នាក់​ច្រើន​ជាង​ផល​ល្អ។ អ្នកឃ្លាំមើល លើក​ឡើង​ដូច្នេះ​ដោយសារ​លោក ហ៊ុន សែន កំពុង​កសាង​ស្នាដៃ​ដ៏​ធំ​បំផុត​សម្រាប់​គ្រួសារ​របស់​គាត់ ដោយ​ប្រែ​ក្លាយ​កម្ពុជា​ឲ្យ​ដូច​ប្រទេស​កូរ៉េ​ខាង​ជើង ដែល​កូនចៅ​របស់​គាត់ នឹង​បន្ត​កាន់​អំណាច​ដោយ​គ្មាន​ពេល​កំណត់។

លើស​ពី​នេះ ថ្វីត្បិត​ប្រទេស​កម្ពុជា គ្មាន​សង្គ្រាម​ប្រដាប់​អាវុធ​ក្ដី ក៏​ប៉ុន្តែ​ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​អតីត​កម្មាភិបាល​ខ្មែរ​ក្រហម​រូប​នេះ ពោរពេញ​ដោយ​អសន្តិសុខ​មនុស្ស​ជាតិ មាន​អំពើ​ហិង្សា ការ​រំលោភ​ដីធ្លី អយុត្តិធម៌​សង្គម អំពើ​ពុករលួយ​ដល់​ឆ្អឹង ការ​រំលោភ​បំពាន​សិទ្ធិ​នយោបាយ សិទ្ធិ​ពលរដ្ឋ និង​សិទ្ធិ​កម្មករ ព្រម​ទាំង​លួច​ប្លន់​ទ្រព្យសម្បត្តិ​ជាតិ ដូចជា ព្រៃឈើ បឹងបួ ទន្លេ សមុទ្រ និង​ភ្នំ​ជា​ដើម សម្រាប់​ក្រុម​គ្រួសារ និង​បក្ខពួក​របស់​ខ្លួន។ បន្ថែម​ពី​នេះ កេរដំណែល​ថ្មីៗ របស់ លោក ហ៊ុន សែន ចុង​ក្រោយ​នេះ ស្ថាប័ន​អន្តរជាតិ មើល​ឃើញ​ថា ក្រុម​គ្រួសារ​សាច់​ញាតិ​របស់​លោក ជាប់​ពាក់ព័ន្ធ​នឹង​ក្រុម​ឧក្រិដ្ឋជន​ជួញ​ដូរ​គ្រឿងញៀន ការ​ជួញ​ដូរ​មនុស្ស ការ​ឆបោក​លំដាប់​អន្តរ​ជាតិ​តាម​បណ្ដាញ​អ៊ីនធឹណិត និង​ការ​លាង​លុយ​កខ្វក់​ជា​ដើម។ ក្រៅពី​នេះ ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​បុរស​ខ្លាំង​រូប​នេះ ក៏​ធ្វើ​ឲ្យ​ប្រជាពលរដ្ឋ​រាប់​លាន​បង្ខំ​ចិត្ត​ចំណាក​ស្រុក​ទៅ​ស្វែង​រក​ការងារ​ធ្វើ​នៅ​ក្រៅ​ប្រទេស ដូចជា ប្រទេស​ថៃ និង​ម៉ាឡេស៊ី​ជា​ដើម រហូត​ដល់​ស្ងាត់​ស្រុក បែក​បាក់​គ្រួសារ ដោយសារ​តែ​មិន​សូវ​មាន ការងារ និង​ប្រាក់ខែ​សមរម្យ​នៅ​ក្នុងស្រុក បូករួម​ទាំង​ជំពាក់​បំណុល​ធនាគារ​វ័ណ្ឌក។

អ្នកវិភាគ​នយោបាយ លោក គឹម សុខ លើកឡើង​ថា សមិទ្ធិ​ផល​អភិវឌ្ឍ​នៅ​កម្ពុជា​មួយ​ចំនួន​ធំ ដូចជា ស្ពាន ថ្នល់ អាគារ​រដ្ឋ​ជា​ដើម គឺ​ជា​ជំនួយ​របស់​សហគមន៍​អន្តរជាតិ មិនមែន​ជា​ស្នាដៃ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន ទាំង​ស្រុង​ដូច​ការ​អះអាង​របស់​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នោះ​ទេ។ ទោះ​ជា​យ៉ាង​ណា​ក្ដី លោក គឹម សុខ ទទួល​ស្គាល់​ថា ក្រោម​ការ​ដឹក​នាំ​របស់​ឪពុក​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ក៏​មាន​ការ​អភិវឌ្ឍន៍​មួយ​ចំនួន​គួរ​ឱ្យ​កត់​សំគាល់​ដែរ ក៏​ប៉ុន្តែ​ពលរដ្ឋ​ជាង ២លាន​នាក់ ធ្វើ​ចំណាក​ស្រុក​ទៅ​ថៃ ការ​ចាប់​អ្នក​មាន​មនសិការ​សង្គម​ដាក់​គុក និង​ការ​បាត់បង់​ធនធាន​ធម្មជាតិ ទាំង​នេះ​ក៏​ជា​ការ​ដឹក​នាំ​អាក្រក់ របស់​លោក ហ៊ុន សែន ដែរ។

លោក គឹម សុខ៖ « វា​មិន​ត្រឹម​តែ​ជា​ភាព​អាម៉ាស់​របស់ ហ៊ុន ម៉ាណែត ទេ​ក៏​ប៉ុន្តែ​ក៏​ជា​ការ​បញ្ជាក់​ថា ហ៊ុន ម៉ាណែត អត់​ដឹង​អ្វី​សោះ​អំពី​ជាតិ​ ទី១​មិន​ដឹង​ពី​ដំណើរ​វិវត្តន៍​នៃ​ស្ថានភាព​ជាតិ​នៅ​កម្ពុជា​ស្ពាន ផ្លូវ សាលារៀន មន្ទីរពេទ្យ អាគារ​ខ្ពស់ៗ ធំៗ នោះ​តើ​ឡើង​ដោយសារ​តែ​ឪពុក របស់​គាត់ ឬ​កើត​ឡើង ដោយសារ​តែ​ការ​សម្របសម្រួល​ផ្ទៃ​ក្នុង​ជាតិ​ហើយ​និង​ជំនួយ​ពី​សហគមន៍​អន្តរ​ជាតិ​រាប់​ចាត់​ទុក​ថា ជា​ស្នាដៃ​របស់​ឪពុក​គាត់​ទេ​មិនមែន​ទេ គឺជា​ផល​នៃ​ការ​អនុគ្រោះ​របស់​សហគមន៍​អន្តរជាតិ »

កន្លងមក លោក ហ៊ុន សែន និង​ក្រុម​មន្ត្រី​កំពូលៗ របស់​បក្ស​កាន់​អំណាច តែងតែ​ចាត់​ទុក​ថា ស្នាដៃ​បំផុត​របស់​ពួកគេ គឺថ្ងៃ៧ មករា ១៩៧៩ ដែល​ជា​ថ្ងៃ​រំដោះ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​ឲ្យ​រួច​ផុត​ពី​របប​ឃោរឃៅ អាវ​ខ្មៅ ប៉ុល ពត ឬ​របប​ខ្មែរ​ក្រហម។ ប៉ុន្តែ​ថ្ងៃ ៧មករា​នោះ ក៏​ជា​ថ្ងៃ​ដែល​កង​ទ័ព​វៀតណាម ចូល​ឈ្លានពាន​ប្រទេស​កម្ពុជា និង​ជា​ថ្ងៃ​ដែល​លោក ហ៊ុន សែន និង​បក្ខ​ពួក​របស់​បាន​ធ្វើ​ធំ​ដឹកនាំ​ប្រទេស​ក្រោម​ការ​លើក​បន្តុប​ពី​វៀតណាម​ផង​ដែរ។ ទោះ​យ៉ាង​ណា​ក្ដី ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ​មិន​បាន​សុខ​ទេ​រហូត​ដល់​មាន​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ក្រុង​ប៉ារីស ២៣ តុលា ១៩៩១ ព្រមព្រៀង​បោះ​ឆ្នោត​លើក​ដំបូង​ឆ្នាំ១៩៩៣ ដោយ​អ៊ុនតាក់។ នៅ​ពេល​នោះ បក្ស​របស់​លោក ហ៊ុន សែន បាន​ចាញ់​ឆ្នោត ហើយ​ក្រោយ​មក លោក ហ៊ុន សែន ដឹកនាំ​ធ្វើ​រដ្ឋប្រហារ ដណ្ដើម​អំណាច​ពី​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច នៅថ្ងៃ៥ និង ៦ កក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៧ ដោយ​សម្លាប់​មនុស្ស​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​ច្បាប់​អស់​រាប់​សិប​នាក់។

អង្គការ​ឃ្លាំមើល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ (Human Rights Watch) ចាត់​ទុក​លោក ហ៊ុន សែន ថា ជា​មេ​ដឹកនាំ​កាន់​អំណាច​យូរ​ដោយ​ប្រើប្រាស់​មធ្យោបាយ​សំខាន់ៗ មួយ​ចំនួន រួម​មាន​ការ​ប្រើ​អំពើ​ហិង្សា ការ​គាប​សង្កត់ ការ​ឆ្នៃ​ប្រឌិត​ច្បាប់​ធ្វើ​ជា​ឧបករណ៍​នយោបាយ និង​អំពើ​ពុករលួយ។ ជាក់​ស្ដែង​ថ្មីៗ នេះ លោក ហ៊ុន សែន បាន​បន្សល់​ស្នាដៃ​អាក្រក់​មួយ​ទៀត គឺ​ការ​បិទ​វិទ្យុ​សំឡេង​ប្រជាធិបតេយ្យ​វីអូឌី (VOD) ដើម្បី​បំបាត់​ចោល​ទាំង​ស្រុង​នូវ​សារព័ត៌មាន​ឯករាជ្យ​ដែល​ហ៊ាន​និយាយ​រិះគន់​ការ​ដឹកនាំ​អវិជ្ជមាន​របស់​លោក និង​ធានា​នូវ​ជ័យជម្នះ​មុន​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ជាតិ​ខាង​មុខ។ ស្នាដៃ​អាក្រក់​ទាំង​នេះ​ហើយ ទើប​ប៉ុន្មាន​ថ្ងៃ​មុន​នេះ អង្គការ​សម្ព័ន្ធ​ភាព​សកល តាមដាន​សេរីភាព​ជា​មូលដ្ឋាន​នៅ​ទូទាំង​ពិភពលោក (CIVICUS) បាន​ដាក់​ប្រទេស​កម្ពុជា ចូល​ក្នុង​បញ្ជី​ប្រទេស​ផ្ដាច់ការ និង​គាបសង្កត់ ។ អង្គការ​សកល​មួយ​នេះ អះអាង​ថា លោក ហ៊ុន សែន បាន​រំលោភ​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌​ព្រហ្មទណ្ឌ និង​វាយ​ប្រហារ​ជា​ប្រព័ន្ធ​លើ​លំហ​សិទ្ធិ​សេរីភាព​របស់​ពលរដ្ឋ ហើយ​ដែល​ទង្វើ​ទាំង​នេះ គឺ​ជា​ការ​បំពាន​លើ​កាតព្វកិច្ច​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ​របស់​កម្ពុជា៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។