អ្នកឃ្លាំមើលថា កម្ពុជាទំនងមិនអាចជម្រះមន្ទិលសង្ស័យពីការជាប់ពាក់ព័ន្ធរបស់កងទ័ពចិន និងមូលដ្ឋានទ័ពជើងទឹករាមបានឡើយ បើទោះជាមានដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់គណៈប្រតិភូយោធាជប៉ុនក៏ដោយ។ ការលើកឡើងនេះ បន្ទាប់ពីគណៈប្រតិភូជប៉ុនបានទៅទស្សនកិច្ចកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាម កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ជាថ្ងៃទី២ ដែលនាវាចម្បាំងជប៉ុនចំនួន២គ្រឿងបានចូលចតនៅកំពង់ផែខេត្តព្រះសីហនុ ដើម្បីរំឭកខួបនៃបេសកកម្មថែរក្សាសន្តិភាពនៅកម្ពុជាកាលពី៣០ឆ្នាំមុន។
ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់គណៈប្រតិភូជប៉ុន ទៅកាន់កំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាម ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាទទួលបានជំនួយឧបត្ថម្ភពីប្រទេសចិននោះទំនងគ្រាន់តែអាចបានជាឱកាសសម្រាប់រដ្ឋាភិបាលយកជាតឹកតាងសម្រាប់វិស័យការទូត ប៉ុន្តែមិនអាចឱ្យអន្តរជាតិ ជាពិសេសសហរដ្ឋអាមេរិកជឿបាន ឬលុបបំបាត់មន្ទិលសង្ស័យពីរឿងលួចឱ្យចិនបោះមូលដ្ឋានទ័ពនៅទីនោះបានឡើយ។
អ្នកវិភាគនយោបាយ ដែលកំពុងភៀសខ្លួននៅប្រទេសហ្វាំងឡង់ (Finland) លោក គឹម សុខ មើលឃើញថា រដ្ឋាភិបាលលោក ហ៊ុន សែន បានចំណេញពីដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់គណៈប្រតិភូជប៉ុនទៅកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាមនេះ ប្រសិនបើរដ្ឋាភិបាលចង់ឱ្យជប៉ុនជួយជម្រះមន្ទិលសង្ស័យនៅទីតាំងនោះ ដោយជ្រើសរើសយកផលប្រយោជន៍ជាតិ ជាជាការការពារអំណាចក្រុមបក្សពួកខ្លួន៖ « ជប៉ុនធ្វើបែបនេះ គឺជួយកម្ពុជាសម្បើមណាស់ ប៉ុន្តែជួយបាន ឬមិនបានវាស្ថិតនៅលើការសម្រេចចិត្តរបស់ក្រុមលោក ហ៊ុន សែន បង្ហាញជំហរថា ខ្លួនចង់រក្សាលំនឹងជួយជាតិកម្ពុជា ឬក៏អត់ ឬក៏ល្បែងអំណាចរបស់ខ្លួននៅតែធំពេក ហើយនៅតែចង់ភ្ជាប់ទៅហ្នឹងអំណាចយោធារបស់ប្រទេសចិន ដែលបស្ចិមប្រទេសគេសង្ស័យ។ អ្វីដែលគេមានការសង្ស័យនោះហើយប្រទេសជប៉ុនមិនជួយជម្រះទេបានន័យថាបញ្ហាហ្នឹង គឺកាន់តែលំបាកដល់កម្ពុជា ព្រោះថាថ្ងៃក្រោយមិនដឹងមានកងទ័ពប្រទេសណា ឬមិត្តនៃប្រទេសណាដែលគួរឱ្យទុកចិត្តមកជួយលាងជម្រះកម្ពុជាដូចជប៉ុនទៀតទេ»។
គណៈប្រតិភូកងកម្លាំងស្វ័យការពារជប៉ុន ធ្វើទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម កាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែមីនា ដឹកនាំដោយឯកអគ្គរាជទូតជប៉ុន ប្រចាំនៅកម្ពុជា លោក មីកាមិ ម៉ាសាហ៊ីរ៉ូ (MIKAMI Masahiro) និងមេបញ្ជាការកងពលធំទី១ បោសសម្អាតមីនប្រចាំតំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិក ដែលដឹកនាំដោយលោក ណូហ្ស៊ូឈី យ៉ាស៊ូស៊ី (Nogochi Yasushi) បានពិនិត្យមើលសមិទ្ធផលនានា ដែលជាការអភិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម។ មេបញ្ជាការមូលដ្ឋានសមុទ្រ លោក អ៊ុក សីហា ប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថា ប្រតិភូជប៉ុនបានចុះពិនិត្យមើលសមិទ្ធផលនានា ដែលជាការអភិវឌ្ឍន៍នៅក្នុងមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម និងរោងជាង ដែលជាកន្លែងសម្រាប់ជុសជុលថែទាំនាវារបស់កម្ពុជា។ តែទោះជាយ៉ាងណា រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិលោក ទៀ បាញ់ បានប្រាប់សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកដែរថា ដំណើរទស្សនកិច្ចរបស់គណៈប្រតិភូជប៉ុននេះជាការចូលទៅស្វាគមន៍ជាធម្មតាមិនទាក់ទងនឹងការសង្ស័យណាមួយ ដែលប្រទេសមួយចំនួនចោទប្រកាន់កម្ពុជាឡើយ។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី កំពុងទាក់ទងស្ថានទូតជប៉ុនប្រចាំក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមជុំវិញដំណើរទស្សនកិច្ចនៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមនេះ និងថា តើកងស្វ័យការពារជប៉ុនមានគោលដៅដើម្បីពិនិត្យភាពមិនប្រក្រតីនៃវត្តមានកងទ័ពចិននៅទីតាំងនោះដែរឬយ៉ាងណា។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី ក៏កំពុងទាក់ទងស្ថានទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំក្រុងភ្នំពេញដើម្បីសុំការយល់ឃើញជុំវិញដំណើរទស្សនកិច្ចនេះដែរ។
បើទោះជាយ៉ាងណា សម្រាប់អ្នកជំនាញផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រនយោបាយលោក ឯម សុវណ្ណារ៉ា ថាដំណើរទស្សនកិច្ចនេះ គឺជាអ្វីដែលអន្តរជាតិយកចិត្តទុកដាក់តាមដាន ដ្បិតកន្លងទៅលោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ធ្លាប់ប្រកាសថា នឹងមិនឱ្យមានទស្សនកិច្ចណាមួយទៅកំពង់ផែកងទ័ពជើងទឹករាមនេះទៀតហើយ។ លោក សុវណ្ណារ៉ា ចាត់ទុករឿងនេះថា ជាការបន្ទន់ឥរិយាបថរបស់ភាគីកម្ពុជាក្នុងទំនាក់ទំនងជាមួយបស្ចិមប្រទេសពិសេសជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ប៉ុន្តែលោកថា ដើម្បីអាចជម្រះមន្ទិលសង្ស័យ គឺកម្ពុជាត្រូវធ្វើការជាមួយភាគីសាមីគឺសហរដ្ឋអាមេរិក៖ « បើកម្ពុជាអាចធ្វើបានលាងជម្រះមន្ទិលសង្ស័យហ្នឹងបានរវាងរដ្ឋាភិបាលទាំង២ហ្នឹងគួរតែធ្វើ ដើម្បីកុំឱ្យមានភាពល្អក់កករ ព្រោះសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ជាមហាអំណាចឈរទី១ផងខាងសេដ្ឋកិច្ច ហើយយោធាក៏ចង់ទី១ដែរ គឺមានឥទ្ធិពលទៅលើបណ្ដារដ្ឋ និងសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកច្រើន អីចឹងកម្ពុជាគួរតែលាងជម្រះមន្ទិលសង្ស័យ ឧទាហរណ៍ដូចជាបទចោទលើលោក កឹម សុខា ជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិកក៏ជាឧបសគ្គមួយដែរ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន យើងឃើញថា ក្រោយពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាឈរជំហរជាមួយបន្ទាត់នយោបាយជាមួយលោកខាងលិចជាសហអ្នកគាំទ្រ សម្រាប់កិច្ចប្រជុំមហាសន្និបាទអង្គការសហប្រជាជាតិហ្នឹងក៏ជាគំនិតមួយ ដែលកម្ពុជាបានកាត់បន្ថយបញ្ហាប្រឈមច្រើន មានន័យថា បានងាកមករកបន្ទាត់តែមួយតាមគោលការណ៍ច្បាប់អន្តរជាតិ»។
ទស្សនកិច្ចរបស់គណៈប្រតិភូជប៉ុននៅមូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាម កើតមានឡើងស្របពេលដែលរឿងរ៉ាវនៃការសង្ស័យរបស់អាមេរិកដែលថា កម្ពុជាលួចអនុញ្ញាតឱ្យចិនប្រើប្រាស់មូលដ្ឋានកងទ័ពជើងទឹករាមផ្ដាច់មុខ នៅមិនទាន់ជ្រះស្រឡះ បើទោះបីជាកម្ពុជាបានបដិសេធយ៉ាងដាច់អហង្ការចំពោះព័ត៌មាននេះ។ សហរដ្ឋអាមេរិកនៅតែជំរុញឱ្យភាគីកម្ពុជាបង្ហាញតម្លាភាព និងរក្សាអព្យាក្រឹត្យក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសរបស់ខ្លួន។
ដំណើរទស្សនកិច្ចនេះទៀតសោត គឺជាផ្នែកមួយនៃទស្សនកិច្ចរយៈពេល ៣ថ្ងៃ របស់នាវាចម្បាំងជប៉ុនពីរគ្រឿងប្រតិបត្តិការដោយកងស្វ័យការពារលម្ហសមុទ្រជប៉ុននៅកំពង់ផែខេត្តព្រះសីហនុ ចាប់ពីថ្ងៃទី១៥ ដល់ថ្ងៃទី១៧ ខែមីនា។ ស្ថានទូតជប៉ុនប្រចាំកម្ពុជា ធ្លាប់បញ្ជាក់ប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានកម្ពុជា (AKP) ថា ការចូលចតរបស់នាវាទាំង២នេះ គឺជាឱកាសរំឭកខួប៣០ឆ្នាំ នៃបេសកកម្មថែរក្សាសន្តិភាពនៅកម្ពុជា៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។