មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតជំរុញទៅគ.ជ.ប គួរមានការជជែកគ្នាជាមួយអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀនលោក សុន ឆ័យ ឡើងវិញ ជាជាងការប្ដឹងមន្ត្រីបក្សប្រឆាំងរូបនេះទៅតុលាការ។ ទោះយ៉ាងណា អ្នកនាំពាក្យបក្សកាន់អំណាច ជាភាគីមួយដែលប្ដឹងលោក សុន ឆ័យ លើកឡើងថា បើលោក សុន ឆ័យ សុំទោស សំណុំរឿងនេះអាចនឹងមានការប្រែប្រួល។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល លើកឡើងថា ស្ថាប័នបោះឆ្នោតប្ដឹងអ្នកនយោបាយ រឿងរិះគន់ការបោះឆ្នោត នឹងធ្វើឲ្យស្ថាប័នរបស់ជាតិមួយនេះ បាត់បង់ទំនុកចិត្តគណបក្សនយោបាយ និងសាធារណជន។
អ្នកសម្របសម្រួលផ្នែកអង្កេតរបស់អង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោត ខុមហ្វ្រែល (COMFREL) លោក កន សាវាង្ស លើកឡើថា គ.ជ.ប គួរដោះស្រាយការរិះគន់របស់អ្នកនយោបាយ តាមច្បាប់បោះឆ្នោត។ លោកបន្តថា នៅពេលស្ថាប័នបោះឆ្នោតយកច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌមកប្ដឹងអ្នកនយោបាយបែបនេះមិនអាចដោះស្រាយបញ្ហាបានទេ ប៉ុន្តែផ្ទុយទៅវិញធ្វើឲ្យគណបក្សលែងមានទំនុកចិត្តលើស្ថាប័នរៀបចំការបោះឆ្នោតនេះទៅវិញ៖ «ការប្រើប្រាស់យន្តការនៃការប្រើប្រាស់ច្បាប់ផ្សេងពិសេសច្បាប់ព្រហ្មទណ្ឌហ្នឹងដែលក្រៅពីច្បាប់បោះឆ្នោតនៅក្នុងលក្ខខណ្ឌឬក៏នីតិវិធីនៃការបោះឆ្នោតគួរតែពិនិត្យពិចារណា នៅក្នុងការប្រើនីតិវិធីបែបនេះ បើមិនអ៊ីចឹងទេ ធ្វើដំណើរការក្នុងការជឿជាក់ហ្នឹងរឹតតែបង្កើនបញ្ហាថែមទៀតក្នុងពេលខាងមុខនៅក្នុងភាពសង្ស័យទៅលើគេហៅថា ការអនុវត្តតួនាទី ឬភារកិច្ចរបស់ស្ថាប័នគ . ជ . បហ្នឹង»។
ស្រដៀងគ្នានេះដែរ នាយកប្រតិបត្តិអង្គការឃ្លាំមើលការបោះឆ្នោតនៅកម្ពុជា ហៅកាត់ថា និចហ្វិច (Nicfec) លោក សំ គន្ធាមី យល់ថា ស្ថិតក្នុងដំណាក់កាលនៃប្រកាសលទ្ធផលបោះឆ្នោតបណ្ដោះអាសន្នបែបនេះ គ.ជ.បមិនគួរប្ដឹងអ្នករិះគន់នោះទេ។ លោកយល់ថា រឿងបោះឆ្នោតនេះជៀសមិនផុតការរិះគន់ឡើយ៖ «ដល់អ៊ីចឹងហាក់ដូចការគម្រាមមួយដែរប្អូន រិះគន់ទៅប្ដឹងរិះគន់ទៅប្ដឹងមានអ្នកណាហ៊ានរិះគន់ទៀតហៅអ្នករិះគន់មកជួបសួរ មកជួបទាល់មុខគ្នា កុំឲ្យមានបណ្ដឹងមិនស្របសោះ ដែលយើងធ្វើការងារបោះឆ្នោតគេរិះគន់យើង យើងប្ដឹងគេ មានអ្នកណាហ៊ានរិះគន់ទៀតចុះ បើរិះគន់ប្ដឹងៗ»។
មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិលលើកឡើងដូច្នេះ ក្រោយពីមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ កំពុងរងបណ្ដឹងចំនួនពីរ ពីគណបក្សកាន់អំណាច និងស្ថាប័នបោះឆ្នោត។
កាលពីថ្ងៃទី១៤ ខែមិថុនា គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាយប្ដឹងអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ ទៅកាន់អយ្យការអមសាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញថា ការរិះគន់រឿងបោះឆ្នោតរបស់លោក ស៊ុន ឆ័យ ធ្វើឲ្យប៉ះពាល់កិត្តិយសរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា និងទាមទារជំងឺចិត្តចំនួន ១លានដុល្លា និងទាមទារឲ្យសុំទោស។ ដូចគ្នានេះដែរ គណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំការបោះឆ្នោត (គ.ជ.ប) បានប្ដឹងលោក សុន ឆ័យ ពីបទ បរិហារកេរ្តិ៍ជាសាធារណៈ។ មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់គជប ពីនាក់គឺ អ្នកនាំពាក្យគ.ជ.បឌឹម សុវណ្ណារុំ និងអគ្គលេខាធិការរង គ.ជ.ប លោក សោម សូរីដា លើកឡើងក្នុងពាក្យបណ្ដឹងរបស់ខ្លួនចុះកាលពីថ្ងៃទី១៧ ខែមិថុនា ថា ការថ្លែងរបស់លោក សុន ឆ័យ ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់ស្ថាប័នជាតិមួយនេះ។
ការប្ដឹងនេះ ក្រោយពេលលោក សុន ឆ័យ បានរិះគន់ ពីភាពមិនប្រក្រតីនៃបោះឆ្នោតថ្នាក់ក្រោមជាតិ កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែមិថុនា កន្លងទៅ។
ទាក់ទងរឿងនេះ វិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនទាន់អាចសុំការបញ្ជាក់បន្ថែមពីដើមបណ្ដឹង គឺអ្នកនាំពាក្យនិងជាសមាជិកគ.ជ.ប លោក ឌឹម សុវណ្ណារុំ បានទេ នៅថ្ងៃទី១៨ ខែមិថុនា។
ចំណែកអ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា លោក សុខ ឥសាន ឲ្យវិទ្យុអាស៊ីសេរីដឹងថា គណបក្សលោកសម្រេចប្ដឹងលោក សុន ឆ័យ ព្រោះលោក សុន ឆ័យ និយាយលែងស្ដាប់គ្នាបាន ដូច្នេះគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា មានតែរកផ្លូវច្បាប់ដើម្បីជួយដោះស្រាយ។ ទោះយ៉ាងណា លោកថា ប្រសិនលោក សុន ឆ័យ សុំទោសគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជា អាចនឹងការប្រែប្រួលស្ថានការណ៍ឡើងវិញ៖ «បញ្ហាហ្នឹងគេមិនចង់បង្កើតរឿងទេ តែបើសិនបើនៅរឹងក្បាលទេ ទៅតាមផ្លូវច្បាប់ហើយ ដល់ដំណាក់កាលនេះទៅហើយគាត់ ( លោក សុន ឆ័យ ) ហ៊ានទទួលខុសត្រូវ គាត់សុំទោសទៅ ជំហានទី២ គិតយ៉ាងម៉េច ចាំដើមបណ្ដឹងគេពិចារណា»។
ទាក់ទងការលើកឡើងរបស់អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាចនេះវិទ្យុអាស៊ីសេរីមិនអាចសុំប្រតិកម្មលោក សុន ឆ័យ បានទេនៅថ្ងៃទី១៨ ខែមិថុនា។ ទោះយ៉ាងណា អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន រូបនេះ ឲ្យវិទ្យុបារាំង ដឹងថា លោកនឹងចូលបំភ្លឺនៅតុលាការនៅពេលតុលាការកោះហៅ។ លោក សុន ឆ័យ អះអាងដែរ លោកក៏ត្រៀមមេធាវីដើម្បីការពារក្ដីឲ្យលោកដែរ។
ទាក់ទងនឹងការទាមទាររបស់លោក សុខ ឥសាន ឲ្យលោក សុន ឆ័យ សុំទោស អនុប្រធាននិង អ្នកនាំពាក្យគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ថាច់ សេដ្ឋា យល់ថា បើបក្សកាន់អំណាចដាក់ចិត្តព្រមចូលរួមការបោះឆ្នោតហើយ គួរហ៊ានទទួលគ្រប់ការរិះគន់។ ទោះបែបនេះក្ដីលោកថា ជំហរ របស់លោក ស៊ុន ឆ័យ បែបណាលើរឿងនេះគឺជាការសម្រេចចិត្តរបស់លោក សុន ឆ័យ៖ «ពេលដែលយើងបោះឆ្នោតទៅយើងប្រកាន់ឥរិយាបថបែបណាសម្រាប់គូប្រកួតប្រជែង ប៉ុន្តែ រឿងសុំទោសមិនសុំទោសទៅលើឯកឧត្តម សុន ឆ័យ ទេ តែសម្រាប់ក្នុងខ្ញុំយល់ឃើញអ៊ីចឹងថា ការប្រកួតប្រជែងតែងតែមានសំដីឌឺដងហើយ បើយើងមិនចង់ឲ្យគេប៉ះពាល់យើងយើងបោះឆ្នោតធ្វើអី ? ប្រកួតធ្វើអី ? យើងដូចជាបុគ្គលសាធារណៈអ៊ីចឹង ធម្មតា គេរិះគន់គេថា ហើយ បើយើងកុំឲ្យគេប៉ះពាល់យើងកុំធ្វើនយោបាយ»។
លោក ថាច់ សេដ្ឋា យល់ថា គ.ជ.ប និងបក្សកាន់អំណាច គួរហ៊ានទទួលយកមតិរិះគន់ និងដោះស្រាយចំណុចអវិជ្ជមានទាំងនោះ ជាជាងការប្ដឹងគ្នាឡើងតុលាការ។ ទាក់ទងភាពមិនប្រក្រតីនៃការបោះឆ្នោតនេះដែរ ក្រុមអង្គការសង្គមស៊ីវិលក៏រកឃើញថា មានការគំរាមកំហែងពលរដ្ឋម្ចាស់ឆ្នោតក្នុងថ្ងៃបោះឆ្នោត ដែលបង្កឡើងដោយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាន ក្នុងរួមមាន៖ អាជ្ញាធរមូលដ្ឋានអង្គុយនៅបរិវេណបោះឆ្នោតរាប់ឈ្មោះពលរដ្ឋ ការិយាល័យបោះឆ្នោតខ្លះបានទ្វារមួយសន្ទុះទើបបើកទ្វារវិញ អ្នកបោះឆ្នោតខ្លះទៀតស្លៀកពាក់បែបជនជាតិវៀតណាម ប៉ុន្តែមានឯកសារគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់បោះឆ្នោតជាដើម៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។