ការចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់បង្គោលព្រំដែនរវាងរបបក្រុងភ្នំពេញ និងរដ្ឋាភិបាលវៀតណាម កាលពីថ្ងៃទី៥ ខែតុលាកន្លងទៅ បានក្លាយជារឿងចម្រូងចម្រាស និងជាក្ដីកង្វល់រួមរបស់ពលរដ្ឋ។ ក្រុមពលរដ្ឋមួយចំនួនយល់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាធ្វើរឿងនេះ ដោយអាថ៌កំបាំង ឬលាក់លៀម។ ក្រុមពលរដ្ឋចាត់ទុកបញ្ហានេះថា ជាជម្លោះព្រំដែនក្នុងទំព័រប្រវត្តិសាស្ត្រដែលរបបរបស់លោក ហ៊ុន សែន គឺជាអ្នកទទួលខុសត្រូវយ៉ាងសំខាន់ ចំពោះមុខប្រជាជាតិខ្មែរទាំងមូល និងព្រលឹងដូនតា។
ក្រុមពលរដ្ឋ និងក្រុមយុវជន បង្ហាញអារម្មណ៍មិនពេញចិត្ត និងចាត់ទុកថា ជារឿងអយុត្តិធម៌ សម្រាប់ប្រជាជាតិខ្មែរទាំងមូល ព្រោះការកំណត់ខណ្ឌសីមារវាងរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងវៀតណាម មានភាពមិនប្រក្រតីជាច្រើនរួមមាន ការបោះបង្គោលខ្វះតម្លាភាព មិនផ្ដល់លទ្ធភាពឱ្យពលរដ្ឋខ្មែរចូលរួមតាមដាន ឬស្វែងយល់។ ម្យ៉ាងវិញទៀត អាជ្ញាធរតែងតែគំរាមកំហែងលើសកម្មជន និងពលរដ្ឋនៅពេលពួកគេចុះពិនិត្យបង្គោលព្រំដែន ជាពិសេស គឺរបបក្រុងភ្នំពេញបានចាប់ខ្លួន តំណាងរាស្ដ្រគណបក្សសង្គ្រោះជាតិ លោក អ៊ុំ សំអាន ករណីប្រឆាំងរដ្ឋាភិបាលបោះបង្គោលព្រំដែនទាំងនេះ។
យុវជនដែលចុះឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រំដែនរស់នៅ រាជធានីភ្នំពេញ លោក ស៊ឺន ពិសិដ្ឋ ថ្លែងថា លោកឈឺចាប់ និងសោកស្ដាយដីខ្មែរ ដែលដូនតាបូជាជីវិតប្រឹងប្រែងការពារ បែរជារបូតនៅសម័យនេះទៅវិញ។ លោកបន្ថែម ក្រុមការងាររបស់លោក បានចុះសិក្សាដោយផ្ទាល់តាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនមួយភាគធំ ត្រូវបានបាត់បង់ទៅភាគីវៀតណាម តាមរយៈការបោះបង្គោលព្រំដែននៅខេត្តមួយចំនួនរួមមាន ខេត្តស្វាយរៀង ព្រែវែង និងខេត្តកណ្ដាលជាដើម។ លោកថា អាជ្ញាធរខ្មែរ និងគណៈកម្មាធិការកិច្ចការព្រំដែនកម្ពុជា មិនបានយកចិត្តទុកដាក់ ដោះស្រាយក្ដីកង្វល់របស់ពលរដ្ឋនោះទេ៖ «ការចុះហត្ថលេខា ថ្ងៃទី៥ និយាយពីព្រំដែនកម្ពុជា និងវៀតណាមរវាងថ្នាក់ដឹកនាំខ្មែរ និងវៀតណាមហ្នឹង ខ្ញុំគិតថា សម្រាប់ខ្ញុំខ្មែរ គឺខ្ញុំអត់ពេញចិត្តទេ ហើយខ្ញុំឈឺចាប់ខ្លាំងណាស់។ យើងបាត់បង់ដីច្រើន តាមបណ្ដោយព្រំដែនបង្គោលព្រំដែន គឺគ្មានតម្លាភាពទេ ភាគច្រើនចំណេញទៅវៀតណាមច្រើនជាង។ ផែនទី បោះពុម្ពនៅវៀតណាម ដោយមិនយកផែនទីនៅអង្គការសហប្រជាជាតិជាគោលទេ » ។
ការចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់ខណ្ឌសីមាបង្គោលព្រំដែនទាំងនេះ ក្រុមពលរដ្ឋ គណបក្សប្រឆាំង និងក្រុមអ្នកឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រំដែន បានទម្លាក់ការទទួលខុសត្រូវ ករណីធ្វើឱ្យបាត់បង់ដីខ្មែរតាមព្រំដែន គឺជាកំហុសរបស់លោក ហ៊ុន សែន។
យុវជនម្នាក់រស់នៅរាជធានីភ្នំពេញ លោក ម៉ា ចិត្រា សោកស្ដាយយ៉ាងខ្លាំង បន្ទាប់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់បង្គោលព្រំដែនយ៉ាងប្រញាប់ប្រញាល់ដោយមិនក្រែងចិត្តពលរដ្ឋរបស់ខ្លួន។ លោកថា ក្រុមយុវជនមិនហ៊ានងើបតវ៉ា ប្រឆាំងសេចក្ដីសម្រេចរបស់រដ្ឋាភិបាលនោះទេ ព្រោះកន្លងទៅពួកគេទទួលរងការគំរាមកំហែង និងរារាំងនៅពេលចុះពិនិត្យបង្គោលព្រំដែនមួយចំនួននៅខេត្តស្វាយរៀង៖ «យើងទាមទារយ៉ាងម៉េច ? បើយើងទាមទារមានតែយកខ្នោះដៃ ដាក់ខ្លួនឯង ព្រោះដឹងស្រាប់ហើយកន្លងទៅយកចុះទៅព្រំដែន វាពុំមែនជាការងាយស្រួលទេ។ គ្រាន់តែយើងមើលបង្គោលព្រំដែន ក៏មានការរារាំងជាដើម។ ចុះទម្រាំយើងតវ៉ាទៀត មានតែខ្នោះដៃឯង » ។
ក្រុមពលរដ្ឋមួយចំនួន រស់នៅជិតព្រំដែនកម្ពុជាវៀតណាម នាខេត្តត្បូងឃ្មុំ បានត្អូញត្អែរ ចំពោះការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ ពីសំណាក់អាជ្ញាធរវៀតណាម។ ពលរដ្ឋរស់នៅស្រុកពញាក្រែក និងស្រុកមេមត់ ចោទអាជ្ញាធរវៀតណាមថា បានគំរាមកំហែងមិនឱ្យអ្នកភូមិធ្វើស្រែលើដីរបស់ខ្លួន ដែលពួកគេធ្លាប់បានបង្កបង្កើនផលតាំងពីបុរាណមក។ ក្រុមពលរដ្ឋមួយចំនួន បានស្រែកយំ បង្ហាញពីទុក្ខកង្វល់ទាំងនេះ នៅចំពោះមុខក្រុមយុវជនដែលចុះទៅពិនិត្យបង្គោលព្រំដែន នៅតំបន់នោះ កាលពីពេលកន្លងទៅ ៖ «សំឡេងក្រុមពលរដ្ឋ៖ «ខ្ញុំធ្វើដីនេះតាំងពីអាយុខ្ញុំ ១២ឆ្នាំ តាខ្ញុំ និងយាយខ្ញុំរស់នៅ ឥឡូវនេះគេ ( វៀតណាម ) យកហើយនេះ។ ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត ម៉ែ និងឪខ្ញុំអត់មានប្រកាសថា កូនអើយទឹកដីខ្ញុំត្រឹមនេះ ឬត្រឹមនោះ គឺអត់មានតែល្បាក់ទីមួយ គឺវាយកមួយល្បាក់ហើយ គឺវាយកមកដល់ជាំប្រាំល្វែងនេះ វាយកមកត្រឹមបុស្ស»។
ពលរដ្ឋម្នាក់ទៀត៖«វេទនាណាស់ខ្ញុំទាំងអស់គ្នានេះ វាដេញវាឆ្ការស្រូលកំពុងតែចេញ វាមកឆ្ការស្រូលចោល ធ្វើបាបនេះអស់។ លោកអើយកូនខ្មែរត្រូវក្រោកឈរឡើង សាមគ្គីគ្នាទាមទារទឹកដីយើងដាច់ខាតឲ្យទាន់តែបានកូន ហើយកុំធ្វើបាបខ្មែរពេក។ គេថា បងប្អូនវៀតណាម និងខ្មែរសាមគ្គីគ្នា។ សាមគ្គីត្រង់ណាបើវាធ្វើបាបយើងយ៉ាងនេះ ? វាមកជាន់ឈ្លីមិនឲ្យងើបក្បាលរួចយ៉ាងនេះ ? បើវាសិទ្ធិវាប៉ុណ្ណា បើខ្មែរវាមិនឲ្យធ្វើ ( ធ្វើស្រែ និងចម្ការ ) វៀតណាមធ្វើតាមចិត្ត។ ម៉ែប្តេជ្ញាថា នឹងសុខចិត្តស្លាប់ក្នុងទឹកដីជាំ ប្រាំងល្វែងនេះ ការពារទឹកដីនេះ វាយកអស់ហើយកូនអើយ គ្មានអីធ្វើទេ » ។
ឆ្លើយតបរឿងនេះ ទេសរដ្ឋមន្ត្រី ទទួលបន្ទុកបេសកកម្មពិសេសកិច្ចការព្រំដែន លោក វ៉ា គឹមហុង មានប្រសាសន៍ថា មតិប្រឆាំង និងមតិគាំទ្រវាតែងតែមាន តែអ្វីជាចំណុចសំខាន់ គឺរដ្ឋាភិបាលធ្វើកិច្ចការងារនេះត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់។ លោក វ៉ា គឹមហុង ផ្ដាំឱ្យក្រុមយុវជន និងពលរដ្ឋមួយចំនួន កុំគិតថា រដ្ឋាភិបាលចុះហត្ថលេខានេះ ដោយមិនគិតពីបូរណភាពទឹកដីរបស់ប្រទេស ហើយមិន ស្រឡាញ់ជាតិ។ លោកថា គណៈកម្មការព្រំដែនមានតួនាទី អនុវត្តកិច្ចការងារនេះ និងការពារបូរណភាពទឹកដីខ្មែរឱ្យបាន ១០០ភាគរយ៖ «អត់មានលក់ឡាយឡុង បូរណភាពខ្មែរទេ បងប្អូនចង់ធ្វើប័ណ្ណប្រកាសចង់ធ្វើអីធ្វើទៅ ខ្ញុំអត់ហាមឃាត់ទេ ជាសិទ្ធិសេរីភាពលោក។ តែកុំគិតថា រដ្ឋាភិបាលលោកធ្វើឡាយឡុង បូរណភាពទឹកដីរបស់ប្រទេសយើងឱ្យសោះ ហើយកុំគិតថា អ្នកធ្វើរឿងព្រំដែនអត់ស្រឡាញ់ជាតិយើងកុំគិតថា គេស្រឡាញ់មិនស្រឡាញ់ជាតិ គេស្រឡាញ់ដូចតែលោក តែអ្វីដែលយើងមានតួនាទីភារកិច្ចធ្វើ យើងធ្វើឱ្យល្អ និងការពារបូរណភាពទឹកដី ១០០ភាគរយឱ្យទាល់តែបាន»។
សមាជិកក្រុមការងារ ១០០រាត្រី លោក មួង សូនី យល់ថា ខេត្តមួយចំនួននៅជាប់ព្រំដែនជាមួយប្រទេសវៀតណាម ដូចជា ខេត្តកំពត ស្វាយរៀង ព្រៃវែង តាកែវ ត្បូងឃ្មុំ និងខេត្តមណ្ឌលគិរី ជាដើម នៅមានបញ្ហាប្រឈមជាច្រើនរួមមាន បោះបង្គោលព្រំដែនគ្មានតម្លាភាព និងគ្មានយន្តការការពារព្រំដែនឱ្យច្បាស់លាស់ជាដើម។ លោកថា ក្រុមការងារ ១០០រាត្រីរកឃើញថា ពលរដ្ឋរស់នៅតាមបណ្ដោយព្រំដែន ត្អូញត្អែរពីការបាត់បង់ទឹកដីស្រែរបស់ពួកគេទៅវៀតណាមគ្រប់គ្រងជាច្រើនហិកតារ។ លើសពីនេះ ដីខ្មែរដែលវៀតណាម បានបំពានយកនៅរយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះ អាជ្ញាធរវៀតណាមបានក្ដាប់យ៉ាងណែន និងបញ្ជូនពលរដ្ឋគេឱ្យរស់នៅ ថែមទាំងស្ថាបនាហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធយ៉ាងច្រើនស្អេកស្កះទៀតផង៖ «ធ្វើដែលខ្ញុំចុះជួបពលរដ្ឋតាមបណ្ដោយព្រំដែនខ្មែរ វៀតណាមភាគច្រើនបាត់។ មិនថា មួយគីឡូ ឬពីរគីឡូ ១០០ម៉ែត្រ និង ២០០ម៉ែត្រ និង ៣០០ម៉ែត្រ នៅពេលបង្គោលថ្មី ដែលគេចាប់ផ្ដើមបោះ ២០០១ មកដល់ឥឡូវហ្នឹងបោះជាហូរហែហ្នឹង គាត់បានប្រាប់ថា វាបាត់។ ខ្ញុំឧទាហរណ៍ថា ដូចច្រកដូង នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ ស្រុកមេមត់ពលរដ្ឋប្រាប់ថា មុនបោះបង្គោលផ្ទះគាត់នៅក្នុងដីខ្មែរ ក្រោយបោះបង្គោលរួចទៅជាដីវៀតណាម » ។
តំណាងរាស្ត្រមកពីបក្សប្រឆាំង លោក អ៊ុំ សំអាន ដែលធ្លាប់ត្រូវរបបក្រុងភ្នំពេញចាប់ និងឃុំខ្លួន ដោយសារឈឺឆ្អាលរឿងព្រំដែនថ្លែងថា ការចុះហត្ថលេខាទទួលស្គាល់បង្គោលព្រំដែនរបស់ រដ្ឋាភិបាលធ្វើឱ្យកម្ពុជាខាត់បង់ទឹកដី តាមរយៈសន្ធិសញ្ញាកំណត់ព្រំដែនរដ្ឋឆ្នាំ១៩៨៥ ដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងវៀតណាម បានសើរើឱ្យប្រើប្រាស់ឡើងវិញតាមរយៈសន្ធិសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០០៥ ដើម្បីកំណត់ខណ្ឌសីមាព្រំដែនដោយខុសច្បាប់ និងផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញ។ លោកថា ការកំណត់ខណ្ឌសីមាព្រំដែនបែបនេះ ជាជម្លោះប្រវត្តិសាស្ត្រធំមួយ ដែលកើតឡើងអំឡុងពេលកម្ពុជាកំពុងផុងខ្លួនក្នុងវិបត្តិនយោបាយ៖ «សន្ធិសញ្ញាព្រំដែនឆ្នាំ១៩៨៥ ហ្នឹង ផ្ទុយពីកិច្ចព្រមព្រៀងទីក្រុងប៉ារីសឆ្នាំ១៩៩១ និងផ្ទុយពីរដ្ឋធម្មនុញ្ញមាត្រា ៥៥ បើគិតពីផ្លូវច្បាប់សន្ធិសញ្ញានេះ ខុសច្បាប់ ត្រូវចាត់ទុកជាមោឃរួចហើយ ដោយកិច្ចព្រមព្រៀងក្រុងប៉ារីស ឆ្នាំ១៩៩១ ហើយលោក ហ៊ុន សែន ធ្វើហ្នឹង វាខុសច្បាប់ហើយ។ ថ្ងៃក្រោយគឺយើងអាចសើរើសន្ធិសញ្ញាហ្នឹងឡើងវិញ រដ្ឋាភិបាលថ្មីអាចឱ្យសភាលុបចោលសន្ធិសញ្ញាឆ្នាំ២០០៥ ហើយយើងសើរើការបោះបង្គោលព្រំដែនជាមួយយួន»។
កម្ពុជាមានព្រំដែនជាប់នឹងប្រទេសវៀតណាមចំនួន ១.២៤៥ គីឡូម៉ែត្រ ដែលត្រូវបោះបង្គោលព្រំដែនសរុបចំនួន ៣៧១បង្គោល។ បច្ចុប្បន្នប្រទេសទាំងពីរបានបោះបង្គោលរួចរាល់ចំនួន ៣១៥ បង្គោល ឬស្មើនិង ៨៤ភាគរយហើយ នៅសេសសល់ បង្គោលចំនួន ៥៦ ទៀត ឋិតនៅខេត្តរតនគិរី មណ្ឌលគិរី ត្បូងឃ្មុំ ស្វាយរៀង ខេត្តកណ្ដាល និងខេត្តតាកែវ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។