គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលទាមទារឱ្យរដ្ឋាភិបាលដោះលែងអ្នកទោសមនសិការ និងបញ្ឈប់រាល់ការគំរាមកំហែងផ្នែកនយោបាយ ក្នុងឱកាសខួបលើកទី៧៦ នៃទិវាសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ។
សម្ពន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគត ដែលមានគណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលចំនួន៥ រួមមាន គណបក្សភ្លើងទៀន គណបក្សឆន្ទៈខ្មែរ គណបក្សប្រជាធិបតេយ្យមូលដ្ឋាន គណបក្សកែទម្រង់កម្ពុជា និងគណបក្សកម្ពុជានិយមចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ នៅថ្ងៃទី១០ ខែធ្នូ ដោយអំពាវនាវឱ្យរដ្ឋាភិបាលទម្លាក់បទចោទលើថ្នាក់ដឹកនាំគណបក្សភ្លើងទៀន និងបើកលំហសិទ្ធិសេរីភាពឡើងវិញ។
សម្ពន្ធភាពឆ្ពោះទៅអនាគតលើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែទម្លាក់បទប្រកាន់ប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន ទាវ វណ្ណល អនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក សុន ឆ័យ និងអនុប្រធានគណបក្សភ្លើងទៀន លោក ថាច់ សេដ្ឋា ដែលកំពុងជាប់ពន្ធនាគារអស់រយៈពេលជិត ២ឆ្នាំ និងអ្នកទោសមនសិការផ្សេងទៀត ដែលបានអនុវត្តសិទ្ធិនៃការបញ្ចេញមតិ សិទ្ធិការពារបរិស្ថាន និងសិទ្ធិរស់នៅស្របតាមច្បាប់ជាតិ និងអន្តរជាតិ។
ដោយឡែក គណបក្សក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយទៀតគឺ គណបក្សកម្លាំងជាតិ ក៏បានចេញសេចក្ដីថ្លែងការណ៍នៅថ្ងៃដដែលថា ប្រជាធិបតេយ្យ និងការគោរពសិទ្ធិ មនុស្សក្នុងប្រទេសកម្ពុជា នៅតែចង្អៀត ដោយសារ សិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិ ព្រមទាំងសិទ្ធិសេរីភាពធ្វើនយោបាយ ត្រូវរងការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ចាប់តាំងពីពេលរំលាយគណបក្សសង្គ្រោះជាតិមក។ បន្ថែមពីនេះ រដ្ឋាភិបាលបានបិទសិទ្ធិមេដឹកនាំគណបក្សប្រឆាំង មិនឱ្យធ្វើនយោបាយ ការចាប់ខ្លួនមេដឹកនាំ និងសកម្មជន គណបក្សប្រឆាំង សកម្មជនការពារសិទ្ធិមនុស្ស សកម្មជនសហជីព សកម្មជនដីធ្លី សកម្មជនបរិស្ថាន ព្រមទាំង អ្នកសារព័ត៌មានឯករាជ្យ ដាក់ពន្ធនាគារជាដើម។
ទាក់ទងនឹងករណីនេះ ទីប្រឹក្សាគណបក្សកម្លាំងជាតិ លោក រ៉ុង ឈុន លើកឡើងថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែទទួលយកសំឡេងរបស់គណបក្សប្រឆាំង អង្គការសង្គមស៊ីវិល និងពលរដ្ឋខ្មែរ ដែលតែងតែស្នើសុំរដ្ឋាភិបាល ឱ្យស្ដារការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស និង ប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីទទួលបានប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ (EBA) និង (GSP) ទាំងស្រុងមកវិញ។
លោក រ៉ុង ឈុន៖«បើយើងបាត់បង់ប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ មិនត្រឹមតែបាត់បង់ការងារដល់កម្មករ កម្មការិនីទេ វាប៉ះពាល់ដល់មុខរបរប្រជាពលរដ្ឋ ដែលគាត់ប្រកបមុខរបរទទួលទាននៅជុំវិញរោងចក្រ ក៏ដូចជា អ្នកដឹកកម្មករ មានផ្ទះជួលសម្រាប់កម្មករ ជាពិសេស ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ទៅដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះកម្ពុជា ហើយបើប៉ះពាល់ដល់កេរ្តិ៍ឈ្មោះកម្ពុជា វាធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ទៅដល់ទំនុកចិត្តអ្នកវិនិយោគទុន»។
ចំណែកឯគណបក្សជំនាន់ថ្មី បានសេចក្ដីថ្លែងការណ៍ដែរថា រដ្ឋាភិបាលត្រូវតែពង្រឹង និងស្ការឡើងវិញ នូវការគោរពសិទ្ធិមនុស្សជាមូលដ្ឋាន និងប្រជាធិបតេយ្យឱ្យបានពេញលេញ ដោយបើកលំហសេរីភាពនយោបាយ គោរពសិទ្ធិសេរីភាពបញ្ចេញមតិរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ លុបបំបាត់ការគំរាមកំហែងផ្នែកនយោបាយគ្រប់រូបភាព ដើម្បីធានានូវការអនុវត្តតាមរដ្ឋធម្មនុញ្ញ នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា និងស្របតាមសាធារណៈមតិជាតិ អន្តរជាតិបានលើកឡើងកន្លងមក។
ជុំវិញករណីនេះ អ្នកនាំពាក្យគណបក្សកាន់អំណាច និងជាសមាជិកព្រឹទ្ធសភា លោក សុខ ឥសាន លើកឡើងថា ប្រទេសកម្ពុជាមិនមានអ្នកទោសនយោបាយ ឬអ្នកទោសមនសិការនោះទេ គឺមានតែអ្នកប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ប៉ុណ្ណោះ។ លោកថា ថ្នាក់ដឹកនាំរដ្ឋាភិបាលបានបញ្ជាក់ជាច្រើនដងហើយថា កម្ពុជានឹងមិនត្រូវការជំនួយពីបរទេសជាថ្នូរនឹងអធិបតេយ្យកម្ពុជានោះទេ។
លោក សុខ ឥសាន៖«រឿងEBAជារឿងរបស់គណៈកម្មាធិការអឺរ៉ុប បើគាត់យល់ឃើញថា«ឱ្យ»ជារឿងរបស់គាត់ បើគាត់ថា មិនឱ្យជារឿងរបស់គាត់ទេ យើងមិនអាចទៅហាមឃាត់កើតទេ តែឱ្យយើងស្ដាប់បញ្ជាគាត់ តាមចិត្តគាត់ចង់បានរបស់គាត់ អាហ្នឹង យើងមិនអាចធ្វើតាមគាត់ទេ ដូចដែលប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកន្លងទៅ លោកបានប្រកាសហើយ»។
នាយកទទួលបន្ទុកកិច្ចការទូទៅនៃអង្គការការពារសិទ្ធិមនុស្សលីកាដូ លោក អំ សំអាត មានប្រសាសន៍ថា ការអំពាវនាវរបស់អង្គការជាតិ និងអន្តរជាតិឱ្យរដ្ឋាភិបាលបើកលំហសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យនាពេលកន្លងមក គឺដោយសារតែរដ្ឋាភិបាលបានរឹតត្បិតសិទ្ធិសេរីភាព ជាពិសេស ការចាប់ខ្លួនអ្នកនយោបាយ មន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល និងសហជីពជាដើម ដែលផ្ទុយពីខ្លឹមសារសិទ្ធិមនុស្សអន្តរជាតិ។
លោក អំ សំអាត៖«អ៊ីចឹង ការព្រួយបារម្ភហ្នឹងហើយ បានជាអង្គការសង្គមស៊ីវិល នៅតែទទូចសុំឱ្យកម្ពុជាបើកលំហសេរីភាពជាមូលដ្ឋាន សិទ្ធិសេរីភាពសារព័ត៌មាន សេរីភាពអង្គការសង្គមស៊ីវិល និងលំហនយោបាយហ្នឹងឱ្យបានពេញលេញ ដើម្បីជាផលប្រយោជន៍កម្ពុជាយើង ជាផលចំណេញកម្ពុជាយើង»។
ក្នុងចំណោមអ្នកទោសមនសិការជិត ៨០នាក់ មានអ្នកទោសនយោបាយចំនួន ៣៨នាក់ កំពុងជាប់ពន្ធនាគារដោយអយុត្តិធម៌។ អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមថា រដ្ឋាភិបាលគួរតែទទួលយកការលើកឡើងពីពលរដ្ឋ និងភាគីពាក់ព័ន្ធ ដែលទាមទារឱ្យបើកលំហសិទ្ធិមនុស្ស និងប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បីការពារកុំឱ្យប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ «គ្រប់មុខទំនិញទាំងអស់លើកលែងតែអាវុធ» (EBA) បាត់បង់ទាំងស្រុង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។