អ្នកស្រាវជ្រាវសង្គម លោក កែម ឡី គ្រោងរៀបចំរបាយការណ៍ស្ដីពីបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ថ្វាយព្រះមហាក្សត្រ ដើម្បីដោះស្រាយ។ ការលើកឡើងយ៉ាងនេះ បន្ទាប់ពីលោក រួមទាំងព្រះសង្ឃ និងយុវជនប្រមាណជាង ៥០នាក់ បានធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចពិនិត្យមើលខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម នៅខេត្តស្វាយរៀង និងព្រៃវែង នៅថ្ងៃទី២៥ ខែមិថុនា។
អ្នកស្រាវជ្រាវបញ្ហាសង្គម លោក កែម ឡី និយាយថា ការពឹងផ្អែកលើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា អោយដោះស្រាយបញ្ហាព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម ដែលមានភាពមិនប្រក្រតីនោះ គឺមិនអាចទៅរួចទេ។ មិនអាចទៅរួច ព្រោះការទន្ទ្រានវាតទីទឹកដីដោយវៀតណាម គឺជាកំហុសឆ្គងរបស់រដ្ឋាភិបាលច្រើនពេកហើយ។ ដូច្នេះក្រោយធ្វើដំណើរទស្សនកិច្ចមើលខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន នៅច្រកជៀសឫស្សី ស្ថិតក្នុងស្រុកស្វាយជ្រំ ខេត្តស្វាយរៀង និងនៅច្រកទ្វារតំបន់ស្វាយអាង៉ោង ស្ថិតក្នុងស្រុកកំពង់ត្របែក ខេត្តព្រៃវែង ជាមួយព្រះសង្ឃ និងយុវជនប្រមាណ ៥០នាក់ កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែមិថុនា នេះ លោក កែម ឡី នឹងសរសេររបាយការណ៍បច្ចុប្បន្នភាពមួយស្ដីពីបញ្ហាព្រំដែនរវាងកម្ពុជា-វៀតណាម ដោយភ្ជាប់ជាមួយឯកសារប្រវត្តិសាស្ត្រផង ថ្វាយជូនព្រះមហាក្សត្រសម្ដេចព្រះបរមនាថ នរោត្តម សីហមុនី នៅពេលខាងមុខ។
លោក កែម ឡី៖ «ព្រះមហាក្សត្រធានានូវឯករាជ្យភាព អធិបតេយ្យភាព បូរណភាពទឹកដី ហើយគឺជាប្រមុខរដ្ឋដែលមានមុខនាទីសំខាន់ជាងប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាល ព្រោះរដ្ឋាភិបាលគ្រាន់តែជាអ្នកប្រតិបត្តិ ប៉ុន្តែបើប្រតិបត្តិខុសឆ្គងធំដុំអ៊ីចឹង អត់មានរដ្ឋាភិបាលដោះស្រាយទេ គឺត្រូវប្រមុខរដ្ឋដោះស្រាយ»។
ពលរដ្ឋ និងប៉ូលិសការពារព្រំដែនខ្មែរអះអាងថា ខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែននៅច្រកជៀសឫស្សី និងនៅច្រកទ្វារតំបន់ស្វាយអាង៉ោង គឺគេកំណត់យកព្រែកដែលជីកដោយវៀតណាម ក្នុងទសវត្សទី៨០ និងស្តារឡើងវិញនៅទសវត្សទី៩០ ធ្វើជាខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន។ បញ្ហានេះ លោក កែម ឡី សន្និដ្ឋានថា វៀតណាមបានរំលោភចូលទឹកដីខ្មែរជាច្រើនគីឡូម៉ែត្រ តាមរយៈការជីកព្រែកធ្វើជាខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនបែងចែកប្រទេសទាំងពីរជាឯកតោភាគីនេះ។
លោក កែម ឡី៖ «ការជីកព្រែកពីស្វាយរៀង មកព្រៃវែង កាត់ស្រុកស្វាយជ្រំ ទៅស្រុកកំពង់ត្របែក រហូតដល់អ្នកលឿង ចាក់ពីអ្នកលឿង រហូតដល់ខេត្តកណ្ដាល ពីខេត្តកណ្ដាល ទៅដល់ខេត្តតាកែវ អាហ្នឹងគឺជាទំហំនៃព្រែកដែលវៀតណាម បានស៊ីឆ្នាំទសវត្សទី៨០។ យើងធ្វើសេចក្ដីសន្និដ្ឋានថា សន្និសញ្ញាបំពេញបន្ថែមឆ្នាំ២០០៥ គ្រាន់តែជាការបង្គ្រប់ផ្លូវច្បាប់នៃការរំលោភជាក់ស្ដែងនៃដែនដីប្រទេសកម្ពុជា»។
ទាក់ទិននឹងបញ្ហានេះ ប្រធានគណៈកម្មាធិការព្រំដែនកម្ពុជា លោក វ៉ា គឹមហុង មិនធ្វើអត្ថាធិប្បាយអ្វីទេ ព្រោះថា លោកមិនទាន់មានរបាយការណ៍អ្វីនៅឡើយ៖ «មកសួរខ្ញុំអ៊ីចឹង ឲ្យខ្ញុំឆ្លើយម៉េចកើត? វាទាល់តែអាខ្លះវាច្រកអន្តរជាតិ អាហ្នឹងយើងស្គាល់ ហើយបើគ្រាន់តែច្រករបៀងអីហ្នឹង យើងម៉េចឆ្លើយកើត»។
ស្របគ្នានេះមន្ត្រីប៉ូលិសការពារព្រំដែនកម្ពុជា ប្រចាំច្រកព្រំដែនទាំងពីរអះអាងដូចៗគ្នាថា បច្ចុប្បន្ននេះ ពុំមានការរំកិលព្រំដែន ឬបញ្ហាមិនប្រក្រតីណាមួយកើតឡើងនៅតាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែននោះទេ ព្រោះពួកគាត់ដើរល្បាតមើលព្រំដែនក្នុងមួយសប្ដាហ៍ ៣ ទៅ ៤ដង។
យ៉ាងណាក៏ដោយ ពួកគាត់ក៏ចង់អោយមានការអភិវឌ្ឍផ្លូវនៅតាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែនដែរ ព្រោះសព្វថ្ងៃនេះ ការដើរល្បាតដោយថ្មើរជើងជួបភាពលំបាកខ្លាំងខុសឆ្ងាយពីភាគីវៀតណាម ដែលគេមានផ្លូវធំខ្ពស់នៅតាមខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន។
បែបនេះក្តី ពលរដ្ឋខ្មែរម្ចាស់ស្រុកនៅទីនោះអះអាងថា ទឹកដីខ្មែរពិតជាបានបាត់បង់ទៅវៀតណាមមែន ក្រោយរបប ប៉ុល ពត បានបញ្ចប់ទៅ។ ដោយឡែកស្រូវស្រែខៀវខ្ចីនៅលើដីខ្មែរជាប់ព្រំដែននេះ គឺភាគច្រើនជារបស់ពលរដ្ឋវៀតណាម ដែលជួលដីកសិករខ្មែរ។ ពលរដ្ឋខ្មែររៀបរាប់ដែរថា ពួកគាត់ធ្វើស្រែប្រវាស់មេឃ ខុសប្លែកពីពលរដ្ឋវៀតណាម ដែលមានប្រព័ន្ធធារាសាស្ត្រស្រោចស្រពគ្រប់គ្រាន់៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖
ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។