អ្នក​សិក្សា​ផ្នែក​ច្បាប់និង​មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ថា ​លោក ហ៊ុន សែន គួរ​បើក​លំហ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ឡើង​វិញ ដើម្បី​ទទួល​បាន​អត្ថ​ប្រយោជន៍​សេដ្ឋកិច្ច

ដោយ មាន ឫទ្ធិ
2022.12.25
អ្នក​សិក្សា​ផ្នែក​ច្បាប់និង​មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ថា ​លោក ហ៊ុន សែន គួរ​បើក​លំហ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ឡើង​វិញ ដើម្បី​ទទួល​បាន​អត្ថ​ប្រយោជន៍​សេដ្ឋកិច្ច (ឆ្វេង) ​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ចូ បៃឌិន (Joe Biden) នៅក្នុង​ជំនួបទ្វេភាគី​ជាមួយ​លោក ហ៊ុន សែន នៅក្​រៅកិច្ចប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​លើកទី៤០ និង៤១ នៅ​ទីក្រុងភ្នំពេញ​កាលពី​ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ២០២២។
រូប៖ AP

បើ​ទោះបីជា​លោក​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ចូ បៃឌិន (Joe Biden) បាន​ស្នើ​ឱ្យ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បើក​លំហ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និង​លើក​កម្ពស់​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ឡើងវិញ កាល​ពី​ជំនួប​ទ្វេភាគី​ក្នុង​ពេល​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​កាល​ពី​ខែវិច្ឆិកា នោះ​យ៉ាង​ណា​ក្ដី ក៏​រដ្ឋាភិបាល លោក ហ៊ុន សែន បាន​ធ្វើ​ផ្គើន​ចំពោះ​ការ​ស្នើ​សុំ​ទាំង​នោះ​ទៅ​វិញ។ អ្នក​សិក្សា​ផ្នែក​ច្បាប់ និង​មន្ត្រី​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​លើក​ឡើង​ថា ដើម្បី​ទទួល​បាន​អត្ថប្រយោជន៍​សេដ្ឋកិច្ច​ជាតិ លោក ហ៊ុន សែន គួរ​បើក​លំហ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ឡើង​វិញ ទើប​ជា​ការ​ប្រសើរ។

ផ្គើន​ទៅ​នឹង​ការ​ចង់​ឃើញ​របស់​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក លោក ចូ បៃឌិ(Joe Biden) និង​អគ្គលេខាធិការ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​លោក លោក អង់តូនីញ៉ូ ហ្គោទែរ៉េស (Antonio Guterres) រដ្ឋាភិបាល​លោក ហ៊ុន សែន នា​រយៈពេល​ចុងក្រោយ​នេះ មិន​ត្រឹម​តែ​មិន​ឆ្លើយតប​ដោយ​វិជ្ជមាន​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​ថែម​ទាំង​គំរាម​កំហែង និង​បន្ត​រឹតត្បិត​លំហ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា​ទៀត​ផង។

មិន​យូរ​ប៉ុន្មាន​ក្រោយ​ការ​បញ្ចប់​ទៅ​នៃ​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​អាស៊ាន​នៅ​រាជធានី​ភ្នំពេញ រដ្ឋាភិបាល​លោក ហ៊ុន សែន បាន​ឃាត់​ខ្លួន​ប្រធាន​សហជីព​កម្មករ​ណាហ្គាវើលដ៏ (Naga World) កញ្ញា ឈឹម ស៊ីថរ និង​បញ្ជូន​កញ្ញា​ទៅ​ឃុំឃាំង​នៅ​ពន្ធនាគារ​ព្រៃស​ឡើង​វិញ កាល​ពីថ្ងៃទី២៦ ខែវិច្ឆិកា។ លើស​ពី​នេះ​ទៀត សេរីភាព​បញ្ចេញមតិ និង​លំហ​ការងារ​របស់​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ក៏​ត្រូវ​បាន​គេ​មើល​ឃើញ​ថា នៅ​តែ​បន្ត​រឹតត្បិត ក្នុង​នោះ​សមត្ថកិច្ច​នៅ​តែ​បន្ត​រារាំង​ដល់​សកម្មជន​បរិស្ថាន ធ្វើការ​តស៊ូ​តាម​ទី​សាធារណៈ​ជាដើម។

អ្នក​សិក្សា​ផ្នែក​ច្បាប់ លោក វ៉ន ចាន់ឡូត យល់​ឃើញ​ថា មូលហេតុ​ដែល​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​មិន​ព្រម​បើក​លំហ​ប្រជាធិបតេយ្យ​យ៉ាង​ដូច្នេះ គឺ​បណ្ដាល​មក​ពី​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​មាន​ប្រទេស​ចិន​ជា​ខ្នង​បង្អែកលោក​បន្ថែម​ថា បើ​ទោះបីជា​រដ្ឋាភិបាល​មិន​បារម្ភ​ចំពោះ​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច​យ៉ាង​ណា​ក្ដី ក៏​ការ​រឹតត្បិត​លំហ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា នឹង​បន្ត​នាំ​ឱ្យ​នយោបាយ​នៅ​កម្ពុជា​គ្មាន​ស្ថិរភាព និង​នាំ​ឱ្យ​កើត​មាន​បញ្ហា​នៅ​ក្នុង​សង្គម​កើត​មាន​ឡើង​កាន់​តែ​ច្រើន។ លោក វ៉ន ចាន់ឡូត និយាយថា ដើម្បី​ទទួល​បាន​ការ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​ពី​បណ្ដា​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​កាត់​បន្ថយ​វិបត្តិ​នៅ​ក្នុង​សង្គម រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែ​លើក​កម្ពស់​នីតិរដ្ឋ ជាជាង​បន្ត​រឹត​ត្បិត​លំហ​ប្រជាធិបតេយ្យ៖

«ការ​ដែល​យើង​មិន​អាច​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​ជូន​ចំពោះ​ប្រជាពលរដ្ឋ ហើយ​យើង​នៅ​តែ​ធ្វើ​ទុក្ខ​បុក​ម្នេញ​បន្ថែម និង​បញ្ហា​ថ្មីៗ​បន្ថែម​ទៀត​ហ្នឹង នៅ​ពេល​ណា​មួយ​វា​អាច​នឹង​ក្លាយ​ទៅ​ជា​វិបត្តិ​សង្គម ហើយ​ក្លាយ​ទៅ​ជា​វិបត្តិ​សង្គម យើង​ត្រូវ​ដឹង​ថា ចលនា​មហាជន​អី​អាច​នឹង​មាន​ការ​ផុលផុស ឬ​ក៏​ផ្ទុះ​ឡើង​ហើយ ហើយ​ដូច​ករណី​នៅ​ស្រីលង្កា (Sri Lanka) ជាដើម យើង​ឃើញ​ថា​មាន​ចិន​ជា​បង្អែក គ្រាន់​តែ​រយៈពេល និង​អាយុ​នៃ​របប​ណាមួយ​ដែល​គ្មាន​នូវ​យុត្តិធម៌ ពោរពេញ​ដោយ​អំពើ​ពុក​រលួយ​គឺ​មិន​អាច​រស់នៅ​បាន​វែង​នោះ​ទេ»

ជុំវិញ​រឿង​នេះ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ស្ថាន​ទូត​អាមេរិក​ប្រចាំ​ប្រទេស​កម្ពុជា អ្នកនាង ស្តេហ្វានី អារហ្សាត (Stephanie Arzate) ប្រាប់​វិទ្យុអាស៊ីសេរី​តាម​សារ​អេឡិចត្រូនិច​ថា សហរដ្ឋអាមេរិក​នៅ​តែ​ប្ដេជ្ញា​គាំទ្រ​បំណង​ប្រាថ្នា​របស់​ប្រជា​ពលរដ្ឋ​កម្ពុជា ដែល​ចង់​ឃើញ​កម្ពុជា​មាន​ឯករាជ្យ លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​កាន់​តែ​ល្អ​ប្រសើរ ខណៈ​មតិ​ពី​គ្រប់​ភាគី​ត្រូវ​បាន​ស្ដាប់ និង​គោរព។អ្នក​នាំ​ពាក្យ​រូប​នេះ បន្ថែម​ថា សហរដ្ឋអាមេរិក​នៅ​តែ​ជំរុញ​ឱ្យ​អាជ្ញាធរ​កម្ពុជា​ពង្រឹង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​សេរី​ពហុបក្ស​នៅ​កម្ពុជា ដោយ​អនុញ្ញាត​ឱ្យ​មាន​ទស្សនៈ​នយោបាយ​ផ្ទុយ​ពី​រដ្ឋាភិបាល ជំរុញ​ឱ្យ​មាន​ការ​ប្រកួត​ប្រជែង​តាម​រយៈ​ការ​បោះឆ្នោត​ដោយ​សេរី និង​យុត្តិធម៌ ពិត​ប្រាកដ និង​លើក​កម្ពស់​ការ​ផ្លាស់ប្តូរ​គំនិត​ដោយ​សេរី និង​បើក​ចំហ។ អ្នកនាង ស្តេហ្វានី អារហ្សាត បន្ថែម​ថា សហរដ្ឋអាមេរិក​ក៏​ចង់​ឃើញ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា អនុញ្ញាត​ឲ្យ សមាគម អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​ប្រព័ន្ធ​ផ្សព្វផ្សាយ អាច​ធ្វើ​ការ​បាន​ដោយ​មិន​មាន​ការ​រឹតត្បិត

ក្រៅ​ពី​ការ​រឹតត្បិត​លំហ​សេរីភាព​របស់​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល ប្រព័ន្ធ​តុលាការ​នៅ​កម្ពុជា ក៏​នៅ​តែ​ត្រូវ​បាន​រដ្ឋាភិបាល​ប្រើ​ប្រាស់ ដើម្បី​ធ្វើ​ទុក្ខ​បុក​ម្នេញ​លើ​សកម្មជន​គណបក្ស​ដែល​មាន​និន្នាការ​ប្រឆាំង​ដែរ។ រដ្ឋាភិបាល​លោក ហ៊ុន សែន មិន​បាន​ដោះ​លែង​អ្នក​ទោស​នយោបាយ​ឱ្យ​មាន​សេរីភាព​វិញ​ឡើយ ក្នុង​នោះ​រួម​ទាំង​មេធាវី​សញ្ជាតិ​ខ្មែរ​អាមេរិកកាំង កញ្ញា សេង ធារី ដែល​ប្រធានាធិបតី​លោក ចូ បៃឌិន (Joe Biden) បាន​លើក​ឡើង​ចំ​ឈ្មោះ​ក្នុង​ជំនួប​ទ្វេ​ភាគី​ជា​មួយ​លោក ហ៊ុន សែន ផង។ ទន្ទឹម​គ្នា​នេះ អតីត​សមាជិក​គណបក្ស​សង្គ្រោះជាតិ​ជា​ច្រើន​នាក់ ដែល​បាន​ចូលរួម​ជីវភាព​នយោបាយ​ជាមួយ​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន ក៏​ត្រូវ​បាន​តុលាការ​ក្រុង​ភ្នំពេញ​កោះ​ហៅ ឱ្យ​ចូល​បំភ្លឺ​ឡើង​វិញ​ក្រោម​បទ​ចោទ​ញុះញង់ ឬ​រួម​គំនិត​ក្បត់​ជា​បន្ត​បន្ទាប់​ដែរ

ជុំវិញ​រឿង​នេះ អនុ​ប្រធាន​គណបក្ស​ភ្លើង​ទៀន លោក សុន ឆ័យ ចាត់​ទុក​ថា ការ​ដែល​តុលាការ​សម្រេច​ឱ្យ​លោក​ចាញ់​ក្ដី​គណបក្ស​កាន់​អំណាច និង គណៈកម្មាធិការ​ជាតិ​រៀប​ចំ​ការ​បោះឆ្នោត ហៅកាត់ថា គ.ជ.ហើយ​តម្រូវ​ឱ្យ​សង​ប្រាក់​ជំងឺ​ចិត្ត​រហូត​ដល់​ទៅ​ជិត​១លានដុល្លារអាមេរិក (៨០០.០០០ដុល្លារ) កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ គឺជា​ការ​គំរាម​កំហែង​ថ្មី​មួយ​ទៀត​ដល់​អ្នក​នយោបាយ​ដែល​មាន​និន្នាការ​ផ្ទុយ​ពី​រដ្ឋាភិបាល។ លោក​បន្ថែម​ថា ការ​ដែល​បណ្ដា​ប្រទេស​ដែល​មាន​ភាព​ចាស់​ទុំ​ខាង​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ដាស់​តឿន​ដល់​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​ឱ្យ​លើក​កម្ពស់​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និង​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ឡើង​វិញ មិនមែន​ជា​ការ​ជ្រៀត​ជ្រែក​ផ្ទៃ​ក្នុង ឬ​ធ្វើ​ឱ្យ​រដ្ឋាភិបាល​បាត់បង់​ឯករាជ្យ​នោះ​ឡើយ៖ 

«ហើយ​ចំពោះ ចូ បៃឌិន (Joe Biden) ចំពោះ​យើង​ជា​រដ្ឋាភិបាល​ក៏​យល់​ដែរ​ថា គាត់​ជា​ប្រធានាធិបតី​អាមេរិក ប្រទេស​ដែល​ចុះ​ហត្ថលេខី​លើ​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​ទីក្រុង ប៉ារីស ដែល​ធានា​នូវ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា និង​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស ដូច្នេះ​គាត់​មក គាត់​ត្រូវ​តែ​រំឭក​យើង​ពី​រឿង​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការ​បោះឆ្នោត​ត្រឹម​ត្រូវ​ហ្នឹង គឺជា​កាតព្វកិច្ច គឺ​ជា​តួនាទី​របស់​គាត់​ដែរ មិនមែន​គាត់​ចេះ​តែ​មក​លូកដៃ​លើ​ការងារ​យើង​ទេ»

អ្នកនាំ​ពាក្យ​គណៈកម្មាធិការ​សិទ្ធិមនុស្ស​របស់​រដ្ឋាភិបាល លោក កត្តា អ៊ន អះអាង​ថា រដ្ឋាភិបាល​មិន​បាន​រឹតត្បិត លំហ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​សិទ្ធិមនុស្ស​ដូច​ការ​លើក​ឡើង​របស់​ក្រុម​អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល និង​អ្នក​វិភាគ​នោះ​ឡើយ។ លោក​បន្ថែម​ថា ប្រទេស​កម្ពុជា​មាន​អធិបតេយ្យ​របស់​ខ្លួន និង​មិន​អាច​ធ្វើ​តាម​ចិត្ត​របស់​បណ្ដា​ប្រទេស​មួយ​ចំនួន​ចង់​បាន​នោះ​ទេ៖

«កម្ពុជា​យើង​ដើរ​តាម​គន្លង​ប្រជាធិបតេយ្យ​ត្រឹមត្រូវ​តាម​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ បែរ​ទៅ​ជា​ជន​រងគ្រោះ​នៃ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ទៅ​ជា​ជន​រងគ្រោះ​នៃ​សិទ្ធិមនុស្ស អា​ហ្នឹង​វា​ជា​រឿង​បរិបទ​នយោបាយ​របស់​មហា​អំណាច ដូច្នេះ​ហើយ​វា​មិន​អាច​មក​វាយ​តម្លៃ​ស្ថាន​ការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​បាន​ទេ»

អ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​លើក​ឡើង​ថា បើ​ទោះ​បី​ជា​ប្រឈម​នឹង​វិបត្តិ​សេដ្ឋកិច្ច និង​រង​ការ​រិះគន់​ពី​បណ្ដា​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ​យ៉ាងណា​ក៏​ដោយ ក៏​រដ្ឋាភិបាល​លោក ហ៊ុន សែន នៅ​តែ​បន្ត​រឹតត្បិត​លំហ​លទ្ធិ​ប្រជាធិបតេយ្យ ដើម្បី​ងាយ​ស្រួល​ក្នុង​ការ​ផ្ទេរ​អំណាច​របស់​លោក​ទៅ​ឱ្យ​លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត។ លើស​ពី​នេះ​ទៀត ដើម្បី​មាន​ភាព​ងាយ​ស្រូល​ក្នុង​ការ​ផ្ទេរ​អំណាច កាល​ពី​ពេល​ថ្មីៗ​នេះ លោក ហ៊ុន សែន ក៏​បាន​ស្នើ​សុំ​ព្រះមហាក្សត្រ​ដំឡើង​តួនាទី​កូនប្រុស​របស់​លោក គឺលោក ហ៊ុន ម៉ានិត និង​មនុស្ស​ជំនិត​របស់​លោក​នៅ​ទីស្ដីការ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​៤នាក់​ផ្សេង​ទៀត ឱ្យ​មាន​ឋានៈ​ស្មើ​រដ្ឋមន្ត្រី​ផង។

លោក ហ៊ុន សែន ក៏​បាន​បង្ហាញ​ជំហរ​កាន់​តែ​ច្បាស់​ពី​ការ​មិន​អើពើ​លើក​កម្ពស់​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ដែរ នៅ​ពេល​លោក​ធ្វើ​ដំណើរ​ទៅ​ចូលរួម​កិច្ច​ប្រជុំ​កំពូល​រំលឹក​ខួប​លើក​ទី៤៥ នៃ​ទំនាក់​ទំនង​អាស៊ាន-សហភាពអឺរ៉ុប។ លោក​បាន​ថ្លែង​នៅ​ចំពោះ​មុខ​ក្រុម​អ្នក​ទៅ​ហែហម និង​ក្រុម​អ្នក​គាំទ្រ​លោក​នៅ​ទីក្រុង​ព្រុចសែល នៃ​ប្រទេស​បែលហ្សិក (Belgium) កាល​ពីថ្ងៃទី១២ ខែធ្នូ ថា លោក​នឹង​មិន​ស្នើ​សុំ​ឱ្យ​សហភាពអឺរ៉ុប ផ្ដល់​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ​ណា​មួយ​មក​កម្ពុជា​វិញ ជា​ថ្នូរ​នឹង​ការ​ដោះដូរ​អធិបតេយ្យ ឬ​ឯករាជ្យ​របស់​កម្ពុជា​នោះ​ឡើយ៖ 

«ខ្ញុំ​មក​អឹរ៉ុប​នេះ ខ្ញុំ​អត់​មាន ហើយ​ខ្ញុំ​ដាក់​បម្រាម​អត់​មាន​ឱ្យ​មន្ត្រី​របស់​ខ្ញុំ សុំ​អី​នរណា​ត្រឡប់​មក​វិញ ភាព​អនុគ្រោះ​ណា ខ្ញុំ​បាន​និយាយ​ហើយ ថា​ខ្ញុំ​មិន​អាច​យក​ភាព​ឯករាជ្យ អធិបតេយ្យ​ភាព​ទៅ​ដោះ​ដូរ​ជាមួយ​ជំនួយ ឬ​ភាព​អនុគ្រោះ​ណា​ទាំង​អស់ អ្នក​ឯង​ចង់​ឱ្យ ឱ្យ រកស៊ី​ជា​មួយ​គ្នា រកស៊ី។ ឥឡូវ​យើង​នាំ​មក​ដល់​អឺរ៉ុប​កើន​១៨ភាគរយ ទំហំ​ទឹក​លុយ​ជាង​៤ពាន់លាន (ដុល្លារអាមេរិក) នាំ​ទៅ​អាមេរិក។ គេ​រកស៊ី​ជាមួយ​គ្នា រកស៊ី អ្នក​ឯង​អនុគ្រោះ ខ្ញុំ​ក៏​អរ អ្នក​ឯង​មិន​អនុគ្រោះ ខ្ញុំ​ក៏​មិន​ដឹង​ធ្វើ​ម៉េច អាហ្នឹង​ទុក​សិទ្ធិ​ឱ្យ​អ្នក​ឯង​និយាយ​ចុះ»

លោក ហ៊ុន សែន ថែម​ទាំង​បាន​គំរាម​ចេញ​ពី​ទឹក​ដី​អឺរ៉ុប​ថត​រូប​ក្រុម​អ្នក​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ប្រឆាំង​នឹង​លោក ទុក​យក​ទៅ​បិទផ្សាយ​នៅ​ប្រលានយន្តហោះ​ពោធិ៍ចិនតុង និង​គំរាម​ស្វែង​រក​សាច់ញាតិ​ក្រុម​គ្រួសារ​របស់​ពួកគេ​ដែល​កំពុង​រស់នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា​ទៀត​ផង

នាយក​ទទួល​បន្ទុក​កិច្ចការ​ទូទៅ​នៃ​អង្គការ​លីកាដូ លោក អំ សំអាត យល់​ឃើញ​ថា លំហ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​តែ​មាន​ភាព​រឹតត្បិត គឺ​បណ្ដាល​មក​ពី អ្នក​នយោបាយ​គិតគូរ​ពី​ផល​ប្រយោជន៍​បុគ្គល ឬ​គណបក្ស​នយោបាយ​របស់​ខ្លួន ជាជាង​គិតគូរ​ពី​ផល​ប្រយោជន៍​ជាតិ​ជា​ធំលោក​បន្ថែម​ថា ការ​ស្នើ​ឱ្យ​បើក​លំហ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ពី​បណ្ដា​ប្រទេស​នានា​កន្លង​មក​នេះ មិនមែន​ជា​ការ​ជ្រៀត​ជ្រែក​ផ្ទៃ​ក្នុង ឬ​ធ្វើ​ឱ្យ​កម្ពុជា​បាត់បង់​ឯករាជ្យ​នោះ​ទេប៉ុន្តែ​ក្រុម​ប្រទេស​និយម​ប្រជាធិបតេយ្យ​ទាំងនេះ​ធ្វើ​ឡើង​ដើម្បី​លើក​កម្ពស់​ស្មារតី​កិច្ច​ព្រមព្រៀង​សន្តិភាព​ក្រុងប៉ារីស ២៣ តុលា ដែល​ប្រទេស​ទាំង​នោះ​គឺជា​ភាគី​ហត្ថលេខី​តែ​ប៉ុណ្ណោះលោក​បន្ថែមថា រដ្ឋាភិបាល​គួរ​លើក​កម្ពស់​លំហប្រជាធិបតេយ និង​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ឱ្យ​បាន​ល្អ ដើម្បី​បញ្ចៀស​ការ​បាត់បង់​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ ជី អេស ភី (GSP) របស់​សហរដ្ឋអាមេរិក និង​ប្រព័ន្ធ​អនុគ្រោះ​ពន្ធ អ៊ី.ប៊ី.អេ (EBA) ទាំង​ស្រុង​ពី​សហគមន៍អឺរ៉ុប៖

«អញ្ចឹង​បើសិនជា​អ្នក​នយោបាយ​តម្កល់​ឧត្ដម​ប្រយោជន៍​ជាតិ ឧត្ដម​ប្រយោជន៍​ប្រជាពលរដ្ឋ​ជា​ធំ អា​ហ្នឹង​អាច​ទទួល​ផល​ចំណេញ​ច្រើន​ហើយ ហើយ​បើ​សិន​ជា​អ្នក​នយោបាយ គិត​តម្កល់​អំពី​ផល​ប្រយោជន៍​នយោបាយ ផល​ប្រយោជន៍​បក្ស​ជា​ធំ ការ​កែប្រែ ការ​កែ​លំអ​ក៏​វា​អាច​នឹង​មាន​ការ​ជះឥទ្ធិពល និង​ការ​ថ្លឹងថ្លែង ហើយ​វា​ធ្វើ​ឱ្យ​ប៉ះពាល់​នៅ​ក្នុង​ការ​វិវត្ត​នៃ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និង​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​ហ្នឹង​ផង​ដែរ​បាទ»

អង្គការ​សង្គម​ស៊ីវិល​ជាតិ និង​អន្តរជាតិ​រក​ឃើញ​ថា លំហ​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ និង​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស កាន់​តែ​រឹតត្បិត​ពី​មួយ​ឆ្នាំ​ទៅ​មួយ​ឆ្នាំ ចាប់​តាំង​ពី​រដ្ឋាភិបាល​ដឹកនាំ​ដោយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា រំលាយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​កាល​ពី​ឆ្នាំ២០១៧ក្រុម​អ្នក​វិភាគ​នយោបាយ​ព្រមាន​ថា ប្រសិន​បើ​លោក ហ៊ុន សែន នៅ​តែ​មិន​បើក​លំហ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​ការ​គោរព​សិទ្ធិមនុស្ស​នៅ​មុន​ការ​បោះឆ្នោត​ក្នុង​ឆ្នាំ២០២៣ ខាង​មុខ​ទេ​នោះ នោះ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នឹង​កាន់​តែ​ប្រឈម​បញ្ហា​ជីវភាព ដោយសារ​ការ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​សេដ្ឋកិច្ច​បន្ថែម​ពី​បណ្ដា​ប្រទេស​ប្រជាធិបតេយ្យ ហើយ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា​នឹង​កាន់​តែ​បាក់មុខ​បាក់មាត់​លើ​ឆាក​អន្តរជាតិ​ថែម​ទៀត៕

កំណត់​ចំណាំ​ចំពោះ​អ្នក​បញ្ចូល​មតិ​នៅ​ក្នុង​អត្ថបទ​នេះ៖ ដើម្បី​រក្សា​សេចក្ដី​ថ្លៃថ្នូរ យើង​ខ្ញុំ​នឹង​ផ្សាយ​តែ​មតិ​ណា ដែល​មិន​ជេរ​ប្រមាថ​ដល់​អ្នក​ដទៃ​ប៉ុណ្ណោះ។

អត្ថបទពេញនិយម
RFA
លោក ហ៊ុន សែន និង​លោក សេង សារី បន្ត​ឆ្លើយឆ្លង​គ្នា​លើ​បណ្ដាញ​សង្គម​ពាក់ព័ន្ធ​សារ​បែក​ធ្លាយ
បញ្ចេញ​មតិយោបល់៖

បញ្ចូលមតិរបស់អ្នកដោយបំពេញទម្រង់ខាងក្រោមជាអក្សរសុទ្ធ។ មតិនឹងត្រូវសម្រេចដោយអ្នកសម្របសម្រួល និងអាចពិនិត្យកែប្រែឲ្យស្របតាម លក្ខខណ្ឌនៃការប្រើប្រាស់ របស់វិទ្យុអាស៊ីសេរី។ មតិនឹងមិនអាចមើលឃើញភ្លាមៗទេ។ វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនទទួលខុសត្រូវចំពោះខ្លឹមសារនៃមតិដែលបានចុះផ្សាយឡើយ។ សូមគោរពមតិរបស់អ្នកដទៃ ហើយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវការពិត។