អ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ឧកញ៉ាមួយចំនួនដែលប្រព្រឹត្តខុសគួរដកហូតគោរមងារវិញ
2024.03.13
(ពីស្ដាំ) លោកឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា លោកនាយករដ្ឋមន្ត្ត្រី ហ៊ុន ម៉ាណែត និងឧកញ៉ា ឡេង ចាន់ណា។
រូប៖ ហ្វេសប៊ុក ឡេង ណាវ៉ាត្រា និងអ្នកស្រី ឡេង ចាន់ណា
អ្នកឃ្លាំមើលលើកឡើងថា ឧកញ៉ាមួយចំនួនបានប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ បោកប្រាស់ប្រជាពលរដ្ឋ និងបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិប៉ុន្តែ ពួកគេមិនបានទទួលទោសតាមច្បាប់ និងដកហូតគោរមងារឧកញ៉ាឡើយ។ ពួកគាត់ស្នើឱ្យរដ្ឋាភិបាល ពង្រឹងការអនុវត្តច្បាប់ចំពោះក្រុមឧកញ៉ា ឱ្យមានតម្លាភាព យុត្តិធម៌ និងមិនគិតពីសែស្រឡាយ ដើម្បីរក្សាគុណតម្លៃរបស់គោរមងារឧកញ៉ា និងកុំឱ្យពួកគេប្រើប្រាស់គោរមងារនេះ មកធ្វើបាប និងកេងប្រវ័ញ្ចប្រជាពលរដ្ឋ។
បន្ទាប់ពីកម្ពុជាទទួលរងផលប៉ះពាល់ដោយសារវិបត្តិកូវីដ១៩ និងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់វិស័យអចលនទ្រព្យមក ទម្រង់បោកប្រាស់បានលេចឡើងជាបន្តបន្ទាប់ ដោយម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនវិនិយោគមួយចំនួន ក្នុងនោះក៏មានបុគ្គល ដែលមានគោរមងារឧកញ៉ាដែរនោះ បានប្រើប្រាស់ទម្រង់ឱ្យពលរដ្ឋយកលុយទៅវិនិយោគ ដោយទទួលបានការប្រាក់ខ្ពស់ និងខ្លះទៀត បំពានកិច្ចសន្យាទិញ លក់អចលនទ្រព្យជាដើម ក៏ប៉ុន្តែពួកគេ នៅតែបន្តសកម្មភាពរកស៊ីខុសច្បាប់ និងរស់នៅដោយមានសេរីភាពដដែល។
អ្នកសិក្សាផ្នែកច្បាប់ លោក វ៉ន ចាន់ឡូត លើកឡើងថា ការផ្ដល់គោរមងារឧកញ៉ាតាមរយៈទឹកលុយដូចបច្ចុប្បន្ន គឺជាមូលហេតុដែលជនខិលខូចមានឱកាសទទួលបានគោរមងារឧកញ៉ា ហើយយកងារនេះទៅរកស៊ីទុច្ចរិតធ្វើបាបពលរដ្ឋ។
លោក វ៉ន ចាន់ឡូត៖ «ងារឧកញ៉ា អ្នកឧកញ៉ា ឬក៏លោកឧកញ៉ា នេះវាហួសសម័យហើយ សម័យនេះវាពុំគួរនឹងមាននូវគោរមងារហ្នឹងតទៅទៀតទេ។ ហើយបើថា មានហើយ អ្នកទាំងអស់នោះអាចជួយដល់ជាតិ ជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋនោះវាគ្រាន់។ ហើយដូចសព្វថ្ងៃនេះ មនុស្សឱ្យតែឮឧកញ៉ា សឹងតែលើកដៃសំពះប្រាថ្នាអត់ចង់ជួបទេ»។
គិតត្រឹមឆ្នាំ២០១៧ ផ្លាកឈ្មោះឧកញ៉ា ត្រូវបានកំណត់តម្លៃ៥០ម៉ឺនដុល្លារ សម្រាប់ឱ្យឈ្មួញ ឬពាណិជ្ជករណាដែលបរិច្ចាគដល់រដ្ឋាភិបាល ហើយរដ្ឋាភិបាលនឹងស្នើសុំព្រះរាជក្រឹត្យផ្ដល់គោរមងារជាឧកញ៉ាពីព្រះមហាក្សត្រ។ ក៏ប៉ុន្តែ ចំពោះអ្នករកស៊ី និងអ្នកវិនិយោគមួយចំនួន ពួកគេមិនចង់បានត្រឹមតែឈ្មោះជាឧកញ៉ាឡើយ ប៉ុន្តែអ្វីដែលពួកគេចង់បាននោះគឺ ឱកាសផ្សារភ្ជាប់ខ្លួន និងថតរូបជាមួយថ្នាក់ដឹកនាំ ដើម្បីធ្វើជាយ័ន្តការពារអាជីវកម្ម និងជំនួញរបស់ពួកគេ។ ដោយសំអាងថាមានឈ្មោះបរិច្ចាគថវិកាចូលរដ្ឋ ឧកញ៉ាមួយចំនួនបានរកស៊ីឆបោក ប្រជាពលរដ្ឋក្រោមរូបភាពវិនិយោគផ្សេងៗ ដោយមិនគិតពីគុណតម្លៃគោរមងារដែលព្រះមហាក្សត្រព្រះរាជទានឱ្យនោះទេ។
ជាក់ស្ដែង ករណីឧកញ៉ា ឡេង ចាន់ណា ដែលជាម្ចាស់ក្រុមហ៊ុនប្រ៊ីលានស៊ីធី (Brilliant City) ដែលរកស៊ីលក់បុរី និងដីឡូតិ៍ នៅខេត្តសៀមរាប បានកេងប្រវ័ញ្ចប្រជាពលរដ្ឋ ដែលយកលុយមកវិនិយោគជាមួយ ដោយក្រុមហ៊ុនសន្យាថា នឹងផ្ដល់ប្រាក់ចំណេញឱ្យ ប៉ុន្តែលោកស្រី ឡេង ចាន់ណា មិនបានអនុវត្តតាមកិច្ចសន្យាឡើយ ដែលធ្វើឱ្យពលរដ្ឋជាច្រើននាក់ធ្លាក់ខ្លួនជំពាក់បំណុលធនាគាររាប់ម៉ឺនដុល្លារ។ ក្នុងករណីនេះ លោកស្រី ឡេង ចាន់ណា មិនត្រូវបានរដ្ឋាភិបាលដកហូតគោរមងារជាឧកញ៉ានោះទេ ហើយទើបត្រូវបានតុលាការចាប់ខ្លួននៅថ្ងៃទី១២ ខែមីនា ប៉ុណ្ណោះ ក្រោយមានការរិះគន់ខ្លាំងពីសំណាក់ពលរដ្ឋរងគ្រោះ និងមហាជន។
ចំណែកករណីលោកឧកញ៉ា ឡេង ណាវ៉ាត្រា ដែលធ្លាប់មានសគុណបរិច្ចាគលុយរាប់លានដុល្លារ ដល់រដ្ឋាភិបាលអាណត្តិចាស់របស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី លោក ហ៊ុន សែន នោះ ក៏មិនត្រូវបានដកហូតគោរមងារឡើយ បន្ទាប់ពីមិនបានបំពេញតាមកិច្ចសន្យាលើការសាងសង់ផ្ទះល្វែង និងបុរី ឱ្យអតិថិជន។ ក្រៅពីរួចផុតពីការទទួលខុសត្រូវតាមផ្លូវច្បាប់ហើយ លោក ឡេង ណាវ៉ាត្រា ថែមទាំងត្រូវលោក ហ៊ុន សែន ឧទ្ទេសនាមឱ្យឈរឈ្មោះធ្វើជាប្រធានសមាគមសិល្បករ ថែមទៀតផង។
ដោយឡែកចំពោះករណីឧកញ៉ាដែលរកស៊ីធ្វើមានធ្វើបាន តាមរយៈការបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិវិញ ក៏មិនខុសពីឧកញ៉ាដីឡូតិ៍ឡើយ បើទោះបីជាពួកគេបានប្រព្រឹត្តិខុសច្បាប់ក្ដី ក៏ពួកគេនៅតែរក្សាគោរមងារឧកញ៉ាបានដដែល។ ក្នុងនោះ ករណីលោក ទន់ ឆៃអ៊ាង មានគោរមងារជាឧកញ៉ា ដែលចាក់ថ្មចូលក្នុងទន្លេមេគង្គ ដោយគ្មានការអនុញ្ញាត នៅស្រុកស្រីសន្ធរ ខេត្តកំពង់ចាម កាលពីដើមខែកុម្ភៈ នោះ រដ្ឋាភិបាលមិនបានដកហូតគោរមងារឡើយ។ ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះ លោក ទ្រី ដាលុច កូនប្រុសបង្កើតរបស់ ឧកញ៉ា ទ្រី ភាព ដែលល្បីខាងរកស៊ីឈើនិងបំផ្លិចបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិនៅកម្ពុជា បានបន្តបំផ្លាញធនធានធម្មជាតិ និងរំលោភយកដីពលរដ្ឋក្រីក្រ នៅតែមានគោរមងារជាឧកញ៉ាដដែល ហើយថែមទាំង ទទួលបានតួនាទីជាទីប្រឹក្សាមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់របស់មន្ត្រីនៃក្រុមប្រឹក្សាអភិវឌ្ឍន៍កម្ពុជា លោក ស៊ុន ចាន់ថុល ទៀតផង។
សាស្ត្រាចារ្យប្រវត្តិសាស្ត្រ លោក សំបូរ ម៉ាណ្ណារ៉ា មានប្រសាសន៍ថា បុគ្គលដែលទទួលបានគោរមងារជាឧកញ៉ាមួយចំនួន ហាក់មិនទាន់មានគុណសម្បត្តិជួយសង្គមជាតិ និងភាពថ្លៃថ្នូរក្នុងការទទួលយកគោរមងារនេះឡើយ ដែលកត្តានេះ ធ្វើឱ្យគោរមងារឧកញ៉ា កាន់តែបាត់បង់គុណតម្លៃ នៅក្នុងសង្គមខ្មែរ។
លោក សំបូរ ម៉ាណ្ណារ៉ា៖ «ឧកញ៉ាដែលបានធ្វើកំហុស ឧកញ៉ាទាំងនោះ សមនឹងទទួលការដកចេញពីងារឧកញ៉ា។ ក៏ប៉ុន្តែសមាគមឧកញ៉ា អត់ទាន់បានដំណើរការតែងតាំងច្បាប់វិន័យក្រម នៅក្នុងសមាគមឧកញ៉ារបស់ខ្លួននៅឡើយ ដូច្នេះ វាពិបាកក្នុងការអនុវត្ត»។
នៅក្នុងជំពូកទី៩ នៃព្រះរាជក្រឹត្យ ស្ដីពី គោរមងារឧកញ៉ា ចែងថា គោរមងារឧកញ៉ា ត្រូវបញ្ចប់ក្នុងករណីគោរមវន្តត្រូវបានផ្ដន្ទាទោសពីបទឧក្រិដ្ឋ ឬបទមជ្ឈិមណាមួយ។ ក្នុងនោះ ក្រសួងមហាផ្ទៃ បានសម្រេចឱ្យបង្កើតសមាគមឧកញ៉ា កាលពីខែតុលា ឆ្នាំ២០២២ ដើម្បីលើកកម្ពស់គុណតម្លៃ និងធានាបាននូវសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ នៃគោរមងារឧកញ៉ា។ សមាគមនេះ មានប្រធានក្រុមប្រឹក្សាព្រះមហាក្សត្រ លោក ហ៊ុន សែន ជាប្រធានកិត្តិយស និងឧកញ៉ា លី យ៉ុង ផាត់ ជាប្រធានក្រុមប្រឹក្សាភិបាល។
ក៏ប៉ុន្តែ អ្នកស្រាវជ្រាវការអភិវឌ្ឍន៍សង្គមលោកបណ្ឌិត មាស នី យល់ឃើញថា ការអនុវត្តច្បាប់ចំពោះឧកញ៉ា ហាក់មានស្តង់ដារច្រើន ដោយអាស្រ័យទៅលើខ្នងបង្អែក ឬអ្នកដែលមានឥទ្ធិពលនៅក្នុងជួររដ្ឋាភិបាល។ លោកលើកឡើងថា ឧកញ៉ាមួយចំនួន នៅពេលប្រព្រឹត្តិខុសច្បាប់ ត្រូវទទួលទោស និងជាប់ពន្ធនាគារភ្លាមៗ ចំណែកឯឧកញ៉ាខ្លះទៀត មានឈ្មោះជាប់ពន្ធនាគារដែរ តែរស់នៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យ ឬដេកក្នុងបន្ទប់ម៉ាស៊ីនត្រជាក់ មុននឹងត្រូវដោះលែងមុនការកំណត់ រីឯឧកញ៉ាមួយចំនួនទៀត តែងតែរួចខ្លួន ពីការអនុវត្តច្បាប់ ទោះបីជាប្រព្រឹត្តខុសច្បាប់ធ្ងន់ធ្ងរយ៉ាងណាក្ដី។
បណ្ឌិត មាស នី៖ «អាចនឹងបង្កើតសមាគមមក គ្រាន់តែធ្វើម៉េចឱ្យខ្លួនឯងហ្នឹង មានកម្លាំងការពារគ្នា ទៅវិញទៅមក។ កត្តានេះ ធ្វើឱ្យអ្នករងគ្រោះដោយសារឧកញ៉ាហ្នឹង មានកាន់តែច្រើនទៀត។ ហើយយើងក៏មិនដឹងថា ហេតុអ្វីការផ្ដន្ទាទោសចំពោះឧកញ៉ាហ្នឹង មានកម្រិតមិនដូចគ្នា អ៊ីចឹងសូម្បីតែ វិធានការច្បាប់ទៅលើឧកញ៉ាហ្នឹង ក៏មិនដូចគ្នាដែរ»។
វិទ្យុអាស៊ីសេរី មិនអាចទាក់ទងប្រធានសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា លោក លី យ៉ុងផាត់ និងប្រធានអ្នកនាំពាក្យរដ្ឋាភិបាល លោក ប៉ែន បូណា ដើម្បីសុំការបកស្រាយបានទេ កាលពីថ្ងៃទី១២ ខែមីនា។
ប្រធានវិទ្យាស្ថានប្រជាធិបតេយ្យកម្ពុជា លោក ប៉ា ចាន់រឿន សង្កេតឃើញថា មានឧកញ៉ាមួយចំនួន បានរកស៊ីកេងប្រវ័ញ្ចប្រជាពលរដ្ឋ និងប្រព្រឹត្តិខុសច្បាប់ ដែលផ្ទុយពីបទប្បញ្ញត្តិក្នុងព្រះរាជក្រឹត្យ ហើយបុគ្គលទាំងនេះ មិនសក្ដិសមនឹងគោរមងារជាឧកញ៉ាឡើយ។
លោក ប៉ា ចាន់រឿន៖ «រដ្ឋគួរតែពិនិត្យមើលឡើងវិញ ជាពិសេសកន្លងមកក៏មានការបង្កើតសមាគមឧកញ៉ាដែរ គួរតែពិនិត្យឡើងវិញចំពោះការដកនូវគោរមវន្តទាំងឡាយណា ដែលប្រព្រឹត្តផ្ទុយអំពីសេចក្ដីចែងក្នុងព្រះរាជក្រឹត្យ ស្ដីពីគោរមងារឧកញ៉ា»។
របាយការណ៍សមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជា ឆ្នាំ២០២៣ ឱ្យដឹងថា ឧកញ៉ា និងអ្នកឧកញ៉ាដែលព្រះមហាក្សត្រ ចេញព្រះរាជក្រឹត្យផ្ដល់គោរមងារឱ្យនោះ មានប្រមាណជាង ១ពាន់នាក់ (១.៣០០) ដែលភាគច្រើនបានចូលជាសមាជិកនៃសមាគមឧកញ៉ាកម្ពុជារួចហើយ។
អ្នកឃ្លាំមើល និងមន្ត្រីសង្គមស៊ីវិល ជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលពិនិត្យទៅលើករណីរបស់ឧកញ៉ាមួយចំនួន ដែលជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងការរកស៊ីបោកប្រាស់ពលរដ្ឋ ដោយពិចារណាលើការដកហូតគោរមងារឧកញ៉ាពីបុគ្គលទាំងនោះ ដើម្បីកុំឱ្យពួកគេយកទៅប្រើប្រាស់ក្នុងគោលបំណង ឬប្រកបរបរទុច្ចរិតបែបនេះតទៅទៀត៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញ តម្កល់សាលក្រមកំបាំងមុខទៅលើប្រធានសហជីព លោក ម៉ម រិទ្ធី ឱ្យជាប់ពន្ធនាគារ ១៨ខែ
- ពលរដ្ឋ និងអ្នកការពារសិទ្ធិមនុស្សធ្វើធម្មយាត្រាពីក្រុងកំពតមកភ្នំពេញ ដើម្បីលើកកម្ពស់ការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស
- លោក ហ៊ុន សែន ស្នើមេដឹកនាំចិនឱ្យផ្ដល់ជំនួយ និងប្រាក់កម្ចីបន្ថែម ក្នុងគ្រាដែលកម្ពុជាអាចប្រឈមនឹងទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចពីសំណាក់សហភាពអឺរ៉ុប
- អ្នកវិភាគជំរុញឱ្យលោក ហ៊ុន ម៉ាណែត ឱ្យក្លាហានហ៊ាននិយាយជាមួយអ្នកសារព័ត៌មាន
- លោក ហ៊ុន សែន តែងតាំងលោក ហៃ វណ្ណា និងសកម្មជន ១៨នាក់ទៀតជាទីប្រឹក្សា និងជំនួយការ
