វេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញ ឲ្យដឹងថា មូលហេតុចម្បង ៤យ៉ាង បណ្ដាលឲ្យកើតជំងឺមហារីក រួមមាន កត្តាហ្យីន (Gene) ឬតំណពូជ ការជក់បារី របបអាហារទទួលទាន មិនបានហាត់ប្រាណ ការប៉ះពាល់ក្រោមកម្ដៅថ្ងៃខ្លាំងពេក កត្តាគីមី មេរោគនិងការឆ្លងផ្សេងៗ។ តើគេអាចកាត់បន្ថយហានិភ័យខ្ពស់នៃជំងឺមហារីក បានដែរឬទេ?
គ្រូពេទ្យជំនាញសុខភាពផ្ដល់យោបល់ថា ទាំងបុរសនិងស្ត្រី នៅពេលអាយុលើសពី៥០ឆ្នាំឡើងទៅ នឹងអាចមានបញ្ហាសុខភាពទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត។ តើបញ្ហាសុខភាពទាំងនោះមានអ្វីខ្លះនិង វិធីណាខ្លះ ដើម្បីរក្សាសុខភាពឲ្យបានល្អប្រសើរ?
វេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញលើកឡើង ថា បញ្ហាគេងមិនលក់ ឬគេងមិនឆ្អែត បណ្ដាលឲ្យខឹងមួរម៉ៅ និងមិន អាចផ្ដោតអារម្មណ៍ លើការងារបាន ល្អនោះឡើយ។ ប្រសិនបើបញ្ហាគេងមិនលក់នេះបន្តកើតឡើងយូរអង្វែង នោះវានឹងនាំឲ្យប៉ះពាល់ដល់សុខភាពធ្ងន់ធ្ងរ រួមមាន ជំងឺធាត់ជ្រុល សម្ពាធឈាមខ្ពស់ ជំងឺបេះដូង និងជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដែលបញ្ហាទាំងនេះ បណ្ដាលឲ្យមានហានិភ័យខ្ពស់ នៃការស្លាប់មុនអាយុ។ តើមានវិធីណាខ្លះ ដើម្បីអាចកាត់បន្ថយឬបំបាត់បញ្ហាគេងមិនលក់នៅពេលយប់?
ការរមួលសាច់ដុំ ឬរមួលក្រពើ អាចបង្កឱ្យមានការឈឺចាប់ខ្លាំង និងកន្ត្រាក់ភ្លាមៗ នៅកន្លែងសាច់ដុំកំភួនជើង និងម្រាមជើង។ បញ្ហារមួលក្រពើនេះ អាចកើតលើមនុស្សគ្រប់វ័យ មិនថា ស្រីឬប្រុស ក៏ប៉ុន្តែភាគច្រើនកើតលើអ្នកប្រើពលកម្មច្រើន ដូចជាអត្តពលិក មនុស្សវ័យចាស់ ស្ត្រីមានគភ៌ និងក្មេងជំទង់។
វេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញលើកឡើងថា ការបរិភោគអាហារទៀងទាត់ ៣ពេលក្នុងមួយថ្ងៃ និងការជ្រើសរើសប្រភេទអាហារត្រឹមត្រូវ សម្រាប់ទទួលទានប្រចាំថ្ងៃ នឹងជួយច្រើនដល់ប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ ដូចជា កាត់បន្ថយជំងឺក្រពះ និងពោះវៀនជាដើម។
មន្ត្រីនាយកដ្ឋានកាំកុងត្រូល និងប្រជាពលរដ្ឋ ទទួលស្គាល់ថា បន្លែផ្លែឈើ និងសាច់ ដែលដាក់លក់នៅតាមទីផ្សារ ភាគច្រើន ប្រើសារធាតុគីមី ដើម្បីធ្វើឱ្យស្រស់ល្អ និងទុកបានយូរ។ បន្ថែមពីនេះ មានអាជីវករខ្លះ ដាក់លក់ទំនិញខូចគុណភាព និងហួសកាលកំណត់ រួមមាន ទឹកក្រូច មីកញ្ចប់ និងនំនែក ជាដើម។
ការសិក្សាស្រាវជ្រាវចុងក្រោយនេះ បង្ហាញថា ប្រទេសទាំងឡាយណា ដែលមានធាតុអាកាសក្តៅនិងសើម អត្រាឆ្លងនៃជំងឺកូវីដ១៩ (Covid-19) មានកម្រិតទាប។ ក៏ប៉ុន្តែចំពោះប្រទេសនៅតំបន់ដែលមានអាកាសធាតុត្រជាក់ និងស្ងួតវិញ គឺមានកម្រិតខ្ពស់នៃការឆ្លងជំងឺដ៏កាចសាហាវមួយនេះ។
មន្ត្រីសុខាភិបាលថា ការចាក់បញ្ចូលអង់ទីគ័រប្លាស្មា (Plasma) របស់អ្នកជំងឺកូវីដ១៩ ដែលបានជាសះស្បើយ នឹងមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ ទៅលើអ្នកមានជំងឺធ្ងន់ធ្ងរ ដែលមានប្រព័ន្ធការពារខ្លួនខ្សោយ មិនអាចប្រឆាំងនឹងមេរោគសារ្យកូវី២ (SARS-CoV2) នៃជំងឺកូវីដ-១៩ នេះបាន។
ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញសុខភាព លើកឡើងថា ការបង្កើនប្រព័ន្ធការពារខ្លួន (immune system) មានសារសំខាន់ណាស់ ដើម្បីការពារការឆ្លងបាក់តេរ៉ី (Bacteria) និងមេរោគផ្សេងៗ ដូចជា មេរោគសារកូវី២ (SARS-CoV2) នៃជំងឺកូវិត-១៩ (Covid-19) ដែលកំពុងរាតត្បាតយ៉ាងខ្លាំងក្នុងពិភពលោក។
ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញផ្នែកសុខាភិបាល នៅប្រទេសជាច្រើន កំពុងស្វះស្វែងផលិតវ៉ាក់សាំងការពារនិងព្យាបាលជំងឺកូវិដ-១៩ (Covid-19) ដ៏កាចសាហាវមួយនេះ ខណៈដែលចំនួនអ្នកស្លាប់ដោយសារនៅទូទាំងពិភពលោក បានកើនឡើងដល់ទៅជាង ៨ពាន់នាក់ (៨,០១២) ក្នុងចំណោមអ្នកឆ្លងចំនួនជាង ២០ម៉ឺននាក់ (២០២,២៨៤)។
គ្រូពេទ្យជំនាញសង្គ្រោះបន្ទាន់ ឱ្យដឹងថា នៅពេលមនុស្សណាម្នាក់ឆក់ខ្សែភ្លើង គឺចរន្តអគ្គិសនី នឹងឆ្លងចូលក្នុងរាងកាយមួយរំពេច វាបង្កឱ្យស្ពឹក ឈឺកន្ត្រាក់សាច់ដុំ បង្ករបួសស្នាមជាំខ្មៅ នៅកន្លែងឆក់ ឬដំបៅស្បែក និងគាំងបេះដូងមួយរំពេច ហើយមានករណីធ្ងន់ធ្ងរខ្លះ បណ្ដាលឱ្យស្លាប់ភ្លាមៗ។
ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតធ្មេញ ឬទន្តពេទ្យ អះអាងថា ធ្មេញមានសារៈសំខាន់ណាស់ សម្រាប់ទំពាអាហារ ឱ្យនិយាយបានច្បាស់ល្អ និងជួយឱ្យសម្រស់ស្រស់ស្អាត នៅពេលសើច ឬញញឹម ហើយធ្វើឱ្យទម្រង់មុខពេញ មិនផតក្រហេងក្រហូង។
