តើមូលហេតុអ្វីបានជាអ្នកដុះក្បាលពោះខ្លាំងប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាព?
2024.05.02
ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវវេជ្ជសាស្ត្ររកឃើញថា អ្នកធាត់ដុះក្បាលពោះខ្លាំង អាចបណ្តាលឲ្យកើតជំងឺបេះដូង ជំងឺដាច់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល និងជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ អ្នកដែលមានខ្លាញ់ក្បាលពោះច្រើនបំផុត គឺមានហានិភ័យទ្វេដង នៃការស្លាប់មុនអាយុ ជាងអ្នកដែលមានខ្លាញ់ក្បាលពោះតិចបំផុត។
តើគេមានវិធីណាខ្លះ ដើម្បីអាចកំចាត់ខ្លាញ់ក្បាលពោះនេះបាន?
ខ្លាញ់ក្នុងរាងកាយរបស់មនុស្ស ចែកចេញជា២ប្រភេទ គឺខ្លាញ់វីសសឺរ៉ល់ (Visceral fat) រុំព័ទ្ធជុំវិញសរីរាង្គខាងក្នុង និងខ្លាញ់ក្រោមស្បែក (Subcutaneous Fat)។ ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញរកឃើញថា ខ្លាញ់វីសសឺរ៉ល់ មិនមែនជាខ្លាញ់ល្អទេ ព្រោះវារុំព័ទ្ធជុំវិញថ្លើម ក្រពះ លំពែង ពោះវៀន និងសរីរាង្គខាងក្នុងផ្សេងទៀត។ កាលណាខ្លាញ់វីសសឺរ៉ល់នេះ ដុះរីកធំធាត់កាន់តែច្រើននៅជុំវិញដងខ្លួន និងសរីរាង្គពោះ (Abdominal Organs) បណ្តាលឲ្យប៉ះពាល់ធ្ងន់ធ្ងរដល់សុខភាព រួមមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺថ្លើម ជំងឺបេះដូង ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល មហារីកសុដន់ មហារីកពោះវៀន មហារីកក្រពះ និងមហារីកលំពែង។
គ្រូពេទ្យជំនាញវះកាត់ក្រពេញប្រូស្តាតល្បីល្បាញមួយរូបនៅមន្ទីរពេទ្យក្នុងក្រុងញូវយ៉ក សហរដ្ឋអាមេរិក លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ដេវីឌ សាម៉ាឌី (David Samadi) ឲ្យដឹងថា នៅពេលលោកថតឆ្លុះ មុនពេលវះកាត់អ្នកជំងឺដែលមានក្បាលពោះធាត់ខ្លាំង រូបភាពបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ពីជាតិខ្លាញ់ដ៏ច្រើនហ៊ុមព័ទ្ធនៅជុំវិញសរីរាង្គខាងក្នុង។ លោកបន្តថា ក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញរកឃើញថា ខ្លាញ់ក្បាលពោះដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នេះ វាបង្កឲ្យមានបញ្ហារលាកសរីរាង្គខាងក្នុង (Inflammatory process)។
វេជ្ជបណ្ឌិត ដេវីឌ សាម៉ាឌី៖ «ជាយូរយារណាស់មកហើយ យើងមិនយល់ពីគ្រោះថ្នាក់នៃខ្លាញ់ក្បាលពោះនេះទេ ក៏ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ន គេបានរកឃើញថា ខ្លាញ់ក្បាលពោះដ៏ច្រើនសន្ធឹកសន្ធាប់នេះ បណ្តាលឲ្យកោសិការលាក ដែលនាំឲ្យកើតជំងឺមហារីកពោះវៀនធំ (Colon cancer) និងមហារីកលំពែង (Pancreatic cancer)។ កោសិការលាកនេះគឺជាប្រភពនៃជំងឺមហារីក។ ខ្លាញ់ដ៏ច្រើននេះក៏បានទៅរួមរឹតថ្លើម ហើយកំរិតខ្លាញ់ក្នុងក្បាលពោះដ៏ច្រើននេះ ក៏វាសង្កត់ទៅលើក្រលៀន និងនាំឲ្យសម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់។ បញ្ហានេះហើយ គឺជាមូលហេតុចំបងនាំឲ្យកើតជំងឺបេះដូង និងជំងឺដាច់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល។ ដូច្នេះប្រសិនបើអាចបំបាត់ខ្លាញ់ក្បាលពោះឲ្យអស់កាន់តែឆាប់ នោះជាការប្រសើរបំផុត ពីព្រោះវាមានសារៈសំខាន់ណាស់...»។
ចំណែកគ្រូពេទ្យជំនាញឯកទេសទូទៅ លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហ៊ាង រតនា ម្ចាស់គ្លីនិកមេត្តា មានប្រសាសន៍ប្រាប់វិទ្យុអាស៊ីសេរីថា បច្ចុប្បន្ន ប្រទេសកម្ពុជាមានអ្នកធាត់ដុះក្បាលពោះច្រើន ដោយសារការបរិភោគអាហារបរិមាណច្រើនសំបូរបែប ទទួលទានស្រាបៀរ ភេសជ្ជៈកំប៉ុង និងភេសជ្ជៈផ្អែមច្រើន និងមិនបានហាត់ប្រាណទៀងទាត់។ លោកវេជ្ជបណ្ឌិតពន្យល់ពីផលវិបាកមួយចំនួនដល់សុខភាព បណ្តាលមកពីការធាត់ដុះក្បាលពោះខ្លាំងនេះ។
វេជ្ជបណ្ឌិត ហ៊ាង រតនា៖ «បើគាត់លើសគីឡូ លើសក្បាលពោះទៀត គឺមានហានិភ័យខ្ពស់។ ទី១ គាត់ដុះក្បាលពោះ គាត់លើសគីឡូ មិនយូរៗមិនឆាប់ នឹងវិវត្តលើសជាតិខ្លាញ់។ ពេលលើសខ្លាញ់ រួចបណ្តាលលើសជាតិស្ករ កើតទឹកនោមផ្អែម បណ្តាលឲ្យលើសសម្ពាធឈាម បណ្តាលឲ្យមានជំងឺស្ទះសរសៃឈាមបេះដូង ខ្សោយបេះដូង គាំងបេះដូង ស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល ដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល និងជំងឺមិនឆ្លងជាច្រើនទៀត...»។
គេហទំព័រសុខភាព WebMD នៅសហរដ្ឋអាមេរិកឲ្យដឹងថា មូលហេតុធំៗ៣យ៉ាងដែលនាំឲ្យដុះខ្លាញ់ពោះច្រើន គឺរបបអាហារទទួលទានប្រចាំថ្ងៃមានជាតិកាឡូរីច្រើនពេក ហាត់ប្រាណមិនបានគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីដុតបំផ្លាញជាតិកាឡូរីក្នុងខ្លួន និងវ័យចាស់របស់មនុស្ស ជាពិសេសស្ត្រីអស់រដូវ។ ទោះជាយ៉ាងនេះក៏ដោយ អ្នកមានវ័យក្មេង ប្រសិនបើទទួលទានអាហារនិងភេសជ្ជៈផ្អែមច្រើនពេក ប៉ុន្តែហាត់ប្រាណតិចតួច ជាហេតុនាំឲ្យឡើងទំងន់ និងដុះខ្លាញ់ក្បាលពោះផងដែរ។ បុរសភាគច្រើន មានអត្រាដុះខ្លាញ់ក្បាលពោះ ច្រើនជាងស្ត្រីមុនអស់រដូវទៅទៀត ដែលបណ្តាលមកពីការទទួលទានអាហារមានជាតិខ្លាញ់ច្រើន មានកាឡូរីខ្ពស់ សេពសុរានិងស្រាបៀរ ច្រើនហួសកំរិត។
គេហទំព័រសុខភាពដដែល ឲ្យដឹងបន្ថែមថា ជាធម្មតាស្ត្រីមានកម្រិតខ្លាញ់វីសសឺរ៉ល់ (Visceral fat) តិចជាងបុរស ក៏ប៉ុន្តែនៅពេលអស់រដូវ (Menopause) ស្ត្រីភាគច្រើនឡើងទំងន់និងធាត់ដុះក្បាលពោះ ដោយសារការថយចុះ នៃអ៊រម៉ូន អេស្ត្រូហ្សិន (Estrogen) និងប្រូហ្សេស្តេរ៉ូន (Progesterone) រួមទាំងភាពចាស់ជាទូទៅ ដែលបង្កឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរ មេតាបូលីកក្នុងខ្លួន (metabolic changes) រួមមានការថយចុះម៉ាសសាច់ដុំ បណ្តាលឲ្យមានការដុតបំផ្លាញកាឡូរីថយចុះ ជាហេតុនាំឲ្យខ្លាញ់កកើតច្រើន ស្ថិតនៅដើមដៃ កដៃ និងក្បាលពោះ។ ក៏ប៉ុន្តែចំពោះបុរសវិញ គឺខ្លាញ់ទាំងនោះ វាច្រើនទៅផ្គុំនៅកន្លែងក្បាលពោះតែម្តង ដែលគេឲ្យឈ្មោះថា “Beer Belly”។ បន្ថែមពីនេះ មនុស្សធាត់ដុះក្បាលពោះខ្លាំង ឆ្អឹងរបស់ពួកគេខ្សោយ ឆាប់ពុកស្រួយ និងងាយបាក់នៅពេលគ្រោះថ្នាក់ដួល ជាដើម។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហ៊ាង រតនា ផ្តល់ដំបូន្មានថា ដើម្បីកាត់បន្ថយខ្លាញ់ក្បាលពោះនេះ មនុស្សគ្រប់ៗគ្នា មិនថា ស្រីឬប្រុស ចាស់ឬក្មេង ត្រូវកាត់បន្ថយការទទួលទានម្ហូបអាហារដែលមានជាតិខ្លាញ់ ជាតិប្រៃច្រើន អាហារបំពង អាហារផ្អាប់ទុកយូរ និងភេសជ្ជៈ ដែលដាក់ជាតិស្ករច្រើន។
វេជ្ជបណ្ឌិត ហ៊ាង រតនា៖ «បើនិយាយពីជំងឺធាត់ យើងចែកចេញជាពីរ គឺអ្នកលើសគីឡូ គីឡូធៀបនឹងកំពស់។ ជាធម្មតាគេយកគីឡូចែកចេញនឹងកំពស់លើកជាការ៉េ។ អ្នកខ្លះអត់លើសទេគីឡូទេ តែបើក្បាលពោះគាត់ធំ គេគិតថា ជាអ្នកធាត់ដែរ គឺការដុះពោះធំខុសពីធម្មតា។ ជាទូទៅ បើមនុស្សប្រុស គេវាស់ក្បាលពោះលើសពី ១០២សង់ទីម៉ែត្រទៅ គឺលើសហើយ។ មនុស្សស្រីចាប់ពី ៨៨សង់ទីម៉ែត្រទៅ គឺលើសហើយ។ យើងវាស់ក្បាលពោះមួយជុំ ដូចវាស់ចង្កេះខោអ៊ីចឹង...»។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ហ៊ាង រតនា បន្តថា របបអាហារទទួលទានប្រចាំថ្ងៃមានសារៈសំខាន់ណាស់ ដូច្នេះប្រសិនបើព្យាយាមហើយ នៅតែមិនស្រកទំងន់ទេ ត្រូវទៅពិគ្រោះយោបល់ជាមួយគ្រូពេទ្យជំនាញ។
វេជ្ជបណ្ឌិត ហ៊ាង រតនា៖ «របបអាហារត្រូវកាត់បន្ថយ កាត់បន្ថយជាតិខ្លាញ់ និងជាតិផ្អែម ហូបឲ្យមានកំរិតពេលត្រឹមត្រូវ។ បើហូបច្រើនត្រូវបញ្ចេញចលនានិងធ្វើការឲ្យច្រើន បើហូបច្រើនជាងកាឡូរី ដែលយើងបញ្ចេញ គឺមិនយូរមិនឆាប់ គឺយើងឡើងគីឡូ។ បើពិបាកសម្រកទំងន់ ត្រូវការរកគ្រូពេទ្យឲ្យជួយគ្រូពេទ្យមានថ្នាំមួយចំនួន មិនមែនថ្នាំ ឬអាហារលក់អនឡាញទេ គេមានទាំងប្រភេទលេបនិងប្រភេទចាក់ទៀតដូច នៅអាមេរិក ប្រភេទចាក់កំពុងពេញនិយម។ នៅអាមេរិកសំបូរអ្នកធាត់ និងមានអ្នកស្លាប់ច្រើនដោយសារកត្តារោគសញ្ញាមេតាបូលីក (Metabolic Syndrome)…»។
គេហទំព័រសុខភាព WebMD ឲ្យដឹងបន្ថែមថា រោគសញ្ញាមេតាបូលីក (Metabolic Syndrome) គឺជាចង្កោមជំងឺកើតឡើងព្រមៗគ្នា នាំឲ្យមានហានិភ័យខ្ពស់នៃជំងឺបេះដូង ជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល និងជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី២។ លក្ខខណ្ឌទាំងនេះ រួមមានការកើនឡើងសម្ពាធឈាម ជាតិស្ករក្នុងឈាមខ្ពស់ ដុះខ្លាញ់ច្រើននៅជុំវិញចង្កេះ និងកម្រិតកូឡេស្តេរ៉ុល មិនល្អកើនឡើងខ្ពស់។
ការស្រាវជ្រាវផ្នែកសុខភាពជាច្រើន ក៏បានបង្ហាញដែរថា ដើម្បីកាត់បន្ថយឬ កំចាត់ខ្លាញ់ក្បាលពោះនេះបាន ក្នុងនោះរួមមាន ដើរហាត់ប្រាណ រត់ ឬជិះកង់ យ៉ាងតិចឲ្យបាន៣០នាទី ក្នុងមួយថ្ងៃ លើកទំងន់ ទទួលទានរបបអាហារមានតុល្យភាពល្អ ដើម្បីរក្សាទំងន់កុំឲ្យធាត់ពេក កាត់បន្ថយភាពតានតឹងក្នុងចិត្ត គេងឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ កាត់បន្ថយការទទួលទានសុរាច្រើន ហាមជក់បារី និងមិនត្រូវធ្វើការវះកាត់យកខ្លាញ់ចេញពីក្បាលពោះនោះទេ។ បន្ថែមពីនេះ ត្រូវទទួលទានសាច់សុទ្ធ ដូចជាសាច់ត្រី សាច់មាន់ បន្លែនិងផ្លែឈើ គ្រាប់ធញ្ញជាតិ ទទួលទានទឹក និងតែបៃតង (Green tea) ព្រោះការស្រាវជ្រាវរកឃើញថា តែបៃតង គឺមានជាតិអង់ទីអ៊ុកស៊ីដេនទ៍ (Antioxidants) ដែលអាចជួយកំចាត់ ឬកាត់បន្ថយខ្លាញ់ Visceral នេះបាន៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។