តើមូលហេតុអ្វីបណ្ដាលឲ្យឈឺក្បាលនៅពេលក្រោកពីដំណេកព្រឹកឡើង?
2020.11.26
តើមូលហេតុអ្វីបណ្ដាលឲ្យឈឺក្បាលនៅពេលក្រោកពីដំណេកព្រឹកឡើង?
Photo: RFA
មនុស្សគ្រប់រូប នរណាក៏ធ្លាប់មានបទពិសោធន៍ឈឺក្បាលដែរ។ ការឈឺក្បាលខ្លះ ដោយសារភាពតានតឹងផ្លូវចិត្ត បញ្ហាការងារ ឬមិនបានទទួលទានអាហារជាដើម។ ការឈឺក្បាលម្ដងម្កាល គេអាចទិញថ្នាំមកលេប បំបាត់ការឈឺចាប់បាន ដូចជា ថាយឡឺណុល (Tylenol) ឬ ប៉ារ៉ាសេតាម៉ុល (Paracetamol) ជាដើម ដោយមិនបាច់មានវេជ្ជបញ្ជា។ ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនការឈឺក្បាលនោះ មានសភាពខ្លាំង ឈឺខ្ទោកៗក្នុងក្បាល វិលមុខ ស្រវាំងភ្នែក គឺត្រូវទៅជួបគ្រូពេទ្យជាបន្ទាន់។
តើមូលហេតុអ្វីបណ្ដាលឲ្យឈឺក្បាលពេលព្រឹក? តើការឈឺក្បាលបែបណា ដែលជាសញ្ញាអាសន្ន គួរឲ្យព្រួយបារម្ភ?
អ្នកជំនាញសុខភាពលើកឡើងថា សញ្ញាអាសន្ននៃការឈឺក្បាល ដែលអាចបង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់អាយុជីវិត គឹនៅពេលកំពុងឈឺក្បាលនោះ មានអាការៈស្ពឹកដៃស្ពឹកជើង រឹងក និងក្តៅខ្លួនថែមទៀត។ ប្រសិនបើមានករណីទាំងនេះកើតឡើងភ្លាម អ្នកជំងឺត្រូវរួសរាន់ យកទៅមន្ទីរពេទ្យជាបន្ទាន់ ដើម្បីសង្គ្រោះជីវិត។
វេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញខ្មែរអាមេរិកាំង លោក ផេង សុធីរ ដែលបច្ចុប្បន្នធ្វើការនៅក្នុងមន្ទីរពេទ្យមួយ ក្នុងរដ្ឋកាលីហ្វរនីញ៉ា (California) មានប្រសាសន៍ប្រាប់អាស៊ីសេរីតាមទូរស័ព្ទថា បញ្ហាឈឺក្បាលខ្លះ បណ្ដាលឲ្យដាច់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល៖ «ជួនកាលសរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលអាចបែក ហ្នឹងឈឺក្បាលខ្លាំង ដូចជាចាក់ក្នុងខួរក្បាលហ្នឹង ពេលឃើញថ្ងៃឬ ភ្លើង ធ្វើឲ្យឈឺក្បាលខ្លាំងមែនទែន។ ខ្លះដោយសារអត់ព្យាបាលជំងឺលើសឈាម អាចធ្វើឲ្យសរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលផ្ទុះ មានឈាមកកក្នុងខួរក្បាល។ ហ្នឹងទ្រាំអត់បានតែម្តង សូម្បីសំឡេង ភ្លើង ជួនកាលជួយអត់បានទេ នៅពេលទៅដល់ពេទ្យ។ តែបើឈឺក្បាលនោះអត់មានរឹងក អត់ក្តៅខ្លួន និងស្ពឹកដៃជើងទេ ហ្នឹងអត់អីទេ»។
គេហទំព័រសុខភាព WebMD ឲ្យដឹងថា គេអាចកត់សំគាល់រោគសញ្ញាអាសន្នមួយចំនួនទៀត ដូចជាការឈឺក្បាលនោះចាប់ផ្ដើមភ្លាមៗ ក្នុងរយៈពេលមួយ ឬពីរវិនាទី បណ្ដាលឲ្យឈឺចុកចាប់ខ្លាំង នេះអាចជាមូលហេតុមកពីជំងឺដាច់សរសៃឈាមខួរក្បាល ជំងឺរលាកខួរក្បាលឬរលាកស្រោមខួរ។ ប្រសិនបើនៅពេលឈឺក្បាលនេះ ស្រវាំងភ្នែក ខ្សោយកម្លាំង មានអារម្មណ៍ច្របូកច្របល់ និងថែមទាំងក្តៅខ្លួននោះ គឺត្រូវទៅមន្ទីរពេទ្យសង្គ្រោះជាបន្ទាន់។
តើមូលហេតុអ្វី នាំឲ្យឈឺក្បាលពេលព្រឹក?
គេហទំព័រសុខភាព WebMD ឲ្យដឹងថា មូលហេតុមួយចំនួនដែលនាំឲ្យឈឺក្បាលពេលក្រោកពីដំណេក រួមមាន ការគេងមិនគ្រប់គ្រាន់ ការប្រើថ្នាំបំបាត់ការឈឺចាប់ច្រើនរយៈពេលយូរ ការកកិតធ្មេញ ឬខាំធ្មេញពេលគេង ស្រមុកខ្លាំងពេលគេង និងករណីខ្លះទៀត បណ្តាលមកពីបញ្ហាបាត់ដង្ហើមខ្លីពេលគេង (Sleep Apnea)។ ករណីបាត់ដង្ហើមខ្លីពេលគេងនេះ ដោយសារសាច់ដុំបំពង់ក បិទបំពង់ខ្យល់ ដែលមិនអាចនាំខ្យល់អុកស៊ីហ្សែន ចូលក្នុងសួត។ បញ្ហានេះហើយ គឺបណ្ដាលឲ្យកម្រិតកាបូនឌីអុកស៊ីត (Carbon Dioxide) ឡើងខ្ពស់ក្នុងឈាម បង្កើនសម្ពាធក្នុងក្បាល ដែលបណ្ដាលឲ្យឈឺក្បាលនៅពេលក្រោកឡើងពេលព្រឹក។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ផេង សុធីរ មានប្រសាសន៍បន្ថែមថា ការឈឺក្បាលពេលព្រឹក ក៏អាចបណ្តាលមកពីការគិតច្រើន មានបញ្ហាក្នុងគ្រួសារ និងខ្លះទៀត ទទួលទានសុរាច្រើននៅពេលយប់ មុនចូលគេងផងដែរ៖ «ឈឺក្បាលមានច្រើនណាស់ អ្នកខ្លះញ៉ាំកាហ្វេរាល់ថ្ងៃពេលធ្វើការ ដល់ថ្ងៃសៅរ៍អត់ញាំកាហ្វេ គឺអាចឈឺក្បាលទី១។ ទី២ អ្នកញ៉ាំសុរាច្រើន ពេលយប់ ងើបឡើងឈឺក្បាល។ ហើយទី៣ ពេលមុនគេង យើងយករឿងអ្វីខ្លះទៅគេង ជាមួយ។ កាលណាអត់គេងលក់ស្រួល បណ្ដាលឲ្យឈឺក្បាលផងដែរ»។
បន្ថែមពីនេះ គេហទំព័រសុខភាពដដែលបន្តថា អ្នកមានបញ្ហាគេងរ៉ាំរ៉ៃគេងមិនលក់ អ្នកមានបញ្ហាតានតឹងក្នុងចិត្ត ការប្រើថ្នាំបំបាត់ការឈឺក្បាលរយៈពេលយូរ ពេលខ្លះអាចបណ្ដាលឱ្យឈឺក្បាលកាន់តែច្រើនទៅវិញទេ។ ករណីឈឺក្បាលខ្លះ បណ្ដាលមកខ្នើយគេង ដោយខ្នើយនោះមិនជួយទ្រក្បាលឱ្យបានល្អត្រឹមត្រូវ តែបែរជាដាក់សម្ពាធលើកញ្ចឹងកនិងស្មា។ មូលហេតុនេះហើយ បណ្ដាលសាច់ដុំកញ្ចឹងក និងស្មា ឡើងរឹង បណ្តាលឱ្យឈឺក្បាលពេលក្រោកឡើង។
តើការឈឺក្បាលចែកចេញជាប៉ុន្មានប្រភេទ?
គេហទំព័រសុខភាពឲ្យដឹងផងដែរថា ការឈឺក្បាលនៅពេលក្រោកពីដំណេកពេលព្រឹក មាន៣ប្រភេទ៖ ទី១ ឈឺក្បាលតានតឹង (Tension Headaches) គឺជាប្រភេទឈឺក្បាលធម្មតា កើតឡើងម្ដងម្កាល គ្មានអ្វីគួរឱ្យព្រួយបារម្ភទេ គ្រាន់តែសម្រាក ឬទទួលទានថ្នាំប៉ារ៉ាសេតាម៉ុល ថាយឡឺណុល ម៉ូទ្រីម (Motrin) នោះនឹងបានធូរស្រាលឡើងវិញ។ ប្រភេទទី២ គឺឈឺក្បាលប្រកាំង (Migraine headaches) និងមានរោគសញ្ញាមួយចំនួនទៀត ដូចជាចង្អោរ ក្អួត និងការប្រែប្រួលពន្លឺឬសំឡេង។ ប្រភពដដែលបន្តថា ៥០% នៃអ្នកឈឺក្បាលប្រកាំង ចាប់ផ្ដើមពីម៉ោង ៤ព្រឹកដល់ ៩ព្រឹក ហើយឈឺញឹកញាប់ យ៉ាងតិច ១៥ដង ក្នុងមួយខែ។
ចំណែកឈឺក្បាលប្រភេទទី៣ វិញគេឲ្យឈ្មោះថា ឈឺក្បាលជាចង្កោម (Cluster headaches)។ ឈឺក្បាលចង្កោមនេះ កើតឡើងម្ដង ឬពីរដងក្នុងមួយថ្ងៃ ដែលមានរយៈពេលពី ៣០ ទៅ ៩០ នាទី និងឈឺជាប់រយៈពេលចាប់ពី ២ ឬ៣សប្ដាហ៍ ឬឈឺរាប់ខែ។ មិនដូចអ្នកឈឺក្បាលប្រកាំងទេ អ្នកឈឺក្បាលចង្កោម គឺឈឺចុកចាប់ខ្លាំង ឈឺខ្ទោកៗក្នុងផ្នែកម្ខាងក្បាល មានអារម្មណ៍ពិបាកក្នុងខ្លួន តឹងច្រមុះ ក្ដៅក្នុងភ្នែក ភ្នែកឡើងក្រហម ក្រហាយ និងហៀរទឹកភ្នែក។ ជារឿយៗអ្នកឈឺក្បាលចង្កោមនេះ ពិបាកទ្រាំទ្រណាស់ ចូលចិត្តទង្គិចក្បាលខ្លួនឯងនឹងជញ្ជាំង ហើយពួកគេអស់សង្ឃឹមក្នុងជីវិត រហូតដល់ចង់ធ្វើអត្តឃាតក៏មាន។
តើត្រូវធ្វើដូចម្តេច ដើម្បីកុំឲ្យឈឺក្បាលនៅពេលក្រោកពីដំណេកព្រឹកឡើង?
គេហទំព័រសុខភាពដដែល ឲ្យដឹងថា ប្រសិនបើឈឺក្បាលប្រភេទទី២ ឬទី៣ ចាំបាច់ត្រូវណាត់ជួបជាមួយគ្រូពេទ្យ។ ចំណែកវិធីព្យាបាលវិញ គឺវេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញនឹងធ្វើតេស្ត សាកសួរពីមូលហេតុ ព្រមទាំងប្រវត្តិពីជំងឺផង មុនផ្ដល់ថ្នាំសម្រាប់បំបាត់និងការពារការឈឺក្បាលប្រកាំង ឬឈឺក្បាលចង្កោម។ ចំពោះអ្នកដែលមានបញ្ហាបាត់ដង្ហើមខ្លីពេលគេងឬគេងមិនដកដង្ហើម (Sleep Apnea) វិធីការព្យាបាលគឺប្រើម៉ាស៊ីន CPAP ដែលរុញខ្យល់ចូលសួតនៅពេលគេង និងប្រើឧបករណ៍ផ្សេងទៀតធ្វើឱ្យបើកបំពង់ក ដើម្បីជួយដល់ការដកដង្ហើម។
ការគេងឲ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ការហាត់ប្រាណនិងការទទួលទានអាហារទ្រទ្រង់សុខភាព អាចជួយឲ្យមានសុខភាពល្អទាំងផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្ត។ ការឈឺក្បាលប្រកាំងអាចបណ្តាលមកពីការគេងមិនលក់ដែលអាចធ្វើឲ្យមានការឈឺក្បាលកើតមានជាញឹកញាប់។ អ្នកជំនាញសុខភាពណែនាំឲ្យកែប្រែទម្លាប់មួយចំនួន ដូចជាត្រូវចូលគេងទៀងទាត់ពេលវេលាជារៀងរាល់ថ្ងៃ គេងឲ្យបានយ៉ាងតិចបំផុតគឺ ៨ ម៉ោង ជៀសវាងប្រើទូរស័ព្ទមុនពេលចូលគេង កុំគេងថ្ងៃ ញ៉ាំអាហារឲ្យបាន ៤ម៉ោងមុនចូលគេង និងជៀសវាងការទទួលទានសុរាច្រើន និងកាហ្វេអ៊ីន មុនពេលចូលគេង៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- ប្រធានព្រឹទ្ធសភា លោក ហ៊ុន សែន ចោទទីប្រឹក្សារបស់លោកថា បានយកឈ្មោះលោកទៅបោកប្រាស់អ្នកដទៃ
- សមត្ថកិច្ចចាប់ខ្លួនជំនួយការផ្ទាល់របស់លោក ហ៊ុន សែន គឺលោក ដួង តារា ស្ងាត់ៗ
- ជនជាតិឥណ្ឌា ៦៧នាក់ទៀត ត្រូវបានសង្គ្រោះចេញពីកន្លែងឆបោកតាមអនឡាញនៅកម្ពុជា
- APHR ជំរុញឱ្យកម្ពុជាដោះលែងពលករខ្មែរ នួន តឿន និងអ្នកកាសែត លោក ម៉ិច ដារ៉ា
- អ្នកឃ្លាំមើលសង្គមបារម្ភថា ក្រុម Hacker កូរ៉េខាងជើងចូលលួចយកទិន្នន័យក្នុងស្ថាប័ននៅកម្ពុជាប៉ះពាល់ដល់សន្តិសុខជាតិ