យន្តការដោះស្រាយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារដោយធ្វើការងារសហគមន៍
2017.12.19
អ្នកទោសដេករង់ចាំតុលាការបើកសវនាការនៅសាលាដំបូងខេត្តក្រចេះ កាលពីថ្ងៃទី៩ ខែមីនា ឆ្នាំ២០១៥។
RFA/Brach Chev
នៅក្នុងសេចក្ដីរាយការណ៍កន្លងទៅ លោកអ្នកនាងបានស្ដាប់រួចហើយនូវកត្តាផ្សេងៗ ដែលបណ្ដាលអោយពន្ធនាគារចង្អៀតណែន ក្នុងនោះរួមមាន ចៅក្រមមិនសូវគោរពច្បាប់ ដោយមិនអនុញ្ញាតអោយអ្នកជាប់ទោសក្រោម ១ឆ្នាំ នៅក្រៅឃុំ មិនអនុញ្ញាតអោយជនល្មើស បទមជ្ឈិមនៅក្រៅឃុំ ឬព្យួរទោស តាមច្បាប់កំណត់ ចៅក្រមអគតិដោយការភ័យខ្លាចមន្ត្រីរដ្ឋាភិបាលស្ដីបន្ទោស និងសាលាឧទ្ធរណ៍មានតែមួយ ជាដើម។
តទៅទៀតនេះ យើងមានសេចក្ដីរាយការណ៍អំពីយន្តការដោះស្រាយបញ្ហា ចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារ ដោយផ្ដោតលើការអនុវត្តទោសក្រៅឃុំតាមរយៈអោយអ្នកទោសធ្វើការក្នុងសហគមន៍ ដូចមានចែងក្នុងច្បាប់ ប៉ុន្តែមិនទាន់អនុវត្តបាន។ តើការអនុវត្តទោសដោយធ្វើការក្នុងសហគមន៍ជាអ្វី? តើមូលហេតុអ្វី ទើបមិនអាចអនុវត្តបាន?
បើទោះជាអ្នកទោសក៏ដោយចុះ ការដែលត្រូវគេដាក់អោយរស់នៅក្នុងបន្ទប់តូចចង្អៀតណែន ស្ទើរដកដង្ហើមមិនរួចនោះ សិទ្ធិរស់រានក្នុងភាពជាមនុស្សដែលធានាដោយរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ត្រូវបានគេបំពារបំពានហើយ។
អ្នកច្បាប់បង្ហាញទស្សនៈថា ការសម្រេចចិត្តរបស់ចៅក្រម បញ្ជាជនណាម្នាក់អោយទៅរស់នៅក្នុងពន្ធនាគារ គួរតែជាជម្រើសចុងក្រោយ ដោយផ្អែកលើភាពចាំបាច់ និងផលប្រយោជន៍សាធារណៈជាធំ ពីព្រោះការអនុវត្តទោស មិនចាំបាច់តែទៅដេកនៅក្នុងគុកនោះទេ។
យន្តការច្បាប់មួយដែលមានស្រាប់ ប៉ុន្តែមិនដែលបានអនុវត្តនោះ គឺការអនុវត្តទោសនៅក្រៅឃុំតាមរយៈកម្មវិធីការងារសហគមន៍។
សារាចរស្ដីពីការអនុវត្តទោសការងារសហគមន៍ ចេញដោយរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ លោក អង្គ វង្សវឌ្ឍានា ចុះកាលបរិច្ឆេទថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ២០១៤ ផ្ញើទៅចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា មានសេចក្ដី ដូចតទៅ៖
ក- ចៅក្រមជំនុំជម្រះ
១. គប្បីធានាអោយបាននូវការអនុវត្តតាមបទបញ្ញត្តិ និងគោលការណ៍ ដែលមានចែងក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌស្ដីពីទោសការងារសហគមន៍ ចំពោះទណ្ឌិតណាដែលតុលាការប្រកាសដាក់ពន្ធនាគារ តិចជាង ឬស្មើ ៣ (បី)ឆ្នាំ។
ខ. ព្រះរាជអាជ្ញា
១. ត្រូវសហការជាមួយអង្គការរដ្ឋ សហគមន៍ ឬអង្គការមិនមែន រដ្ឋាភិបាលដើម្បីកសាង និងធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពបញ្ជីឈ្មោះនីតិបុគ្គល និងប្រភេទការងារ ដែលមានតម្រូវការផ្ដល់អោយទណ្ឌិតធ្វើ។ បញ្ជីនេះត្រូវដាក់បង្ហាញជូនតុលាការ ដើម្បីជ្រើសរើសការងារអោយទណ្ឌិតដែលយល់ព្រមទទួលយក។
ប៉ុន្តែ ប្រាំ៨ ឆ្នាំបន្ទាប់ពីរដ្ឋសភាអនុម័តក្រមព្រហ្មទណ្ឌ និង៤ ឆ្នាំបន្ទាប់ពីរដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងយុត្តិធម៌ចេញសារាចរស្ដីពីគោលការណ៍អនុវត្តទោសក្រៅពន្ធនាគារ ដោយអោយទណ្ឌិតធ្វើការងារសហគមន៍ ជំនួសការជាប់ក្នុងពន្ធនាគារនោះនៅ មិនទាន់អាចអនុវត្តបាននៅឡើយទេ។
អ្នកនាំពាក្យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារនៃក្រសួងមហាផ្ទៃលោក នុត សវនា មានប្រសាសន៍ថា មូលហេតុដែលមិនអនុវត្តបាន គឺដោយសារ រហូតពេលនេះក្រសួងពាក់ព័ន្ធមិនទាន់បានបង្កើតយន្តការអនុវត្តច្បាស់លាស់នៅឡើយ៖ «វានៅស្រពិចស្រពិល មិនដឹងថា សមត្ថកិច្ចណា ធ្វើអីៗ។ ច្បាប់យើងមាន ប៉ុន្តែនីតិវិធី ការរៀបចំ និងការប្រព្រឹត្តទៅ ដោយចងក្រងលិខិតបទដ្ឋានច្បាស់លាស់នោះវាមិនទាន់មានទេ»។
ស្របគ្នាទៅនឹងការយល់ឃើញរបស់អ្នកនាំពាក្យក្រសួងយុត្តិធម៌ដែរ លោក នុត សវនា អះអាងថា ឧបសគ្គមួយទៀតដែលរារាំងការ អនុវត្តទោសក្រៅពន្ធនាគារ គឺការមិនស្វាគមន៍របស់ពលរដ្ឋក្នុង សហគមន៍ ដែលលោកថា ត្រូវទាមទារអោយមានការអប់រំពលរដ្ឋ ជាមុនសិន៖ «បាទ ទាល់តែមានការលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងសិន។ ពលរដ្ឋអាចថា ហ្អេមានប្រយោជន៍អីជាបានព្រលែងចោរទោស ស្រាលៗ ហ្នឹងមកក្នុងសហគមន៍? ឥឡូវផ្ទះបងឯងនៅម្តុំហ្នឹង ហើយ បុគ្គលមួយហ្នឹង ប្រព្រឹត្តបទល្មើស ហើយត្រូវបានតុលាការប្រលែង ម៉ោក្នុងសហគមន៍ នៅជិតផ្ទះបងឯង បងឯងក៏មិនសប្បាយចិត្តដែរ។ អាហ្នឹងពិបាកអ៊ីចឹង។ ការអប់ផ្សព្វផ្សាយហ្នឹងបើខាងឧត្ដមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកសិទ្ធិមនុស្សសហការធ្វើការងារហ្នឹងជាមួយអាជ្ញាធរ ខ្ញុំគិតថា ប្រហែលជាអាច ការងារហ្នឹងវាអាចទៅលឿនដែរ។ និយាយទៅបើ អោយរដ្ឋាភិបាលធ្វើតែម្នាក់ឯងវាពិបាក ជំនាញបច្ចេកទេសខាងការផ្សព្វផ្សាយរបស់យើង ក៏នៅមានកម្រិតដែរ។ យើងបានអនុវត្ត ប៉ុន្តែ រឿងសិល្បៈនៃការផ្សព្វវាពិបាក បើបានសមាគម និងNGOs អីគាត់មកចូលរួមទាំងអស់គ្នា វានឹងទូលំទូលាយ ជាងហ្នឹងដោយសារ សហគមន៍គាត់មិនទាន់ហ៊ានទទួលយកអាខន់សិប (concept= គំនិត) ហ្នឹង»។
ប៉ុន្តែ លោកមេធាវី សុក សំអឿន ប្រធានការិយាល័យមេធាវីក្រុមអ្នកច្បាប់អមរិន្ទ្រ យល់ផ្ទុយពីនេះ។ លោកអះអាងថា ការពិតទៅពលរដ្ឋ ក្នុងសហគមន៍នឹងសប្បាយចិត្តទៅវិញទេ ពីព្រោះកម្មវិធីការងារសហគមន៍អាចជួយអោយអ្នកទោសស្រាលៗអាចអនុវត្តទោសរបស់ខ្លួននៅក្រៅបាន មិនចាំបាច់ទៅនៅក្នុងគុក៖ «បែរជាឆ្លើយដាក់កំហុសទៅលើប្រជាពលរដ្ឋវិញ។ ទស្សនៈខ្ញុំមិនមែនរឿងប្រជាពលរដ្ឋទេ ប្រជាពលរដ្ឋគាត់ត្រេកអរទៅវិញទេ អោយតែបានការងារសហគមន៍ ពីព្រោះកុំអោយ ស្អីក៏ជាប់គុកស្អីក៏ជាប់ គុកដែរនោះ។ និយាយរួមទៅការងារសហគមន៍ សម្រាប់បទល្មើសតូចតាច ទោសបីឆ្នាំចុះក្រោម។ ហេតុដូច្នេះ វាមិនប៉ះពាល់ទឹកចិត្តប្រជាពលរដ្ឋទេ។ សំខាន់គឺសេចក្ដីសំរេចរបស់តុលាការ ពីព្រោះការកំណត់ដាក់ការងារ សហគមន៍ហ្នឹងគឺ ថាអត់អោយអ្នកឯង ជាប់ពន្ធនាគារទេ ក៏ប៉ុន្តែក្នុង១ខែត្រូវធ្វើ ការងារសហគមន៍ប៉ុន្មានម៉ោង នៅកន្លែងណាអីអញ្ចឹងទៅតាមរដ្ឋកំណត់ ហើយបើអ្នកឯងមិនធ្វើទេ អាហ្នឹងទើបគេដាក់ទោសយកមកពន្ធនាគារ»។
លោកមេធាវី សុក សំអឿន ថា ក្រសួងពីរគួរតែសហការគ្នាដើម្បីទទួលខុសត្រូវ អោយមានកម្មវិធីអនុវត្តទោស ដោយអោយទណ្ឌិតធ្វើការងារក្នុងសហគមន៍៖ «គួរតែក្រសួងយុត្តិធម៌ និងក្រសួងសង្គមកិច្ច ប្រមើលថាតើ ការងារសហគមន៍ស្អីខ្លះដែលអាចអោយអ្នកដែលទទួលទណ្ឌកម្មស្រាល ហ្នឹងមកធ្វើការងារហ្នឹង។ ហើយស្ថាប័នណា ជាអ្នកគ្រប់គ្រង អ្នកដែលជាប់កាតព្វកិច្ចបំពេញការងារសហគមន៍ ជំនួសទណ្ឌកម្មជំនួសអោយការជាប់ពន្ធនាគារវិញ។ ខ្ញុំថា ការគ្រប់គ្រងការងារសហគមន៍ខ្ញុំថា ខាងឃុំ-សង្កាត់ ខាងប៉ូលិស មើលទៅថា មានការងារសហគមន៍មានការងារអីខ្លះ»។
បញ្ហាមួយទៀតដែលធ្វើអោយគោលការណ៍អនុវត្តទោសក្រៅឃុំ ដែលមានចែងក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌតាំងពីឆ្នាំ២០០៩ មិនអាចអនុវត្តបាននោះ លោកមេធាវី សុខ សំអឿន ថា អាចមកពីក្រសួងយុត្តិធម៌ មិនទាន់យល់ច្រឡំ។
លោក សុក សំអឿន ៖ «ប្រហែលជាក្រសួងយុត្តិធម៌មិនទាន់បានគិតថា ការងារសហគមន៍ហ្នឹងការងារបែបម៉េច ហើយប្រហែលអាចមានការ យល់ច្បាស់អត់ទាន់ច្បាស់ អំពីការងារសហគមន៍ហ្នឹង ពីព្រោះច្រឡំថា អ្នកមានទោសពីបទប្លន់ អីចឹងអោយជាប់គុកមានឆ្នាំទៅ នៅសល់ ប៉ុន្មានឆ្នាំទៀតអោយធ្វើការងារ សហគមន៍អីចឹងទៅ។ គោលការណ៍ការងារ សហគមន៍មិនមែនសំដៅទៅលើបញ្ហាអ៊ីចឹងទេ»។
មាត្រា ៧២នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌចែងអំពីនិយមន័យនៃការងារសហគមន៍ ដូចតទៅ៖
កាលណាជនជាប់ចោទទទួលទោសដាក់ពន្ធនាគារ ដែលអតិបរមាតិច ជាង ឬស្មើនឹង៣ (បី)ឆ្នាំតុលាការអាចប្រកាសទោសការងារសហគមន៍។ ការងារសហគមន៍ គឺជាកាតព្វកិច្ចត្រូវបំពេញក្នុងថិរវេលាចន្លោះពី ៣០ ម៉ោង ទៅ២០០ ម៉ោង នូវការងារគ្មានកម្រៃ ជាប្រយោជន៍ដល់រដ្ឋបាលថ្នាក់ក្រោមជាតិ ឬនីតិបុគ្គល នៃនីតិសាធារណៈផ្សេងទៀត ដល់សហគមន៍ សមាគម ឬដល់អង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាល។
ការអនុញ្ញាតអោយទណ្ឌិតកម្រិតស្រាលអនុវត្តទោសក្រៅពន្ធនាគារ ដោយអោយ ធ្វើការក្នុងសហគមន៍ មានប្រយោជន៍ធំ៣ ទី១គឺ ជួយកាត់បន្ថយភាពចង្អៀតណែនក្នុងពន្ធនាគារដែលជាវត្ថុបំណងនៃមាត្រា ៧២នៃក្រមព្រហ្មទណ្ឌ។ ទី២ កាត់បន្ថយការចំណាយថវិការដ្ឋ និងទីបី គឺបានផលប្រយោជន៍ដល់សហគមន៍ នៅពេលទណ្ឌិត អាចជួយធ្វើកិច្ចការសម្រាប់សហគមន៍ ដូចជា សំអាតអនាម័យ ផ្លូវថ្នល់ សាលារៀន ការងារក្នុងមជ្ឈមណ្ឌលមនុស្សចាស់ ឬដាំដើមឈើ ជាដើម។
ជាច្រើនឆ្នាំកន្លងទៅនេះ អតីតអ្នកជាប់ឃុំជាច្រើនបានចែករំលែក បទពិសោធន៍ នៃរស់ជាតិជីវិតជូរចត់ក្នុងពន្ធនាគាររបស់ខ្លួនទៅអោយប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយ និងអង្គការសិទ្ធិមនុស្ស ក្នុងក្តីសង្ឃឹមថា អាចនឹងមានការកែលំអ។ បញ្ហាចម្បងៗ ដែលពួកគេជួបប្រទះ រួមមាន ការរស់នៅក្នុងសភាពចង្អៀតកកកុញលើសចំណុះ ក្នុងបន្ទប់តូច បញ្ហាហូប ចុក បញ្ហាសុខភាពជាដើម។
លោក នុត សវនា អ្នកនាំពាក្យអគ្គនាយកដ្ឋានពន្ធនាគារនៃក្រសួងមហាផ្ទៃ ទទួលស្គាល់ថា ពន្ធនាគារនៅកម្ពុជា ពិតជាមានភាពចង្អៀតណែន ដែលបណ្ដាលអោយមានបញ្ហាអនាម័យ អ្នកជាប់ឃុំមានជំងឺស្ពឹក ជំងឺកង្វះជីវជាតិ ជំងឺកង្វះកម្ដៅថ្ងៃជាដើម។
លោក នុត សវនា មានប្រសាសន៍បន្តថា ដើម្បីកាត់បន្ថយស្ថាពរ ភាពចង្អៀតណែន ក្នុងពន្ធនាគារ ក្រសួងមហាផ្ទៃកំពុងសាងសង់ពន្ធនាគារ ថែមនៅមណ្ឌលអប់រំកែប្រែភ្នំក្រវាញ ខេត្តពោធិ៍សាត់ ហៅកាត់ថា ម៤ និងពង្រីកបន្ទប់ឃុំឃាំង នៅពន្ធនាគារមួយចំនួនទៀត ដែលលោក ហៅថា នេះគ្រាន់តែជាដំណោះស្រាយចំពោះមុខ៖ «អាហ្នឹងវាជាដំណោះស្រាយដំណាក់កាលខ្លីវាមិនមែនជាដំណោះស្រាយមាននិរន្តរភាពទេ។ យើងកំពុងតែពិចារណារកវិធានការផ្សេងៗ ដូចជា វិធានការ អនុវត្តទោសនៅក្រៅឃុំអីចឹងទៅ»។
កម្ពុជានៅទូទាំងប្រទេស មានពន្ធនាគារចំនួន ២៨កន្លែង រាប់បញ្ចូល ទាំងម១ និងម២ គឺគុកព្រៃសនៅភ្នំពេញ ម៣ គឺគុកត្រពាំងផ្លុង នៅខេត្តត្បូងឃ្មុំ និងម៤ គុកនៅភ្នំក្រវាញ ព្រមទាំងគុកខ្មែរក្រហមមួយ កន្លែងនៅក្រុងភ្នំពេញផង។
ការអនុវត្តទោសក្រៅឃុំ ដោយអោយទណ្ឌិតធ្វើការងារក្នុងសហគមន៍ រហូតមកដល់ពេលនេះ នៅតែជាទ្រឹស្ដីនៅឡើយទេ បើទោះជាយន្តការ នេះមាន ចែងក្នុងក្រមព្រហ្មទណ្ឌតាំងពីឆ្នាំ២០០៩ ហើយក្រសួង យុត្តិធម៌បានចេញសារាចរ បន្ថែមក្នុងឆ្នាំ២០១៤មកហើយក្ដី។
ការអនុវត្តទោសក្រៅឃុំតាមរយៈអោយទណ្ឌិតកម្រិតស្រាលបំពេញការងារសហគមន៍ មិនមែនជាវិធីតែមួយគត់ដើម្បីកាត់បន្ថយភាពចង្អៀតណែនក្នុង ពន្ធនាគារប៉ុណ្ណោះទេ ពោល គឺនៅមានយន្តការ ផ្សេងៗទៀតដែលមានកំណត់ ក្នុងច្បាប់ដែលមានស្រាប់ក្នុងនោះ រួមមាន ការធានាអោយនៅក្រៅឃុំតាមរយៈបង់ប្រាក់ ក៏ជាវិធីមួយដែរ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។
អត្ថបទពេញនិយម
RFA
- សភាអឺរ៉ុប ជំរុញឱ្យសើរើប្រព័ន្ធអនុគ្រោះពន្ធ EBA នៅសល់៨០% និងដាក់ទណ្ឌកម្មជាក់លាក់លើរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា
- UNHCR អំពាវនាវដល់កម្ពុជា និងថៃ ឱ្យគោរពតាមច្បាប់ស្ដីពីការមិនចាប់បញ្ជូនជនភៀសខ្លួនត្រឡប់ទៅឱ្យរងទុក្ខបុកម្នេញនៅប្រទេសកំណើត
- ពលរដ្ឋខ្មែរនៅកូរ៉េគ្រោងធ្វើបាតុកម្មជំរុញឱ្យរដ្ឋាភិបាលប្ដឹងទាមទារកោះគជ់ទៅតុលាការអន្តរជាតិ
- លោក ហ៊ុន សែន ប្ដេជ្ញាបន្តប្រកាន់ជំហរគោលនយោបាយចិនតែមួយ និងថា ប្រទេសចិនបានជួយនយោបាយកម្ពុជាឱ្យមានឯករាជ្យ
- អ្នកឃ្លាំមើលចាត់ទុកដំណើរទស្សនកិច្ចលោក ហ៊ុន សែន ទៅចិន គឺជាការពង្រឹងអំណាច និងស្វែងរកកម្ចីពីចិនបន្ថែម