អតីតគ្រូបង្រៀនបឋមសិក្សាមួយនៅខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ហើយក្លាយខ្លួនជាសកម្មជនដីធ្លី ក្នុងវិវាទដីធ្លីនៅឃុំតាជេស ស្រុកកំពង់ត្រឡាច បារម្ភពីសុវត្ថិភាព ក្រោយទទួលបានដីកាកោះហៅពីតុលាការក្រុងភ្នំពេញ បង្គាប់ឲ្យចូលខ្លួនក្នុងសវនាការ នៅខែកក្កដា ក្នុងរឿងញុះញង់ កាលពីជាង ១០ឆ្នាំមុន។ តើស្ត្រីរូបនេះ មានប្រវត្តិ និងត្រៀមខ្លួនយ៉ាងណា ដើម្បីចូលខ្លួនបកស្រាយ នៅមុខតុលាការ ក្នុងសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌនេះ?
លោកស្រី អ៊ុំ សុភី គឺជាអតីតគ្រូបង្រៀនម្នាក់ ដែលមានស្រុកកំណើតនៅខេត្តកំពត ត្រូវផ្លាស់ទៅរស់នៅស្រុកកំពង់ត្រឡាច ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ក្រោយជាប់ក្របខណ្ឌរដ្ឋ ជាគ្រូបង្រៀនសិស្ស នៅសាលាបឋមសិក្សាសូរ្យវង្ស ក្នុងឃុំតាជេស នៅឆ្នាំ២០០០។
នៅពេលមានជម្លោះដីធ្លីកើតឡើងរវាងក្រុមហ៊ុន ខេ.ឌី.ស៊ី (KDC) និងអ្នកភូមិជាង ១៥០គ្រួសារក្នុងឆ្នាំ២០០៨ លោកស្រី ក៏បានចូលរួមជាមួយអ្នកភូមិដទៃទៀត ដើរចេញតវ៉ារកដំណោះស្រាយពីអាជ្ញាធរស្រុក ខេត្ត ដើម្បីទាមទារយកដីស្រែពីក្រុមហ៊ុនមកវិញ។
អ្នកភូមិភាគច្រើនមានវ័យចាស់ និងមិនសូវចេះអក្សរ ក៏សម្រេចរួមគ្នា គាំទ្រអតីតគ្រូបង្រៀនរូបនេះ ឲ្យធ្វើជាតំណាងរបស់ពួកគាត់ ក្នុងការសរសេរលិខិតស្នើសុំដំណោះស្រាយដីធ្លីម្ដងៗ ពីអាជ្ញាធរ និងក្រសួង ស្ថាប័នរដ្ឋ។ ចាប់ពីពេលនោះមក ខាងនាយកសាលាហៅលោកស្រី ទៅព្រមានជាច្រើនដង រហូតដល់បញ្ចប់អាជីពជាគ្រូបង្រៀន ដោយសំអាងថា លោកស្រី ជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងសកម្មភាពតវ៉ារឿងដីធ្លី។
អ្នកភូមិជាច្រើនគ្រួសារ នៅតែនាំគ្នាចូលទៅទីតាំងដីមានជម្លោះនោះ ដើម្បីធ្វើស្រែជាធម្មតា ដោយប្រវាស់ដៃគ្នាទៅវិញទៅមក ក្នុងកំឡុងពេលមានទំនាស់ជាមួយក្រុមហ៊ុនអ្នកស្រី ជា ខេង។ នៅពេលមានមនុស្សជួបគ្នាច្រើននោះហើយ ដែលតុលាការខេត្តកំពង់ឆ្នាំង បានចោទប្រកាន់ លោកស្រី អ៊ុំ សុភី ពីបទញុះញង់ នៅថ្ងៃទី២០ ខែកក្កដា ឆ្នាំ២០០៨។
សំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌដែលមានអាយុកាល១២ឆ្នាំនេះ ហើយបន្តអូសបន្លាយដល់ពេលនេះ គឺស្ថិតនៅក្នុងដៃព្រះរាជអាជ្ញារងនៃក្រុងភ្នំពេញ លោក ចែ សុង ដែលកាន់បន្តពីតុលាការខេត្តកំពង់ឆ្នាំង។ តុលាការក្រុងភ្នំពេញ បង្គាប់ឲ្យលោកស្រី អ៊ុំ សុភី ចូលខ្លួនបំភ្លឺ ក្នុងសវនាការរឿងក្ដីមួយនេះ នៅថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដា ខាងមុខនេះ។
ក្រោយពីទទួលបានដីកានេះ លោកស្រី អ៊ុំ សុភី ឲ្យដឹងថា ការចោទប្រកាន់នោះ គឺជារឿងប្រឌិតរបស់អាជ្ញាធរ ដោយធ្វើតាមការចង់បានរបស់ភាគីក្រុមហ៊ុន ខេ.ឌី.ស៊ី (KDC) របស់អ្នកស្រី ជា ខេង ដែលជាប្រពន្ធរបស់លោក ស៊ុយ សែម រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល។
លោកស្រីថ្លែងថា រាល់បណ្ដឹងពលរដ្ឋដាក់ទៅតុលាការជាច្រើនលើក ស្នើឲ្យបើកការស៊ើបអង្កេតរឿងបំពានយកដីស្រែពីក្រុមហ៊ុន ខេ.ឌី.ស៊ី រហូតមកដល់ពេលនេះ ជិត ២០ឆ្នាំហើយ នៅមិនទាន់មានការឆ្លើយតបណាមួយទេ ប៉ុន្តែ តុលាការបែរជាងាកមកយកចិត្តទុកដាក់បណ្ដឹងរបស់ក្រុមហ៊ុនដ៏មានឥទ្ធិពលនេះ ហើយដាក់បន្ទុកលើពលរដ្ឋ ដែលបាត់បង់ដីស្រែទៅវិញ។
លោកស្រី យល់ថា ការលើកយករឿងកប់បាត់ជាង ១០ឆ្នាំ មកកាត់សេចក្ដីនៅពេលបច្ចុប្បន្ននេះ គឺជាការគាបសង្កត់ផ្លូវកាយ និងផ្លូវចិត្តរបស់លោកស្រី ដែលកំពុងមានជីវភាពខ្វះខាត ចិញ្ចឹមកូន ៤នាក់ ក្នុងគ្រួសារ៖ «ឲ្យខ្ញុំចូលខ្លួននៅថ្ងៃទី១៤ ខែកក្កដាហ្នឹង គឺជាចេតនាធ្វើឲ្យខ្ញុំ របៀបគំរាម កុំឲ្យខ្ញុំហ្នឹងតវ៉ាបន្តទៀត។ អ៊ីចឹង ! គាត់យកអាហ្នឹងគំរាម ដោយសារតែកន្លងមកខ្ញុំឃើញថា អ្នកធ្វើតំណាង គេគំរាមអ្នកនោះឯង។ ឲ្យតែអ្នកណាហ៊ានចេញមុខខ្លាំងជាងគេ អ្នកហ្នឹងគឺត្រូវទទួលការគំរាមកំហែង ដូចជាខ្ញុំ។ អ៊ីចឹង ! គោលបំណងរបស់គេហ្នឹង ចង់ឲ្យយើងឈប់ដើរប្ដឹង ឈប់តវ៉ាអីទៅ ប៉ុន្តែសម្រាប់ខ្ញុំ ទោះបីយ៉ាងណា ក៏ខ្ញុំអត់ឈប់ដែរ។ ដរាបណាមានយុត្តិធម៌សម្រាប់ពួកខ្ញុំ និងដោះស្រាយចប់អស់ បានពួកខ្ញុំឈប់»។
លោកស្រី អ៊ុំ សុភី បញ្ជាក់ថា លោកស្រី នឹងចូលខ្លួនតាមដីកាកោះហៅរបស់តុលាការក្រុងភ្នំពេញ ដោយមានក្រុមមេធាវីជួយការពារក្ដីរឿងនេះ ពីខាងអង្គការស៊ីវិលផ្នែកសិទ្ធិមនុស្ស៖ «ពីមុនៗ មក ឲ្យតែរងការជាប់ប្រកាន់ ទៅដល់តុលាការ ដឹងតែជាប់ពន្ធនាគារហើយ។ នៅខែក្រោយនេះ ខ្ញុំមិនទាន់គិត ហើយក៏មិនទាន់ហ៊ានថា លោកតុលាការ លោកកាត់យ៉ាងមិចដែរ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា គាត់នឹងឈរលើភាពយុត្តិធម៌មួយសម្រាប់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំសង្ឃឹមថា ខ្ញុំនឹងមានយុត្តិធម៌សម្រាប់ខ្ញុំ ព្រោះរយៈពេលតាំងពីឆ្នាំ២០០៨ មកដល់ឥឡូវនេះ វាចូលជិត ១០ឆ្នាំហើយ។ គាត់នៅតែយករឿងរបស់ខ្ញុំមកបើកសវនាការដដែល។ រឿងរដ្ឋប្បវេណីរបស់ពួកខ្ញុំប្ដឹងគ្រប់គ្រងដី គាត់បែរជាទុកចោល អត់ព្រមបើកសវនាការ។ សង្ឃឹមថា លោកតុលាការនឹងឈរលើយុត្តិធម៌ និងឯករាជ្យដើម្បីដោះស្រាយឲ្យនាងខ្ញុំ កុំឲ្យជាប់ពន្ធនាគារ ដោយសារតែខ្ញុំត្រូវមើលថែទាំកូន។ ឧទាហរណ៍ថា ប្រពន្ធរបស់អស់លោកត្រូវជាប់ពន្ធនាគារ តើអស់លោកយ៉ាងដែរ ដែលកូនចៅនៅផ្ទះ ត្រូវបានគេចាប់ដាក់ពន្ធនាគារ»។
ពលរដ្ឋម្នាក់រស់នៅភូមិឡពាង ដែលមានវត្តមាននៅលើដីស្រែនោះ លោកស្រី កែវ វណ្ណៈ រៀបរាប់ថា ជារៀងឆ្នាំ នៅពេលដល់រដូវធ្វើស្រែម្ដងៗ អ្នកភូមិតែងទៅជួយគ្នាទៅវិញទៅមក។ លោកស្រីថា លោកស្រី អ៊ុំ សុភី គ្រាន់តែទៅជួយធ្វើស្រែអ្នកភូមិដូចគ្នា ហើយក៏មិនបាននិយាយអ្វី ទៅញុះញង់ពលរដ្ឋ ដូចការចោទប្រកាន់របស់តុលាការទេ៖ «២០០៨ ហ្នឹង ឈូសផ្ទះសម្បែង ដល់ក្រោយមកទៀតទៅ ពួកខ្ញុំធ្វើស្រែធម្មតា មាននរណាញុះញង់អ្នកណា គឺអត់ទេ។ ធ្វើស្រែដូចដឹងស្រាប់ហើយ ដូចខ្ញុំរួចហើយ ទៅស្ទូងអ្នកផ្សេងទៀតយកដៃ។ ដូចថា ១០ ទៅ ២០គ្រួសារ អ៊ីចឹង ! គ្មានអ្នកណាញុះញង់អ្នកណា បើបាត់ដីដូចតែគ្នាហ្នឹង។ គ្រាន់ថាគាត់ជាអ្នកចេះដឹងមួយ គាត់ជាគ្រូបង្រៀនអីចឹង។ ដល់ពេលគេយកដីគាត់បាត់បង់ដែរ អ៊ីចឹង គាត់ក៏មកជួយតវ៉ាទៅ។ ពេលអ៊ីចឹងទៅ គេចោទថាគាត់មកញុះញង់ ពួកខ្ញុំ បានពួកខ្ញុំចេះប្ដឹង។ តាមពិតទៅ ពួកខ្ញុំ អត់មានគាត់មកញុះញង់ ឲ្យទៅប្ដឹងអីទេ។ ពួកខ្ញុំដើរប្ដឹងតាំងពីកាត់ចុះមកទៀត»។
អាស៊ីសេរីមិនអាចទាក់ទងសុំការបកស្រាយពីព្រះរាជអាជ្ញារង លោក ចែ សុង និងអ្នកនាំពាក្យតុលាការក្រុងភ្នំពេញ លោក អ៊ី រិន្ទ បានទេ នៅថ្ងៃទី១៦ មិថុនា ជុំវិញការលើកយកសំណុំរឿងព្រហ្មទណ្ឌប្រឆាំងនឹងស្ត្រីសកម្មជនដីធ្លី ដែលគ្រោងបើកសវនាការ នៅខែក្រោយនេះ។
ចំណែកនាយករងទទួលបន្ទុកផ្នែកឃ្លាំមើលសិទ្ធិមនុស្សនៃអង្គការ លីកាដូ (LICADHO) លោក អំ សំអាត សង្កេតឃើញថា ពលរដ្ឋ មិនត្រឹមតែរងគ្រោះបាត់ដីស្រែចម្ការ និងផ្ទះសម្បែងប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែថែមទាំងត្រូវរងបណ្ដឹងជាបន្តបន្ទាប់ទៅតុលាការទៀតផង នៅពេលណាមានការរំលោភដីធ្លីពលរដ្ឋ ពីក្រុមហ៊ុនដែលបានទទួលសិទ្ធិអភិវឌ្ឍន៍ពីរដ្ឋាភិបាល។
លោក សាទរចំពោះការវិនិយោគ និងអភិវឌ្ឍន៍តាមរយៈការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច ប្រគល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនណាមួយ ប៉ុន្តែរដ្ឋគួរតែតម្រូវឲ្យភាគីក្រុមហ៊ុននោះដោះស្រាយផលប៉ះពាល់ជូនពលរដ្ឋ ជាសំណងឲ្យបានសមរម្យ និងដោយសន្តិវិធី ដើម្បីបញ្ចៀសការចេញតវ៉ាពីប្រជាពលរដ្ឋ៖ «ខ្ញុំយល់ថារឿងនេះ ជារឿងបញ្ហារ៉ាំរ៉ៃយូរហើយ ហើយប្រជាពលរដ្ឋនៅហ្នឹង ក៏រងគ្រោះខ្លាំងដែរ។ យើងសង្ឃឹមថា នៅពេលសវនាការនេះ តុលាការនឹងទម្លាក់ចោល បទចោទប្រកាន់ទៅលើគាត់ ហើយទុកឱកាសដើម្បីឲ្យក្រុមហ៊ុន និងប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង ធ្វើការដោះស្រាយគ្នាដោយសន្តិវិធី បញ្ចប់រឿងនៅហ្នឹងទៅ ព្រោះយូរឆ្នាំមកហើយ»។
នៅឆ្នាំ២០០៩ ក្រុមហ៊ុន ខេ.ឌី.ស៊ី (KDC) របស់លោកស្រី ជា ខេង ត្រូវជាភរិយាលោក ស៊ុយ សែម រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងរ៉ែ និងថាមពល ប្រើគ្រឿងចក្រឈូសបំផ្លាញផ្ទះសម្បែងពលរដ្ឋអស់ ៤ខ្នង និងបានចាប់ខ្លួនពលរដ្ឋ ១០នាក់ ក្នុងនោះមានស្ត្រីវ័យចំណាស់ ២នាក់ ដាក់ពន្ធនាគារខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ជាង ១ឆ្នាំ ដោយសារតែវិវាទដីធ្លីនេះ។
ក្នុងឆ្នាំ២០១៤ អ្នកភូមិឡពាង មានអ្នកខ្លះ រែកចានឆ្នាំងបាយ អង្ករ ទូលកន្ទេល បីកូនតូច នាំគ្នាដើរថ្មើរជើងចេញពី ឃុំតាជេស ស្រុកកំពង់ត្រឡាច ខេត្តកំពង់ឆ្នាំង ឆ្ពោះទៅក្រុងភ្នំពេញ ដើម្បីស្វែងរកកិច្ចអន្តរាគមន៍រឿងដីធ្លី ពីស្ថាប័នរដ្ឋ និងបណ្ដាស្ថានទូតនានា។ ក្នុងពេលនោះ ពួកគាត់រងការវាយធ្វើបាប និងឃាត់ខ្លួនពីសំណាក់អាជ្ញាធរពីមួយកន្លែងទៅមួយកន្លែង។
គ្រួសារលោកស្រី អ៊ុំ សុភី និងលោក ស្ងួន ញឿន គឺជាគ្រួសារកសិករ មានកូន ៤នាក់ ស្រីម្នាក់ ប្រុស ៣នាក់។ កូនប្រុសច្បង មានអាយុ ១៤ឆ្នាំ ឯកូនប្រុសពៅ មានអាយុ ៥ឆ្នាំ។ ក្រោយពីអស់ដីធ្វើស្រែជាង ១០ឆ្នាំមក សព្វថ្ងៃប្ដីប្រពន្ធមួយគូនេះ ដើរធ្វើសំណង់តាមផ្ទះអ្នកភូមិ ជួនកាលក៏មានធ្វើ ជួនកាលក៏គ្មាន។ ប្រាក់ចំណូលដែលពួកគាត់ អាចរកបានពីការងារប្រើកម្លាំងនេះ គឺចន្លោះពី ៣ម៉ឺនរៀល ទៅ ៤ម៉ឺនរៀល ក្នុងមួយថ្ងៃ ដើម្បីផ្គត់ផ្គង់ជីវភាពរស់នៅ និងការរៀនសូត្ររបស់កូន ៣នាក់។
សកម្មជនដីធ្លី ស្ត្រីវ័យ ៤១ឆ្នាំ លោកស្រី អ៊ុំ សុភី ស្នើដល់ចៅក្រម និងព្រះរាជអាជ្ញា ឈរលើគោលការណ៍ឯករាជ្យ និងយុត្តិធម៌ ក្នុងសវនាការរឿងក្ដីពេលខាងមុខនេះ ព្រោះដីធ្លីគ្រួសារលោកស្រីជាង២ហិកតារ ក៏ដូចជាដីពលរដ្ឋ៥ភូមិ សរុបជាង ៥០០ហិកតារ ត្រូវបានខាងក្រុមហ៊ុនធ្វើរបងហ៊ុំព័ទ្ធយក និងដាក់អ្នកយាម ហាមអ្នកភូមិមិនឲ្យចូលទៅដីស្រែបានតទៅទៀតទេ៕
កំណត់ចំណាំចំពោះអ្នកបញ្ចូលមតិនៅក្នុងអត្ថបទនេះ៖ ដើម្បីរក្សាសេចក្ដីថ្លៃថ្នូរ យើងខ្ញុំនឹងផ្សាយតែមតិណា ដែលមិនជេរប្រមាថដល់អ្នកដទៃប៉ុណ្ណោះ។