ເດັກນ້ອຍຈຳນວນນຶ່ງ ໄຮ້ທີ່ຢູ່ ອາສັຍ

ໃນມື້ວັນທີ 9 ກັນຍາ ຜ່ານມາ ຄະນະກັມມະການ ແກ້ໄຂບັນຫາເດັກນ້ອຍ ໄຮ້ທີ່ຢູ່ອາສັຍ ແລະຖືກປ່ອຍປະລະເລີຍ ຢູ່ແຂວງອຸດົມໄຊ ຮ່ວມກັບຄະນະກັມມະການຂັ້ນເມືອງ ແລະອົງການປົກຄອງບ້ານພູຂຽວ ລົງພື້ນທີ່ເຕົ້າໂຮມເດັກນ້ອຍ ໄຮ້ທີ່ຢູ່ອາສັຍ ແລະ ຖືກປ່ອຍປະ ລະເລີຍ ໄດ້ພົບເຫັນເດັກນ້ອຍ ຈຳນວນນຶ່ງ ໃນເຂດບ້ານພູຂຽວ ແລະ ບ້ານມອນໃຕ້ ເມືອງໄຊ ໄຮ້ບ່ອນຢູ່ອາສັຍ ແລະເພິ່ງພາ ທາງ ດ້ານອາຫານການກິນ, ການສຶກສາແລະການບຳບັດຢາເສບຕິດ ຮ່ວມເຖິງການເຂົ້າເຖິງສາທາຣະນະສຸຂນຳອີກ.

ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້ ເຈົ້າໜ້າທີ່ສັງຄົມສົງເຄາະ ຜແນກແຮງງານ ແລະ ສວັດດີການສັງຄົມ ແຂວງອຸດົມໄຊ ທ່ານນຶ່ງເວົ້າວ່າ ສຳລັບຜົລ ຂອງການກວດສຸຂພາບ ໃຫ້ກັບເດັກນ້ອຍເລລ້ອນ ຈຳນວນດັ່ງກ່າວ ຂອງໂຮງໝໍ ແຂວງອຸດົມໄຊພົບວ່າ ເດັກນ້ອຍກຸ່ມນີ້ ຂາດສານ ອາຫານ ມີນ້ຳໜັກໜ້ອຍ ບໍ່ມີແຮງ ຈ່ອຍແລະເຫຼືອງ ມີພຍາດຜິວໜັງ ແລະມີສານເສບຕິດໃນຮ່າງກາຍ ໂດຍທາງໜ່ວຍງານຂອງທ່ານ ໄດ້ສົ່ງໂຕສອງຄົນ ໃນຈຳນວນດັ່ງກ່າວ ກັບຄືນສູ່ບ້ານຜາແກ້ວ ແລະອີກຈຳນວນ 9 ຄົນ ສົ່ງໄປຮັບການສຶກສາຢູ່ໂຮງຮຽນ ໃນແຂວງ ອຸດົມໄຊ ສ່ວນເຫຼືອສົ່ງເຂົ້າສູນສັງຄົມສົງເຄາະ ແລະບຳບາດຢາເສບຕິດ ດັ່ງທ່ານເວົ້າວ່າ:

“ດຽວນີ້ ເຮົາກໍໄດ້ກວດສຸຂພາບແລ້ວ ທັງ 9 ຄົນ ແລ້ວກໍກະຕຽມຫັ້ນນ່າ ຕຽມພ້ອມທີ່ວ່າ ຈະສົ່ງຂະເຈົ້າໄປສຶກສາຮ່ຳຮຽນເນາະ ເດັກ 4 ຄົນ ທີ່ວ່າສຸຂພາບແຂງແຮງດີ ລະແມ່ນເຮົາຈະສົ່ງໃຫ້ເຂົ້າໂຮງຮຽນເອກຊົນ ຢູ່ແຂວງເຮົານີ້ແຫຼະ ໂຮງຮຽນມິຕພາບລາວ-ຈີນຫັ້ນ ອີກຈຳນວນນິ່ງນ່າ 5 ຄົນນັ້ນແລະແມ່ນ ເຮົາຈະຈັດສົ່ງເຂົ້າໂຮງຮຽນຊົນເຜົ່າ ຢູ່ເມືອງນາໝໍ້.”

ທ່ານກ່າວຕື່ມວ່າ ເດັກນ້ອຍໄຮ້ທີ່ຢູ່ອາສັຍ ແລະ ຖືກປ່ອຍປະລະເລີຍກຸ່ມນີ້ ມີອາຍຸ ລະຫວ່າງ 5-15 ປີ ເປັນເພດຍິງ 3 ຄົນ ແລະ ເພດຊາຍ 6 ຄົນ ສ່ວນນຶ່ງເປັນຊົນເຜົ່າມົ້ງ ມີບ່ອນຢູ່ອາສັຍເກົ່າຢູ່ຊົນບົດ ຊຶ່ງພໍ່ແມ່ນໄດ້ຂາຍດິນບ່ອນອາສັຍ ແລະດິນທຳການກະເສດ ເຮັດໃຫ້ຂະເຈົ້າ ບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ ຈຶ່ງເດີນທາງເຂົ້າມາເມືອງໄຊ.

ໃນຂນະທີ່ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນບ້ານ ບ້ານພູຂຽວ ນາງນຶ່ງ ເວົ້າວ່າ ສຳລັບບ້ານພູຂຽວ ກໍມີເດັກນ້ອຍໄຮ້ບ່ອນຢູ່ອາສັຍ ແລະ ຖືກປະຖິ້ມ ຈຳນວນ 3 ຄົນ ອາຍຸ ລະຫວ່າງ 5-15 ປີ ໂດຍຂະເຈົ້າ ເດີນທາງມາຢູຸ່ບ້ານພູຂຽວ ກັບຄອບຄົວ ເປັນເວລາ 3-4 ປີແລ້ວ ຫຼັງຈາກ ຍ້າຍມາຢູ່ບ້ານພູຂຽວ ພໍ່ແມ່ຂອງພວກຂະເຈົ້າ ໄດ້ປະຮ້າງກັນ ເຮັດໃຫ້ລູກ ກາຍເປັນເດັກນ້ອຍບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ອາສັຍ ແລະ ຖືກປ່ອຍປະ ລະເລີຍ ດັ່ງຍານາງເວົ້າວ່າ:

“ພໍ່ຫັ້ນຂີ້ເຫຍື່ອເດ ພໍ່ກໍເປັນຂີ້ເຫຍື່ອ ພໍ່ແຍກກັນ ພໍ່ແມ່່ກິນຢາ ແລ້ວກໍແຍກກັນ ແມ່ຫັ້ນ ກໍໄປເອົາຜົວໃໝ່ ແມ່ຈະເອົາໄປພໍ່ບໍ່ໃຫ້ເອົາໄປ ວ່າພໍ່ຈະລ້ຽງ ພໍ່ລ້ຽງກໍບໍ່ມີປັນຍາລ້ຽງ ກໍເລາະຂໍທານຫັ້ນເນາະ.”

ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຂັ້ນບ້ານ ບ້ານມອນໃຕ້ ທ່ານນຶ່ງເວົ້າວ່າ ພໍ່ແມ່ຂອງເດັກນ້ອຍໄຮ້ບ່ອນຢູ່ອາສັຍ ແລະ ຖືກປອ່ຍປະລະເລີຍ ນີ້ສ່ວນຫຼາຍ ມີບັນຫາເຣື່ອງຢາເສບຕິດ ແລະບໍ່ສາມາດເບິ່ງແຍງເດັກນອ້ຍໄດ້ ຊຶ່ງໜ່ວຍງານດ້ານແຮງງານ ແລະ ສວັດດີການສັງຄົມ ກໍພຍາຍາມໃຫ້ການຊ່ອຍເຫຼືອ ດ້ວຍການກວດສຸຂພາບ ແລະ ສນັບສນູນໃຫ້ເດັກນ້ອຍ ກຸ່ມນີ້ ເຂົ້າສຶກສາໃນໂຮງຮຽນລາວ-ຈີນ ແລະ ໂຮງຮຽນ ເດັກນ້ອຍກຳພ້າ ດັ່ງທ່ານເວົ້າວ່າ:

“ເສບຢາ ແລ້ວກໍເອົາໄປໄວ້ໂຮງຮຽນເດັກກຳພ້າ ບໍ່ເສບ ກໍເອົາໄປໄວ້ໂຮງຮຽນລາວ-ຈີນ ເພາະວ່າ ເຮົາເອົາໄປເລີຍ ບໍ່ໃຫ້ກ່ຽວ ກັບ ຄອບຄົວເລີຍ ແຍກເດັກອອກຈາກຄອບຄົວເລີຍ ບໍ່ໃຫ້ມາກ່ຽວຖາມກັນເລີຍ ເພາະຖ້າເອົາໄປ ຄັນວ່າຖ້າວ່າ ຄອບຄົວໄປຫາກໍຊິຄືເກົ່າ.”

ຊາວບ້ານຢູ່ເມືອງໄຊ ນາງນຶ່ງກ່າວວ່າ ບັນຫາເດັກນ້ອຍເລລ້ອນ ສ່ວນຫຼາຍ ມີສາເຫດມາຈາກ ຄອບຄົວ ແລະ ພໍ່ແມ່ພວກຂະເຈົ້າ ທຸກຍາກ ບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ອາສັຍ ບໍ່ມີວຽກເຮັດ ແລະ ບໍ່ມິເງິນຈະເບິ່ງແຍງແລະລ້ຽງດູ ຈຶ່ງປ່ອຍປະລະເລີຍພວກລູກໆ ເຮັດໃຫ້ພວກຂະເຈົ້າ ຕ້ອງອອກມາໃຊ້ຊີວິດຕາມແຄມທາງ ດັ່ງນາງເວົ້າວ່າ:

“ອ່າ..ມາຈາກພໍ່ແມ່ຖິ້ມ ສ່ວນຫຼາຍເຫັນຢູ່ຕາມບ້ານນີ້ ກໍແມ່ນພໍ່ແມ່ປະກັນ ແລະ ກໍໄປນອນຢູ່ແຖວທາງ ປະມານນີ້ແຫຼະ ສ່ວນຫຼາຍ ຈະແມ່ນກຸ່ມເດີມໆ ບາງເທື່ອກໍຈະແມ່ນ ສ່ວນຫຼາຍມັນນ່າຈະເປັນກຸ່ມກິນຢາຊີ່ນ່າ ແລ້ວກໍປະຖິ້ມເລີຍ.”

ຊາວບ້ານຢູ່ເມືອງໄຊ ອີກທ່ານນຶ່ງ ເວົ້າວ່າ ລາວເອງ ກໍຢາກໃຫ້ໜ່ວຍງານທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ດຳເນີນການຊ່ອຍເຫຼືອ ເດັກນ້ອຍບໍ່ມີບ່່ອນ ຢູ່ອາສັຍ ແລະ ຖືກປະຖິ້ມກຸ່ມນີ້ ໂດຍສະເພາະ ສນັບສນູນໃຫ້ພວກຂະເຈົ້າ ໄດ້ຮັບການສຶຶກສາ ແລະ ມີບ່ອນຢູ່ ຫຼືຝຶກສີມືແຮງງານ ໃຫ້ແກ່ຂະເຈົ້າ:

“ມັນຕ້ອງມີສະຖານທີ່ສົງເຄາະເນາະ ສະຖານທີ່ແບບລ້ຽງດູ ແລະ ໃຫ້ຄວາມຮູ້ຂະເຈົ້າເນາະ ຄວາມຮູ້ພື້ນຖານໃຊ້ຊີວິດ ແລ້ວກໍຮອດ ອາຍຸມາແລ້ວ ກໍຈຶ່ງສອນວິຊາອາຊີບເນາະ ສິ່ງທີ່ດີ ເອົາໃຫ້ຂະເຈົ້າ ມີຊີວິດເອົາໂຕລອດໄດ້.”

ອີງຕາມບົດຣາຍງານ ຈາກຜແນກແຮງງານ ແລະ ສວັດດີການສັງຄົມ ແຂວງ ອຸດົມໄຊ ສາເຫດທີ່ເຮັດໃຫ້ພວກຂະເຈົ້າ ຕ້ອງເປັນ ເດັກນ້ອຍບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ອາສັຍ ແລະ ຖືກປະຖິ້ມນັ້ນ ຍ້ອນພໍ່ແມ່ຂອງພວກຂະເຈົ້າ ຂາຍທີ່ດິນຢູ່ບ້ານເກົ່າໝົດ ເຮັດໃຫ້ບໍ່ມີດິນອາສັຍ ແລະ ທຳການກະເສດ ເມື່ອພໍ່ແມ່ຂອງພວກຂະເຈົ້າ ບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ ກໍພາພວກລູກໆ ຍ້າຍເຂົ້າມາໂຕເມືອງ ເພື່ອຊອກຫາວຽກເຮັດງານທຳ ເມື່ອ ບໍ່ມີວຽກເຮັດ ກໍເລີຍບໍ່ມີເງິນເບິ່ງແຍງຄອບຄົວ ຈຶ່ງປະໃຫ້ພວກລູກໆ ເລລ້ອນຕາມແຄມຖນົນ ເພື່ອຂໍເງິນມາລ້ຽງຄອບຄົວ.

ບັນຫາອື່ນໆ ທີ່ເດັກນ້ອຍໃນລາວ ຍັງປະເຊີນຢູ່ໃນປັດຈຸບັນ ກໍແມ່ນບັນຫາຂາດສານອາຫານ ສຸຂພາບຮ່າງກາຍບໍ່ປົກກະຕິ ນອກຈາກ ບໍ່ມີບ່ອນຢູ່ອາສັຍ, ອົງການ Save The Children ຣາຍງານວ່າ ເດັກນ້ອຍລາວ ທີ່ມີອາຍຸຕໍ່າກວ່າ 5 ປີມີເຖິງ 43% ຍັງຕ່ຳເຕັ້ຽ ຂາດສານອາຫານແລະຜິດປົກກະຕິນອກຈາກຄວາມທຸກຍາກ. ແຕ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ລາວ ຢືນຢັນວ່າ ອັດຕຣາເດັກນ້ອຍລາວ ທີ່ຕໍ່າເຕັ້ຽ ແລະ ຂາດສານອາຫານນັ້ນ ຫຼຸດລົງ ຍັງເຫຼືອພຽງແຕ່ 33% ແລະ ແຂວງທີ່ມີອັດຕຣາການຂາດ ສານອາຫານ ລະດັບສູງ ໄດ້ຫຼຸດລົງຈາກ 9 ແຂວງ ຍັງເຫຼືອອີກ 8 ແຂວງ ທີ່ໜ້າເປັນຫ່ວງ.

ຢູ່ແຂວງເຊກອງ ໃນປີ 2018 ເດັກນ້ອຍອາຍຸຕໍ່າກວ່າ 5 ປີ ເສັຽຊີວິດເພີ່ມຂຶ້ນ 5 ຄົນ ເປັນ 109 ຄົນ ຈາກປີ 2017 ທີ່ເສັຽຊີວິດ 104 ຄົນ. ສາເຫດສໍາຄັນ ທີ່ເຮັດໃຫ້ເດັກນ້ອຍ ອາຍຸຕໍ່າກວ່າ 5 ປີ ເສັຽຊີວິດເພີ່ມຂຶ້ນ ຍ້ອນຄວາມທຸກຍາກໃນຄອບຄົວ ຂາດອາຫານ ຂາດອານາມັຍ ແລະ ຂາດການເຂົ້າເຖິງດ້ານສາທານະສຸຂໃນເຂດທ້ອງຖິ່ນ.

ອົງການ Save the Children ໄດ້ເຜີຍແຜ່ ບົດຣາຍງານ Global Childhood ວ່າ ເດັກນ້ອຍລາວ ເຕີບໃຫຍ່ຕໍ່າ ຄືຢູ່ອັນດັບທີ 145 ໃນຈຳນວນ 176 ປະເທດທົ່ວໂລກ ໃນການປົກປ້ອງ ແລະ ໃຫ້ການຊ່ອຍເຫຼືອ ເດັກນ້ອຍໃນລາວ ຢູ່ໃນອັນດັບບໍ່ດີ ຍ້ອນວ່າ ຢູ່ລາວ ຍັງມີອັດຕຣາການເສັຽຊີວິດ ຂອງເດັກນ້ອຍ ອາຍຸຕ່ຳກວ່າ 5 ປີ ສູງ ຖ້າທຽບໃສ່ປະເທດ ສິງກະໂປ ທີ່ເປັນປະເທດອັນດັບ ຕົ້ນໆ ໃນການຮັກສາສຸຂພາບ ຂອງແມ່ແລະເດັກນ້ອຍ ດີທີ່ສຸດໃນອາຊຽນ.