ເຂື່ອນທີ 4 ໃນລາວ ໃນ ແມ່ນໍ້າຂອງ

ເຂື່ອນປາກລາຍ ຊຶ່ງທາງຄນະກັມມາທິການ ແມ່ນໍ້າຂອງຫລື MRC ປະກາດໃນມື້ວັນທີ 14 ມີຖຸນາ 2018 ນີ້ວ່າສປປລາວ ໄດ້ແຈ້ງໃຫ້ ຕົນຊາບ ເຖິງຄວາມຕັ້ງໃຈທີ່ຈະສ້າງເຂື່ອນ ປາກລາຍ ໃສ່ແມ່ນໍ້າຂອງ ແຫ່ງທີ 4 ພາຍຫລັງທີ່ 2 ເຂື່ອນ ຄືເຂື່ອນ ໄຊຍະບູລີ ແລະເຂື່ອນ ດອນສະໂຮງ ຢູ່ແຂວງຈໍາປາສັກ ພາກໃຕ້ຂອງລາວ ກໍາລັງສ້າງຢູ່ໃນປັດຈຸບັນ ນີ້ແລະມີແຜນສ້າງ ເຂື່ອນປາກແບງ ເປັນເຂື່ອນແຫ່ງທີ 3 ຊຶ່ງກໍາລັງມີການພິຈາຣະນາ ກັນຢູ່ໃນຂນະນີ້.

ໂຄງການເຂື່ອນປາກແບ່ງ ຕາມຄໍາເວົ້າຂອງ ດຣ. ອະນຸລັກ ກິຕຕິຄຸນ ຫົວໜ້າຝ່າຍຍຸທສາດແລະຄູ່ຮ່ວມ Partnership ຂອງ MRC ໃນອີແມວ ເຖິງ RFA ແລ້ວແມ່ນວ່າ ທາງ MRC ຢູ່ຣະຫວ່າງການພິຈາຣະນາເບິ່ງ ເອກສານນັ້ນຢູ່ ກ່ອນທີ່ຈະສົ່ງໃຫ້ອີກ 3 ປະເທດ ສະມາຊິກ ຄື; ກັມພູຊາ ວຽດນາມ ແລະໄທ ໃນອີກປະມານ 1 ເດືອນ. ຫລັງຈາກນັ້ນຂະບວນການ ປຶກສາຫາຣືກັນ ກ່ອນລ່ວງໜ້າ ໃນຣະຍະເວລາ 6 ເດືອນ ຈະເລີ່ມຂຶ້ນໂດຍມີທັງການທົບທວນ ທາງດ້ານເທັກນິກ, ການປຶກສາຫາຣື ກັບບັນດາ ປະເທດສະມາຊິກ ຫາຣືຢູ່ພາຍໃນປະເທດ ແລະກັບ ຜູ້ມີສ່ວນໄດ້ສ່ວນເສັຽ.

ການແຈ້ງຂອງທາງການລາວ ເຮັດໃຫ້ເກີດຄວາມກັງວົນເຣື່ອງກະທົບ ທີ່ຈະຕາມມາ ຊຶ່ງຄາດວ່າຈະເປັນການ ເພີ່ມບັນຫາ ໃຫ້ຊຸມຊົນເຂດ ອ່າງແມ່ນໍ້າຂອງ ນອກຈາກຜົລກະທົບ ທີ່ຈະມີຕໍ່ຊຸມຊົນລາວ ແລະໄທແລ້ວ.

ໂຄງການເຂື່ອນປາກລາຍ ຕາມຄໍາເວົ້າຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ທ້ອງຖິ່ນ, ແມ່ນໄດ້ສຶກສາຄວາມເປັນໄປໄດ້ ໃນການກໍ່ສ້າງ ມາຫລາຍປີແລ້ວ ແລະ ເມື່ອໄວໆມານີ້ ກໍໄດ້ມີການ ລົງພື້ນທີ່ສໍາຣວດ ຜົລກະທົບ ຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະຕໍ່ປະຊາຊົນ ຊຶ່ງຈະມີປະມານ 20 ບ້ານ ຈະໄດ້ຮັບ ຜົລກະທົບ. ໃນນັ້ນ 10 ປາຍບ້ານ ທີ່ຢູ່ໃຕ້ເຂື່ອນ ເປັນຕົ້ນບ້ານ ດອນລີງ ແລະບ້ານມ່ວງ, ສ່ວນບ້ານທີ່ຢູ່ເໜືອເຂື່ອນ ມີ 5-6 ບ້ານ ຮວມທັງບ້ານທ່າລຽບ, ບ້ານປາກຕຸງ ບ້ານໜອງໃຄ້ ແລະບ້ານຮຸນງາມ.

ແລະຫາກເວົ້າເຖິງຄວາມ ຮູ້ສຶກນຶກຄິດຂອງປະຊາຊົນລາວ ເຣື່ອງການສ້າງເຂື່ອນ ປາກລາຍນັ້ນ ທ່ານເວົ້າວ່າ ການສໍາຣວດ ບົ່ງບອກວ່າ ປະຊາຊົນສ່ວນໃຫຍ່ບໍ່ເຫັນດີນໍາ ຍ້ອນຈະຕ້ອງໄດ້ມີການໂຍກຍ້າຍ ບ້ານເຮືອນອອກໄປຢູ່ບ່ອນໃໝ່ ພວກເຂົາເຈົ້າ ບໍ່ຢາກຍ້າຍເນື່ອງຈາກ ບ້ານເດີມ ທີ່ຢູ່ທຸກມື້ນີ້ ມີດິນທໍາການຜລິດ ແລະເຮືອນຢູ່ ຖາວອນແລ້ວ:

"ຍັງບໍ່ມີການດໍາເນີນງານ ຫຍັງເທື່ອ ສໍາຣວດພື້ນຖານ ໂຄງຮ່າງ ສໍາຣວດຄວາມເປັນໄປໄດ້ ກໍເຮັດໝົດແລ້ວ ລົມກັບປະຊາຊົນ ເວົ້າເຣື່ອງ ປະເມີນ ຜົລກະທົບ ແລະສິ່ງແວດລ້ອມ ກັບປະຊາຊົນ ເວົ້າເຣື່ອງຜົລກະທົບ ຂະເຈົ້າກໍບໍ່ຢາກເຫັນດີ ຫັ້ນແຫລະ ອັນນຶ່ງກໍເຂດບ້ານຂະເຈົ້າ ຖາວອນແລ້ວ ທໍາການຜລິດ ຂອງຂະເຈົ້າ ມັນຖາວອນແລ້ວ ບ້ານມັນກໍຢູ່ໃກ້ຄຽງກັນເນາະ."

ສ່ວນຈໍານວນ ຜູ້ທີ່ຈະໄດ້ຮັບ ຜົລກະທົບທັງໝົດ ຫາກໂຄງການເຂື່ອນປາກລາຍ ເກີດຂຶ້ນແທ້ນັ້ນ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ເກັບກໍາຂໍ້ມູນລະອຽດ ເທື່ອ ວ່າມີຈັກຄອບຄົວກັນແທ້. ແຕ່ສະເພາະ 2 ບ້ານໃນ 20 ບ້ານນັ້ນ ກໍມີຢູ່ 400 ປາຍຄອບຄົວແລ້ວ. ທ່ານກ່າວ.

ເຂື່ອນປາກລາຍຂນາດ 770 ເມັກກາວັດ ທີ່ທາງການລາວໄດ້ສເນີສ້າງນັ້ນ ຈະເປັນອີກເຂື່ອນນຶ່ງ ຢູ່ເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງ ໃນແຂວງ ໄຊຍະບູລີ, ແລະ ກໍຈະຢູ່ໃຕ້ເຂື່ອນ ໄຊຍະບູລີ ທີ່ກໍາລັງສ້າງ ໃກ້ຈະແລ້ວຢູ່ນີ້ ແລະບໍ່ຄາດວ່າການກໍ່ສ້າງ ຈະເລີ່ມຂຶ້ນກ່ອນປີ 2022 ແລະຈະສ້າງສໍາເຣັດ ໃນປີ 2029. ສ່ວນໄຟຟ້າທີ່ຜລິດ ຈາກໂຄງການນັ້ນຈະຂາຍໃຫ້ໄທ, ຍັງບໍ່ຣະບຸເຖິງຜູ້ຊື້ ຫລືຜູ້ພັທນາໂຄງການນັ້ນ ເທື່ອມາຮອດມື້ນີ້.

ຢ່າງໃດກໍຕາມ ໂຄງເຂື່ອນປາກລາຍ ຕາມຄໍາເວົ້າຂອງ ຍານາງ ພຽນພອນ ດີເທດ ຈາກອົງການແມ່ນໍ້າສາກົລ ປະຈໍາປະເທດໄທ ໃນທາງຖແລງຂ່າວ ຂອງ MRC ວ່າ ນັ້ນເປັນອີກໂຄງການນຶ່ງ ທີ່ຄາດກັນວ່າຈະເພີ່ມເຕີມ ຜົລກະທົບຂ້າມຊາຍແດນ ທີ່ມີຢູ່ແລ້ວ ໃສ່ຊຸມຊົນໃນໄທ ແລະທົ່ວເຂດອ່າງແມ່ນໍ້າຂອງ ນອກເໜື່ອຈາກຜົລກະທົບ ຕໍ່ຊຸມຊົນທ້ອງຖິ່ນໃນລາວ ທີ່ບໍ່ໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂ ຢູ່ຕໍ່ໄປນີ້. ແລະຕໍ່ RFA ນາງກໍຢໍ້າອີກເທື່ອນຶ່ງ ເຣື່ອງຜົລກະທົບ ຂ້າມຊາຍແດນ:

"ເຂື່ອນປາກລາຍ ຕັ້ງຢູ່ເທິງແມ່ນໍ້າຂອງ ສາຍຫລັກ ທາງໃຕ້ເຂື່ອນ ໄຊຍະບູລີໄປບໍ່ຮອດ 100 ກິໂລແມັຕ ໃກ້ຊາຍແດນຫລາຍກວ່າ ເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ. ແລະທີ່ສໍາຄັນຄື ເຮົາຍັງບໍ່ເຫັນວ່າຈະມີ ຂະບວນການໃດ ທີ່ຈະສຶກສາຫລືປົວແປງ ຜົລກະທົບ ຂ້າມຊາຍແດນ ທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນຈາກການກໍ່ສ້າງ ເຂື່ອນໃສ່ແມ່ນໍ້າຂອງ ສາຍຫລັກນີ້ ຍັງບໍ່ຮວມຜົລກະທົບ ດ້ານຣະບົບນິເວດ ອື່ນໆທີ່ຈະສົງຜົລກະທົບ ໄປຕລອດໃນລໍານໍ້າຂອງ ໄປຈົນເຖິງຊາຍແດນ ໄທ-ລາວ ວຽງຈັນໄປຈົນຮອດ ກັມພູຊາ ແລ້ວກໍວຽດນາມ ປາກແມ່ນໍ້າດ້ວຍເຊັ່ນກັນ."

ທາງດ້ານທ່ານ ຈັນນະຣົງ Wongla ຈາກກຸ່ມຮັກຊຽງຄານ ແຂວງເລີຍຂອງໄທ ກໍເວົ້າວ່າ ພວກເຂົາເຈົ້າໄດ້ຮັບຜົລກະທົບ ທຸກປີຈາກກະແສ ນໍ້າໄຫລ ທີ່ມີການປ່ຽນແປງ ຍ້ອນເຂື່ອນແມ່ນໍ້າຂອງ ຕອນເທິງໃນເຂດແດນ ຂອງຈີນ. ແລະຫາກເຂື່ອນປາກລາຍ ຖືກສ້າງຂຶ້ນ ມັນກໍຈະ ກໍໃຫ້ເກີດ ຜົລກະທົບຢ່າງໃຫຍ່ຫລວງ ໃສ່ວິຖີຊີວິດຂອງ ປະຊາຊົນທ້ອງຖິ່ນ ຕາມລໍາແມ່ນໍ້າຂອງ ໃນເຂດຕາເວັນອອກ ສຽງເໜືອຂອງ ໄທ.  ຊາວບ້ານໄທເຂດແມ່ນໍ້າຂອງ ໄດ້ຄອຍຖ້າ ຟັງຄໍາຕັດສິນຂອງສານ ຂອງໄທໃນກໍຣະນີ ເຂື່ອນໄຊຍະບູລີ ມາດົນ 5 ປີປາຍແລ້ວ.

ແລະເຂື່ອນປາກລາຍ ທີ່ຢູ່ລຸ່ມລົງມານັ້ນ ຈະເພີ່ມຜົລກະທົບ ບໍດີຕ່າງໆ ແລະເຮັດໃຫ້ຄວາມຫວັງ ເຣື່ອງການມີຄວາມຮັບຜິດຊອບ ໃດໆນັ້ນ ສລາຍໄປ; ຍານາງ ພຽນພອນ ກ່າວ ແລະວ່າ ຄນະກັມການແມ່ນໍ້າຂອງ MRC ແລະຣັຖບານສປປລາວ ບໍ່ມີຄວາມສາມາດ ເຫັນໝົດທັງ ແມ່ນໍ້າຂອງ ໄດ້, ຫາກຕ້ອງການພຽງແຕ່ແບ່ງ ເປັນສ່ວນເປັນສ່ວນ ເພື່ອບຸກເບີກ ຊຶ່ງພວກທ່ານ ກໍາລັງເປັນພະຍານ ການເກີດພັຍພິບັດຂຶ້ນ ທາງສັງຄົມແລະທາງນິເວດ ສິ່ງແວດລ້ອມ.

ເຂື່ອນປາກລາຍ ຕາມຄໍາເວົ້າຂອງທ່ານ ດາວວົງ ພອນແກ້ວ ຢູ່ນອກກອງປະຊຸມສຸດຍອດ ຜູ້ນໍາຍຸທສາດຄວາມຮ່ວມມື ທາງເສຖກິດ ອິຣະວະດີ ເຈົ້າພະຍາ ແລະແມ່ນໍນໍ້າຂອງ ຕໍ່ RFA ທີ່ບາງກອກໃນມື້ວັນທີ 16 ມີຖຸນານີ້, ເຂື່ອນປາກລາຍ ຍັງບໍ່ໄດ້ເຂົ້າສູ່ ຂະບວນການ NPCA ປຶກສາຫາຣືກັນລ່ວງໜ້າ ແຕ່ກໍເປັນໂຄງການທີ່ຢູ່ໃນແຜນ ພ້ອມດຽວກັນທ່ານ ກໍປະຕິເສດ ຣາຍງານທີ່ເວົ້າວ່າເຂື່ອນ ແມ່ນໍ້າຂອງ ໃນລາວຈະສ້າງຜົລກະທົບ ໃຫ້ແກ່ປະຊາຊົນ ເຂດລຸ່ມແມ່ນໍ້າຂອງ ຕັ້ງແຕ່ຕົ້ນນໍ້າໄປຫາ ທ້າຍນໍ້ານັ້ນ ໂດຍຍົກເອົາກໍຣະນີ ເຂື່ອນ ໄຊຍະບູລີ ແລະ ເຂື່ອນດອນສະໂຮງ ມາເປັນຕົວຢ່າງ ວ່າອັນນີ້ຄິດວ່າຄືສິບໍ່ຖືກຕ້ອງ ກັບໂຕຈິງປານໃດເນາະ:

"ເພາະວ່າເຮົາເຫັນຜ່ານມາ ວ່າມີການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນ ໄຊຍະບູລີ ລະກະເຂື່ອນດອນສະໂຮງ ຢູ່ທາງໃຕ້ລະກະມີການຕັນ ນໍ້າມາຫລາຍປີແລ້ວ ລະກະເຫັນວ່າທຸກສິ່ງທຸກຢ່າງ ຍັງເໝືອນເດີມ ເຊັ່ນເຣື່ອງປາ ເຣື່ອງຕະກອນ ກະຍັງຢູ່ໃນສະພາບ ທີ່ວ່າບໍ່ມີຫຍັງ ແຕກຕ່າງເພາະວ່າ ຄືໂຄງການໄຊຍະບູລີ ກໍເລີ່ມກໍ່ສ້າງ ຕັນນໍ້າແຕ່ປີ 2012-2013 ເປັນຕົ້ນມາ  ມາຮອດປີນີ້ກໍປະມານ 5-6 ປີລະ ເຂື່ອນດອນສະໂຮງ ກະຕັນນໍ້າຕັ້ງແຕ່ປີ 2016 ເປັນຕົ້ນມາກະເຫັນວ່າ ໂດຍສະເພາະຢູ່ທາງໂຄງການ ດອນສະໂຮງ ກະເຫັນປາກົດວ່າເຣື່ອງປາ ທີ່ວ່າມີ ຄວາມເປັນຫ່ວງ ໃນເມື່ອກ່ອນຫັ້ນ ກະເຫັນວ່າມັນຫລາຍຂຶ້ນ ກວ່າເດີມ."

ກ່ຽວກັບເຣື່ອງທີ່ວ່ານີ້ ຖແລງຂ່າວ ຂອງເຄືອຂ່າຍແມ່ນໍ້າສາກົລ ກໍຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຣັຖບານ ບັນດາປະເທດເຂດລຸ່ມ ແມ່ນໍ້າຂອງ ແລະຄນະ ກັມມາທິການ ແມ່ນໍ້າຂອງ MRC ບໍ່ໃຫ້ມີການເດີນໜ້າ ໃນຂນະທີ່ບໍ່ທັນ ມີຂະບວນການ ປຶກສາຫາຣືກັນກ່ອນລ່ວງໜ້າ ແລະບໍ່ມີການ ແກ້ໄຂບັນຫາ ຄວາມກັງວົນ ເຣື່ອງໂຄງການເຂື່ອນຕ່າງໆ ທີ່ມີຢູ່ແລ້ວ ແບບໂປ່ງໃສ. ແລະກໍຮຽກຮ້ອງ ໃຫ້ຣັຖບານ ບັນດາປະເທດ ແມ່ນໍ້າຂອງ ປະຕິບັດພັລທະ ຕາມຂໍ້ສເນີແນະ ຂອງສະພາເພື່ອການສຶກສາ MRC ນໍາດ້ວຍ ຊຶ່ງການສ້າງ ເຂື່ອນໄຟຟ້າ ໃນເຂດອ່າງ ແມ່ນໍ້າຂອງ ຄວນຖືກໂຈະໄປຈົນກວ່າວ່າ ການສຶກສາຣະດັບພາກພື້ນ ເບິ່ງເທັກໂນໂລຊີ ພລັງງານທົດແທນ ແລະການຄໍານວນເບິ່ງ ທາງເລືອກ ແທນການພັທນາເຂື່ອນໄຟຟ້າ ຈະສໍາເຣັດ.

ທາງດ້ານຂ່າວຂແມTimes ກໍໄດ້ຣາຍງານ ໂດຍອີງຕາມຄໍາເວົ້າຂອງ ທ່ານ ອອມ ສະຫວັດ ຜູ້ອໍານວຍການທີມງານ ການປະມົງ ຂອງ ກັມພູຊາ ເວົ້າວ່າ ພວກທ່ານ ກັງວົນຫລາຍ ພາຍຫລັງທີ່ລາວ ໄດ້ຕັດສິນໃຈສເນີ ໂຄງການສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າ 9 ໂຄງການ ແລະກັມພູຊາ ໄດ້ສເນີ 2 ໂຄງການ ຢູ່ແຂວງກະແຈະ ແລະແຂວງຊຽງແຕງ.

ທ່ານບໍ່ເຫັນດີ ນໍາໂຄງການຂອງລາວ ມັນຈະສົ່ງຜົລກະທົບໃສ່ການໄຫລ ຂອງນໍ້າແລະການອົພຍົບຂອງໝູ່ປາ. ແຕ່ມັນກໍຂຶ້ນຢູ່ກັບການ ຕັດສິນໃຈ ຂອງຣັຖບານ ແລະທ່ານ ຢິນ ສະຫວັດ ຜູ້ອໍານວຍການກົມນໍ້າ ແລະເປັນໂຄສົກ ປະຈໍາກະຊວງແຫລ່ງ ຊັພຍາກອນນໍ້າ ແລະ ອຸຕຸນິຍົມວິທຍາ ກັມພູຊາກໍເວົ້າວ່າ ໂຄງການດັ່ງກ່າວ ຈະມີການທົບທວນ. ຈະມີການປຶກສາຫາຣືກັນ ກັບປະເທດສະມາຊິກ MRC ອຶ່ນໆ.