ຜູ້ປະສົບພັຍເຂື່ອນແຕກ ຍັງທຸກ ຮອບດ້ານ

ມາເຖິງປັດຈຸນັບ ກໍເປັນ 2 ປີ ແລ້ວ ທີ່ ເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນໍ້ານ້ອຍແຕກ ເຮັດໃຫ້ຊາວເມືອງສນາມໄຊ ແຂວງອັດຕະປື ໄດ້ຮັບຜົລກະທົບຢ່າງ ໜັກໜ່ວງ ແບບບໍ່ເຄີຍມີມາກ່ອນ ແຕ່ຜູ້ປະສົບພັຍ ເປັນຈໍານວນລວງຫຼາຍນັ້ນ ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການຊ່ວຍເຫລືອຢ່າງເປັນທັມ.

ໃນໂອກາດຄົບຮອບ 2 ປີ ທີ່ ເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນໍ້ານ້ອຍແຕກ ໃນມື້ວັນທີ 23 ກໍຣະກະດາ, ເຄື່ອຂ່າຍປະຊາຊົນ ທີ່ຕິດຕາມເບິ່ງການລົງທຶນ ສ້າງເຂື່ອນໃນລາວ ຫຼື LDIM ໄດ້ຈັດງານເສວະນາ ໃນຫົວຂໍ້ “ສ້ອມເຂື່ອນ ແຕ່ບໍ່ສ້ອມຄົນ” ຫຼື ແປງເຂື່ອນ ແຕ່ບໍ່ຊ່ອຍຄົນ ຢູ່ບາງກອກ ປະເທດໄທ ໃນມື້ວັນທີ 23 ກໍຣະກະດານີ້.

ໃນເສວະນາເທື່ອນີ້ ຍານາງ ເປຣມຣຶດີ ດາວເຣືອງ ຈາກເຄືອຂ່າຍດັ່ງກ່າວ ເວົ້າວ່າ ຫລັງເຫດການເຂື່ອນແຕກ ຜ່ານມາແລ້ວ 2 ປີ ທາງ ອົງການຂອງທ່ານ ຍັງມີຄວາມກັງວົນໃນເຣຶ່ອງ ການຈ່າຍຄ່າຊົດເຊີຍ ໃຫ້ປະຊາຊົນລາວ ທີ່ຖືກຜົລກະທົບ ແລະການຊ່ອຍເຫລືອ ໃນດ້ານ ອື່ນໆວ່າ ໄດ້ຮັບຄວາມຍຸຕິທັມ ຫລືໄດ້ຮັບການຊ່ອຍເຫລືອພຽງພໍ ຫລືບໍ່, ດັ່ງທີ່ຍານາງ ກ່າວວ່າ:

“ຄືສະພາບທີ່ເຮົາເຫັນ ເຣຶ່ອງເຊປຽນ ສິ່ງທີ່ເຮົາກັງວົນທີ່ສຸດ ໃນຂນະນີ້ ຊາວບ້ານໃນພື້ນທີ່ ໄດ້ຮັບຄ່າຊົດເຊີຍ ຫລືຄວາມຊ່ອຍເຫລືອ ທີ່ ພຽງພໍຕໍ່ ຄວາມຕ້ອງການ ຫລືບໍ່ ຄິດວ່າເປັນ ປະເດັນທີ່ຈະຕ້ອງຕິດຕາມ ແລ້ວກໍຕ້ອງຕັ້ງຄໍາຖາມຕໍ່ໄປ ແລະຈໍາເປັນຕ້ອງໄດ້ຄໍາຕອບນັ້ນ ແລະໃຫ້ສາທາຣະນະຮູ້.”

ຍານາງກ່າວຕື່ມວ່າ ໃນໄລຍະ 2 ປີ ຜ່ານມາ ຍັງບໍ່ມີຣາຍງານກ່ຽວກັບ ການຊ່ວຍເຫລືອ ໃນດ້ານຕ່າງໆ ຢ່າງເປັນທາງການ ຈາກບໍຣິສັດ ເຈົ້າຂອງເຂື່ອນ ແລະຣັຖບານລາວ, ເຮັດໃຫ້ສັງຄົມ ເກີດມີຄໍາຖາມວ່າ ຊາວບ້ານໄດ້ຮັບການຊ່ອຍເຫລືອ ແນວໃດແດ່ໃນປັດຈຸບັນ ແລະ ມີຊີວິດການເປັນຢູ່ແນວໃດ ຫລັງເຂື່ອນແຕກ.

ສະນັ້ນໃນໂອກາດຄົບຮອບ 2 ປີ ຂອງເຂື່ອນເຊປຽນ-ເຊນໍ້ານ້ອຍແຕກນີ້ ພາກປະຊາສັງຄົມໄທ ຈຶ່ງໄດ້ຮຽກຮ້ອງໃຫ້ ຜູ້ທີ່ໄດ້ຮັບຜົລປໂຍດ ຈາກເຂື່ອນນີ້ ຮັບຜິດຊອບຄວາມເສັຍຫາຍ ຕ່າງໆທີ່ຊາວເມືອງສນາມໄຊໄດ້ຮັບ. ໃນຖແລງການຂອງເຄືອຂ່າຍປະຊາຊົນ ຈັບຕາເບິ່ງການ ລົງທຶນ ສ້າງເຂື່ອນໃນລາວ ວັນທີ 22 ກໍຣະກະດາ 2020 ນີ້ ມີ 4 ຂໍ້ ທີ່ຮຽກຮ້ອງ ແລະ ທວງໃຫ້ຣັຖບານ ສປປລາວ ແລະ ບໍຣິສັດຕ່າງໆ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ປະຕິບັດ, ຊຶ່ງ ຂໍ້ທີ 1 ມີເນື້ອໃນທີ່ຣະບຸວ່າ ຣັຖບານ ສປປລາວ ແລະບໍຣິສັດຮ່ວມຮຸ້ນຕ່າງໆ ຮວມທັງບໍຣິສັດ ວິສວະກັມ ກໍ່ສ້າງ ເອສເຄ ຂອງເກົາຫລີໃຕ້ ແລະບໍຣິສັດຜລິດໄຟຟ້າຣາຊບຸຣີ ຂອງໄທ ຕ້ອງເປີດເຜີຍຂໍ້ມູນກ່ຽວກັບ ແຫຼ່ງທີ່ມາຂອງເງິນຄ່າຊົດເຊີຍທັງຈາກ ການບໍຣິຈາກ ແລະ ປະກັນພັຍ ໃຫ້ ປະຊາຊົນຮູ້ ແລະໃຫ້ປະຊາຊົນ ຜູ້ທີ່ໄດ້ຮັບຜົລກະທົບ ສາມາດປະເມີນ ຄວາມເສັຍຫາຍຂອງຕົນ ແລະ ຮ້ອງທຸກ ໄດ້ຢ່າງເໝາະສົມ ແທນຄ່າຊົດເຊີຍ ທີ່ທາງຣັຖບານ ສປປລາວ ຫລື ບໍຣິສັດ ປະເມີນຢ່າງດຽວ.

ບໍຣິສັດ ເອສເຄ ແລະບໍຣິສັດ ຜລິດໄຟຟ້າຣາຊບຸຣີ ຕ້ອງສະແດງ ຄວາມຮັບຜິດຊອບ ຕໍ່ເຫດການທີ່ເກີດຂຶ້ນ ຍ້ອນໄດ້ຊຸກຍູ້ໃຫ້ເກີດໂຄງການ ກໍ່ສ້າງເຂື່ອນ ເຊປຽນ-ເຊນໍ້ານ້ອຍ ແລະ ໃນຖານະເປັນຜູ້ຮັບຜິດຊອບ ດ້ານວິສວະກັມ ກໍ່ສ້າງ ແລະ ທັງເປີດເຜີຍ ຂະບວນ ການປ້ອງກັນ ອຸບັດຕິເຫດ ໃນອະນາຄົດ ທີ່ອາດຈະເກີດຂຶ້ນ ຢ່າງເປັນຮູປທັມ ນໍາດ້ວຍ.

4 ທະນາຄານ ຮວມທັງທະນາຄານກຣຸງໄທ ທີ່ໄດ້ຜົລປໂຍດ ຈາກການໃຫ້ໂຄງການນີ້ກູ້ຢືມເຖິງ 70% ນັ້ນຕ້ອງຍອມຮັບຢ່າງເປັນທາງການ ໃນຂໍ້ຮຽກຮ້ອງກ່ຽວກັບຫລັກການ ແລະ ມາຕຖານການໃຫ້ເງິນກູ້ນັ້ນ.

ພ້ອມກັນນັ້ນ ຖແລງການກໍຮຽກຮ້ອງໃຫ້ຣັຖບານລາວ, ບໍຣິສັດຜູ້ສ້າງ ເຂື່ອນ ແລະຜູ້ສນັບສນູນ ການສ້າງເຂື່ອນຂນາດໃຫຍ່ໃນລາວ ຈິງໃຈ ໃນການຍ້ອມຮັບ ຢ່າງເປີດເຜີຍຜົລກະທົບ ແລະຄວາມເສັຍຫາຍທາງດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ, ຊັພຍາກອນທໍາມະຊາດ, ສັງຄົມ, ເສຖກິດ ຂອງ ພູມິພາກແມ່ນໍ້າຂອງ ແລະຄວາມເດືອດຮ້ອນ ຂອງປະຊາຊົນ ໃນປະເທດເພື່ອນບ້ານ, ຕ້ອງເປີດເຜີຍຂໍ້ມູນ ແລະຍອມຮັບການກວດສອບ ເພື່ອແກ້ໄຂ ແລະ ການຊົດເຊີຍທີ່ເປັນທັມ.

ໃນເສວະນາເທື່ອນີ້ ຍານາງ ໄພຣິນ ເສາະສາຍ ຈາກອົງການແມ່ນໍ້າສາກົນໃນໄທ ກ່າວວ່າໄລຍະ 2 ປີຜ່ານມາພາກປະຊາສັງຄົມໃນໄທຍ ກໍພຍາຍາມຕິດຕາມ ແລະ ໃຊ້ທຸກວິທີທາງ ເພື່ອໃຫ້ບໍຣິສັດ ຜູ້ມີສ່ວນໄດ້ສ່ວນເສັຍ ເປັນຕົ້ນບໍຣິສັດ ຜູ້ສ້າງເຂື່ອນ, ທະນາຄານ, ການໄຟຟ້າ ຝ່າຍຜລິດແຫ່ງປະເທດໄທ ແລະຣັຖບານໄທ ກວດສອບກ່ຽວກັບການຣະເມີດສິດທິ ຂອງປະຊາຊົນ ແລະຊ່ອຍເຫຼືອຕາມຫລັກມະນຸສທັມ:

"ຕລອດໄລຍະເວລາ 2 ປີ ທີ່ຜ່ານມາ ພວກເຮົາກໍພຍາຍາມໃຊ້ ກົນໄກໃນປະເທດໄທ ເພື່ອທີ່ຈະໃຫ້ເກີດ ຄວາມຮັບຜິດຊອບ ເຊັ່ນວ່າ ການໃຊ້ກົນໄກ ຂອງຄະນະກໍາມາທິການ ສິດທິມະນຸດແຫ່ງຊາດປະເທດໄທ ໃນການຂໍໃຫ້ມີການກວດສອບ ເຣຶ່ອງບໍຣິສັດ ທີ່ເຂົ້າໄປລົງທຶນ ຣະເມີດສິດທິ.”

ແລະ ຍານາງ ຍູກະ ຄິກູຊິ ຈາກອົງການ Mekong Watch ຂອງຍີ່ປຸ່ນ ກໍກ່າວວ່າ 2 ປີ ຜ່ານມາ ຫລັງເຂື່ອນແຕກ ບໍຣິສັດຜູ້ສ້າງເຂື່ອນ ໄດ້ຊ່ວຍເຫລືອ ໃນດ້ານໃດແດ່ ແລະ ຜູ້ມີສ່ວນໄດ້ ສ່ວນເສັຍ ໃນໂຄງການເຂື່ອນ ເຊປຽນ-ເຊນໍ້ານ້ອຍ ໂດຍສະເພາະ ທະນາຄານ ຊຶ່ງເປັນ ຜູ້ປ່ອຍເງິນກູ້ ໃຫ້ໂຄງການນີ້ ໄດ້ອອກມາຮັບຜິດຊອບ ແນວໃດແດ່ແລ້ວ:

“ເປັນ 2 ປີແລ້ວ ບໍຣິສັດຕ່າງໆ ທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເຈົ້າເຮັດຫຍັງກັບບ້ານ ທີ່ຖືກຜົລກະທົບ ແຕ່ບໍ່ເຫັນການສະແດງອອກ ຫລື ຄວາມຮັບຜິດຊອບ ຂອງ ບໍຣິສັດຕ່າງໆ ຫລືວ່າທະນາຄານ ຕ່າງໆ ບໍ່ຈະແຈ້ງ”

ຍານາງກ່າວຕື່ມອີກວ່າ ໄລຍະຜ່ານມາ ຜູ້ມີສ່ວນໄດ້ສ່ວນເສັຍ ໃນໂຄງການເຂື່ອນ ເຊປຽນ-ເຊນໍ້ານ້ອຍ ພຽງ 2 ບໍຣິສັດເທົ່ານັ້ນ ທີ່ອອກມາ ເປີດເຜີຍຂໍ້ມູນ ຄື ທະນາຄານ ກຣຸງໄທ ແລະ ບໍຣິສັດ ເຊປຽນ-ເຊນໍ້ານ້ອຍ ແຕ່ກໍເປັນຂໍ້ມູນ ທີ່ບໍ່ລະອຽດ ແລະບໍ່ຈະແຈ້ງ. ສ່ວນບໍຣິສັດ ອື່ນໆ ຍັງມິດງຽບຢູ່.