ນະໂຍບາຍ ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ຂາດຄວາມພ້ອມ
2021.11.22
ການສັນຈອນ ຂອງຊາວບ້ານ ຕາມທ້ອງຖນົນ ໃນຍາມເຊົ້າ ທີ່ຕ້ອງໄດ້ປ້ອງກັນທັງໂຄວິດ-19 ແລະ ປ້ອງກັນຝຸ່ນ (TS), ພຶສຈິກາ 2021.
RFA
ປະຊາຊົນລາວຍັງເຫັນວ່າ ນະໂຍບາຍຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ຂາດຄວາມພ້ອມຫຼາຍດ້ານ ທີ່ຈະສົ່ງເສີມໃຫ້ປະຊາຊົນນຳໃຊ້ຢ່າງທົ່ວເຖິງ ແລະເກີດຜົລຢ່າງແທ້ຈິງ. ຂນະທີ່ຣັຖບານ ໄດ້ອອກມະຕິສະບັບເລກທີ 8 ລົງວັນທີ 4 ຕຸລາ 2021 ໄດ້ກຳນົດ ນະໂຍບາຍຕໍ່ຜູ້ນຳເຂົ້າ ແລະ ຈຳໜ່າຍຣົດໄຟຟ້າ ໂດຍສົ່ງເສີມຕາມກົນໄກຂອງກົດໝາຽພາສີ ນຳເຂົ້າ 0% ອາກອນ ຊົມໃຊ້ 3% ແລະ ອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມ 10% ພ້ອມທັງບໍ່ຈຳກັດ ໂຄຕ້າການນຳເຂົ້າ ເພື່ອໃຫ້ເກີດປໂຍດຕໍ່ປະເທດລາວ ເປັນຕົ້ນການສົ່ງເສີມໃຫ້ປະຊາຊົນລາວ ໃຊ້ພລັງງານສະອາດ ແລະຫຼຸດ ຜ່ອນການນຳເຂົ້ານ້ຳມັນ.
ກ່ອນທີ່ ຂັ້ນເທິງຈະສົ່ງເສີມ ໃຫ້ປະຊາຊົນລາວ ນຳໃຊ້ຣົດພລັງງານໄຟຟ້ານັ້ນ ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງຄວນສົ່ງເສີມ ນະໂຍບາຍຫຼຸດຄ່າໄຟຟ້າຄຽງ ຄູ່ກັບນະໂຍບາຍຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ໄປພ້ອມກັນເນື່ອງຈາກຣາຄາໄຟຟ້າຢູ່ລາວຍັງແພງ. ອີກທັງສະພາບໂຕຈິງ ປະຊາຊົນລາວພາຍໃນ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ໄດ້ຊົມໃຊ້ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ໄປຈຳນວນນຶ່ງແລ້ວ ໂດຍສະເພາະສະກຸດເຕີ້ໄຟຟ້າ ຄັນນ້ອຍແລະສ່ວນໃຫຍ່ ສາກໄຟໃສ່ຣົດຢູ່ເຮືອນ. ດັ່ງຊາວ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ກ່າວຕໍ່ ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 22 ພຶສຈິກາ ນີ້ວ່າ:
“ກໍຕ້ອງເຮັດ ແບບວ່າຄ່າໄຟໃຫ້ປະຢັດແຫຼະ ໃຫ້ມັນຖືກກວ່ານ້ຳມັນແຫຼະ ແບບເຕີຣີ ອາຊ້ຽນກໍຕ້ອງຖືກ ທີ່ຜ່ານມາໄຟຟ້າກໍວ່າຫຼຸດໆ ເວົ້າຄືສື່ໆ ຜົລສຸດທ້າຍມາ ຢາກແພງແດ່.”
ປະເທດລາວ ສ່ວນໃຫຍ່ມີພູມີປະເທດ ເປັນພູເຂົາສູງຊັນ ຫຼາຍກວ່າທົ່ງພຽງຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ນະໂຍບາຍສົ່ງເສີມໃຫ້ ປະຊາຊົນລາວ ຊົມໃຊ້ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ບໍ່ເໝາະສົມກັບປະຊາຊົນ ຈຳນວນຫຼາຍທີ່ຢູ່ເຂດຫ່າງໄກທີ່ມີພູດອຍ ເນື່ອງຈາກເນື້ອທີ່ພູເຂົາສູງຊັນນັ້ນ ສ່ວນໃຫຍ່ຈະມີທາງເພື່ອໄປມາຫາຊູ່ກັນ ໃນຮູບແບບຖົມຫີນ ຂີ້ຕົມ ແລະ ດິນແດງ ບໍ່ໄດ້ເປັນທາງປູຢາງ ປູເບຕົ້ງຄືທາງໃນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ການນຳໃຊ້ຣົດໄຟຟ້າຊຶ່ງສ່ວນໃຫຍ່ ປະເທດລາວມີຈຳໜ່າຍຈະເປັນຣົດສະກຸດເຕີ້ນ້ອຍ ຈະບໍ່ສາມາດຂັບຂີ່ໄດ້ອີກທັງຫຼາຍພື້ນທີ່ ໃນເຂດຫ່າງໄກທີ່ມີພູດອຍ ໄຟຟ້າຈະຍັງອ່ອນ ແລະຍັງບໍ່ສາມດເຂົ້າເຖິງໄດ້ທຸກບ້ານ.
ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຈຶ່ງຄວນຫຼຸດຜ່ອນພາສີ-ອາກອນ ນ້ຳມັນເຊື້ອໄຟ ເພື່ອຊ່ອຍເຫຼືອປະຊາຊົນ ໃນເຂດດັ່ງກ່າວ ແທນນະໂຍບາຍ ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ. ດັ່ງຊາວບ້ານຢູ່ແຂວງໄຊສົມບູນກ່າວວ່າ:
“ເຣື່ອງຖນົນຫົນທາງນີ້ນ່າ ເພາະຣົດນີ້ເຮົາຊື້ມາເຮົາຕ້ອງໃຊ້ເດ້ ເຮົາຕ້ອງໃຊ້ທຽວທາງໄປ ໄປມາມາທາງມັນບໍ່ດີແຫຼະ ກໍເປັນທາງຢາງເຄິ່ງນຶ່ງ ທາງດິນ ທາງຫີນເຄິ່ງນຶ່ງ ຢູ່ເຂດນອກນີ້ ໄຟຟ້າຍັງບໍ່ທົ່ວເຖິງປານໃດມີໄຟຟ້າ ຍັງອ່ອນການນຳໃຊ້ໄຟຟ້ານີ້ ມັນຍັງບໍ່ພ້ອມປານໃດ.”
ນະໂຍບາຍ ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ໄດ້ມີການປະກາດໃຊ້ຢ່າງເປັນທາງການ ແລະໄດ້ນະໂຍບາຍທີ່ເປັນປໂຍດ ຕໍ່ຜູ້ນຳເຂົ້າຣົດໄຟຟ້າຫຼາຍພໍສົມຄວນ ໂດຍສະເພາະພາສີນຳເຂົ້າ 0% ແລະ ບໍ່ຈຳກັດໂຄຕ້ານຳເຂົ້າ, ຂນະດຽວກັນ ນະໂຍບາຍຕໍ່ຜູ້ນຳເຂົ້າຣົດໃຊ້ນ້ຳມັນເຊື້ອໄຟ ແມ່ນມີການປັບເພີ່ມພາສີນຳເຂົ້າຈາກ 35-40% ແລະ ເພີ່ມອາກອນມູນຄ່າເພີ່ມຈາກ 10% ເປັນ 20% ປະຊາຊົນລາວ ຈຳນວນນຶ່ງກໍເບິ່ງວ່ານະໂຍບາຍດັ່ງກ່າວນັ້ນເປັນການບັງຄັບ ທາງອ້ອມໃຫ້ປະຊາຊົນລາວ ຫັນໄປໃຊ້ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ເນື່ອງຈາກປັດຈຸບັນລາຄານ້ຳມັນເຊື້ອໄຟ ຢູ່ລາວກໍບໍ່ມີທ່າທີວ່າຈະຫຼຸດລົງ ຈຶ່ງຢາກໃຫ້ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ເບິ່ງຄວາມພ້ອມ ຂອງປະຊາຊົນ ແລະສຳຣວດຄວາມຄິດເຫັນ ຂອງປະຊາຊົນ ຕໍ່ນະໂຍບາຍຣົດພລັງງານ ໄຟຟ້າ ນີ້ອີກຄັ້ງ. ຊາວບ້ານຢູ່ ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ທ່ານນຶ່ງໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ຢາກໃຫ້ມີມີການທົດລອງກ່ອນແລ້ວ ກໍຖາມຄວາມຄິດຄຳເຫັນຂອງປະຊາຊົນ ວ່າເຂົາເຈົ້າພ້ອມຫຼືບໍ່ເພາະວ່າປະເທດເຮົາມັນກໍຖືວ່າ ເປັນປະເທດທີ່ວ່າມີພູມີຜາຫຼາຍຈັ່ງຊິນ່າ ຄືເຮົາເຫັນປະກາດເວົ້າວ່າຊິເພີ່ມອາກອນທີ່ນຳເຂົ້າຣົດ ທີ່ໃຊ້ນ້ຳມັນຫັ້ນເພີ່ມຂື້ນອີກ ຄິດວ່າໂຕນີ້ຫັ້ນນາເປັນຂໍ້ບັງຄັບ ໃຫ້ປະຊາຊົນຫັນໄປໃຊ້ຣົດໄຟຟ້າຫຼາຍກວ່າ.”
ນັກວິຊາການດ້ານພລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ກ່າວວ່າ ນະໂຍບາຍຣົດພລັງງານມີຜົລດີ ຕາມທີ່ກະຊວງພລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ໄດ້ເສນີໄປ, ແຕ່ຂນະດຽວກັນ ຜົລເສັຽກໍອາດເຮັດໃຫ້ ພາກກະສິກັມ ບໍ່ໄດ້ຮັບປໂຍດ ຈາກນະໂຍບາຍຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ເນື່ອງຈາກຣົດພລັງງານໄຟຟ້າເພື່ອການກະເສຕ ບໍ່ເຫັນມີ, ຂນະທີ່ປະເທດລາວໄດ້ຂື້ນຊື່ວ່າເປັນປະເທດ ແຫ່ງການກະເສຕ ປະຊາຊົນສ່ວນໃຫຍ່ມີອາຊີບເຮັດນາ ເຮັດສວນ.
ນອກຈາກນີ້ ເປົ້າໝາຽຂອງກະຊວງພລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ທີ່ສຳຄັນອີກຢ່າງນຶ່ງ ໃນການກຳນົດນະໂຍບາຍຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ອອກມາຄືປີ 2031 ເປັນຕົ້ນໄປ ປະເທດລາວຈະຕ້ອງນຳເຂົ້າ ຍານພາຫະນະນຳໃຊ້ໄຟຟ້າສູງກວ່າ 50% ຊຶ່ງທາງນັກວິຊາການ ດ້ານພລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ໃຫ້ຄວາມເຫັນ ຕໍ່ເປົ້າໝາຽນີ້ວ່າຈະເປັນໄປຕາມເປົ້າໝາຽ ຂອງກະຊວງ ຫຼືບໍ່. ດັ່ງນັ້ນຂື້ນຢູ່ກັບ ຣາຄາພລັງງານໄຟຟ້າ ທີ່ຈະຂາຍໃຫ້ປະຊາຊົນ ເປັນຣາຄາທີ່ປະຊາຊົນລາວ ສາມາດຊື້ໄດ້ ຫຼືບໍ່ ເນື່ອງຈາກ ສະພາບໂຕຈິງປະຊາຊົນລາວ ກໍມີລາຍໄດ້ປານກາງ ເຖິງລາຍໄດ້ຕ່ຳ ຫຼາຍກວ່າລາຍໄດ້ຮັ່ງມີ ດັ່ງທ່ານໄດ້ກ່າວວ່າ:
“ກໍຕ້ອງເບີ່ງທີ່ຣາຄາການຳເຂົ້າ ເພາະວ່າຣັຖບານ ວ່ານະໂຍບາຍຍົກເວັ້ນ ພາສີຢູ່ຢູ່ຣາຄາ ທີ່ຕ່າງປະເທດຕົ້ນທືນການຜລິດ ຕົ້ນທືນການຈຳໜ່າຍນ່າ ມັນຊິສູງຊ່ຳໃດເພາະ ປະຊາຊົນເຮົາກໍມີແຕ່ຄອບຄົວປານກາງບໍ່ແມ່ນທີ່ຮັ່ງມີ.”
ທ່ານກ່າວຕື່ມວ່າ ເມື່ອເບິ່ງສະພາບໂຕຈິງແລ້ວ ປະຊາຊົນລາວຈະບໍ່ນິຍົມຊື້ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ມາໃຊ້ໃນຄົວເຮືອນ ເພາະບໍ່ຄຸ້ມຄ່າ ຫາກຈະຂາຍເປັນຣົດມືສອງ ໃຫ້ຜູ້ອື່ນ, ຕລາດຊື້-ຂາຍຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ມືສອງບໍ່ໄດ້ກວ້າງຂວາງ ຄືຣົດຈັກມືສອງ, ອີກທັງປະຊາຊົນລາວ ອາດບໍ່ນິຍົມໃຊ້ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ຫຼາຍ, ພວກເຂົາເຈົ້າສ່ວນຫຼາຍ ບໍ່ມີປະສົບການ ແລະມີຄວາມກັງວົນ ຕໍ່ຄ່າສິ້ນເປືອງພາຍຫຼັງ ຊື້ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ມາໃຊ້ຢູ່ເຮືອນເປັນຕົ້ນ ຄ່າແບັດເຕີຣີເຊື່ອມ ແລະ ຄ່າເສັຽເວລາ ທີ່ຈະຕ້ອງຖ້າສາກໄຟໃສ່ຣົດ ໃຫ້ເຕັມຂນະທີ່ຣົດຈັກ ທັມມະດາແມ່ນຂີ່ເຂົ້າປ້ຳເຕີມນ້ຳມັນເຊື້ອໄຟ ບໍ່ກາຍນາທີ່ກໍແລ້ວ.
ນະໂຍບາຍ ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ໄດ້ປະກາດໃຊ້ຢ່າງເປັນທາງການແລ້ວ ເພື່ອສົ່ງເສີມໃຫ້ປະເທດລາວແລະ ປະຊາຊົນ ຊົມໃຊ້ພລັງງານ ສະອາດ ແລະຫຼຸດຜ່ອນ ການນຳໃຊ້ນ້ຳມັນເຊື້ອໄຟ ຫາກວ່າເຖິງຄຳສເນີ ຂອງປະຊາຊົນ ທີ່ຕ້ອງການໃຫ້ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຫຼຸດຄ່າໄຟຟ້າແລະ ພາສີ-ອາກອນນຳເຂົ້າ ນ້ຳມັນເຊື້ອໄຟ ຄົງຈະເປັນໄປບໍ່ໄດ້ເທື່ອ ເນື່ອງຈາກຂັ້ນເທິງ ມີນະໂຍບາຍຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ແລ້ວແລະຄາດວ່າໃຊ້ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ຈະເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນປະຢັດ ໄດ້ຫຼາຍກວ່າໃຊ້ຣົດນ້ຳມັນເຊື້ອໄຟ. ເຈົ້າໜ້າທີ່ກະຊວງພລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່ທ່ານນຶ່ງ ທີ່ບໍ່ປະສົງອອກຊື່ແລະຕຳແໜ່ງກ່າວວ່າ:
“ເຣື່ອງນ້ຳມັນເຊື້ອໄຟນີ້ ເພີ່ນຄືຊິບໍ່ຫຼຸດເນາະ ເຣື່ອງພາສີ-ອາກອນຫັ້ນນ່າ ຄ່າໄຟນີ້ມັນກໍອາດຈະບໍ່ຫຼຸດ ມັນຄືປົກກະຕິຫັ້ນແຫຼະ ແຕ່ວ່າເຮົາທຽບໃສ່ນ້ຳມັນ ກໍຖືກກວ່າ ນ້ຳມັນໃນລາວລິດນຶ່ງ ກໍປະມານໝື່ນກີບເດ້ ຄັນເຮົາຊາຣ໌ດໄຟຟ້າ ສະເລັ່ຽພັນກີບຕໍ່ກິໂລວັຕໂມງ ມັນກໍເກືອບສິບເທົ່າໂຕຫັ້ນແຫຼະ ຄັນທຽບໃສ່ເນາະ.”
ນະໂຍບາຍຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ຖືເປັນນະໂຍບາຍທຳອິດ ຂອງປະເທດລາວ ປັຈຈຸບັນນັກທຸຣະກິຈ ພາກເອກະຊົນ ໄດ້ນຳເຂົ້າຣົດພລັງງານໄຟຟ້າ ມາວາງຈຳໜ່າຍຢູ່ຫຼາຍຢີ່ຫໍ້ແລ້ວ ອີກທັງພາກເອກະຊົນຍັງລິເຣີ່ມມີການຕິດຕັ້ງ ບ່ອນສາກໄຟ ເພື່ອຣົດພລັງງານໄຟຟ້າອີກນຳ. ນອກຈາກນີ້ປະຊາຊົນຈຳນວນນຶ່ງ ໂດຍສະເພາະຢູ່ໂຕເມືອງ ກໍເຣີ່ມໃຊ້ຣົດພລັງງານໄຟຟ້າແລ້ວ. ອີງຕາມຂໍ້ມູນຂອງ ກະຊວງພລັງງານ ແລະບໍ່ແຮ່.
