ພາກປະຊາສັງຄົມໄທຍ ຕຣຽມເຮັດໜັງສືເຖິງຣັຖບານຈີນ ເຣື່ອງການກໍ່ສ້າງ ເຂື່ອນປາກແບງ

ພາກປະຊາສັງຄົມ ແລະ ເຄືອຂ່າຍແມ່ນໍ້າຂອງ ໃນປະເທດໄທຍ ຕຣຽມເຮັດໜັງສືສອບຖາມໄປເຖິງຣັຖບານຈີນ ແລະ ບໍຣິສັດ ໄຊນ່າຕ້າຖັງ ຂອງຈີນ ທີ່ຈະເຂົ້າມາລົງທຶນກໍ່ສ້າງໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າ ປາກແບງຢູ່ເມືອງປາກແບງ ແຂວງອຸດົມໄຊ ພາຍຫຼັງທີ່ໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າປາກແບງ ໄດ້ມີການເຊັນສັນຍາຊື້-ຂາຍໄຟຟ້າ ຫຼື PPA ຢ່າງເປັນທາງການ ກັບການໄຟຟ້າ ຝ່າຍຜລິດ ແຫ່ງປະເທດໄທຍ ຫຼື EGAT ທີ່ເປັນຣັຖວິສາຫະກິຈ ໄຟຟ້າໄທຍ ໃນວັນທີ 13 ກັນຍາ 2023 ທີ່ຜ່ານມານີ້.

ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້ ຕາງໜ້າກຸ່ມຮັກຊຽງຂອງ ແຂວງຊຽງຮາຍ ປະເທດໄທຍກ່າວວ່າ ຕອນນີ້ ຢູ່ລະຫວ່າງການປຶກສາຫາລື ກັບກຸ່ມເຄືອຂ່າຍອື່ນໆ ເພື່ອກຳນົດເນື້ອໃນທີ່ສອບຖາມ ໄປເຖິງຣັຖບານຈີນ ແລະ ບໍຣິສັດ ໄຊນ່າຕ້າຖັງ ເພາະໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າ ປາກແບງ ທີ່ບໍຣິສັດຈີນ ຈະເຂົ້າມາລົງທຶນນັ້ນ ຈະສ້າງຜົລກະທົບ ຕໍ່ສິ່ງແວດລ້ອມ ຢ່າງໜັກໂດຍສະເພາະຜົລກະທົບ ຂ້າມພົມແດນ ແລະພາວະນໍ້າເພີ່ມສູງຂຶ້ນ ຈາກອ່າງເກັບນໍ້າຂອງເຂື່ອນປາກແບງ ໃນເຂດຊາຍແດນໄທຍຢູ່ເມືອງວຽງແກ່ນ, ເມືອງຊຽງຂອງ ແລະ ເມືອງຊຽງແສນ ແຂວງຊຽງຮາຍ.

ດັ່ງຕາງໜ້າ ກຸ່ມຮັກຊຽງຂອງ ແຂວງຊຽງຮາຍປະເທດໄທຍ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 13 ຕຸລາ ນີ້ວ່າ:

(ໄທຍ) “ເຂົາເຄືອຂ່າຍກຳລັງລົມກັນຢູ່ ແລ້ວກາຫາລືກັນເຊິ່ງຍັງບໍ່ໄດ້ມີການກຳນົດມື້ ຢ່າງຈະແຈ້ງທີ່ເຮັດໜັງສືແລ້ວ ກາສົ່ງມື້ໃດ, ມັນຫຼາຍກິຈກັມທີ່ເຮົາຈະຕ້ອງເຮັດ ໃຫ້ສອດຄ່ອງ ແລ້ວຈັດລຳດັບໃຫ້ຖືກກາຄົງຈະເຮັດຮ່ວມກັນ (ເຄືອຂ່າຍແມ່ນໍ້າຂອງໄທຍແລະສາກົລ) ເພາະວ່າທຸກຄົນກາມີເປົ້າໝາຍດຽວກັນ.”

ກຸ່ມຮັກຊຽງຂອງເຫັນວ່າ ໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າປາກແບງ ນັບແຕ່ເຣີ່ມຂະບວນການເຮັດຣາຍງານ ຜົລກະທົບດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ-ສັງຄົມ ຫຼື EIA ຜົລກະທົບຂ້າມພົມແດນ ຈະແຈ້ງແລ້ວວ່າ ໜ່ວຍງານຂອງໄທຍ ທີ່ມີສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງ ມີຄວາມເຫັນວ່າບໍ່ຖືກຕ້ອງ ແລະ ບໍ່ເໝາະສົມ ຂໍ້ມູນບໍ່ຄົບຖ້ວນ ແຕ່ຍັງສູ້ຊົນເພື່ອເຂົ້າສູ່ຂະບວນການ ປຶກສາຫາລືລ່ວງໜ້າ ຫຼື PNPCA ຕາມລະບຽບ ຂອງຄະນະທັມມາທິການແມ່ນໍ້າຂອງ ສາກົລ ຫຼື MRC, ນອກຈາກນີ້ການເຊັນສັນຍາຊື້-ຂາຍໄຟຟ້າ ຂອງໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າປາກແບງ ແມ່ນເປັນການເຊັນສັນຍາກັນ ໂດຍຂາດຄວາມຊອບທັມ, ບໍ່ມີຄວາມໂປ່ງໃສ ແລະ ບໍ່ໄດ້ຄຳນຶງເຖິງຜົລກະທົບ ທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນຍ້ອນຜູ້ມີສ່ວນໄດ້ສ່ວນເສັຍ ກັບໂຄງການເຫັນເຖິງຜົລປໂຍດ ທີ່ຈະໄດ້ຮັບຫຼາຍກ່ວາ ຜົລກະທົບດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ.

ດັ່ງຕາງໜ້າ ກຸ່ມຮັກຊຽງຂອງ ໄດ້ກ່າວຕື່ມວ່າ:

(ໄທຍ) “ເຂົາກາບອກແລ້ວວ່າບໍ່ໄດ້ຮີບດ່ວນ ທີ່ຈະຕ້ອງເຮັດບໍ່ໄດ້ຮີບດ່ວນ ທີ່ຈະຕ້ອງກໍ່ສ້າງແລ້ວ ເປັນຫຍັງເຂົາເຖິງຮີບດ່ວນ ເຊັນສັນຍາຊື້-ຂາຍໄຟຟ້າ ມັນເຫັນຈະແຈ້ງເນາະວ່າ ເຣື່ອງຜົລປໂຍດທີ່ຈະໄດ້ຮັບນີ້ມັນເປັນເຣື່ອງທຶນກັບຄົນ ບໍ່ພໍເທົ່າໃດຄົນທີ່ໄດ້ຮັບຜົລປໂຍດ ຈາກເຣື່ອງນີ້.”

ກ່ອນໜ້ານີ້ ເຄືອຂ່າຍພາກປະຊາສັງຄົມ ໃນໄທຍ ແລະ ອົງການຈັດຕັ້ງສາກົລ ພະຍາຍາມຄັດຄ້ານ ບໍ່ໃຫ້ ດຳເນີນການ ກໍ່ສ້າງເຂື່ອນໄຟຟ້າ ປາກແບງ ແລະ ໄດ້ສົ່ງໜັງສືໄປເຖິງ ນາຍົກຣັຖມົນຕຣີໄທຍ, ຣັຖມົນຕຣີກະຊວງພລັງງານ ແລະ ບໍ່ແຮ່, ຄະນະກັມມະການ ນະໂຍບາຍດ້ານພະລັັງງານ ແຫ່ງຊາຕ ໄທຍເພື່ອຂໍໃຫ້ເລື່ອນການຮັບຊື້ໄຟຟ້າ ຈາກເຂື່ອນດັ່ງກ່າວ ອອກໄປກ່ອນ ລວມເຖິງເຂື່ອນຫຼວງພຣະບາງ, ເຂື່ອນປາກລາຍ ແລະ ເຂື່ອນຊະນະຄາມ ນໍາດ້ວຍ ແຕ່ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບຄຳຕອບ ຈາກຣັຖບານໄທຍເທື່ອ.

ຂະນະທີ່ຊາວບ້ານ ຢູ່ເມືອງປາກແບງ ແຂວງອຸດົມໄຊ ທີ່ອາດໄດ້ຮັບຜົລກະທົບ ຄືສູນເສັຍທີ່ດິນ ແລະ ຖືກຍົກຍ້າຍອອກຈາກພື້ນທີ່ ເຫັນວ່າຢາກໃຫ້ຣັຖບານລາວ ແລະ ບໍຣິສັດຜູ້ພັທນາໂຄງການ ລົງມາໂອ້ລົມ ແລະ ແບ່ງປັນຂໍ້ມູນ ກ່ຽວກັບໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າປາກແບງ ໃຫ້ກັບຊາວບ້ານໃນພື້ນທີ່ ໄດ້ຮັບຮູ້. ສ່ວນຊາວບ້ານໃນພື້ນທີ່ ກໍຢາກສເນີບັນຫາ ແລະ ຂໍ້ກັງວົນເຊັ່ນດຽວກັນກັບ ພາກປະຊາຊົນໄທຍ ທີ່ກຳລັງດຳເນີນການຄັດຄ້ານຢູ່ ໃນປັດຈຸບັນໂດຍສະເພາະເຣື່ອງການສູນເສັຍທີ່ດິນ ທຳການກະເສດ ແລະ ການຫາປາ.

ດັ່ງຊາວລາວຜູ້ນີ້ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ປະຊາຊົນຂະເຈົ້າ ກາມາຂະເຈົ້າກາເວົ້າ ຂະເຈົ້າກາສເນີເນາະ ຊິມີຜົລກະທົບກັນແນວໃດເນາະ (ກັງວົນຄືຝັ່ງໄທຍເບາະ) ແມ່ນແຫຼະ ຄືກັນຫັ້ນແຫຼະ ຄັນວ່າມີການສ້າງກັນ ມີການປ່ຽນໄປ ຈັກຊິມີບັນຫາແນວໃດເນາະ ຕ້ອງໄດ້ໂຍກຍ້າຍ ຈາກນີ້ໄປມັນກາຊິບໍ່ຄືເກົ່າ.”

ຊາວບ້ານອີກທ່ານນຶ່ງ ໃນແຂວງອຸດົມໄຊກ່າວວ່າ ຊາວບ້ານໃນພື້ນທີ່ເມືອງປາກແບງ ສະແດງຄວາມກັງວົນ ຕໍ່ໂຄງການ ເຂື່ອນໄຟຟ້າ ປາກແບງ ແຕ່ຊາວບ້ານບໍ່ສາມາດ ທີ່ຈະເຄື່ອນໄຫວໄດ້ ແບບດຽວກັບພາກປະຊາສັງຄົມ ໃນປະເທດໄທຍ ເພາະກັງວົນເຣື່ອງຄວາມປອດໄພ ແລະ ການຂົ່ມຄູ່ ຂອງທາງການລາວ. ແນວໃດກໍຕາມ ຢາກໃຫ້ຣັຖບານລາວ ແລະ ບໍຣິສັດຜູ້ພັທນາ ໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າ ດັ່ງກ່າວແບ່ງປັນຂໍ້ມູນ ໃຫ້ກັບຊາວບ້ານ ໃນພື້ນທີ່ໄດ້ຮັບຮູ້ນຳດ້ວຍ ໂດຍສະເພາະຂໍ້ມູນເຣື່ອງຜົລກະທົບ ທີ່ຈະເກີດຂຶ້ນ ຫາກມີການກໍ່ສ້າງເຂື່ອນ.

ດັ່ງຊາວບ້ານທ່ານນີ້ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ລົມກັນຢູ່ໃດບາງເທື່ອ ກະແຕ່ວ່າເຮົາກາໄດ້ແຕ່ລົມປຶກສາຫັ້ນແຫຼະ ເຮົາກາເຮັດຫຍັງຫຼາຍກ່ວາຫັ້ນບໍ່ໄດ້. ຍັງໆ ບໍ່ມີສ່ວນຮ່ວມນຳເຂົານ່າ ເວົ້າພື້ນຢູ່ລາວເຮົາ ເວົ້າຫຼາຍມັນເວົ້າບໍ່ໄດ້ເດ້. ຢູ່ບ້ານອ້າຍນ່າ ຢ່າງໜ້ອຍໆ ກາໝູ່ບ້ານອ້ອມແອ້ມເນາະ ໝູ່ບ້ານໃກ້ໆ ຫຼືຈັ່ດກໍຕາມປະຊຸມກັນ ມັນເປັນແນວໃດ ຜົລກະທົບ.”

ຊາວບ້ານອີກທ່ານນຶ່ງ ໃນແຂວງໄຊຍະບູຣີ ກ່າວວ່າ ຣັຖບານລາວບໍ່ເຄີຍເວົ້າເຖິງ ໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າປາກແບງ ໃຫ້ກັບຊາວບ້ານໄດ້ຮັບຮູ້ ແຕ່ຊາວບ້ານໃນພື້ນທີ່ ບໍ່ຢາກໃຫ້ມີການສ້າງເຂື່ອນໃດໆ ໃສ່ແມ່ນໍ້າຂອງ ເພາະຊາວບ້ານ ຈະໄດ້ຮັບຜົລກະທົບ ຢ່າງໜັກ ທັງເຣື່ອງການສູນເສັຍທີ່ດິນ ທຳການເສດ, ການຖືກຍົກຍ້າຍ ອອກຈາກພື້ນທີ່, ສູນເສັຍອາຊີບຫາປາ ແລະ ອື່ນໆ.

ດັ່ງຊາວບ້ານທ່ານນີ້ ໄດ້ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸ ເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ກາບໍ່ຢາກໃຫ້ເຮັດຫັ້ນ ແລ້ວຜູ້ທີ່ມັນກະທົບຫັ້ນນ່າ ກາໄດ້ແຕ່ເວົ້າກັນສື່ໆນີ້ແຫຼະ ແລ້ວເພິ່ນ (ຣັຖບານລາວ) ກາບໍ່ໄດ້ມາປຶກສາຫາລືຫຍັງກັນແທ້ດອກ ປັດຈຸບັນນີ້ກາມິດຈີ່ຫລີ່ຢູ່.”

ອີງຕາມບົດຣາຍງານ ການປະເມີນຜົລກະທົບ ດ້ານສິ່ງແວດລ້ອມ ແລະ ສັງຄົມ ໂຄງການເຂື່ອນໄຟຟ້າປາກແບງ ລະບຸວ່າຈະມີຊາວບ້ານ ໄດ້ຮັບຜົລກະທົບທາງກົງ ແລະ ທາງອ້ອມ ຈຳນວນ 26 ບ້ານໃນ 3 ແຂວງ ຄືເມືອງປາກແບງ ແຂວງອຸດົມໄຊ 4 ບ້ານ, ເມືອງປາກທາ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ 17 ບ້ານ, ເມືອງຊຽງຮ່ອນ ແຂວງໄຊຍະບູຣີ 3 ບ້ານ ແລະ ເມືອງຄອບ ແຂວງໄຊຍະບູຣີ 2 ບ້ານ. ໃນຈຳນວນ 26 ບ້ານທີ່ຈະຖືກຜົລກະທົບ ຈາກໂຄງການ ດັ່ງກ່າວ ມີພຽງ 7 ບ້ານ ຫຼື 923 ຄອບຄົວ. ປະຊາກອນປະມານ 4,700 ປາຍຄົນ ຈະສູນເສັຍທີ່ດິນ ແລະ ຖືກຍົກຍ້າຍ ແລະ ຖືກຍົກຍ້າຍອອກຈາກພື້ນທີ່ ປະກອບມີ:

• ບ້ານກ້ອນຕື່ມ ເມືອງປາກທາ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ, ຈຳນວນ 223 ຄອບຄົວ,
• ບ້ານຄອບ ເມືອງຄອບ ແຂວງໄຊຍະບູຣີ, ຈຳນວນ 139 ຄອບຄົວ,
• ບ້ານປາກເປັດ ເມືອງຊຽງຮ່ອນ ແຂວງໄຊຍະບູຣີ, ຈຳນວນ 132 ຄອບຄົວ,
• ບ້ານຫ້ວຍຄູນ ເມືອງຊຽງຮ່ອນ ແຂວງໄຊຍະບູຣີ, ຈຳນວນ 150 ຄອບຄົວ,
• ບ້ານຫຼວງຕົງ ເມືອງປາກແບງ ແຂວງອຸດົມໄຊ, ຈຳນວນ 68 ຄອບຄົວ,
• ບ້ານຫອມໄຊ ເມືອງປາກແບງ ແຂວງອຸດົມໄຊ, ຈຳນວນ 144 ຄອບຄົວ ແລະ
• ບ້ານໂຄກກະ ເມືອງປາກແບງ ແຂວງອຸດົມໄຊ, ຈຳນວນ 67 ຄອບຄົວ.

ສໍາລັບໂຄງການເຂື່ອນປາກແບງ ມີກໍາລັງການຕິດຕັ້ງ 912 ເມກະວັດ ຕັ້ງຢູ່ບ້ານປາກເງີຍ ເມືອງປາກແບງ ແຂວງອຸດົມໄຊ ໂດຍມີບໍຣິສັດ China Datang Oversea Investment ປະເທດຈີນ ເປັນຜູ້ພັທນາ ແລະ ຮັບເໝົາກໍ່ສ້າງ, ມູນຄ່າການກລົງທຶນ ປະມານ 1,880 ລ້ານໂດລ້າຣ໌ສະຫະຣັຖ. ສ່ວນໄຟຟ້າທີ່ຜລິດຈາກໂຄງການ ເຂື່ອນປາກແບງ ຕາມແຜນຈະສົ່ງຂາຍໃຫ້ປະເທດໄທຍ 95% ແລະ ຣັຖວິສາຫະກິຈ ໄຟຟ້າລາວ 5%. ໂຄງການເຂື່ອນປາກແບງ ມີບໍຣິສັດ China Datang Oversea Investment ປະເທດຈີນຖືຮຸ້ນ 51% ແລະ ບໍຣິສັດ Gulf Energy Development ຂອງປະເທດໄທຍ ຖືຫຸ້ນ 49%.