ຢາເສບຕິດ ໃນກຸ່ມເຍົາວະຊົນ ເປັນບັນຫາໃຫຍ່ ທີ່ລໍໃຫ້ຣັຖບານແກ້ໄຂ ຢ່າງຈິງຈັງ

ວັນຕ້ານຢາເສບຕິດ ແຫ່ງຊາຕຂອງລາວ ມາເຖິງປີ 2023 ນີ້ ຄົບຮອບ 22 ປີ ແຕ່ເສບຢາເສບຕິດຢູ່ ສປປ ລາວ ຍັງຣະບາດ ອອກໄປຢ່າງກວ້າງຂວາງ, ເຖິງທາງການໄດ້ປະກາດເປັນ ວາຣະແຫ່ງຊາຕ ວ່າດ້ວຍການແກ້ໄຂ ບັນຫາຢາເສບຕິດ, ໂດຍສະເພາະຊາວໜຸ່ມຈຳນວນຫຼາຍ ເສບຢາເສບຕິດ ຕັ້ງແຕ່ຕົວເມືອງ ຈົນເຖິງຊົນນະບົດ.

ດັ່ງທີ່ ພົນເອກ ວິໄລ ຫລ້າຄໍາຟອງ, ຮອງນາຍົກຣັຖມົນຕຣີ ແລະຣັຖມົນຕຣີກະຊວງປ້ອງກັນຄວາມສງົບ ໄດ້ຣາຍງານ ໃນໂອກາດວັນຕ້ານຢາເສບຕິດ ເຖິງການແກ້ໄຂບັນຫາຢາເສບຕິດ ໃນໄລຍະ 1 ປີ ທີ່ຜ່ານມາ ຕອນນຶ່ງວ່າ:

“ສະພາບບັນຫາຢາເສບຕິດຢູ່ ສປປ ລາວ ໄດ້ແຜ່ລະບາດ ເປັນວົງກວ້າງ ແຕ່ຕົວເມືອງ ໄປສູ່ຊົນນະບົດ ໃນຫລາຍລະດັບ ທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ໄດ້ກາຍເປັນສາເຫດພາໃຫ້ເກີດບັນຫາ ປະກົດການຫຍໍ້ທໍ້ ແລະ ອາຊະຍາກັມ ປະເພດຕ່າງໆ. ຈໍານວນຄະດີຢາເສບຕິດ, ຜູ້ຖືກຫາ, ນັກໂທດ, ຜູ້ຕິດຢາເສບຕິດ ແລະ ຈໍານວນຢາເສບຕິດແຕ່ລະປະເພດທີ່ຍຶດ ແລະ ຈັບໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນຢ່າງໜ້າເປັນຫ່ວງ.”

ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້ ປະຊາຊົນລາວຫລາຍຄົນ ຍັງເຫັນວ່າ ການແພ່ຣະບາດ ຂອງຢາເສບຕິດ ຢູ່ລາວ ຍັງໜ້າເປັນຫ່ວງຫລາຍທີ່ສຸດ ແລະການປະຕິບັດງານ ຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ຕ້ານຢາເສບຕິດ ຍັງບໍ່ຮັດກຸມ.

ດັ່ງປະຊາຊົນ ຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ຜູ້ນຶ່ງເວົ້າຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຽເສຣີ ໃນມື້ວັນທີ 12 ຕຸລານີ້ວ່າ:

“ນ່າເປັນຫ່ວງ 99% ຄວາມໝາຍຄືມັນລະບາດແຮງທົ່ວປະເທດ ຈາກຕົວເມືອງລົງສູ່ເຂດຊົນນະບັດຫ່າງໄກສອກຫລີກຫັ້ນນ່າ ມັນລະບາດທຸກເຂດທຸກເມືອງເລີຍ ການ... ເຈົ້າໜ້າທີ່ເຮັດວຽກບໍ່ທັນຮັດກຸມ ບໍ່ທັນແໜ້ນ.”

ເວົ້າເຖິງສາເຫດ ທີ່ເຮັດໃຫ້ຢາເສບຕິດຢູ່ລາວ ຍັງມີຫລາຍຢູ່ນັ້ນ ພົນເອກ ວິໄລ ຫລ້າຄໍາຟອງ ກ່າວວ່າ ຍ້ອນມີທີ່ຕັ້ງພູມີສາດ ທີ່ຢູ່ຕິດກັບຫລາຍປະເທດ ເຮັດໃຫ້ລາວກາຍເປັນທາງຜ່ານ ໃນການລັກລອບ ຄ້າຍາຍ ແລະຂົນສົ່ງຢາເສບຕິດ ແລະສານເຄມີ ທີ່ໃຊ້ໃນການຜລິດຢາເສບຕິດ.

ປະຊາຊົນຜູ້ດຽວກັນນີ້ ເວົ້າວ່າ ເປັນໄປໄດ້ ທີ່ຢາເສບຕິດມີຫລາຍ ຍ້ອນສາເຫດດັ່ງກ່າວ ເພາະ ສປປ ລາວ ມີສາມຫລ່ຽມຄໍາ ເປັນຈຸດເຊື່ອມຕໍ່ ຊາຍແດນ ທີ່ເປັນທັງສູນລວມ ຂອງກິຈກັມຜິດກົດໝາຍ ຫລາຍຢ່າງ ບໍ່ວ່າຈະເປັນການຄ້າ ຢາເສບຕິດ, ສະເເກມເມີ  ແລະການຄ້າມະນຸສ.

ໃນຂະນະດຽວກັນ ປະຊາຊົນຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ອີກຜູ້ນຶ່ງ ເວົ້າຄືກັນວ່າ ປັດຈຸບັນ ການແພ່ຣະບາດຂອງຢາເສບຕິດຢູ່ລາວ ແມ່ນເກື່ອນບ້ານ ເກື່ອນເມືອງ ແລະວ່າ ຫາກຜູ້ເສບຢາເສບຕິດ ເປັນຄົນທຸກຍາກ ອາດຖືກປ່ອຍປະລະເລີຍ ຍາກທີ່ຈະໄດ້ຮັບການບໍາບັດ ປິ່ນປົວ.

“ຫລາຍໆໆໆ ທົ່ວບ້ານທ່ວເມືອງພຸ້ນແຫລະ ສ່ວນຫລາຍຄົນບໍ່ຄ່ອຍມີເງິນແດ່ ລູກຄົນທຸກຄົນຍາກ ຂະເຈົ້າກໍບໍ່ຄ່ອຍມີເນາະ ເສຖກິຈກໍບໍ່ດີ ຖ້າຈະເອົາມາປົວກໍແພງໜ້ອຍນຶ່ງ ຄ່າຢາປິ່ນປົວ ຄ່າອາຫານການກິນ ອິຫຍັງມັນກໍແພງແດ່. ຂະເຈົ້າບໍ່ມີທາງເລືອກກໍປະເລີຍຕາມເລີຍ ຖ້າມີບັນຫາມາກໍເອົາໄປຕິດຄຸກ.”

ຢູ່ແຂວງຫລວງນໍ້າທາ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຕໍາຣວດທ່ານນຶ່ງ ເວົ້າວ່າ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຈັບພວກຂາຍ ແລະເສບຢາເສບຕິດໄດ້ຢູ່ຕລອດ ຊຶ່ງສ່ວນຫລາຍແມ່ນຢາບ້າ. ປັດຈຸບັນ ລາຄາຢາບ້າຖືກຫລາຍ, ເມັດນຶ່ງປະມານ 2,000-3,000 ກີບ. ພວກທີ່ຖືກຈັບ ສ່ວນຫລາຍເປັນໄວລຸ້ນ ທີ່ມີຢາບ້າໄວ້ໃນຄອບຄອງ ເພື່ອເສບ ຫລືຂາຍພາຍໃນເມືອງ.

“ຢາເສບຕິດນີ້ກໍມີຕລອດ ແມ່ນ ພວກທີ່ຈັບໄດ້ກໍແມ່ນໄວລຸ້ນເນາະ. ສ່ວນຫລາຍກໍມີແຕ່ຢາບ້າ ບາງເທື່ອກໍມີ 100, ​200, ພັນນຶ່ງກໍມີ ເທື່ອເມັດສອງ 2 ເມັດກໍມີ 10 ປາຍເມັດ, 30, 10 ເມັດມີໝົດ.”

ທ່ານກ່າວຕື່ມວ່າ ໃນການສືບສວນ ແລະຕິດຕາມຄະດີຢາເສບຕິດ ມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກ ຍ້ອນບໍ່ຄ່ອຍໄດ້ຮັບຄວາມຮ່ວມມື ຈາກປະຊາຊົນປານໃດ.

ພ້ອມກັນນັ້ນ ກໍຍັງມີຄວາມຫຍຸ້ງຍາກຕື່ມ ຍ້ອນປັດຈຸບັນ ນອກຈາກຢາບ້າ ແລະຢາໄອຊ໌ແລ້ວ ໄວໜຸ່ມຈໍານວນນຶ່ງ ຍັງຫັນໄປເສບຢາເສບຕິດ ຊະນິດອື່ນອີກ ເປັນຕົ້ນ ນໍ້າກະທ້ອມ, ກັນຊາ ແລະຢາສູບໄຟຟ້າ.

ເຖິງວ່າ ຢາສູບໄຟຟ້າ ຈະມີລາຄາແພງ ແຕ່ພວກເຂົາເຈົ້າກໍຄິດວ່າ ມັນບໍ່ເປັນອັນຕະລາຍ ຕໍ່ສຸຂພາບ, ບໍ່ເໝັນຄືກັບສູບຢາທໍາມະດາ, ດັ່ງນັ້ນ ຊາວໜຸ່ມ ອາຍຸປະມານ 20 ປີ ຫາ 25 ປີ ຈຶ່ງພາກັນນິຍົມສູບ ແລ້ວເຈັບປ່ວຍ ໄປປິ່ນປົວປົວຢູ່ໂຮງໝໍ ເຊັ່ນໂຮງໝໍມິຕພາບ 150 ຕຽງ ຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ປະມານ 4-5 ຄົນຕໍ່ມື້, ບາງກໍຣະນີ ທີ່ສູບມາໄດ້ 2-3 ປີ ເສັຍຊີວິດ ຍ້ອນປອດມີຜື່ນສີຂາວ 90%.

ເມື່ອກ່ອນໜ້ານີ້ ນາງ ອຸໄລວັນ ພອນສະຫວັນ, ຮອງຫົວໜ້າຜແນກສຸກເສີນ ໂຮງໝໍມິຕພາບ 150 ຕຽງ ກໍໄດ້ກ່າວຕໍ່ສື່ມວນຊົນລາວວ່າ ປັດຈຸບັນ ມີຜູ້ເຂົ້າມາປິ່ນປົວຢູ່ໂຮງໝໍ ຍ້ອນດື່ມນໍ້າກະທ້ອມ ສະເລັ່ຍ 5 ຄົນຕໍ່ມື້. ໃນນັ້ນ ອາການຮຸນແຮງ ປະມານ 2 ຄົນ, ເປັນກຸ່ມຄົນ ທີ່ມີອາຍຸປະມານ 18-35 ປີ, ແຕ່ສ່ວນຫລາຍ ອາຍຸແຕ່ 20-25 ປີ.

ຢູ່ແຂວງຫລວງນໍ້າທາ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ປກສ ໄດ້ຈັບວັຍລຸ້້ນ 25 ຄົນ ທີ່ມົ້ວສຸມ ດື່ມນໍ້າກະທ້ອມ ມາສຶກສາອົບຮົມ ໃນມື້ວັນທີ 6 ຕຸລານີ້. ໃນຈໍານວນນັ້ນ ເປັນຍິງ 7 ຄົນ, ອາຍຸ 14-18 ປີ - 21 ຄົນ ແລະ 19-20 ປີ, 4 ຄົນ ພ້ອມກັບຍຶດຂອງກາງ ໃບກະທ້ອມ, ນໍ້າຢາ 28 ຊຸດ ແລະອຸປະກອນປຸງແຕ່ງອື່ນໆ.

ໃນເດືອນສິງຫາ ທີ່ຜ່ານມາ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ປກສ ແຂວງວຽງຈັນ ໄດ້ຈັບຄົນຮັບຈ້າງຂົນສົ່ງຢາບ້າ 20 ເປົາ ມີປະມານ 243,000 ເມັດ ຈາກບ້ານ ໃໝ່ພູຄໍາ ເມືອງຫ້ວຍຊາຍ ແຂວງບໍ່ແກ້ວ ໄປໃຫ້ພໍ່ຄ້າ ຢູ່ສະຖານີ ທາງດ່ວນບ້ານນາຊອນ ເມືອງນາຊາຍທອງ ນະຄອນຫລວງວຍງຈັນ.

ໃນເດືອນກັນຍາ ທີ່ຜ່ານມາ ເຈົ້າໜ້າທີ່ ປກສ ເມືອງທ່າແຂກ ແຂວງຄໍາມ່ວນ ໄດ້ຈັບພວກຄ້າຢາເສບຕິດ 2 ຄົນ ພ້ອມຂອງການ ຢາບ້າ 144 ມັດ, ຈຳນວນ 288,000 ເມັດ ແລະໃນມື້ວັນທີ 9 ຕຸລານີ້ ຕໍາຣວດສະກັດກັ້ນ ແລະຕ້ານຢາເສບຕິດ ແຂວງຈໍາປາສັກ ກໍໄດ້ຈັບຜູ້ຄ້າຂາຍຢາເສບຕິດ 2 ຄົນ ພ້ອມຂອງກາງ ຢາບ້າ 2003 ເມັດ. 

ເພື່ອສືບຕໍ່ ການແກ້ໄຂບັນຫາ ຢາເສບຕິດ ສປປ ລາວ ໄດ້ເປັນເຈົ້າພາບ ຈັດກອງປະຊຸມລະດັບຣັຖມົນຕຣີ ອາຊ້ຽນ ກ່ຽວກັບບັນຫາຢາເສບຕິດຄັ້ງທີ 8 ຢູ່ນະຄອນຫລວງວຽງຈັນ ເມື່ອເດືອນສິງຫາທີ່ຜ່ານມາ ເພື່ອຄວບຄຸມ, ສະກັດກັ້ນ ແລະຕ້ານຢາເສບຕິດ ຢູ່ໃນຂົງເຂດນີ້.