ສະຫະຣັດ ຊ່ອຍອຸປກອນ ປ້ອງກັນ ໄຂ້ມາລາເຣັຽ

ເມື່ອສັປດາຜ່ານມາ ອົງການເພື່ອການພັທນາ ຣະຫວ່າງປະເທດຂອງສຫະຣັດ ຫຼື USAID ໄດ້ມອບເຄື່ອງປ້ອງກັນໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽ ຮວມມູນຄ່າປະມານ 5 ແສນ 3 ໝື່ນໂດລາ ໃຫ້ແກ່ກະຊວງສາທາຣະນະສຸຂລາວ ເພື່ອສົ່ງໄປໃຫ້ໂຮງໝໍ ແລະ ສຸຂສາລາຕ່າງໆ ໃນຊຸມຊົນ.

ກ່ຽວກັບເຣື່ອງນີ້ ເຈົ້າໜ້າທີ່ກະຊວງສາທາຣະນະສຸຂ ທ່ານນຶ່ງຜູ້ປະສົງອອກຊື່ ແລະຕຳແໜ່ງກ່າວຕໍ່ເອເຊັຽເສຣີ ໃນວັນທີ 13 ກັນຍາ ນີ້ວ່າ ຈຸດປະສົງໃນການຊ່ວຍເຫຼືອຄັ້ງນີ້ ແມ່ນເພື່ອລຶບລ້າງໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽ ໃຫ້ໝົດໄປໃນຊຸມຊົນ ໃນປີ 2023.

ຊຶ່ງເຄື່ອງປ້ອງກັນ ໄຂ້ມາລາເຣັຽດັ່ງກ່າວ ຈຳນວນນຶ່ງໄດ້ສົ່ງໄປແລ້ວ ແລະ ຍັງອີກຈຳນວນນຶ່ງ ຈະສົ່ງໄປໃນໄວໆນີ້ ໃຫ້ທຸກແຂວງ ທົ່ວປະເທດ ແຕ່ຈະສຸມໃສ່ 5 ແຂວງພາກໃຕ້ ທີ່ເປັນແຂວງເປົ້າໝາຍຫຼັກ ຄືແຂວງ ສວັນນະເຂດ, ອັດຕະປື, ສາຣະວັນ, ເຊກອງ ແລະ ຈຳປາສັກ ເນື່ອງຈາກວ່າ ເປັນແຂວງທີ່ມີການແຜ່ຣະບາດຫຼາຍກວ່າໝູ່, ດັ່ງຍານາງເວົ້າວ່າ:

”ການຊ່ວຍເຫຼືອເຫຼົ່ານີ້ ກໍອີງໃສ່ຍຸທສາດຂອງພວກເຮົາຫັ້ນແຫຼະ ໃນການລຶບລ້າງໄຂ້ມາລາເຣັຽ ໂດຍສະເພາະແມ່ນ ປີ 2023 ນີ້ ທີ່ຈະລຶບລ້າງ ໃຫ້ມາລາເຣັຽຊນິດ Plasmodium Falciparum ຫັ້ນ ອີງໃສ່ຍຸທສາດດັ່ງກ່າວຫັ້ນ ເຮົາມີຄວາມຕ້ອງການ ເຣື່ອງ ອຸປກອນ ເຣື່ອງຢາຕ່າງໆ ຫັ້ນໃນການປ້ອງກັນ ແລະປິ່ນປົວໄຂ້ມາລາເຣັຽ ສ່ວນໃດທີ່ບໍ່ມີງົປມານຈາກພາກສ່ວນອື່ນ ທາງສະຫະຣັດ ອາເມຣິກາ ເພິ່ນກໍໃຫ້ການຊ່ວຍເຫຼືອ.”

ຍານາງກ່າວຕື່ມວ່າ ເຄື່ອງປ້ອງກັນ ໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽ ທີ່ທາງການອົງການຊ່ອຍເຫຼືອສະຣັດມອບໃຫ້ນັ້ນ ປະກອບດ້ວຍ ມຸ້ງຍ້ອມນ້ຳຢາ ຈຳນວນ 70 ພັນດາງ ເຄື່ອງກວດເລືອດ ເພື່ອ CHECK ໄຂ້ມາລາເຣັຽໃນຮ່າງກາຍ ຈຳນວນ 4 ແສນ 5 ໝື່ນຊຸດ ແລະ ຢາຕ້ານ ໄຂ້ມາເລເຣັຽ 2 ແສນຊຸຸດ ໃນນັ້ນ ໂດຍສະເພາະເຄື່ອງກວດເລືອດ ແລະຢາຕ້ານໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽ ໄດ້ສົ່ງໃຫ້ຜແນກສາທາຣະນະສຸຂ ຕາມແຂວງເປົ້າໝາຍ ແຕ່ຕົ້ນເດືອນສິງຫາຜ່ານມາແລ້ວ ສ່ວນມຸ້ງຍ້ອມນ້ຳຢານັ້ນ ຈະສົ່ງໃຫ້ໃນໄວໆນີ້.

ເຈົ້າໜ້າທີ່ ຜແນກສາທາຣະນະສຸຂ ແຂວງສວັນນະເຂດ ທ່ານນຶ່ງ ກ່າວວ່າ ວ່າງເດືອນສິງຫາ ຜ່ານມາ ທາງການແຂວງ ໄດ້ຮັບມຸ້ງ ຍ້ອມນ້ຳຢາ ຈາກອົງການຊ່ອຍເຫຼືອສະຫະຣັດ ແຕ່ໃຊ້ສຳລັບແມ່ຍິງຖືພາເທົ່ານັ້ນ ຍ້ອນວ່າ ເປັນກຸ່ມສ່ຽງສູງ ໃນການຕິດເຊື້ອ ໄຂ້ປ່າ ມາລາເຣັຽໃນຍາມຖືພາ ນອກຈາກນັ້ນ ຍັງໄດ້ຮັບເຄື່ອງກວດເລືອດແລະຢາຕ້ານໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽນຳອີກ ສ່ວນປະຊາຊົນໂດຍທົ່ວໄປ ທີ່ສ່ຽງຕໍ່ການຕິດເຊື້ອນັ້ນ ຍັງບໍ່ທັນໄດ້ຮັບເທື່ອ.

ທ່ານວ່າ ການຊ່ອຍເຫຼືອຂອງອົງການ USAID ຖືວ່າເປັນສິ່ງຈຳເປັນຢ່າງຍິ່ງ ສຳລັບຊາວບ້ານພາຍໃນແຂວງ ເນື່ອງຈາກວ່າຊາວບ້ານ ສ່ວນໃຫຍ່ ມີຖານະທຸກຍາກ ບໍ່ມີເງິນຊື້ມຸ້ງ ເພື່ອປົກປ້ອງໂຕເອງຈາກຍຸງກັດ:

”ເພິ່ນກະຊ່ອຍ SUPPORT ໝົດທຸກຢ່າງຫັ້ນນ່າ ນັບຕັ້ງແຕ່ຢາ, ເຄື່ອງກວດແລ້ວ ກໍມີ INCENTIVE ຂອງອາສາສມັກ ປະຈຳບ້ານ ມີຫຍັງຫັ້ນນ່າ ເພື່ອໃຫ້ມັນມີການ ຣາຍງານເນາະ ພໍໄດ້ໃຫ້ເຂົາມາ ສົ່ງບົດຣາຍງານ ຫຼືວ່າ ເວລາມີຫຍັງ ແລ້ວກະ ໃຫ້ຂະເຈົ້າ ຊ່ອຍ ຣາຍງານເນາະ ເຮົາກໍເຫັນເພິ່ນຊ່ອຍ ກໍດີໃຈແທນປະຊາຊົນຢູ່ ມຸ້ງຫຍັງເພິ່ນກໍໃຫ້ກະຍັງດີຫັ້ນນ່າ ຢູ່ບ້ານນອກນີ້ບາງທີ ຊິຊື້ກິນກໍຍາກ ແລ້ວຊິໄປຊື້ມຸ້ງຊື້ມ່ານອີກ ມັນກໍຄືຊິຍາກຕື່ມອີກຫັ້ນນ່າ.”

ຍານາງກ່າວຕື່ມວ່າ ປີນີ້ ແຂວງ ສວັນນະເຂດ ຍັງມີການຣະບາດ ຂອງໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽ ຫຼາຍຢູ່ ແລະ ມີທ່າອ່ຽງຈະເພີ່ມຂຶ້ນເລື້ອຍໆ ເປັນຕົ້ນທີ່ເມືອງນອງ ແລະ ເມືອງເຊໂປນ ໂດຍສະເພາະເມືອງນອງ ພົບເຫັນຊາວບ້ານໃນບ້ານດຽວ ເປັນໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽ ທັງໝົດ 40 ປາຍກໍຣະນີ ແລະ ມີຣາຍງານແບບບໍ່ເປັນທາງການວ່າ ໃນນັ້ນ ມີຜູ້ເສັຽຊີວິດຍ້ອນພຍາດດັ່ງກ່າວແລ້ວ 1 ຄົນ.

ສ່ວນພາກສ່ວນກ້ຽວຂ້ອງຂັ້ນເມືອງ ກໍໄດ້ລົງໄປຮີບໂຮມຂໍ້ມູນ ແລະ ປະສານງານກັບອາສາສມັກທ້ອງຖິ່ນ ເພື່ອໃຫ້ການຊ່ອຍເຫຼືອ ດ້ານຢາຕ້ານໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽແລະ ເຕັກນິກວິຊາການແກ່ຊຸມຊົນ ແຕ່ຍັງພົບອຸປສັກໃນການເດີນທາງໄປບ້ານແຕ່ລະບ້ານເປົ້າໝາຍ ຊຶ່ງໃນໄລຍະນີ້ ຝົນຕົກໜັກເຮັດໃຫ້ນ້ຳຖ້ວມໃນຫຼາຍພື້ນທີ່ ສົ່ງຜົລຕໍ່ການຊ່ອຍເຫຼືອຊາວບ້ານ ໃນບາງເຂດເປັນໄປໄດ້ຊ້າ.

ສຳລັບແຂວງຈຳປາສັກ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຜແນກສາທາຣະນະສຸຂ ແຂວງຈຳປາສັກ ທ່ານນຶ່ງ ເວົ້າວ່າ ພາຍໃນແຂວງ ຍັງມີການຣະບາດ ຂອງໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽຢູ່ ໂດຍສະເພາະ ຢູ່ເມືອງສຸຂຸມາ ແລະ ເມືອງປະທຸມພອນ ອີກທັງ ເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ ແຂວງຈຳປາສັກ ກໍໄດ້ ຮັບເຄື່ອງປ້ອງກັນ ໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽ ຈາກອົງການສາກົລແລ້ວ ຊຶ່ງເຄື່ອງດັ່ງກ່າວ ແມ່ນເປັນສິ່ງສຳຄັນ ຂອງຊາວບ້ານພາຍໃນແຂວງ ຍ້ອນວ່າ ເຮືອນຊານຂອງພວກຂະເຈົ້າ ຕັ້ງໃກ້ປ່າຮົກ ແລະ ດົງຕຶບ ຍ້ອນຢູ່ຫ່າງໄກຈາກໂຕເມືອງ ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການ ຕິດໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽໄດ້ງ່າຍ:

”ເວົ້າເຮື່ອງຍຸງເນາະ ກະເວົ້າເຮື່ອງການປ້ອງກັນນີ້ແຫຼະ ເປັນຫຼັກກໍຄືເຮົາວ່າແຫຼະ ກໍນອນໃນມຸ້ງນີ້ແຫຼະເນາະ ຄືວ່າ ເພິ່ນກໍແຈກ ຢາຍມຸ້ງນີ້ ແຕ່ລະປີນີ້ ສອງປີລະບໍ ທີ່ເຮົາໄດ້ມຸ້ງຫັ້ນນ່າເນາະ ປີຜ່ານມາວ່າຊັ້ນສາ ໃນຊວ່ງນີ້ ຄືບໍ່ເຫັນມີໃຫ້ ໃຫ້ແຕ່ມານຫັ້ນນ່າ.”

ຍານາງກ່າວຕື່ມວ່າ ໃນໄລຍະນີ້ ເມືອງ ປະທຸມພອນ ຍັງມີການແຜ່ຣະບາດ ຂອງໂຄວິດ-19 ຈຶ່ງເຮັດໃຫ້ການລົງເຄື່ອນໄຫວ ກວດ ໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽ ຕາມຊຸມຊົນ ເປັນໄປຍາກ ຍ້ອນຍັງປິດບ້ານ-ປິດເມືອງໃນຫຼາຍພື້ນທີ່ສີແດງຢູ່.

ທີ່ແຂວງສວັນນະເຂດ ເຈົ້າໜ້າທີ່ຫ້ອງການສາທາຣະນະສຸຂເມືອງນອງ ແຂວງສວັນນະເຂດ ກ່າວວ່າ ພາກສ່ວນກ່ຽວຂ້ອງໄດ້ລົງໄປ ຕິດຕາມ ການຣະບາດຂອງໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽ ໃນເຂດບ້ານທີ່ມີການຕິດພຍາດນີ້ 40 ປາຍກໍຣະນີແລ້ວ ແລະ ໃຫ້ການຊອ່ຍເຫຼືອ ດ້ວຍ ອຸປກອນທີ່ໄດ້ຮັບຈາກຕ່າງປະເທດ ໃຫ້ພວກຂະເຈົ້າໄປຈຳນວນນຶ່ງແລ້ວ.

ທ່ານວ່າ ສາເຫດທີ່ພົບເຫັນການຕິດເຊື້ອໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽ ໃນເມືອງນອງນີ້ ຍ້້ອນວ່າ ຊາວບ້ານຍັງບໍ່ຢ້ານພຍາດດັ່ງກ່າວ ຍັງເຂົ້າຫາ ເຄື່ອງປ່າຂອງດົງຢູ່ ແລະຊີວິດຂອງພວກຂະເຈົ້າ ກໍຕິດພັນກັບທັມມະຊາດ ເຈົ້າໜ້າທີ່ກ່ຽວຂ້ອງບໍ່ສາມາດ ບອກໃຫ້ພວກຂະເຈົ້າ ນອນ ກາງມຸ້ງ ພ້ອມທັງປິດປະຕູປ່ອງອ້ຽມໃຫ້ແຈບ, ທາຢາ ຫຼື ອູດຢາກັນຍຸງ, ໃສ່ເສື້ອຜ້າໃຫ້ປົກຄຸມໂຕເອງ ໃນເວລາ ອອກນອກບ້ານ ເຖິງແມ່ນວ່າ ຈະມີການໂຄສະນາໃຫ້ຄວາມຮູ້ທາງດ້ານວິຊາການຢ່າງຕໍ່ເນື່ອງກໍຕາມ:

”ເຂົາບໍ່ໄດ້ຢ້ານກົວວ່າ ມາລາເຣັຽມັນຈະເຮັດໃຫ້ເຂົາອັນນັ້ນ ເຂົາເຈັບເຂົາເປັນເນາະ ເຂົາຊິມາແລ້ວ ເຮົາມິີການໂຄສະນາໃຫ້ເຂົາ ຕລອດ ເຮົາມີຢາໄປໃຫ້ ນັບແຕ່ ອສບ ຂັ້ນບ້ານ ເຮົາມີເຄື່ອງກວດໃຫ້ເຂົາກວດຫາ.”

ສຳລັບເຄື່ອງປ້ອງກັນ ໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽ ທີ່ສະຫະຣັດ ມອບໃຫ້ກະຊວງສາທາຣະນະສຸຂນັ້ນ ແມ່ນການຊ່ອຍເຫຼືອແບບກວມລວມ ລາວ-ອາເມຣິກາ ຊຶ່ງປີນີ້ ຄົບ ຮອບ 5 ປີ ໃນການສນັບສນູນໃຫ້ປະເທດລາວ ສາມາດຕໍ່ສູ້ກັບໄຂ້ປ່າມາລາເຣັຽໃຫ້ໝົດໄປໃນປີ 2030.

ກ່ອນໜ້ານີ້ ໃນເດືອນກໍຣະກະດາຜ່ານມາ ທາງການສະຫະຣັດກໍໄດ້ຊ່ອຍເງິນ 7 ແສນໂດລາ ແລະມຸ້ງຍອມນ້ຳຢາ 88 ພັນດາງ ໃຫ້ແກ່ກະຊວງສາທາຣະນະສຸຂລາວ ເພຶ່ອໃຊ້ໃນການຕ້ານໂຣຄໄຂ້ມາເຣັຽ ແລະໃນວັນທີ 14 ກັນຍາ ປີ 2021 ກໍໄດ້ບໍຣິຈາກເງິນ 2 ລ້ານໂດລາ ໃຫ້ແກ່ກະຊວງສາທາຣະນະສຸຂລາວ ເພື່ອໃຊ້ໃນການບໍຣິການສັກຢາວັກຊິນໃຫ້ຊຸມຊົນ ໃນທົ່ວປະເທດ.

ໃນທ້າຍເດືອນພຶສພາ ປີ 2020, ທາງການລາວຣາຍງານວ່າ ໃນທົ່ວປະເທດ ມີຜູ້ຕິດໄຂ້ຍຸງລາຍທັງໝົດ ເກືອບ 1,400 ກໍຣະນີ ແລະ ເສັຽຊີວິດ 4 ກໍຣະນີ, ແຕ່ ບໍ່ມີການເຜີຍແຜ່ ບົດຣາຍງານຜູ້ຕິດເຊື້ອ ໄຂ້ມາເລເຣັຽ.

ອີງຕາມການຣາຍງານ ຂອງຂແນງການ ສາທາຣະນະສຸຂ ໃນປີີນີ້ຍັງມີການຣະບາດ ຂອງໄຂ້ມາເລເຣັຽ ໃນແຂວງພາກໃຕ້ ແລະ ແຂວງພາກກາງ ຂອງປະເທດລາວຢູ່. ປັດຈຸບັນແຂວງອັດຕະປື ຖືວ່າມີການ ຣະບາດຫຼາຍກວ່າໝູ່ ແລະ ເມືອງພູວົງ ແມ່ນມີຜູ້ ຕິດເຊື້ອສູງກວ່າໝູ່ ໃນແຂວງອັດຕະປື ໃນປີນີ້.

ຜ່ານມາການປ້ອງກັນ ແລະການປິ່ນປົວໄຂ້ມາເລເຣັຽ ກໍມີບັນຫາເຣື່ອງງົບປະມານ ເພາະຣັຖມີງົບປະມານຈຳກັດ. ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນ ອີງໃສ່ການຊ່ອຍເຫຼືອ ຂອງອົງການພັທນາສາກົລ ສະຫະຣັດອາເມຣິກາ ຫຼື USAID ທີ່ໄດ້ໃຫ້ການຊ່ອຍເຫຼືອ ທາງດ້ານງົບປະມານ ແລະ ອຸປກອນການແພດ ທຸກປີ. ດັ່ງໃນປີ້ນີ້ ທາງອົງການ ກໍໄດ້ຊ່ອຍເຫຼືອເຄື່ອງມືສຸກເສ່ນ ເຊັ່ນເຄື່ອງມືກວດເລືອດແລະມຸ້ງ.

ປັດຈຸບັນ ໄຂ້ມາເລເຣັຽ ຫຼື ໄຂ້ປ່າ ສ່ວນຫຼາຍແມ່ນ ຣະບາດຢູ່ທາງພາກກາງ ແລະ ພາກໃຕ້ຂອງລາວ. ສາເຫດມາຈາກປະຊາຊົນ ໃນເຂດດັ່ງກ່າວ ເຂົ້າປ່າແລ້ວຖືກຍຸງກັດ. ອາການ: ຈະວິນຫົວ ປວດຮາກ ແຕ່ຖ້າບໍ່ໄດ້ຮັບການປິ່ນປົວທັນ ຈະຊ໊ອກ ແລະເສັຽຊີວິດ ໄດ້.