ນັກຮຽນຈົບຊັ້ນມັທຍົມ ບໍ່ໄດ້ ສຶກສາຕໍ່

ນັບຕັ້ງແຕ່ມີການເປີດກວ້າງປະເທດ ເປັນຕົ້ນແຕ່ຕົ້ນຊຸມປີ 1990 ມາເຖິງປັດຈຸບັນ ນັກຮຽນຈົບຊັ້ນມັທຍົມຕົ້ນ ແລະ ມັທຍົມປາຍຢູ່ ສປປ ລາວ ບໍ່ມີໂອກາດໄດ້ສຶກສາຕໍ່ ຫລາຍເທົ່າທີ່ຄວນ ເປັນຕົ້ນສຶກສາ ຕໍ່ຊັ້ນສູງບໍ່ພໍເທົ່າໃດ ຍ້ອນມະຫາວິທຍາລັຍ ແລະວິທຍາລັຍມີໜ້ອຍ ແລະຮັບເອົາ ເຂົ້າສຶກສາໄດ້ບໍ່ຫລາຍ ແລະຍ້ອນຄວາມທຸກຍາກຂາດເຂີນ ຂອງຜູ້ເປັນພໍ່ແມ່ ທີ່ບໍ່ມີເງິນ ທີ່ຈະໄປຈ້າງຮຽນ ແລະ ບໍ່ມີພີ່ນ້ອງ ທີ່ພໍເພິ່ງພາອາສັຍ ຢູ່ໃນເມືອງ ບ່ອນທີ່ໂຮງຮຽນຊັ້ນສູງຕັ້ງຢູ່ ເຖິງແມ່ນວ່າ ໃນປີ 2018 ທົ່ວປະເທດ ມີສະຖາບັນການສຶກສາ ຊັ້ນສູງ 80 ແຫ່ງ ທີ່ມີນັກສຶກສາຮຽນ ຢູ່ທັງໝົດ 65 ພັນປາຍຄົນ. ໃນນັ້ນເປັນຂອງຣັຖ 21 ແຫ່ງ ມີນັກສຶກສາ 41 ພັນປາຍຄົນ ແລະ ຂອງເອກກະຊົນ 59 ແຫ່ງ ມີນັກສຶກສາ 23 ພັນປາຍຄົນ.

ເວົ້າສະເພາະມະຫາວິທຍາລັຍ 4 ແຫ່ງຂອງຣັຖ ມີນັກສຶກສາ 34 ພັນ ປາຍຄົນ ໃນນັ້ນເປັນຍິງ 16 ພັນຄົນໃນຂນະທີ່ຜູ້ນໍາ ພັກປະຊາຊົນ ປະຕິວັດລາວ ວາງເປົ້າໝາຍເອົາໄວ້ໃນແຜນພັທນາ ເສຖກິດ-ສັງຄົມ ແຫ່ງຊາດ 5 ປີ ຄັ້ງທີ 8 ຄືຄັ້ງລ້າສຸດນີ້ວ່າ ເຖິງປີ 2020 ວ່າ ໃຫ້ທຸກຄົນເຂົ້າ ເຖິງການສຶກສາໄດ້ຢ່າງທົ່ວເຖິງ ແລະ ມີຄຸນນະພາບ ຕັ້ງແຕ່ຣະດັບອະນຸບານ ເຖິງອາຊີວະສຶກສາ ແລະມະຫາວິທຍາລັຍ.

ແຕ່ໃນຄວາມເປັນຈິງ ຕາມຄຳເວົ້າຂອງປະຊາຊົນລາວທ່ານນຶ່ງ ຜູ້ຂໍສະຫງວນຊື່ ຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຍເສຣີ ເມື່ອບໍ່ດົນມານີ້ວ່າ ຢູ່ ສປປ ລາວ ນັກຮຽນ ໂດຍສະເພາະຢ່າງຍິ່ງ ແມ່ນພວກທຸກຍາກ ຢູ່ຕາມຊົນນະບົດ ແມ່ນຍາກທີ່ຈະໄດ້ຮຽນຕໍ່ ຊັ້ນມັທຍົມປາຍ ແລະຜູ້ຈົບຊັ້ນມັທຍົມປາຍ ກໍມີໂອກາດ ໜ້ອຍທີ່ສຸດ ທີ່ຈະໄດ້ສຶກສາຕໍ່ວິທຍາລັຍ ຫລື ມະຫາວິທຍາລັຍ.

ເຖິງແມ່ນມີການສອບຄັດເລືອກເອົາຄັກແນ່ ຍ້ອນນັກຮຽນຫລາຍ ແຕ່ຄວາມສາມາດໃນການຮັບເອົາເຂົ້າຮຽນມີຈຳກັດ, ຜູ້ມີຖານະດີມີເງິນ ມີຄຳ ກໍຊື້ຈ້າງເຂົ້າໄດ້. ຍ້ອນເປັນຄືແນວນັ້ນ ຈຶ່ງບໍ່ແນ່ໃຈວ່າ ຜູ້ເສັງໄດ້ຄະແນນດີ ຈະໄດ້ເຂົ້າຮຽນຕໍ່ ດັ່ງທີ່ທ່ານກ່າວຕອນນຶ່ງວ່າ:

"ພວກຢາກຮຽນຕໍ່ຊື້ຈ້າງເອົາມີຫລາຍ ມີ ຊື້ຈ້າງເຂົ້າ. ສິຮຽນຕໍ່ນີ້ກະແນ່ນອນແລ້ວ ໂຕນີ້ຄຣູອາຈານຊື້ຈ້າງແລ້ວ. ເຂົາຖາມເອົາເງິນໂລດ ດຽວນີ້ຫັ້ນ."

ທ່ານກ່າວຕື່ມອີກວ່າ:

"ເວົ້າເຣື່ອງຮຽນຕໍ່ ເຣື່ອງຮຽນໜັງສື ດຽວນີ້ພວກເດັກນ້ອຍເຂົາທໍ້ເມີດແລ້ວ ອັນເຣື່ອງຮຽນໜັງສືນີ້. ທໍ້ຍ້ອນອີ່ຫຍັງ ເຂົາເວົ້າວ່າ ເຈົ້າເມືອງ ເຈົ້າແຂວງເພິ່ນກະເປັນເມິດແລ້ວ, ເຈົ້ານາຍເພິ່ນກະເປັນເມິດແລ້ວ ພະນັກງານເຂົາກະມີບັນຊີໄວ້ເມິດແລ້ວ. ພວກເດັກນ້ອຍບໍ່ມີໂອກາດ ໄດ້ຮຽນຕໍ່ ກໍອອກໂຮງ ຮຽນ, ສ່ວນຫລາຍພວກເຂົາພາກັນໄປເຮັດວຽກຢູ່ ປະເທດໄທ ຍ້ອນພວກເຂົາທໍ້ ພວກເຂົາໄປໄທ ເຮືອນ 2 ໄປ 2, ເຮືອນ 3 ໄປ 3. ພວກເຂົາໄປເຮັດວຽກຢູ່ໄທ ເຂົາຮິບເຂົາໂຮມ ເຂົາກໍມີເງິນປຸກເຮືອນປຸກຊານໃຫ້ພໍ່ໃຫ້ແມ່ຢູ່. ແຕ່ກີ້ບາງບ້ານມີແຕ່ເຮືອນ ກະຕູບ ດຽວນີ້ມີຮອດ ເຮືອນກໍ່.

ແລະຈຳນວນນຶ່ງທີ່ບໍ່ໄປໄທ ກໍເຮັດວຽກຊ່ອຍພໍ່ແມ່ໃນຄອບຄົວ, ຈຳນວນນຶ່ງກໍໄປຊອກຫາວຽກເຮັດຢູ່ຕາມຮ້ານຄ້າ, ຮ້ານບໍຣິການ, ໂຮງງານ ແລະສະຖານທີ່ກໍ່ສ້າງ ພວກເຂົາທໍ້ຍ້ອນອີ່ສັງ ຮຽນຈົບມາແລ້ວກະບໍ່ໄດ້ເຮັດການ ສິຮຽນໄປເຮັດອີ່ສັງ, ເຂົາເຫັນຕົວຈິງ, ສິເຂົ້າຕໍາຣວດ ກະຕ້ອງ ໄດ້ເສັຍເງິນ 2 ແສນ 5 ໝື່ນບາດ. ສິເຂົ້າທະນາຄານ ກະຕ້ອງໄດ້ຈ່າຍເງິນ 4 ແສນບາດກ່ອນຈະໄດ້ເຂົ້າ, ສິຮຽນໄປເຮັດສັງ ເຂົາວ່າຊັ້ນໃດ ເຂົາທໍ້ເບິດແລ້ວ."

ໃນຂນະດຽວກັນ ປະຊາຊົນລາວ ຜູ້ຂໍສະຫງວນຊື່ອີກທ່ານນຶ່ງ ກໍເວົ້າຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຍເສຣີ ວ່າເວົ້າເຖິງການຮຽນຮວມທັງການຮຽນຕໍ່ຊັ້ນສູງ ຂຶ້ນໄປ ຂອງພວກເດັກນ້ອຍນັກຮຽນລາວ ປັດຈຸບັນ ຈຳນວນນຶ່ງ ເປັນຕົ້ນໃນຄອບຄົວທຸກຍາກ ມີລູກ 4-5 ຄົນ ກະໄດ້ຮຽນແດ່ ບໍ່ໄດ້ຮຽນແດ່ ບໍ່ຈົບຮອດປະຖົມກໍມີ. ຈຳນວນນຶ່ງກໍໄດ້ຮຽນຮອດແຕ່ຈົບ ປະຖົມ ກໍຕ້ອງໄດ້ອອກ ຍ້ອນໂຮງຮຽນມັທຍົມຢູ່ໄກ ແລະຄອບຄົວກໍທຸກຍາກ ບໍ່ມີເງິນພໍທີ່ຈະສົ່ງລູກ ໄປຮຽນຕໍ່ຢູ່ບ້ານອື່ນ ເມືອງອື່ນໄດ້. ແຕ່ກໍມີບາງເຂດ ທີ່ໂຮງຮຽນມີຢູ່ໃນບ່ອນດຽວກັນເລີຍ ທັງໂຮງຮຽນປະຖົມ, ມັທຍົມ ແລະອຸດົມ ກໍເປັນໂຊກດີ ທີ່ເດັກນ້ອຍມີໂອກາດ ໄດ້ຮຽນຕໍ່ງ່າຍ ບໍ່ໄດ້ຍ້າຍໄປຮຽນບ່ອນໃໝ່ ທີ່ຢູ່ຫ່າງໄກ. ແຕ່ປານນັ້ນ ບາງຄົນກໍຈົບແຕ່ ມ.2, ມ.3, ມ.4 ກະອອກໂຮງຮຽນໄປ ມັນແລ້ວແຕ່ລະຄົນ ຊຶ່ງສ່ວນໃຫ່ຍກໍແມ່ນຍ້ອນ ບັນຫາບໍ່ມີເງິນ ທີ່ຈະຕ້ອງໄດ້ໃຊ້ຈ່າຍເປັນຄ່າຮ່ຳຮຽນ.

ຍິ່ງໄປກວ່ານັ້ນ ສຳລັບນັກຮຽນທີ່ມີໂອກາດ ໄດ້ຮຽນຈົນຈົບຊັ້ນມັທຍົມປາຍ ແລະຢາກຮຽນຕໍ່ມະຫາວິທຍາລັຍ ຫລືວິທຍາລັຍ ກໍແມ່ນຕ້ອງ ໄດ້ສອບເສັງຄັດເລືອກ ຊຶ່ງໃນນັ້ນມີທັງການຊື້ຈ້າງ ເພື່ອໃຫ້ໄດ້ເຂົ້າຮຽນ ກໍຍິ່ງເຮັດໃຫ້ນັກຮຽນ ທີ່ຄອບຄົວທຸກຍາກ ມີໂອກາດໜ້ອຍທີ່ສຸດ ທີ່ຈະໄດ້ ເຂົ້າຮຽນຊັ້ນສູງ ຍ້ອນວ່າບໍ່ມີເງິນ ທີ່ຈະຈ້າງໃຫ້ລູກຮຽນໄດ້. ຖ້າເປັນໂຮງຮຽນເອກກະຊົນ ກໍແຮ່ງຮ້າຍ ແຮງບໍ່ມີເງື່ອນໄຂ ເພາະຕ້ອງໄດ້ຈ່າຍເງິນຫລາຍຂຶ້ນ. ຖ້າຈຳເປັນຕ້ອງໄດ້ໃຫ້ລູກອອກໂຮງຮຽນ ກໍຣະນີບໍ່ມີເງິນສົ່ງລູກຮຽນ ແລະຄວາມຫຍູ້ງຍາກໃນຄອບຄົວ ຖ້າລູກໃຫຍ່ພໍ ໄປຫາເງິນໄດ້ ພໍ່ແມ່ກໍຈະສົ່ງລູກໄປຫາເຮັດວຽກຫາເງິນຢູ່ໄທ. ດັ່ງທີ່ທ່ານກ່າວຕອນນຶ່ງວ່າ:

"ມັນກະອອກ ມັນກະກໍຣະນີວ່າເງື່ອນໄຂແດ່ ບໍ່ມີເງິນສົ່ງລູກຮຽນແດ່ ພໍໃຫຍ່ໄປຫາເງິນ ແລ້ວເຂົາກະສົ່ງໄປຫາເງິນຢູ່ໄທ ຈັ່ງຊັ້ນໃດ໋."

ແຕ່ທ່ານກໍເວົ້າວ່າ ສໍາລັບພວກນັກຮຽນຈົບຊັ້ນມັທຍົມປາຍ ຖ້າຮຽນເກັ່ງອີ່ຫລີກໍບໍ່ຍາກ ເຣຶ່ອງເສັງເຂົ້າມະຫາວິທຍາລັຍ ຫຼືຮຽນຕໍ່ຊັ້ນສູງ ເຖິງເພິ່ນຈະເອົາຈໍານວນ ຈໍາກັດ ເພາະຄົນມັນຫຼາຍ. ຫາກແຕ່ວ່າຄົນສ່ວນຫຼາຍ ແມ່ນຮຽນຢູ່ໃນຂັ້ນເຄິ່ງໆ ກາງໆ, ບໍ່ເກັ່ງແຕ່ກໍພໍເສັງໄດ້ ຄືເຂົາວ່າ. ທ່ານເວົ້າວ່າ ເຣື່ອງປ່ອນເງິນປ່ອນຄໍາ ຢາກເສັງໄດ້ຫັ້ນ ແຕ່ກີ້ກະໄດ້ຍິນຢູ່. ພວກຢາກເຂົ້າຮຽນທະນາຄານ, ຮຽນແພດ, ຮຽນກົດໝາຍ ໄດ້ຍິນວ່າໄດ້ຈ້າງເຂົ້າຮຽນ. ພວກບໍ່ໄດ້ເຂົ້າມະຫາວິທຍາລັຍ ຈໍານວນນຶ່ງກໍໄປເຂົ້າໂຮງຮຽນວິຊາຊີບ, ເທັກນິກ, ການຊ່າງ. ເຣື່ອງເລືອກວິຊາກະແມ່ນນັກຮຽນ ເປັນຜູ້ເລືອກວິຊາຮຽນເອງ ມີສ່ວນໜ້ອຍທີ່ຖາມຄຳເຫັນ ພໍ່ແມ່ດອກ ເຂົາມັກວິຊາໃດເຂົາກໍໄປເສັງ ວິຊານັ້ນ.

ເວົ້າລວມແລ້ວແມ່ນເຂົາເສັງເຂົ້າມະຫາວິທຍາລັຍໂລດ ເພາະວ່າມັນມີຫລາຍຂແນງວິຊາ. ດຽວນີ້ເຂົາມັກຮຽນການເງິນ, ບັນຊີ, ທະນາຄານ, ພາສາຕ່າງປະ ເທດ, ພາສາຈີນ ຄົນກະເລີ່ມສົນໃຈຮຽນຫລາຍ ລອງລົງມາຈາກພາສາອັງກິດ. ແຕ່ອັນສຳຄັນອີກຢ່າງນຶ່ງ ຄືໃນຈໍານວນ ທັງໝົດ ທີ່ຮຽນຈົບມານັ້ນ ຈໍານວນນຶ່ງໄດ້ເຮັດວຽກ ທີ່ບໍ່ແມ່ນວິຊາຮຽນມາ ໃນຂະນະທີ່ມີພວກຫາວຽກເຮັດງານທຳ ບໍ່ໄດ້, ເປັນຄົນຫວ່າງງານ ຊຶ່ງມີຫຼາຍຢູ່ລາວປັດຈຸບັນ.

ເຣຶ່ອງນັກຮຽນຈົບຊັ້ນປະຖົມ ບໍ່ມີໂອກາດໄດ້ຮຽນຕໍ່ມັທຍົມຕອນຕົ້ນ, ຈົບຊັ້ນມັທຍົມຕອນຕົ້ນ ບໍ່ໄດ້ຕໍ່ມັທຍົມຕອນປາຍ ແລະຈົບມັທຍົມ ຕອນປາຍ ບໍ່ໄດ້ຮຽນຕໍ່ຊັ້ນສູງນັ້ນ ແມ່ນມີຈຳນວນຫລວງຫລາຍ ແລະຜູ້ຮຽນຈົບມາແລ້ວ ບໍ່ມີວຽກເຮັດງານທຳ ເປັນບັນຫາຫຍຸ່ງຍາກສຳລັບ ສປປລາວ ທີ່ຈະແກ້ໄຂໄດ້.

ເພື່ອຂໍຮູ້ກ່ຽວກັບວ່າ ນັກຮຽນຈົບຊັ້ນມັທຍົມຕອນຕົ້ນ ຕໍ່ມັທຍົມຕອນປາຍ ແລະຜູ້ຮຽນຈົບມັທຍົມຕອນປາຍ ຕໍ່ມະຫາວິທຍາລັຍ ຫລືວິທຍາລັຍ ມີໂອກາດຫລາຍໜ້ອຍຊໍ່າໃດ ແລະສໍາລັບນັກຮຽນ ທີ່ຄອບຄົວທຸກຍາກ ຊຶ່ງສ່ວນຫຼາຍຢູ່ຕາມຊົນ ນະບົດນັ້ນເດ ທາງການເພິ່ນມີນະໂຍບາຍ ຊ່ອຍເຫຼືອພວກເຂົາເຈົ້າແນວໃດແດ່ບໍ, ວິທຍຸເອເຊັຍ ໄດ້ຕິດຕໍ່ໄປຍັງພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຂອງກະຊວງສຶກສາທິການແລະກິລາ ຮວມທັງ ກົມມັທຍົມ ໃນຣະຫວ່າງກາງເດືອນພຶສພາ 2019 ນີ້ ແຕ່ເຈົ້າໜ້າທີ່ບໍ່ສາມາດ ໃຫ້ຄວາມເຫັນໄດ້.

ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ສື່ມວນຊົນຂອງທາງການລາວ ກໍໄດ້ຣາຍງານໃນມື້ວັນທີ 3 ພຶສພາ 2019 ນີ້ວ່າ ຕໍ່ກອງປະຊຸມຜູ້ບໍຣິຫານການ ສຶກສາຊັ້ນສູງ ທົ່ວປະເທດ ປະຈໍາປີ 2018 ຊຶ່ງໄດ້ຈັດຂຶ້ນຢູ່ມະຫາວິທຍາລັຍແຫ່ງຊາດ ໃນທ້າຍເດືອນເມ ສາຜ່ານມາ ທ່ານ ສາຍຂອງ ສາຍນາສິນ ຫົວໜ້າກົມການສຶກສາຊັ້ນສູງ ກະ ຊວງສຶກສາທິການ ແລະກິລາ ກ່າວວ່າ ຜ່ານການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ມະຕິກອງປະຊຸມ ຜູ້ບໍຣິຫານການສຶກສາຊັ້ນສູງ ທົ່ວປະເທດ ປະຈໍາປີ 2017 ແລະແຜນການເຄື່ຶອນໄຫວ ຂອງຂະແໜງການສຶກສາຊັ້ນສູງປະຈໍາປີ 2018... ໄດ້ມີການ ຂຍາຍໂອກາດ ເຂົ້າຮຽນໃນປີ 2018 ທົ່ວປະເທດ ມີສະຖາບັນການສຶກສາຊັ້ນສູງ 80 ແຫ່ງ ເພື່ອຮອງຮັບນັກຮຽນທີ່ຮຽນຕໍ່.

ພ້ອມກັນນັ້ນ ໃນກອງປະຊຸມກໍໄດ້ເວົ້າເຖິງແຜນຈຸດສຸມປີ 2019 ໂດຍສະເພາະ ການຂະຫຍາຍໂອກາດການເຂົ້າຮຽນ ທີ່ວ່າຈະປະຕະບັດ ນະໂຍບາຍ ໃຫ້ທຶນການສຶກສາ ແກ່ນັກຮຽນເກັ່ງ, ນັກຮຽນຍິງ ແລະຜູ້ດ້ອຍໂອກາດ ຈາກຄອບຄົວທຸກຍາກ 20% ຊຶ່ງຈະໄດ້ຮັບເບັ້ຍລ້ຽງ ຈາກຣັຖບານ. ໃນນັ້ນ 10% ແມ່ນມອບໃຫ້ມະຫາວິທຍາລັຍຄົ້ນຄວ້າ ຄັດເລືອກແລະອີກ 10% ມອບໃຫ້ຜແນກສຶກສາທິການ ແລະ ກິລາແຕ່ລະແຂວງຄົ້ນຄວ້າ ຄັດເລືອກ. ສ່ວນທີ່ເຫຼືອ 80% ແມ່ນຜ່ານການສອບ ເສັງຣະດັບຊາດ ແລະຈ່າຍຄ່າຮຽນເອງ.

ສຳລັບນັກຮຽນ ເກັ່ງ ທີ່ສອບເສັງໄດ້ທີ 1 ທີ 2 ແລະທີ 3 ແຕ່ລະວີຊາ ໄດ້ຮັບທຶນການສຶກສາ ໃນມະຫາວິທຍາລັຍແຫ່ງຕ່າງໆ ຢູ່ພາຍໃນປະເທດ.