ຂະບວນການຍຸຕິທໍາ ໃນລາວ ຊັກຊ້າ, ບໍ່ຍຸຕິທໍາ ແລະບໍ່ໂປ່ງໃສ

ທົ່ວປະເທດລາວ ໃນປີ 2023 ທີ່ຜ່ານມາ ມີຄະດີຄວາມ ແລະຄໍາຮ້ອງຂໍຄວາມເປັນທໍາຂອງປະຊາຊົນ ທັງໝົດ 6,000 ເລື່ອງ. ແຕ່ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ຕາມຂະບວນການຍຸຕິທໍາ ມີຄວາມຊັກຊ້າ ແລະບໍ່ມີຄວາມໂປ່ງໃສ ເຮັດໃຫ້ຫຼາຍຄະດີ ແລະຄໍາຮ້ອງຂໍຄວາມເປັນທໍາ ທີ່ວ່ານັ້ນ ບໍ່ໄດ້ຮັບການພິຈາລະນາ ແກ້ໄຂ ຍ້ອນລະບົບການເມືອງຂອງລາວ ທີ່ເຮັດຫຍັງກໍບໍ່ຈະແຈ້ງ ແລະເຈົ້າໜ້າທີ່ ທີ່ຮັບຜິດ ຊອບກ່ຽວກັບບັນຫາທີ່ວ່ານີ້ ກໍບໍ່ເອົາໃຈໃສ່ ແລະຜູ້ດໍາເນີນຄະດີຈໍານວນນຶ່ງ ກໍບໍ່ມີຄວາມໂປ່ງໃສ ໃນການປະຕິບັດໜ້າທີ່ ດັ່ງທະນາຍຄວາມທ່ານນຶ່ງ ຢູ່ນະຄອນ ຫຼວງວຽງຈັນ ກ່າວຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຍເສຣີໃນມື້ວັນທີ 4 ກັນຍານີ້ວ່າ:

“ມາໄລ່ລຽງແລ້ວກະມັນກະຫລາຍພັນຄົນ ມີຄະດີຄວາມ ຂໍຄວາມເປັນທໍາ ເພາະສະນັ້ນແລ້ວຄະດີຕ່າງໆນີ້ ມັນຈຶ່ງກໍ່ໃຫ້ເກີດຄວາມຊັກຊ້າ ຍ້ອນວ່າບໍ່ສາມາດຕິດຕາມໄດ້ຫັ້ນນ່າ ຜູ້ດໍາເນີນຄະດີກະບໍ່ມີຄວາມໂປ່ງໃສຊີ້ນ່າ ປະຊາຊົນຫລາຍຄົນຂະເຈົ້າ ກະສົງໃສຄືກັນ ແມ້ແຕ່ຕົວເຮົາ ເຮົາກະເບື່ອຫລາຍລະບົບການເມືອງລາວນີ້ ມັນເຮັດຫຍັງກະບໍ່ຈະແຈ້ງແນວນີ້ແຫລະ.”

ທ່ານກ່າວຕື່ມອີກວ່າ ການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດຂະບວນການຍຸຕິທໍາ ຢູ່ປະເທດລາວ ທີ່ມີຄວາມຊັກຊ້າ, ຂາດຄວາມໂປ່ງໃສ, ຕັດສິນຄະດີແບບບໍ່ເປັນທໍາ ເຮັດໃຫ້ປະຊາຊົນລາວຈໍານວນບໍ່ໜ້ອຍ ຂາດຄວາມເຊື່ອໝັ້ນ ຕໍ່ຂະບວນການຍຸຕິທໍາ ດັ່ງນັ້ນ ຈຶ່ງມີການຮຽກຮ້ອງໃຫ້ເຈົ້າໜ້າທີ່ທາງການລາວ ແລະຜູ້ຮັບຜິດຊອບ ກ່ຽວກັບເລື່ອງທີ່ວ່ານີ້ໃນຂັ້ນຕ່າງໆ ເຮັດໃຫ້ການດໍາເນີນຄະດີ ແລະພິຈາລະນາຄໍາຮ້ອງທຸກຂອງປະຊາຊົນ ເປັນໄປຢ່າງຍຸຕິທໍາ ແລະດ້ວຍຄວາມໂປ່ງໃສ, ເປັນໄປຕາມລະບຽບກົດໝາຍ ທີ່ໄດ້ກໍານົດໄວ້.

ແລະທະນາຍຄວາມອີກທ່ານນຶ່ງ ຢູ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນຄືກັນນັ້ນ ກໍເວົ້າວ່າ ຫຼາຍຄະດີ ແລະຄໍາຮ້ອງຟ້ອງຂໍຄວາມເປັນທໍາຂອງປະຊາຊົນນັ້ນ ພາກສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ, ເຈົ້າໜ້າທີ່ລະດັບສູງ ຫຼືຜູ້ມີອໍານາດໃນລາວ ຄວນຍອມຮັບຄວາມຈິງວ່າ ການດໍາເນີນຄະດີ ແລະການພິຈາລະນາຄໍາຮ້ອງຟ້ອງຂອງປະຊາຊົນ ດໍາເນີນໄປດ້ວຍຄວາມຊັກຊ້າ ໂດຍທີ່ບໍ່ມີເຫດບໍ່ມີຜົນ, ບໍ່ເປັນໄປຕາມຂັ້ນຕອນຂອງກົດໝາຍ ດັ່ງທີ່ທ່ານກ່າວ ຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຍເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ເວົ້າເລື້ອງກົດໝາຍລາວນີ້ເນາະ ເລື້ອງຂັ້ນຕອນຂະບວນການຍຸຕິທໍາອິຫຍັງຕ່າງໆຫັ້ນນ່າ ຕ້ອງມີຫລັກຖານມີເຫດມີຜົນເນາະ ພະນັກງານລັດທີ່ວ່າ ດໍາເນີນຄະດີຊັກຊ້າບໍ່ອິຫຍັງຕ່າງໆນີ້ ຫລືວ່າລະເມີດກົດໝາຍແຕ່ວ່າກົດໝາຍຂອງລາວນີ້ ກະຊັກຊ້າ ໂດຍທີ່ບໍ່ມີເຫດມີຜົນວ່າຊັ້ນສາ.”

ກ່ຽວກັບເລື່ອງທີ່ວ່ານີ້ ປະຊາຊົນຜູ້ນຶ່ງ ຢູ່ແຂວງວຽງຈັນ ເວົ້າວ່າ ຕົນບໍ່ເຄີຍເຊື່ອໝັ້ນ ນໍາຂະບວນການຍຸຕິທໍາຂອງລາວຈັກເທື່ອ ເພາະວ່າ ປະຊາຊົນລາວ ຈະຖືກ ຫຼືຜິດ ກໍຂື້ນຢູ່ກັບເຈົ້າໜ້າທີ່ທາງການລາວ ເປັນຜູ້ຕັດສິນ, ປະຊາຊົນ ບໍ່ສາມາດຮຽກ ຮ້ອງຂໍຄວາມເປັນທໍາ ຈາກພັກ, ຈາກລັດ ຮວມທັງການຮຽກຮ້ອງຂໍຄວາມເປັນທໍາ ຜ່ານສື່ສັງຄົມອອນລາຍ ເຊັ່ນການຮຽກຮ້ອງຂໍຄວາມເປັນທໍາ ໃນເລື່ອງທີ່ດິນ ຮວມທັງດິນໄຮ່ ດິນນາ ຊຶ່ງປະຊາຊົນໄດ້ຮັບຜົນກະທົບ ຍ້ອນຖືກຫຼາຍໂຄງການລົງທຶນຍຶດເອົາໄປ ແຕ່ການຮຽກຮ້ອງຂໍຄວາມເປັນທໍາ ບໍ່ໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂ ດັ່ງທີ່ລາວເວົ້າໃນມື້ວັນທີ 4 ກັນຍານີ້ວ່າ:

“ເຂົາລົງເຟສບຸກ ຍຶດດິນໄຮ່ດິນນາ ຮຽກຮ້ອງແລ້ວຕິດຄຸກ ລະບົບນີ້ນ່າ ເຂົາເວົ້າມາມັນກະຖືກຄວາມເຂົາໝົດ ມັນບໍ່ມີສິດທິມະນຸດອິຫຍັງແຫລະປະເທດອັນນີ້ນ່າ ໄປຮຽກຮ້ອງອັນນັ້ນຮຽກຮ້ອງອັນນີ້ ເບິ່ງ ຖະນົນຫົນ ທາງນີ້ໄປເວົ້າໄດ້.”

ແຕ່ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ເຈົ້າໜ້າທີ່ກະຊວງຍຸຕິທໍາ ທ່ານນຶ່ງກໍເວົ້າວ່າ ການດໍາເນີນຄະດີຄວາມ ແລະຄໍາຮ້ອງຟ້ອງຕ່າງໆ ທີ່ເກີດຂື້ນໃນລາວ ຫາກປະຊາຊົນເຫັນວ່າ ບໍ່ໄດ້ຮັບຄວາມເປັນທໍາ ຫຼືເຫັນວ່າ ການປະຕິບັດຂະບວນການຍຸຕິທໍາ ຂອງທາງການລາວ ມີຄວາມຊັກຊ້າ, ຂາດຄວາມໂປ່ໃສ ກໍມີລະບຽບການ ຕາມກົດໝາຍ ທີ່ຈະສາມາດສະເໜີ ໄປເຖິງນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ໃຫ້ຕິດຕາມ, ກວດກາຄະດີຄວາມ ຫຼືຄໍາຮ້ອງຟ້ອງເຫຼົ່ານັ້ນໄດ້.  ແລະວ່າ ຫາກລັດຖະບານ ຍັງບໍ່ເອົາ ໃຈໃສ່, ບໍ່ມີຄວາມໂປ່ງໃສ ໃນການຈັດຕັ້ງປະຕິບັດ ຕາມຂະບວນການຍຸຕິທໍານັ້ນ ປະຊາຊົນກໍສາມາດສະເໜີໄປເຖິງສະພາແຫ່ງຊາດ ໃຫ້ຊ່ອຍຕິດຕາມ ກວດກາ ຄະດີຄວາມ ຫຼືຄໍາຮ້ອງຟ້ອງຕ່າງໆເຫຼົ່ານັ້ນໄດ້ ຕາມທີ່ກົດໝາຍກໍານົດໄວ້ ດັ່ງທີ່ທ່ານກ່າວ ຕໍ່ວິທຍຸເອເຊັຍເສຣີ ໃນມື້ດຽວກັນນີ້ວ່າ:

“ເຖິງຈະເປັນຄະດີຄວາມກັນກໍຕາມ ສະເໜີຂຶ້ນມາຕາມຂັ້ນຕອນກະຄື ຫາກທາງແຂວງຫັ້ນນ່າບໍ່ສາມາດແກ້ໄຂ ໃຫ້ຄວາມເປັນທໍາແກ່ເຮົາໄດ້ ເຮົາກະສະເໜີຂຶ້ນມາຫາລັດຖະບານ ກະຂຶ້ນມາຫາຫ້ອງວ່າການສໍານັກງານນາຍົກລັດຖະມົນຕີ ຫລືຖ້າຫາກເຮັດໄປແລ້ວ ຍັງບໍ່ໄດ້ຮັບການແກ້ໄຂ ສະເໜີມາຫາຄະນະປະຈໍາສະພາແຫ່ງຊາດ ເປັນຂັ້ນຕອນສຸດທ້າຍເນາະ.”

ແລະເມື່ອກ່ອນໜ້ານີ້ ທ່ານ ບຸນທອງ ຈິດມະນີ ກໍາມະການກົມການເມືອງສູນກາງພັກປະຊາຊົນປະຕິວັດລາວ ຮອງປະທານປະເທດ ກໍໄດ້ເວົ້າຢູ່ໃນກອງປະຊຸມ ໃນມື້ວັນທີ 21 ສິງຫາ 2024 ນີ້ ເຖິງ 6 ບັນຫາ ໃນການດຳເນີນຄະດີຕາມຂະບວນການຍຸຕິທໍາ ໃຫ້ວ່ອງໄວ, ໂປ່ງໃສ, ຍຸຕິທໍາ ແລະມີຄຸນນະພາບ ແລະໄດ້ແນະນໍາ 4 ພາກສ່ວນ ຄືກະຊວງປ້ອງກັນຄວາມສະຫງົບ, ສານປະຊາ ຊົນສູງສຸດ, ອົງການໄອຍະການປະຊາຊົນສູງສຸດ ແລະກະຊວງຍຸຕິ ທໍາ ກ່ຽວກັບການດຳເນີນຄະດີ ຕາມຂະບວນການຍຸຕິທຳ ນັບແຕ່ຂັ້ນຕອນການສືບສວນ -ສອບສວນ, ການຕິດຕາມກວດກາ ແລະສັ່ງຟ້ອງຂຶ້ນສານ, ການພິຈາລະ ນາຕັດສິນຂອງສານ ແລະການປະຕິບັດຄໍາຕັດສິນຂອງສານ ໃຫ້ມີຄວາມຖືກຕ້ອງ, ວ່ອງໄວ, ໂປ່ງໃສ, ຍຸຕິທໍາ ແລະມີຄຸນນະພາບ.

ນອກຈາກນີ້ ກໍຍັງຕ້ອງເອົາໃຈໃສ່ ຕໍ່ບັນຫາຕ່າງໆ ເປັນຕົ້ນ ເຈົ້າໜ້າທີ່ພາກ ສ່ວນທີ່ກ່ຽວຂ້ອງ ຢູ່ໃນທຸກຂັ້ນຕອນ ຕ້ອງມີຈັນຍາບັນ ແລະຮັກສາຄວາມຍຸຕິທໍາ ຢ່າງແທ້ຈິງ, ສ້າງຄວາມຮູ້ ຄວາມສາມາດ ຄວາມຊ່ຽວຊານ ເປັນມືອາຊີບ ໃນການດໍາເນີນຄະດີ ຕາມຂະບວນການຍຸຕິທໍາ, ສ້າງກົນໄກປະສານງານ ການດໍາເນີນຄະດີ ຢູ່ແຕ່ລະຂັ້ນຕອນ ໃຫ້ມີຄວາມວ່ອງໄວ, ໂປ່ງໃສ ແລະຖືກຕ້ອງຕາມກົດໝາຍ ແລະປົກປ້ອງສິດຜົນປະໂຫຍດ ອັນຊອບທໍາຂອງລັດ, ຂອງພົນລະ ເມືອງ, ຮັບປະກັນສິດເສລີພາບ ແລະຊີວິດຂອງພົນລະເມືອງ ໃນທຸກຂັ້ນຕອນຂອງການດໍາເນີນຄະດີ ຕາມຂະບວນການຍຸຕິທໍາ.