Шаир абдурәһим парачниң “вәтәнсиз күй” лири (2)

Абдурәһим имин (парач) 1975-йили қәшқәр пәйзиват наһийисиниң қизилбойи йезисида туғулған.

1995-Йили алий мәктәп имтиһанидин лаяқәтлик өтүп, әйни вақиттики қәшқәр педагогика институти (һазирқи қәшқәр университети) ниң сиясий қанун факултетиға қобул қилинған. 1997-Йили 6-айниң 30 күни (хитай даирилириниң хоңкоңни өткүзүвелиш һарпа күни) мәктәптин тутқун қилинип, 40 күндин кийин “хитай коммунист һакимийитигә қарши идийә вә һәрикәттә болушқа урунған” дейилип, һечқандақ сот қилинмастин үч йиллиқ кесилгән. 

У 2000-йили июнда түрмидин чиқип 2013-йили ана юртидин айрилғучә хитай сақчилириниң тутқун қилиш, тән җазаси вә тәһдитлиригә һәр үч айда бир қетим учрап турған.

Ахири 2013-йили авғустта хитай өлкилири арқилиқ қачақ йоллар билән бешини елип чиқип кәткән абдурәһим парач тәхминән бир йилдин кейин түркийәгә йетип кәлгән. 

У түркийәгә йитип кәлгәндин кейин, 2015-йилидин 2017-йилиғичә истанбулда “уйғур медия” қармиқидики “истиқлал” тор телевизийәсидә ишлигән. 2017-Йилидин буян йезиқчилиқ вә иҗтимаий алақә васитилиридә уйғурларға мунасивәтлик учур, хәвәрчилик билән шуғуллинип кәлмәктә.

У илгири “тәңритағ” “тарим”, “кроран” “қәшқәр әдәбияти” қатарлиқ журнал вә һәрхил гезитләрдә 100 парчиға йеқин әсәрлири елан қилинған, 2018-йили түркийәдә “вәтәнсиз күй” намлиқ шеирлар топлимини нәшр қилдурған.


Вәтәнсиз

Абдурәһим парач


Вәтәнсиз қойғиниң я рәб, җими харлиққа тәңдашкән,

Униңға һәммә йәр тарлиқ булақтәк көзлири яшкән.

Вәтәнлик бағда гүл үзсә әҗәб бәш-алтә күн солмас,

Вәтәнсиз гүлни көрмәстин солур, тәқдири алмашкән. 

Әҗәб иш өзгигә раһәт билингән мәхмәлу-мамуқлар,

Һала бизләргә кәлгәндә нетәй янтақ, қомуш, ташкән.

Көрүң чак-чак болуп чаңқақ йүрәккә шунчә яққан су,

Ичәй дәп ләвни созғанда ая у бизгә атәшкән. 

Бирав көлләрдә қармаққа илиндурса гөһәр-қашташ,

Лекин бизләрдә қармаққа илинған лай билән ләшкән.

Икән мәнаси иззәтниң “вәтән!” дәп товлиған тупрақ,

Вәтәнлик нәдә, нә болсун һаман у бир “қәләмқаш” кән.

Киши кийгәндә шаһлардәк салапәт зәр либас тонни,

Вәтәнсизләргә бир қандақ болуп әсла ярашмаскән.

Йетилсәң көпкә болуп қадир, талай ишларға һәм маһир,

Лекин аддий вәтәнликләр “вәтәнсиз” дәп яратмаскән.

Сениң иликиңдә гәр яқут тураркән қилмиғай пәрва,

Бирақ өз туприқиң болса униң ташиму алмаскән.

Һәқиқәт шуки, һәр йәрдә вәтәндәк ғәмгузар йоқкән,

Вәтәнсизликтә бәс, һәрким тинч бир күн яталмаскән.


Татлиқ өлүм

Абдурәһим парач


Гүллириңни пуривалсам,

Һәр кочаңда йүривалсам.

Бағрим йеқип чөллириңдә, 

Қенип-қенип йиғливалсам.

Ерип-ерип ашиқ мисал,

Меһир билән берип соал,

Һәр йүрәккә йиғивалсам,

Көзлиридә қонувалсам.

Тавутумму күләр тәврәп,

Бағашлапла өлүвалсам.

Сәндә у һал җеним қалди,

Ай мәликәм хеним қалди.

Улар билән йүривалсам,

Һәр йеримгә сүртүвалсам,

Булдуқларму үмидлирим,

Бағраш кәби тинивалсам.

Сөйгән көңүл йерим қалди,

Көйүп-көйүп күлүм қалди.

Пүвләп бәргин йенивалсам,

Қәшқәр үчүн көйивалсам.

Сунуп болди пучуқ йүрәк,

Давасини соривалсам.

Мәвҗутлуқни унтуп туруп,

Бовақ кәби емивалсам.

Рәқибләрниң қени керәк,

Чишләп-чишләп шоривалсам.

Мәйли иди өлсәм демәк,

Татлиққинә көйүп туруп

Қенип-қенип сөйүвалсам.