Sha'ir nur'exmet exmetof: “Elning ghémi hemmisidin muqeddes”

Sha'ir nur'exmet exmetof

“Sha'ir ehli xelqi bilen hemnepes, elning ghémi hemmisidin muqeddes.” dep nida qilidu qazaqistanliq Uyghur sha'ir nur'exmet exmetof sha'irlarning burchi heqqide yazghan bir parche shé'irida.

Sha'ir nur'exmet mirza'elim oghli exmetof 1951-yili Uyghur élining ili wilayitige qarashliq kichik mazar yézisida dunyagha kelgen. 1962-Yili ata-anisi bilen qazaqistanning hazirqi panfilof nahiyesining penjim yézisigha kélip orunlashqan. Qazaqistan'gha köchüp chiqishigha xitay kommunist hakimiyitining 1949-yildin tartip Uyghur élide yürgüzgen köpligen siyasiy basturush heriketliri seweb bolghan. Sha'irning dadisi eyni waqitlarda qazaqistanning yarkent teweside tughulghan bolup, ötken esirning 30-yilliri sowét hakimiyiti teripidin yürgüzülgen kolléktiplashturush siyasiti we uningdin kélip chiqqan acharchiliq sewebidin Uyghur élige köchüp kétishke mejbur bolghan iken.

Nur'exmet exmetof deslepte penjimdiki ottura mektepte, andin yarkent shehiridiki hazirqi xélil hemrayéf namidiki Uyghur ottura mektipide oqughan. 1969-Yili u özbékistanning tashkent shehiridiki dölet uniwérsitétining sherq fakultétigha oqushqa chüshüp, uni 1974-yili tamamlighan we kéyinki yilliri ilgerki panfilof nahiyelik “Yéngiliq awazi”, hazirqi “Yarkent tewesi” gézitide muxbir bolup ishligen.

Sha'ir nur'exmet exmetof mektepte oqup yürgen chaghliridin tartip edebiy ijadiyet bilen shughullan'ghan. Uning deslepki shé'iriy eserliri 70-yillardin bashlap metbu'at sehipiliride élan qilinishqa bashlighan. Edibning her xil yilliri yoruq körgen “Yaxshiliq isteymen”, “Derding bilen yashaymen” we yash ösmürlerge béghishlan'ghan “Rengmu-reng alem” namliq toplamlirida shé'irliri we dastanliri neshr qilin'ghan. Uning “Bahar cheshmiliri”, “Wesiyet”, “Bulaqlar”, “Ana yurtqa muhebbet” namliq eserliri toplamlargha kirgüzülgen.

1991-Yili nur'exmet exmetofning ijadiyiti yuqiri bahalinip, u qazaqistan yazghuchilar ittipaqining iliya bextiya namidiki mukapatigha érishken.

Amanetke yashimaydu sha'irlar

Amanetke yashimaydu sha'irlar,

Ömür boyi ot bop yénip ötidu.

Her bir tangdin alidighan qerzi bar,

Tünni emes, shunga tangni kütidu.

Amanetke yashimaydu sha'irlar,

Atesh yürek emri bilen yashaydu.

He, yüriki da'im oyghaq hem bidar,

Birde otqa, birde sugha bashlaydu.

Amanetke yashimaydu sha'irlar,

Küreshlerning qaynimida yashaydu.

Yürikide küreshchan roh jush urar,

Shu roh bezen zindanlargha bashlaydu.

Amanetke yashimaydu sha'irlar,

Öz dewrining ular chaqqan chaqmighi.

Heqni sözlep, heqiqetke intiler,

Shunga qiyin zamanigha yaqmighi. . .

Amanetke yashimaydu sha'irlar,

We shenini,

Ghururini satmaydu.

Amanetke künin körse ger ular,

Öz xelqining gépi hergiz aqmaydu! ! !

Hararetlik qelb igisi sha'irlar,

Her sözide yürikining tepti bar.

Körünüshte ejeb addiy yürsimu,

Xelqi bilen wetinidin gep qilar.

Ömri öter qilip elning ghémini,

Elge atap tikken hetta jénini.

Lazim iken lagérlarda sha'irlar,

Shé'ir yazar siya qilip qénini.

Sha'ir ehli xelqi bilen hemnepes,

Elning ghémi hemmisidin muqeddes.

Étiqad hem ghaye üchün jannimu,

Pida qilish héch qanche hem gep emes!

Ayimaydu, özin otqa salidu,

Otta köyüp, mesh'el bolup yanidu.

Sha'ir ehli bir anidin tughulup,

Bir milletning oghli bolup qalidu! ! !